فعاليت‌هاي مشكوك باستان شناسان خارجي در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: فعاليت‌هاي مشكوك باستان شناسان خارجي در ايران
گفتگو با كارشناس ميراث فرهنگي
در پي اظهارات اخير مسئولان سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري درباره نحوه همكاري باستان شناسان خارجي و ضرورت حضور آنها در ايران، يك كارشناس فرهنگي به بيان توضيحاتي در موضوع فعاليت مركز مطالعات ايران‌شناسي فرانسه در ايران (ايفري) بوي‍ژه بخش باستان شناسي آن پرداخت.

مهندس ايمان صميمي با اشاره لزوم بهره گيري پتانسيل هاي بين المللي متنوع و متخصص در مسايل باستان شناسي ضمن انتقاد شديد از چگونگي حضور باستان شناسان خارجي در ايران در يك سازوكار غير كارشناسانه و دور از اسلوب معين علمي و اداري ، گفت: كه تاكنون هيچ گزارشي از سوي مسئولان امر در اين باره هنوز منتشر نشده است كه در آن معين شود كه در موارد مختلف مثلا به چه دليل و با استناد به كدام كمبود علمي داخلي و يا فقدان نيروي متخصص ايراني بايد به آوردن تيم‌هاي باستان شناسي خارجي اقدام شود؟ پذيرش باستان شناسان خارجي بدون ارايه ادله و شواهد فوق الذكر نه تنها موجب ياس و دلسردي باستان شناسان و دانشمندان جوان ايراني مي‌شود بلكه به ايجاد وابستگي‌هاي پوچ، كاذب و بي‌دليل به بيگانگان مي‌انجامد.

اين فعال حوزه ميراث فرهنگي به عنوان نمونه به بررسي نقش موسسه ايفري و پژوهشگران آن و همچنين نحوه تعامل هيأت‌هاي فرانسوي با همكاران ايراني خود پرداخت و افزود: باستان شناسان فرانسوي يكي از پيشتازترين افرادي بودند كه بعداز انقلاب و مشخصا سال 1376 و كنگره تهران سعي بر حضور جدي در سايتهاي باستان شناسي ايران داشته‌اند و از خود اشتياق وافري براي حضور در ايران نشان مي‌دهند و البته روند حضور بي حساب وكتاب آنها در چند سال اخير بلاخص از سال 1384 تا كنون شتاب بسيار گرفته است.

هيأت‌هاي باستان شناسي فرانسوي تنها در آبان و آذر 1384ـ ارديبهشت و خرداد 1385 ـ اواخر ارديبهشت و اوايل خرداد 1386 به سرپرستي رمي بوشارلا(مسئول سابق ايفري در ايران و رييس كنوني موسسه شرق شناسي دانشگاه ليون) علي رغم وجود توانمنديهاي كاملا مشهود داخلي توانستند چندين عمليات بررسي و شناسايي جغرافيايي با سيستم ماهواره‌اي GPS را در منطقه حساس مرودشت استان فارس انجام دهند.

اما موضوع مهم و جالب توجه در اين خصوص، انجام يك فصل بررسي صحرايي در مرودشت توسط همين هيأت فرانسوي به سرپرستي رمي بوشارلا در بهار 1384 بدون همراهي هيأت ايراني و يا هر ناظر و شاهد و بازرس ايراني از مقامات رسمي و اداري كشور بوده است كه حتي گزارش آن نيز تا كنون منتشرنگرديده است! و جالب تر آنكه مشاركت هيأت ايراني و يا ناظران رسمي ايراني در بررسي بعدي با اعتراض و واكنش تند و غضب آلود رمي بوشارلا و هيأت فرانسوي همراه بوده است ؟!

