كودتاي 28 مرداد بازگشت استبداد داخلي و استعمار خارجي

واضح آرشیو وب فارسی:حيات: كودتاي 28 مرداد بازگشت استبداد داخلي و استعمار خارجي
تهران - حيات

آنچه مصدق را نخست وزير كرد دو واقعه بود اول ترور رزم آرا نخست وزير وقت ايران و دوم تصويب قانون ملي شدن صنعت نفت ايران كه اين قانون به گفته خود مصدق به پيشنهاد و ابتكار حسين فاطمي طراحي شد . مصدق برنامه خود را در دو محور خلاصه كرده بود : اول ملي كردن صنعت نفت و دوم برگزاري انتخابات آزاد و بايد گفت كه مصدق در هر دو برنامه شكست خورد، نه تنها با وقوع كودتاي 28 مرداد 1332 نفت ايران ملي نشد بلكه با در اختيار گرفت اين نفت به دست كنسرسيوم ، نفت ايران بين المللي شد و از طرفي مصدق هرگز نتوانست انتخاباتي آزاد برگزار كند .
دكتر مصدق در مرداد ماه 1332 اندكي پيش از كودتاي 28 مرداد مجلس شوراي ملي را با رفراندومي كه در قانون اساسي پيش بيني نشده بود منحل كرد. گذشته از روش توسل به رفراندوم ( كه اقدامي الاصول پوپوليستي است نه دموكراتيك) روش برگزاري رفراندوم كاملا در مغايرت با آزادي خواهي قرار داشت ، دولت مصدق دو صندوق براي راي گيري تعيين كرده بود ، صندوقي براي موافقان انحلال و صندوقي براي مخالفان آن، و بدين ترتيب اصل بديهي مخفي بودن راي گيري و شخصي بودن حق راي را نفي كرد و از سوي ديگر تنها مانع بر سر كنار گذاشتن خود از نخست وزيري توسط شاه را از ميان برداشت. مصدق بر اين كار خود اصرار كرد و بر اقدامات پوپوليستي خود ادامه داد از جمله گفته اند وي پس از انحلال مجلس ميان مردم رفت و بر دوش ايشان فرياد زد كه مجلس واقعي جايي است كه مردم آنجا هستند ، مصدق مانند ستارخان و باقرخان نبود كه از طبقه عامه مردم برخواسته باشد بلكه مصدق اشراف زاده اي از دوران قاجار بود اما ظاهرا دكتر مصدق چنان فريب خورده بود كه هرگونه رابطه ميان نخبگان و توده ها را حتي به نام پارلمان كه منتخب مردم بود نفي مي كرد.
مصدق در مقام رييس دولت خواستار تفويض حق پارلمان در قانونگذاري به دولت بود و اين اختيارات را هر 6 ماه يك بار تمديد مي كرد و اصل بديهي تفكيك قوا را ناديده مي گرفت و چون مجلس سرباز مي زد به ملت شكايت مي برد و جالب آنكه پس از كودتا به همين مردم طرفدار مصدق خرده گرفته مي شود كه چرا از سقوط كابينه مصدق جلوگيري نكردند ، مردمي كه در قيام سي تير 1331مصدق را به نخست وزيري بازگرداندند.
همه اين مطالب بيان شد تا گفته شود كه مصدق در 28 مرداد 1332 سقوط نكرد بلكه آن زمان كه مجلس را منحل كرد ، از روحانيت جدا شد ، به خواسته مردم توجهي نكرد ، به دين پشت كرد ، اصل تفكيك قوا را لغو كرد سقوط كرد. بنابر اين در شرح ما وقع كه در زير خواهد آمد نيز اگر توجه كنيم همه اين موارد مشهود است و همه اين موارد را مي توان در نامه تاريخي آيت الله كاشاني لمس كنيم.

