نگاهي به فيلم «انعكاس» ساخته رضا كريمي؛ اين ره كه تو مي روي...!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: نگاهي به فيلم «انعكاس» ساخته رضا كريمي؛ اين ره كه تو مي روي...!
* مهدي نصيري

انعكاس
فيلمنامه: محمد هادي كريمي
كارگردان: رضا كريمي

بازيگران: كامبيز ديرباز، مهناز افشار، حميد گودرزي و بيتا سحرخيز
خلاصه داستان: نسيم و شهروز زن و شوهر جواني هستند كه زندگي خوب و مرفهي دارند تا اينكه يك روز «نسيم» با نامزد قبلي اش «سينا» مواجه مي شود. «شهروز» ماجرا را مي فهمد و از طرفي هم همسر سينا به موضوع پي مي برد. در اين گير و دار زن و شوهرها مدام به هم خيانت مي كنند و يا در معرض انجام آن قرار مي گيرند و در پايان همه چيز به خوبي و خوشي تمام مي شود!
***
داستانهاي مربوط به مسايل خانوادگي همواره از جذابترين موضوعات ادبيات، سينما و تئاتر بوده و يكي از تمهاي بيشتر مربوط به اين موضوع، «خيانت» است كه تا به حال دستمايه آثار بسياري در حوزه ادبيات دراماتيك قرار گرفته و فيلمهاي بسياري در سينماي جهان ساخته شده اند كه بيشتر آنها هم در زمينه جذب مخاطب موفق بوده اند، اما سينماي ايران تاكنون به جز يكي، دو مورد كه بهترين نمونه آن «چهارشنبه سوري» اصغر فرهادي است، نتوانسته در طرح اين موضوع در قالب داستانش موفق باشد.
رضا كريمي يكي از كارگردانان سينماي ايران است كه در چهار فيلم بلند سينمايي اش همواره علاقه زيادي به طرح موضوع خيانت در داستان فيلمش را نشان داده است. «عشق +2» خيانت يك مرد به همسرش را روايت مي كرد و «تب» بر عكس خيانت زن به شوهر را مطرح مي كرد و در «هزاران زن مثل من» نيز تم خيانت به شكلي ديگر دستمايه كار اين كارگردان قرار گرفته بود.اما «انعكاس»، از منظر طرح موضوع و تم اصلي در سينماي ايران پا را فراتر از محدوده هاي معمول و موجود گذاشته و داستاني پر از خيانت و حقه هاي زن و شوهري را روايت مي كند. خيانت نسيم به شهروز، خيانت شهروز به نسيم، خيانت سينا به همسرش و ...
شخصيتهاي انعكاس همه خائن هستند و همه آنها، با هر زمينه و منطق من درآوردي به هم خيانت مي كنند!چرا؟ با كدام پيش زمينه؛ به كدام انگيزه و ... اصلا مهم نيست. تنها موضوعي كه در فيلم رضا كريمي مشاهده مي شود، طرح موضوع است. «خيانت»!
بدتر از همه آنكه كارگردان و نويسنده فيلمنامه بعد از طرح همه اين كجروي هاي اخلاقي و خانوادگي، قصد سرپوش گذاشتن و توجيه كردن آن را هم دارند !نسيم خيانت مي كند، اما پاك دامن و معصوم است؛ شهروز خيانت مي كند، اما خود او مقصر نشان داده نمي شود و باز هم پاك و بخشيده شده به خانواده برمي گردد و سينا هم با يك معذرت خواهي و فداكاري، خودش را از داستان ملودراماتيك فيلم كنار مي كشد و همه چيز به خوبي و خوشي پايان مي پذيرد.
تنها چيزي كه باقي مي ماند، رسوب افكاري است كه در پي همه رفتارها و اعمال بيهوده و غيرمنطقي آدمهاي داستان در ذهن مخاطب باقي مي ماند. مخاطب فيلم كريمي با داستان و شخصيتهايي مواجه است كه مهمترين كارشان در زندگي، خيانت كردن يا كشف خيانتهاي شريك زندگي شان است. تازه بدتر از اين آنكه به واسطه وجود محدوديتهاي موجود در طرح موضوع، گناهكاران اصلي داستان هم مثل همه داستانهاي ديگر خيانت در سينماي ايران، مردها خواهند بود!
نسيم با شوهرش تماس گرفته و شهروز به او مي گويد كه براي يك سفر كاري به اصفهان رفته (دروغ و خيانت شهروز) بلافاصله پس از آن سينا هم در حضور نسيم همين دروغ را در مورد همسر خودش تكرار مي كند و باز هم اين مرد داستان است كه خيانتكار نشان داده مي شود. پا پس كشيدن نسيم و حمله او به سينا هم كه بي گناهي زن دوم داستان را ثابت مي كند. پس تماشاگر مي ماند و دو مرد خيانتكار مثل همه مردهاي خائن فيلمهاي سينماي ايران!
طرح موضوع خيانت در داستانهاي زن و شوهري، رويكردي است كه بايد به صورت منطقي و با در نظر گرفتن همه جوانب و ظرافتهاي عمل، انگيزه و واكنش شخصيتها مورد پرداخت قرار گيرد و مهمتر از آن اينكه مي بايست منجر به دستيابي به يك نتيجه مثبت اخلاقي يا دست كم طرح واقعيتي در مورد زندگي و خانواده بشود.اما اين اتفاق در سينماي ايران هيچگاه رخ نداده و آثاري مثل انعكاس تنها به طرح سطحي و مخرب ناهنجاري هاي خانوادگي و اجتماعي مي پردازد و بدون شك با مطرح كردن بدون پشتوانه موضوعشان، بيشترين لطمه را به سلامت خانواده و جامعه مخاطبانشان مي زنند.
تماشاگر انعكاس براساس چه منطق و دليلي بايد بي گناهي يا پشيماني شخصيتهاي فيلم را باور كند كه مثل آب خوردن همه هنجارها و اصول اخلاقي خانواده را كه براي هر فردي و در هر جامعه اي پذيرفته شده است، زير پا مي گذارند؟
فيلم رضا كريمي جز اين جذابيت كاذب، چيز ديگري براي جذب مخاطب در اختيار ندارد.چهار، پنج ستاره جوان و پرطرفدار و فضاها و اتومبيلها و خانه ها و لباس هاي شيك و كشمكش ها و قرار و مدارهاي اين جوانها با هم، تنها شگرد «انعكاس» براي جذب و جلب توجه تماشاگران است و به جز اين رضا كريمي چيز ديگري در اختيار ندارد تا بتواند براي ارتباط و مواجهه با مخاطب مورد استفاده قرار دهد.«انعكاس» موضوع مهمي را مطرح مي كند كه اگر بدون دقت و با سهل انگاري پرداخت شده باشد - كه شده است- مي تواند به موضوعي گمراه كننده و آسيب رسان براي خانواده ها مبدل شود. حتي در خوشبينانه ترين حالت، مي توان اين امكان را براي فيلم در نظر گرفت كه بخشي از تصاوير بدون توجيه و غيرمنطقي آن در ناخودآگاه مخاطب براي هميشه برجاي مي ماند و از بين رفتني نيست.
چهارشنبه 16 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 123]