قدرت نرم ايراندر برابر تهديدات نرم امريكا

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: قدرت نرم ايراندر برابر تهديدات نرم امريكا
آگاهان سياسى و امنيتى بر اين باورند كه تهديدات نرم، اكنون به الگوى تقابل استراتژيك مابين جمهورى اسلامى ايران و ايالات متحده امريكا بدل شده است. با توجه به قدرت فزاينده جمهورى اسلامى ايران در حوزه هاى گوناگون، دشمنان ملت ايران بر اين اعتقادند كه تهديدات فيزيكى و سخت افزارى در مهار توانايى هاى ملت بزرگ ايران فاقد كارآيى است، بنابراين تهديد آنها اشكال و صورتى جديد به خود گرفته است، كه تهديدات نرم از مصاديق بارز آن است. هرچند شواهد زيادى وجود دارد كه دشمنان ملت ايران بويژه امريكا در اين رويكرد نيز توفيق چندانى نداشته اند. بخش زيادى از اين عدم توفيق را بايد ناشى از مؤلفه هاى قدرت نرم بدانيم كه در جمهورى اسلامى وجود دارد. اگر بپذيريم كه ظرفيت هاى بالقوه هر كشورى در راستاى دستيابى به قدرت نرم ناشى از عناصرى خاص است، آنگاه درمى يابيم كه جمهورى اسلامى داراى ظرفيت هاى بالقوه اى است كه طى چند سال اخير به ويژه طى دو سال گذشته بخشى از آن به طور بالفعل نمايان گرديده و نتيجه آن چيزى جز افزايش نفوذ منطقه اى و بين المللى ايران و كاهش نفوذ و همراهى جهانى با اهداف امريكا نبوده است.همين موضوع (كاهش قدرت نرم امريكا به تبع افزايش قابليت هاى نرم افزارى جمهورى اسلامى در منطقه و جهان) باعث گرديده كه امريكا به زعم خود تلاش نمايد از تمامى امكانات خود براى كاهش قدرت و نفوذ ايران بهره بردارى نمايد كه به خواست خدا تاكنون قرين موفقيت نبوده و جواب معكوس داده است. اگر عناصر اصلى تشكيل دهنده قدرت نرم هر كشورى را مجموعه اى از عناصر ذيل برشماريم، آنگاه بهتر مى توان به بررسى تطبيقى قدرت نرم جمهورى اسلامى در برابر تهديدات امريكا پرداخت. در اين مقاله تنها به دو عنصر اساسى قدرت نرم جمهورى اسلامى اشاره مى شود:
۱‎/ جاذبه فرهنگى (عقايد، ارزش ها و باورها) و ايدئولوژى به عنوان وجه غالب هنجارهاى بين المللى در پايان دهه ۱۹۳۰ دولت روزولت به اين نتيجه رسيد كه با توجه به عدم جذابيت فرهنگى امريكا و ايدئولوژى آن (ليبراليسم)، امنيت امريكا در گرو توانايى آن كشور براى صحبت با مردم ديگر كشورها و جلب حمايت آنهاست. پس از جنگ جهانى دوم و در تمام طول جنگ سرد، اين كشور تلاش نمود تا از طريق اقداماتى همچون؛ تأسيس سازمان سيا، راديو صداى امريكا، برنامه فولبرايت، تأسيس كتابخانه هاى عظيم امريكا و برگزارى سمينارها و برنامه هايى از اين دست نسبت به جذابيت فرهنگى خود اقدام نمايد.
اين در حالى است كه قدرت نرم مورد نظر دولت امريكا بيشتر از آن كه از نيروهاى اجتماعى درون جامعه اين كشور سرچشمه گيرد، از طريق دولت هدايت مى شد. در اين ميان شركت هاى امريكايى و مديران اجرايى آن تلاش مى كردند تا علاوه بر فروش محصولات خود، فرهنگ و ارزش هاى امريكايى را به ساير نقاط جهان عرضه كنند.
اما در اين ميان تنش هايى در درون فرهنگ غربى وجود داشته و دارد كه قدرت نرم امريكا را محدود مى سازد. در اواسط دهه ۹۰ ميلادى، ۶۱ درصد از فرانسوى ها، ۴۵ درصد از آلمانى ها و ۳۲ درصد از ايتاليايى ها فرهنگ امريكا را به عنوان يك خطر براى فرهنگ خودى معرفى كردند. بسيارى افراد در اسپانيا، فرانسه، آلمان و ايتاليا معتقدند كه ميزان فيلم هاى پخش شده امريكا در تلويزيون آنها بيش از اندازه است.