*عوامل داخلي كودتا
به گزارش حيات فضاي سياسي و اختلافات گسترده ميان رهبران نهضت باعث شد كه سرلشگر فضل‌الله زاهدي- كه سابقه طولاني در خونريزي و بي‌رحمي نسبت به مردم و شورش‌هاي داخلي داشت. و در دولت دكتر مصدق نيز مدتي عهده‌دار سمت وزارت كشور بود، پس از بركناري، به يك نظامي مدعي نخست وزيري و محور مخالفان دكتر مصدق تبديل شود. در ششم اسفند سال 1331 به دستور وي بازداشت گرديد پس از مدتي به دليل اهمال مسئولان دولت آزاد شد. از طرف ديگر آمريكايي‌ها و انگليسي‌ها با هماهنگي اعضاي خانواده سلطنت از جمله اشرف پهلوي به جلب همكاري عوامل خود پرداختند. اشرف پهلوي، در اين مورد مي‌نويسد: «تابستان 1332 يك نفر ايراني.... به من تلفن كرد كه آمريكا و انگليس در باره وضع كنوني ايران بسيار نگرانند لذا مي‌خواهم با دو مرد يكي آمريكائي و ديگري انگليسي ملاقاتي داشته باشيد. ... مرد آمريكائي به من گفت كه نماينده جان فاستر دالس و آن مرد انگليس هم نماينده وينستون چرچيل است كه حزب محافظه كارش اخيراً به قدرت رسيده است. مرد انگليسي .... گفت زمان عمل فرا رسيده است ولي ما بايد از شما تقاضاي كمك كنيم. و چون از شما تقاضا مي‌كنيم كه عملاً زندگي خود را به خطر بيندازيد چك سفيدي را در اختيارتان قرار مي‌دهيم تا هر مبلغي كه مايل باشيد روي آن بنويسيد. ... وقتي كه به تهران رسيدم هنوز نيم ساعت نگذشته بود كه فرماندار نظامي تهران دستور مصدق براي خروج را ابلاغ كرد ولي من نپذيرفتم و مصدق 24 ساعت فرصت داد. و من در اين مدت پاكت ارسالي آن مرد آمريكايي را از طرف همسر شاه به وي دادم.»

مضمون پاكت ارسالي، دستور امريكائي‌ها مبني بر همكاري با كودچيان بود كه از طريق اشرف به شاه ابلاغ شد. در همان روز ژنرال نورمن شوارتسكف، مستشار سابق ژاندارمري، با وجوه اعطائي سازمان سيا به مبلغ پنج ميليون دلار، به منظور سازماندهي كودتا وارد تهران شد و پس از ملاقات با جمعي از افسران و سرلشكر زاهدي از كشور خارج شد. او در اين سفر، پنج ميليون دلار به زاهدي بابت هزينه‌هاي كودتا پرداخت. در ششم مرداد ماه جان فاستر دالس، وزيرخارجه آمريكا، گفت: «فعاليت روز افزون حزب غيرقانوني كمونيست توده در ايران و اغماض و چشم پوشي دولت ايران از اين گونه فعاليت‌ها، نگراني بزرگي براي دولت آمريكا ايجاد كرده است.» در پي آن كرميت روزولت مسئول امور خاورميانه سازمان سيا، با نام جعلي جيمز اف لاكريج از طريق مرز عراق در استان كرمانشاه وارد ايران شد.
با ورود روزولت، تحرك بيشتري به فعاليت كودتا داده شد. رزولت علاوه بر پول، حجم قابل توجهي مقاله، كاريكاتور، و امكانات لازم براي فضاسازي نيز به همراه خود آورده بود. در يازدهم مرداد سال 1332 كرميت روزولت، رهبر كودتا، با شاه ملاقات كرد و طرح كودتا و بركناري مصدق و نخست وزيري زاهدي را با وي مطرح و رضايت نهايي وي را در عزل مصدق و انتصاب زاهدي جلب نمود.

سه روز بعد در چهاردهم مرداد سال 1332 ژانرال آيزنهاور، رئيس جمهور آمريكا، در يك سخنراني تصريح كرد كه: «آمريكا مصمم است راه پيشروي كمونيسم در ايران و ديگر كشورهاي آسيائي را مسدود كند. پيروزي نخست وزير بر اقليت ناراضي مجلس و انحلال آن ثمره همكاري مصدق و حزب توده بوده است.»