صميمي در ادامه افزود كرد: البته اين اقدام فرانسوي‌ها مسبوق به سابقه نيز هست؛ هيأت فرانسوي چهار فصل (از سال 1379 تا 1383) نيز بدون مشاركت هيأت ايراني و يا ناظران و نمايندگان رسمي دولت ايران در دشت استراتژيك پاسارگاد به بررسي و شناسايي جغرافيايي و كاوش مشغول بوده است و اين مسئله بار ديگر در زمستان 1385 نيز تكرار شده است و آقاي رمي بوشارلا به عنوان سرپرست هيأت فرانسوي همراه با تيم كاري خود بدون حضور هيأت ايراني و يا نمايندگان رسمي دولت ايران تحت پوشش مطالعات آب و هواي مرودشت به مدت 10 روز در اطراف درياچه طشت اقدام به نمونه برداري كرده است. كه كم و كيف اقدامات آنها تاكنون بر مسئولان امر پوشيده مانده است.

وي درادامه افزود: اگر حضور هيأت‌هاي خارجي براي انتقال دانش به كشور و ورزيده و مجرب ساختن دانشمندان ايراني صورت مي‌گيرد، اين سوالات مطرح است كه اولا چرا حضور تيم‌هاي خارجي در مواردي مانند بررسي‌هاي ميداني و استفاده از GPS انجام مي‌پذيرد كه در داخل و و خارج كاربردهاي حساس دوگانه دارد ومضاف بر آن ما كاملا در اين زمينه‌ها بي نيازيم؟ ثانيا عدم حضور تيم ايراني و فعاليت يكسويه فرانسوي‌ها در ايران ودرسايت‌هاي باستانشناسي بدون ناظرو بازرس ايراني چه توجيهي دارد؟ و چرا مسئولان ذيربط در سازمان ميراث فرهنگي تاكنون واكنش جدي در قبال حفاظت از منافع ملي كشور انجام نداده‌اند؟

وي مدعي شد در حالي كه مديران پژوهشكده باستان شناسي سازمان به اساتيد متعهد داخلي بدون حضور بازرسان سازمان حتي اجازه يك ساعت كار ميداني را نمي‌دهند، اين اقدامات خارج از اصول و مقررات ناظر بر فعاليت اتباع بيگانه در داخل كشور چه معني و مفهومي دارد؟

مهندس صميمي با اشاره به تخلفات فراوان و متعدد هيأتهاي فرانسوي، همچنين به پاره‌اي اقدامات مشكوك و شبه برانگيز برخي از اعضاي آن هيأتها اشاره كرده و گفت: اين هيأتها به دفعات بر خلاف پروتكل‌ها و معاهدات مرسوم عمل كرده‌اند و به عنوان مثال در يك اقدام كاملا مغاير با اصول و شرافت علمي و تعهدات ديپلماتيك و البته بسيار خطرناك، كه از نزديك شاهد آن بوده ام، يكي از اعضاي هيأت فرانسوي به نام خوليو بندزو از سي وپنج روز مدت ويزاي علمي و تحقيقاتي خود، تنها سه روز را در منطقه مورد نظر حضور داشت و بر خلاف قاعده و مقررات جاري ناظر بر صدور ويزاي تحقيقات و فعاليت‌هاي علمي و بر خلاف مقررات جاري سازمان در موضوع مشاركت با اتباع بيگانه، هيچ اطلاعي از مكان حضور و اقدامات او درباقي مانده اين مدت در دست نيست!!!

نكته كاملا قابل تامل نيز اينكه سرپرست هيأت يعني آقاي رمي بوشارلا نيز از اين موضوع كاملا مطلع بوده و البته هيچ اقدامي را انجام نداد. اما جاي تآسف بسيار دارد كه مديران پژوهشكده باستان شناسي نيز در برابراين اقدام مغاير با امنيت ملي، هيچ واكنشي از خود نشان ندادند؟! آيا نمي‌توان پرسيد چرا يك تبعه بيگانه درحالي كه كشور متبوع او (فرانسه) نيز سابقه ممتد و آشكاري را در تضييع حقوق ايرانيان و خصومت با مصالح ملي ايران به خصوص در قبال مسئله انرژي صلح آميز هسته‌اي دارد، بدون اطلاع و برخلاف تعهدات خود اينگونه به سوءاستفاده از امكانات ما مي‌پردازد؟

در موردي ديگر نيز در نيمه دوم ارديبهشت ماه سال جاري يك هيأت فرانسوي بدون داشتن هيچگونه مجوز قانوني، با حركت در مسير نوار مرزي شرق كشور، ضمن بازديد از چند سايت باستاني بسيار مهم و البته غيرفعال و طي اقدامي غير دوستانه و بيشرمانه به برداشت چندين نمونه مبادرت ورزيده‌اند!!!