هم كانادا و هم اتحاديه اروپا محدوديت هايى را در مورد محتواى فيلم هاى امريكايى كه مى توانند پخش شوند وضع كردند. از نگاه «ژوزف ژوفى» روزنامه نگار آلمانى هر چه اروپاييان امريكا را بيشتر در آغوش مى گيرند، بيشتر از اين كشور منزجر مى شوند.
در خاورميانه دودلى و ترديد نسبت به فرهنگ امريكايى، باعث تحليل و محدوديت هر چه بيشتر قدرت نرم امريكا گرديده است. در حال حاضر در خاورميانه، تلويزيون و شبكه هاى ماهواره اى بسيارى راه اندازى گرديده اند كه بيش از هر چيز بيانگر گريز اين كشورها از فرهنگ القايى امريكايى و بازگشت به خود است.
«چالش هويت» از چالش هاى عمده اى است كه قدرت امريكا را با تهديد روبه رو نموده است. دولتمردان و نه مردم ايالات متحده، با اتخاذ سياست هاى نادرست، امريكا را به سمت كشور و حكومتى با ويژگى بارز چندفرهنگى و چندزبانى سوق مى دهند و در صورت متوقف نشدن روند فعلى، در دهه هاى آينده، چيزى از ميراث نياكان مؤسس ايالات متحده در اين كشور باقى نخواهد ماند و پيروان مذاهب مختلف، امكان هرگونه تعلق فردى به سرزمين ايالات متحده را كمرنگ خواهند كرد.
۲‎/ پذيرش جهانى
نظرسنجى مؤسسه گالوپ (Gallup) از ۱۰ هزار نفر مردم ۹ كشور مسلمان در خاورميانه نشان داده كه به طور متوسط، بيش از نيمى از پاسخ دهندگان نسبت به امريكا نظر مخالف داشته اند. نظرسنجى مشابه مؤسسه «پيو» (Pew) نتايج مشابهى را نشان داده است. شارلوت بيرز، معاون سابق ديپلماسى عمومى وزارت خارجه امريكا مى گويد: «ميان آنچه هستيم، آنگونه كه دوست داريم در نظر ديگران جلوه كنيم و آنگونه كه در حقيقت ديده مى شويم، شكاف بسيار وسيعى وجود دارد.»
با اين اوصاف، اگر بخواهيم در خصوص پذيرش جهانى ايران و امريكا و با تعاريفى كه «ژوزف ناى» از توانايى شكل يا تغيير دادن ترجيحات و اولويت هاى ديگران از طريق ارزش هاى موجود در فرهنگ، عملكرد و سياست هاى داخلى كشورها سخن بگوييم مشخص است كه در اين چارچوب فرهنگ اسلامى - ملى جمهورى اسلامى از چنان ماهيتى برخوردار است كه هر روز بر اقبال جهانى نسبت به آن افزوده شده و پذيرش جهانى بيشترى پيدا مى كند. در صورتى كه برخلاف ايران، از پذيرش جهانى ارزش هاى امريكا به مرور زمان كاسته مى شود.
ارزيابى مؤسسات امريكايى از ابعاد قدرت نرم ايران در برابر تهديدات امريكا
مؤسسات زيادى در امريكا وجود دارد كه تحولات داخلى و نفوذ منطقه اى ايران را رصد كرده و به تناسب آن استراتژى آينده برخورد با ايران را طراحى مى كنند كه از آن جمله مى توان به موارد زير اشاره كرد:
الف) راهكارهاى گروه ويژه شوراى روابط خارجى امريكا در مواجهه با ايران:
۱- تلاش براى گفت وگو با ايران با هدف برقرارى «ثبات و امنيت» در منطقه (اعتراف به اهميت و نفوذ منطقه اى ايران كه غيرقابل چشم پوشى است)
۲- تضمين هايى كه امريكا بايد به ايران بدهد؛
الف) انحلال گروهك منافقين با كمك دولت موقت عراق.
ب) محاكمه رهبران گروهك منافقين.
ج) اجراى اصول و چارچوب يك توافق پايدار هسته اى توسط امريكا
د) كنار گذاردن مخالفت هاى خود با برنامه صلح آميز هسته اى ايران
هـ) از سر گرفتن فعاليت هاى سازش خاورميانه به دليل مؤثر واقع شدن تبليغات ايران عليه اسرائيل در صورت عدم پيگيرى
۳- امريكا بايد تدابيرى براى پيوندهاى سياسى، فرهنگى و اقتصادى مردم ايران با مردم جهان خارج بينديشد.