*طرح كودتاي 25مرداد 1332
عمليات كودتا در بيست و پنجم و بيست و هشتم مرداد سال 1332 با همكاري مشترك انگليس و آمريكا عملي شد. ولي برنامه‌ريزي و طراحي نقش اصلي آن با انگليسي‌ها و عوامل آنها بود. سرلشكر فضل‌الله زاهدي چهره‌اي شناخته شده‌اي بود كه فقط نقش فرماندهي را بازي مي‌كرد. سرهنگ حسن اخوي كه طراح عمليات اجرائي كودتا بود، به همراه برادران سيف الله، اسدالله و قدرت الله رشيديان، مهدي ميراشرافي و اعضاي شبكه بدامن كه زير نظر شاپور جي و اسدالله علم رهبري مي‌شدند، همگي عوامل دولت انگلستان بودند. كرميت روزولت نيز نقش نظارت بر حسن اجراي كودتا را به عهده داشت.

*مراحل اجراي طرح كودتاي بيست و پنجم مرداد
اين مراحل به شرح ذيل بود:1-روز بيست و چهار مرداد شاه، دو حكم جداگانه يكي مبني بر عزل دكتر مصدق از نخست وزيري و ديگري مبني بر انتصاب زاهدي به نخست وزيري را امضا مي‌كند.
2-سرهنگ نصيري، فرمانده‌ گارد، فرمان انتصاب زاهدي را به وي مي‌دهد.
3-رأس ساعت ده شب، نصيري فرمان عزل مصدق را به او تحويل مي‌دهد.
در اين صورت اگر دكتر مصدق پذيرفت، كودتا منتفي است و اگر نپذيرفت طرح كودتا اجرا مي‌شود. كه با محاصر خانه مصدق و تصرف راديو، سقوط مصدق اعلام مي‌شود. اين عمليات قرار بود توسط سه واحد ارتش به اجرا گذاشته شود. در هجدهم مرداد، شاه در ملاقات شبانه با كرميت روزولت پس از بررسي عمليات كودتا فرمان‌ها را امضا كرد و خود به نوشهر پرواز كرده و منتظر نتايج ماند تا در صورت شكست كودتا از كشور خارج شود.

*شكست كودتاي 25 مرداد
در شب بيست و پنجم مرداد، وزير دفاع دكتر مصدق، تقي رياحي، از طريق چند نفر از عوامل نفوذي كودتا گرديد. سرهنگ نصيري، فرمانده گارد، به هنگام ابلاغ حكم عزل در نيمه شب دستگير شد و فرمانده‌هان نيروهاي سه گانه و وزير دفاع فوراً در صدد مقابله با كودتا بر مي‌آمدند و واحدهاي كودتا كننده را خلع سلاح كردند.

اما بعضي از واحدهاي كودتا موفق شدند كه چند نفر از اعضاي دولت مصدق را دستگير و زنداني كنند كه پس از محاصره و خلع سلاح آنها، فرماندهان آنها دستگير شدند. لكن در نهايت كودتاچيان آزاد شدند. محمدرضا پهلوي پس از شنيدن خبر شكست كودتا، از نوشهر به بغداد و از آنجا به رم (ايتاليا) فرار كرد.
با ورود برنامه‌ريزي شده لوي هندرسن، سفير آمريكا، از پاكستان به تهران، در 25 مرداد وي به ملاقات دكتر مصدق رفت و به دكتر مصدق اطلاع داد كه: «دولت آمريكا ديگر نمي‌تواند حكومت وي را به رسميت بشناسد و با او همچون نخست وزيري قانوني رفتار نمايد.»
هندرسن به دكتر مصدق تكليف كرد كه بايد از پست خود كناره‌گيري نمايد. ولي دكتر مصدق او را با عتاب از خانه خود بيرون كرد. و هندرسن نيز پس از مشاجره با مصدق با رابطان خود تماس گرفته و به آنها اعلام نمود كه: «دولت آمريكا فقط دولت زاهدي را دولت رسمي و قانوني ايران مي‌‌داند.» با فرار شاه، در سراسر كشور تظاهرات عمومي برپا شده و مجسمه‌هاي شاه و پدرش به پايين كشيده شد. عكس‌هاي وي از ادارات جمع‌آوري گشت. در تجمع بزرگي در ميدان بهارستان، دكتر حسين فاطمي، وزيرخارجه، اعلام كرد كه: «نظام سلطنتي بايد برچيده شود و حكومت جمهوري اعلام شود و شاه ايران روي مللك فاورق مصر را سفيد كرده است.» اما ساير اعضاي كابينه، بعد از سخنان فاطمي تاكيد كردند كه: «عليحضرت بايد برگردد» در چنين شرايطي كه كشور شديداً به مجلس نياز دارد. دكتر مصدق پيروزي در رفراندوم و انحلال مجلس را اعلام كرد.