ايمان صميمي در ادامه تصريح كرد: علي رغم امكانات بي نظيري كه توسط كشورمان براي اين خارجي‌ها تدارك ديده مي‌شود، حتي برخوردهاي فرهنگي آنها نيز متناسب شان كشور ما نيست! به عنوان مثال بايد اشاره كنم كه علي رغم اينكه بخش بسيار زيادي ازهزينه اين كاوش‌ها و بررسي‌ها بر دوش دولت و مردم محروم كشور ماست، آقاي بوشارلادر يك حركت ضد فرهنگي و غير شرافتمندانه اقدام به انتشار گزارشي به اصطلاح علمي به صورت پوستر بدون درج نام هيأت ايراني و نيز بدون اشاره به نقش دولت ايران در اين زمينه، در كنگره مادريد در سال 1385 نموده است.

اما جاي سئوال مهمتر اينجاست كه چرا چنين شخص معلوم الحالي بايد به جاي نماينده رسمي ايران در يك كنگره رسمي بين المللي به ارايه گزارش عملكرد خود در ايران بپردازد ونامي از ايران را نيز بر زبان نياورد؟! قصور و كوتاهي مسئولان سازمان در قبال منافع ملي ايران تا كي و تا كجا؟!

صميمي در ادامه در خصوص پيشينه غير قابل قبول آقاي بوشارلا به عنوان يك عنصر نامطلوب خارجي افزود: وي در مدت جنگ تحميلي به عراق عزيمت كرده و ضمن همكاري با اجزاء فرهنگي حزب بعث در عراق كويت و عمان و در سايه حمايت آنها توانسته است به مجوز فعاليت در آن كشورها دست يابد و از آنجا كه وي سالهاي سال در دهلران و خوزستان و فارس به فعاليت‌هاي ميداني مشغول بوده است، مسلما اطلاعات دقيق وثبت شده او به دليل دربرداشتن مسائل ژئوپوليتيك و ژئوميليتاري قابليت استفاده در ارتش متجاوز بعثي براي دستيابي به اهداف نظامي و به خصوص شوش و دزفول و اهواز را داشته است.

وي در ادامه افزود: ارتباط نامبرده با حكومت وقت عراق بسيار دوستانه بوده تا جايي كه توانسته بود مجوز فعاليت آزادانه در عراق را در شرايط جنگي كسب نمايد. وي از اولين باستان شناسان فرانسوي است كه عنوان مجعول خليج... را مورد استفاده قرار داد و به كرات آن را در نشريات بين المللي تكرار كرد كه نمونه‌هاي فراوان آن در شماره‌هاي مختلف مجله پالئورين (paleorient:2000-2002) وجود است. اين حركت ناشايست ايشان در عمان در دهه 80 نيز تكرار شد.

همچنين از برجسته ترين نكات در خصوص فرد مذكور را بايد سابقه كارشناسي او در فروش اثر موسوم به «سر سرباز هخامنشي» در حراجي نيويورك در سال1974 دانست كه بدون آگاهي دادن به دولت وقت كشورمان اقدام به كارشناسي فروش اثر مسروقه فوق نمود!! وحتي زماني كه برخي سايتها در ماجراي پرونده «سر سرباز هخامنشي» اقدام به انتشار اسناد اين مساله نمودند، سازمان با بي تفاوتي محض از كنار آن گذشت! كه البته اين مساله يعني «پيشينه فروش اثر» پس از شكايت سازمان ميراث فرهنگي از حراجي كريستي تاثير بسيار نامطلوبي را بر راي دادگاه داشت.