در همين روز‌ها تظاهرات گسترده‌اي به حمايت از دولت مصدق بر پا شد. اما دكتر مصدق دستور منع تظاهرات در حمايت از دولتش را صادر كرد و تكليف كرد كه مردم به خانه‌هاي خود برگردند. در حالي كه كودتاچيان درصدد اجراي برنامه ديگري براي پيروزي بودند.

*نامه آيت الله كاشاني به دكتر مصدق
هشدار آيت‌الله كاشاني به مصدق در روز بيست و هفتم مرداد بود، آيت‌الله كاشاني طي نامه‌اي به دكتر مصدق او را از شرايط جديدي كه كودتاچيان تدارك ديده بودند مطلع ساخت و از او خواست كه با همكاري با او تصميمات لازم براي جلوگيري از كودتا را تدارك ببيند.
هر چند دوستان دكتر مصدق بسيار كوشيدند كه در صحت نامه ترديد ايجاد كنند تا به نحوي بار مسئوليت اهمال در مقابله با كودتا و رها كردن نهضت در اوج خطر را از دوش دكتر مصدق و همكارانش بكاهند. توجه به اين واقعيت تاريخي كه با همكاري آيت‌الله كاشاني و دكتر مصدق امكان جلوگيري از كودتا و سلطه بيست و پنج ساله آمريكا وجود داشته است، امري در خور توجه است كه براي ملت ايران در شرايطي اين‌گونه مي‌تواند راهگشا باشد اما دكتر مصدق در اوج مشكلات و مخاطرات دست حمايت دوستان و همكاران خود را نفشرد معذلك اصرار و ابرام دوستان دكتر مصدق در مقصر جلوه دادن ديگران از جمله آيت‌الله كاشاني و يا حزب توده و سازمان نظامي، هيچ از بار مسئوليت اهمال در برابر كودتا نمي‌كاهد. و هر دولتي مكلف است از امانت مردمي خويش به طور جدي مراقبت و دفاع نمايد. صرف نظر از دستخط و امضا، متن و فضاي حاكم بر آن و ادبيات نوشتاري آيت‌الله كاشاني، پاسخ رسمي دكتر مصدق و امضاي وي در پاي نامه نيز هيچ ترديدي در صحت صدور آن باقي نمي‌گذارد.

متن نامه بدين شرح است:«حضرت نخست وزير معظم جناب آقاي دكتر مصدق دام اقباله»
«گرچه امكاني براي عرايضم باقي نمانده است ولي صلاح دين و ملت براي اين خادم اسلام بالاتر از احساسات شخصي است... خودتان بهتر از هر كسي مي‌دانيد كه تمام هم و غمم در نگهداري دولت جنابعالي است كه خودتان به بقاي آن مايل نيستيد از تجربيات روي كار آمدن قوام و لجبازي‌هاي اخير بر من مسلم است كه مي‌خواهيد مانند سي‌ام تير كذائي يكبار ديگر ملت را تنها گذاشته و قهرمانانه برويد. حرف اينجانب را در خصوص اصرارم در عدم اجراي رفراندم نشنيديد مرا لكه حيض كرديد خانه‌ام را سنگ باران و ياران و فرزندانم را زنداني فرموديد و مجلس را كه ترس داشتيد شما را ببرد بستيد حالا نه مجلسي هست و نه تكيه گاهي براي اين ملت گذاشته‌ايد. زاهدي را كه من با زحمت در مجلس تحت نظر و قابل كنترل نگه داشته بودم با لطايف الحيل خارج كرديد و حالا همانطور كه واضح بود درصدد به اصطلاح كودتا است.
اگر نقشه شما نيست كه مانند سي‌ام تيرماه عقب‌نشيني كنيد و به ظاهر قهرمان بمانيد... همان‌طور كه گفتم آمريكا ما را در گرفتن نفت از انگليسي‌ها كمك كرد حالا به صورت ملي و دنيا‌پسندي مي‌خواهد به دست جنابعالي اين ثروت ما را به چنگ آورد و اگر واقعاً با ديپلماسي نمي‌خواهيد كنار برويد اين نامه من سندي است در تاريخ ملت ايران كه من شما را با وجود همه بدي‌هاي خصوصي‌تان نسبت به خودم از وقوع حتمي يك كودتا توسط زاهدي كه مطابق با نقشه‌هاي خود شماست آگاه كردم كه فردا جاي هيچ‌گونه عذري نباشد اگر براستي در اين فكر اشتباه مي‌كند با اظهار تمايل شما.... سيد مصطفي و ناصر خان قشقايي را براي مذاكره، خدمت مي‌فرستم. سيد ابوالقاسم كاشاني»

دكتر مصدق در پاسخ نامه آيت الله كاشاني نوشت:«27مرداد ماه مرقومة حضرت آقا توسط آقاي حسن سالمي زيارت شد اينجانب مستظهر به پشتيباني ملت ايران هستم. و السلام. دكتر محمد مصدق.»
با اين پاسخ دكتر مصدق، آيت‌الله كاشاني را از دخالت در حوادث آينده منع كرد و حتي اعلام حمايت وي را نيز لازم نشمرد.

*وقوع كودتا و سقوط كابينه دكتر مصدق
با شكست طرح اوليه كودتا و استفاده از ارتش، كه بيشتر با برنامه آمريكائي‌ها هم‌خواني داشته است، مرحله دوم كودتا در بيست و هشتم مرداد ماه توسط شاپور جي و عوامل انگليسي و حمايت آمريكائي‌ها به اجرا گذاشته شد.
براساس برنامه‌ريزي‌هاي سرهنگ حسن اخوي، طراح اجرائي كودتا، بايد از مردم و جمعي از اراذل و او باش عليه مصدق و دولت او استفاده گردد. خاصه آن كه دولت مصدق دستور داده بود كه هوادارانش خيابان‌ها را ترك نمايند و اين، بهترين فرصت را براي كودتا فراهم كرده بود.

*طرح كودتاي 28 مرداد
مراحل طراحي عمليات اجرائي كودتاي بيست و هشتم مرداد به شرح زير بود:
1-از نقاط مختلف شهر جمعيت‌هائي تشكيل شود و تعداد تقريبي هر جمعيت و رهبر هر گروه معلوم گردد.
2-هر يك از جمعيت‌ها در مسيرهاي تعيين شده به مركز شهر حركت نمايند و همزمان به مقصد محل خيابان شاه- نادري برسند.
3-باشگاه‌هاي ورزشي مانند باشگاه تاج نيز به حركت در آيند.
4-شعار كليه افراد سلطنت محمدرضا باشد.
5-افراد گارد جاويدان به جمعيت بپيوندند.
6-خانه دكتر مصدق را محاصره و وي را دستگير نمايند.
7-دستگيري دكتر مصدق از راديو اعلام و زاهدي با تانك به نخست وزيري برود و از شاه دعوت به بازگشت كند.