اين فعال حوزه ميراث فرهنگي و باستان شناسي، در خصوص اقدامات سازمان ميراث فرهنگي پيرامون تلاش براي صيانت از مسايل ملي در بعد فرهنگي مانند نام «خليج فارس» و همچنين فعاليت‌هاي سازمان مانند تلاش براي ثبت جهاني آثار ايران در كنار برگزاري كنفرانس‌هاي متعدد فرهنگي با هدف يادآوري نام تاريخي «خليج فارس» يادآوري كرد: متاسفانه سازمان ميراث فرهنگي در حالي مدعي صيانت از نام تاريخي و شريف خليج فارس است كه چاپ كتابي با نقشه‌هاي مجعول خليج... با مقدمه نويسي رياست پژوهشگاه ميراث فرهنگي يعني «آقاي طه هاشمي» را در كارنامه خود دارد! جالب آنجاست كه علي رغم ايرادات فراواني كه بر كتاب وارد است و با وجود ادعاهايي كه پيرامون برخورد با خاطيان مطرح گرديده است،تنها پس از اصلاحات بسيار ناچيز ، تا يك هفته قبل هنوز اطلاعيه فروش اين كتاب به همراه يك نسخه از آن در تابلو اعلانات برخي نهادها و دانشگاه‌ها وجود داشته و در معرض ديد بينندگان قرار گرفته بوده است.

تصويري از كتاب جيرفت (قهوه‌اي رنگ) در تابلو اعلانات يكي از دانشگاه‌هاي تهران كه تا هفته پيش قرار داشت

تصوير بزرگتري از اطلاعيه فروش كتاب كه در تصوير قبل در بالاي كتاب نصب است

صميمي با بيان اين مطلب كه مقدمه مدير ميراث فرهنگي استان كرمان در همين كتاب، نشانه‌اي از آشفتگي مديريتي در سازمان ميراث فرهنگي و نا آشنايي و بي خبري بعضي از مديران آن سازمان با مسائل فرهنگي و منافع ملي است بر وجود ايرادات اساسي در مقدمه، توضيحات مولف، نامگذاري‌هاي كاذب سياسي و همچنين ارائه تصاويري از كتاب، تآكيد كرد و افزود بيشترين تحريفات و جعليات در اين كتاب از سوي باستان شناسان فرانسوي صورت پذيرفته است

و همانگونه كه مديران اين سازمان اعلام نمودند، علت چاپ مقالات پر از جعل و تحريف فرانسوي‌ها در اين كتاب رابطه نزديك آقاي يوسف مجيدزاده با هيأت‌هاي فرانسوي بوده است تا جايي كه از 4 عضو خارجي هيات علمي كتاب و پروژه جيرفت سه نفر از موسسات فرانسوي معرفي شده‌اند و اين خود عدم استفاده از تمامي ظرفيت‌ها و جامع نبودن كتاب و همايش جيرفت را نشان مي‌دهد.

تصوير صفحه 395 كتاب:مقاله آقاي ميشل كازانوا باستان شناس فرانسوي،به جاي استفاده از عنوان تاريخي «PERSIAN GULF» مانند خطوط هواپيمايي عربي تنها از واژه «GULF» استفاده كرده است و همچنين به جاي نام متداولتر «درياي عمان» با جعل عنوان «AR... SEA» به آن هويت عربي بخشيده است.

تصوير صفحه 157 كتاب:مقاله آقايان اريك فوآش، داميين گارسون، دومينيك روسه و همچنين گي سنشل باستان شناسان فرانسوي، در اين مقاله نيز با خودداري ازاستفاده از نام «PERSIAN GULF» و استفاده ازعنوان

«PLAQUE AR...» بر روي موقعيت «خليج فارس» در نقشه آشكارا آن را بخشي از فلات عر... (؟!) دانسته‌اند!

مطالبي كه اخيرا توسط آقاي طه هاشمي معاون سازمان در خصوص ضرورت حضور هيات‌هاي خارجي در كشور در كنفرانس خبري خود در 27 خرداد 1387 به عنوان بهانه حضور باستان شناسان خارجي عنوان گشته، غيرقابل قبول است.

آقاي طه هاشمي در اين كنفرانس خبري به حضور كمرنگ باستان‌نشاسان خارجي در ايران بعد از جنگ تحميلي اشاره كرده وعنوان نموده‌اند:” يكي از دلايل تحريف نام خليج‌ فارس هم شرايط كشور بود كه مانع از حضور كارشناسان و باستان‌شناسان خارجي در ايران شده بود. اما در حال حاضر با تاييد و مجوز وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات ورود باستان‌شناسان از كشورهاي مختلف به ايران صورت گرفته و همين موضوع بر تائيد نام خليج‌فارس نيز كمك خواهد كرد." اين در حالي است كه واقعيت و اسناد چيز ديگري را نشان مي‌دهند و عملا ما تا قبل حضور بي برنامه باستان شناسان خارجي در كشور كه پس از دفاع مقدس رخ داد موردي از تحريف نام خليج فارس را به صورت كنوني و به اين وسعت شاهد نبوديم، ولي با حضور باستان شناسان خارجي در ايران به صورت غير كنترل شده و در كنار مديريت غير تخصصي حاكم بر ميراث فرهنگي شاهد بروز ايرادات عمده و عديده مي‌باشيم. پس از انتشار خبري كوتاه و بسيار مختصر از ايرادات كتاب فوق الذكر انتظار اين بود كه با معرفي خاطيان و لغو مجوز آن دسته از باستان شناسان خارجي شود كه به استفاده از عنوان مجعول مبادرت ورزيده‌اند با آنها برخورد قانوني شود، والبته اگر اين به ظاهر باستان شناسان حاضر به پذيرش و تصحيح رسمي اشتباه خود و تاييد حقوق مردم ايران باشند خبر عذرخواهي وپوزش آنها را منعكس نمايند. ولي متآسفانه دقيقا متضاد با اين مساله، نه تنها با آنها برخورد و يا حتي تذكري صورت نگرفت، بلكه با صدور مجوز فعاليت آنها گسترده تر شده و به نوعي پاداش داده مي‌شود! نمونه موردي اين اقدامات غير موجه مطالعات به اصطلاح عصر مفرغ در ايران توسط فرانسويان و كساني است كه چند روز قبل از اين حاتم بخشي سازمان با ناديده گرفتن اصول و قواعد مسلم تاريخي به جاي عنوان خليج فارس از عبارتهاي مخدوش استفاده كرده بودند وبدين ترتيب منافع ملي وحساسيتهاي ميهني مردم ما را به هيچ انگاشته‌اند مضافا در شرايطي كه متخصصان برجسته و تراز اول منطقه پيرامون مطالعات عصر آهن بي شك وبي هيچ تعارفي ايراني هستند.

(تصوير صفحه 2 ضميمه روزنامه خراسان رضوي31/3/1387در اين خبر و در كادر رنگي نام آقاي اريك فوآش و خوليو بندزو كه پيشتر به سوابق وعملكرد آنها اشاره شد به وضوح ديده ميشود)

انتشار اعطاي خبر كاوشهاي جديد به خاطيان به جاي برخورد يا حداقل چاپ اصلاحيه آنها، آن هم تنها اندكي پس ازچند روز ازنشرغرض ورزيهاي اين ميهمانان در كنگره و كتاب جيرفت، فعالان حوزه ميراث فرهنگي را دچار حيرت كرد.
صميمي همچنين در پاسخ به سوالي مبني بر نحوه عملكرد ساير موسسات خارجي نظير موسسه باستان شناسي آلمان "داي" در ايران گفت: درگذشته به برخي موارد به صورت اجمالي اشاره شد كه متاسفانه بعضا مورد سوءاستفاده قرارگرفت و اميدوارم در آينده نزديك بتوانم به دور از هياهوهاي سياسي مطالبي را عنوان كنم.

وي در ادامه افزود: شخصا طرفدار تعامل علمي و تبادل اطلاعات به منظور به روز رساني آگاهي‌هاي باستان شناسي كشور هستم، ولي آزادي عمل خارج از مقررات موجود و استفاده افرادي كه در ماهيت فعاليت آنها ترديد وجود دارد اين شايبه را تقويت مي كند كه حضور باستان شناسان خارجي يك برنامه علمي از پيش طراحي شده است كه به دنبال پاسخ يابي براي سوالات بومي در حوزه مسائل هويتي نمي باشد.
چهارشنبه 23 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 249]