در روز بيست و هشتم مرداد، طرح فوق به طور كامل اجرا شد و واحدهاي نظامي طرفدار دكتر مصدق دخالتي در خنثي سازي كودتا نكردند. در روز بيست و هشتم مرداد دولت مصدق هيچ اقدام عملي عليه كودتاچيان نكرد و از مردم نيز براي مقابله با كودتا دعوت ننمود رئيس شهرباني را كه مشكوك به همكاري با كودتاچيان بود، بركنار و خواهرزاده خويش، سرتيپ دفتري، را كه از همكاران جدي كودتاچيان بود، به رياست شهرباني منصوب كرد. گزارش دكتر غلامحسين صديقي وزير كشور دولت دكتر مصدق از خواندني‌ترين گزارش‌هاي كودتا است.گزارش وزير كشور از واقعه كودتادكتر غلامحسين صديقي، وزير كشور دكتر مصدق و از دوستان نزديك وي، حوادث و حال و هواي كابينه دكتر مصدق و چگونگي عكس‌العمل آنها در برابر كودتا را چنين توصيف مي‌كند:

«صبح زود روز 28 مرداد دكتر مصدق مرا خواست تا راجع به رفراندم شوراي سلطنت تصميم‌گيري نمائيم و پس از آن، موضوع را با تيمسار رياحي رئيس ستاد ارتش در ميان گذاشته تا با بي‌سيم ارتش به فرمانداران و استانداران ابلاغ شود... ناگهان رئيس اداره آمار وارد اطاق شد گفتند- دسته‌اي از مردم شعار «زنده باد شاه» مي‌گويند و شعار‌هائي در ضد دولت مي‌‌‌دهند عده‌اي پاسبان نيز با آنها هماهنگي مي‌كردند. در ميدان سپه نيز وضع چنين بود. بعد به سرتيپ «مدبر» رئيس شهرباني تلفن كردم و راجع به حضور پاسبان‌ها پرسيدم- متوجه شدم كه تجاهل مي‌كند. در همين موقع تيمسار رياحي تلفن كردند كه نخست وزير دستور دادند حكم رياست شهرباني به نام سرتيپ شاهنده صادر كنيد... من حكم را امضا كردم. تظاهرات در شهر و مناطق مختلف ادامه داشت. ساعت يازده نخست وزير تلفن كردند كه حكم را به نام سرتيپ محمد دفتري كه فرمانداري نظامي بر عهده اوست صادر كنيد تا حكم را صادر كنم سرتيپ دفتري در شهرباني حضور يافت... تظاهرات به جلوي وزارت كشور كشيده شد... ساعت پانزده وارد منزل نخست وزير شدم ديدم جمعي همه در حال انتظار و تفكر نشسته‌اند دكتر مصدق پرسيد: اوضاع چگونه است؟ گفتم: اوضاع خوب نيست... پس از چند دقيقه رئيس شهرباني و فرماندار نظامي سرتيپ دفتري به نخست وزير تلفن كرد كه «اعلاميه حمايت از شاه صادر نمايد» در اطاق ديگر آقايان كاظم حسيبي، سيد علي شايگان، احمد رضوي و حسين فاطمي نشسته و يا دراز كشيده بودند. بعد اعلام كردند مخالفين راديو را اشغال كردند و مهدي ميراشرافي و پيراسته سخنراني مي‌كردند بعد... حال آقاي نخست وزير بهم خورده و به شدت گريه مي‌كردند. با تشديد تيراندازي، مهندس رضوي ملحفه‌اي را به علامت تسليم بيرون برد و بر بام نصب كردند.»
بدين ترتيب كودتا به پيروزي رسيد و سرلشگر زاهدي به نخست وزيري رفت محمدرضا پهلوي به كشور بازگشت و به تعبير امام خميني «محمدرضا رفت و رضاشاه برگشت» و اين در حالي بود كه دين بزرگي از آمريكا و انگليس بر گردن داشت. به همين دليل محمدرضا پهلوي در كتاب «مأموريت براي وطنم» مي‌نويسد:
«گاهي اين سوال طرح مي‌شود كه آيا دولت‌هاي آمريكا و انگليس در قيام تاريخي كه در 28 مرداد رخ داد، در برانداختن مصدق كمك مالي كرده‌اند يا خير؟ هر چند من در حين انقلاب در خارج از ايران بودم ولي از جزئيات امور اطلاع داشتم ولي انكار نمي‌كنم كه شايد به منظور پيشرفت هدف اين انقلاب ملي، وجوهي هم از طرف هموطنان من خرج شده باشد.»

بعد از تسليم دكتر مصدق، كرميت روزولت با شاه ملاقات كرد و شاه ضمن تشكر از او گفت:
«من تاج و تختم را از بركت خداوند، ملتم و ارتشم و شما دارم... و هرگاه فاطمي را به خاطر سرنگوني مجسمه‌هاي من و پدرم پيدا كنم، بي‌درنگ اعدامش خواهم كرد.»
پيامدهاي كودتاي 28 مرداد در تاريخ ايران بسيار تاثر گذار بود و اگر بنا باشد در اين رابطه سخن راند شايد ساعتها وقت نياز باشد تا هم آنها را تشريح كرد اما به صورتي خلاصه و مجمل مي توان پيامدهاي زير را براي اين كودتا بر شمرد:1- برقراري دوباره حكومت استبداد و تشكيل كابيته توسط زاهدي كه به لطف انجام كودتا درجه سپهبدي گرفت .
2-تشكيل سازمان اطلاعات و امنيت كشور (ساواك) به كمك سازمان سيا آمريكا و موساد اسراييل كه با هدف تثبيت حكومت جديد مبادرت به ايجاد چنين تشكيلات مخوفي كردند.
3-تجديد روابط سياسي با بريتانيا كه پس از 14 ماه قطع رابطه در روز 14 آذر 1332 دولت ايران طي بيانيه اي برقراري رابطه مجدد با اين كشور را اعلام نمود.
4-انتخابات فرمايشي دوره هجدهم مجلس شوراي ملي توسط حكومت كودتاچي تا بدين وسيله نشان دهند كه به قانون اساسي وفادار هستند بنابراين با برگزاري انتخاباتي فرمايشي و تغلب درآن مجلس هجدهم را برپا كردند كه اين موضوع به شدت مورد اعتراض آيت الله كاشاني گرديد.
5-حادثه 16 آذر 1332،اين حادثه زماني به وقوع پيوست كه قرار بود نيكسون معاون رييس جمهور آمريكا وارد ايران شود و از طرفي دانشگاه به اشغال قواي نظامي در آمده بود ، بنابراين تظاهراتي از سوي دانشجويان برپا شد كه با برخورد نظاميان مواجه شد و بسياري از دانشجويان كشته شدند و به همين مناسبت اين روز به نام روز دانشجو نام گرفت.
6- حل مساله نفت و امضاي قرارداد كنسرسيوم ، كه به همبن وسيله مي گوييم نفت ايران پس از كودتا نه تنها ملي نشد بلكه بين المللي شد و در اختيار قولهاي نفتي دنيا از جمله شركت نفت انگليس ، پنج شركت نفتي آمريكا ، شركت نفت فرانسه و شركت نفت رويال داچ شل افتاد كه هركدام مقداري از سهام نفت ايران را در اختيار گرفتند كه از ميان بريتانيا به تنهايي 6/45 از سهام نفت ايران را به خود اختصاص داد و جالب آنكه زاهدي در توجيه اين قرارداد آن را موفقيتي خوانده بود چرا كه معتقد بود نفت ديگر كارايي لازم را ندارد و انرژي اتمي جاي آن را به زودي خواهد گرفت.
و بدين ترتيب بود كه صفحه اي ديگر از تاريخ ايران با دخالت قدرتهاي خارجي و با بي تدبيري مسئولين دولتي رقم خورد تا استبداد داخلي به همراه استعمار خارجي همسو با يكديگر در جهت چپاول منابع ملي ايران حركت كنند.

گردآورنده: سيد حامد حجت

پايان پيام
دوشنبه 28 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات]

[مشاهده در: www.hayat.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 143]