۴- امريكا بايد به سازمان هاى غير دولتى (NGO) خود اجازه بدهد كه در ايران فعاليت كنند. (تلاش براى تضعيف قدرت ايران از طريق تأثيرگذارى بر جامعه ايرانى)
۵- عدم مخالفت امريكا با عضويت ايران در سازمان جهانى تجارت. (در راستاى معامله با ايران و عدم افزايش نفوذ منطقه اى آن)
۶- كمك به ارتقاى جايگاه ايران در نهادهاى بين المللى و گسترش روابط دو ملت امريكا و ايران. (با هدف تأثيرگذارى بر داخل ايران و فروپاشى درونى جامعه)‎/
بوش در ترديد دوراهى راهبردها
دولت بوش در برخورد با ايران دچار سردرگمى شده است. از يك سو دو گروه بسيار قوى در سياست خارجى امريكا بر او فشار مى آورند كه تا دير نشده تعامل با ايران را شروع نمايد. از سوى ديگر، ياران محافظه كار جديد بوش معتقدند كه فردا خيلى دير است و بايد اقدام عملى عليه ايران را هرچه زودتر شروع كنند. دو گروه سياسى كه معتقد به تعامل با ايران مى باشند، عبارتند از:
الف) گروه شوراى روابط خارجى مركب از رابرت گيتس و برژينسكى مشاور امنيت ملى كارتر.
ب) گروه شوراى آتلانتيك كه مركب از برنت اسكوكرافت (مشاور امنيت ملى بوش پدر)، جيمز شلزينگر (وزير دفاع نيكسون)، لى هميلتون (معاون كميسيون حملات ۱۱ سپتامبر)‎/
پيشنهادهاى شوراى روابط خارجى به شرح ذيل مى باشد:
۱- درخواست مشاركت سازمان يافته و عمل گرايانه با تهران.
۲- بايد درك كرد كه انتظار سرنگونى حكومت ايران واقع گرايانه نيست.
۳- امريكا نبايد مذاكرات با ايران را به بهانه حل و فصل مسائلى نظير انرژى اتمى، افغانستان و عراق به تعويق بيندازد.
۴- بايد با تهران در مورد ثبات و امنيت منطقه مذاكره شود.
ب) دكترين امنيت ملى امريكا (۲۰۰۶)
دكترين امنيت ملى ۲۰۰۶ امريكا به عنوان سندى معتبر و اجرايى در سطوح عالى امريكا، از جمله اسنادى است كه هدف، مسير و چگونگى دستيابى به اهداف مورد نظر امريكا را تا سال ۲۰۱۰ نشان مى دهد.
برخى از مهمترين محورهاى گزارش مزبور كه ناظر بر استيصال امريكا در برابر قدرت جمهورى اسلامى و تلاش براى نفوذ در جامعه ايرانى و اقدامات نرم افزارانه است، به شرح ذيل مى باشد:
۱- ثروت رو به رشد نفت ايران، توانايى و ظرفيت آن را در داخل كشور و منطقه افزايش مى دهد. فرصتى كه در اين ميان وجود دارد، استفاده از ضعف سياست هاى اقتصادى و اختلافات درونى ايران است.
۲- ايران بايد جزو اولويت هاى نخست سياست خارجى امريكا قرار گيرد. واشنگتن اكنون به رويكرد جديدى نياز دارد. بايد همه نيروها براى اين استراتژى بسيج شوند. بايد درس هاى گذشته مورد بازبينى قرار گيرد.
۳- دامن زدن به نافرمانى مدنى در تشكل هاى دانشجويى و نهادهاى غيردولتى و صنفى از ابزارهاى مهم فشار بر ايران است.
۴- بايد براى بازگشايى سفارت ايالات متحده در تهران ابراز تمايل كنيم. همزمان بايد يكى از بلندپايه ترين مقامات خود را به عنوان فرد شماره يك در اين سياست جديد در مقابل ايران انتخاب و معرفى كنيم. اين فرد مى تواند يكى از كنسول هاى وزارت خارجه باشد و بايد به طور مرتب حمايت خود را از حقوق بشر و دموكراسى در ايران مورد تأكيد قرار دهد. از اين طريق مى توانيم ارتباط خود را با مردم ايران تقويت كنيم.
۵- بايد شبكه هاى متعدد راديو تلويزيونى براى ايرانيان تدارك ديد و پيام هاى خود را با پيشرفته ترين تكنولوژى هاى روز به دست مردم ايران برسانيم.
۶- حمايت از اپوزيسيون داخلى.
۷- بايد فعاليت NGO هاى امريكايى را در ايران تسهيل كنيم و به صدور ويزا همت گماريم. دعوت فعالان جوان ايرانى به خارج براى شركت در سمينارهاى كوچك هم اقدام مهمى است. اين كار در صربستان، فيليپين، اندونزى و شيلى و كشورهاى ديگر جواب داده است. اين افراد بايد از سوى مقامات امريكايى انتخاب شوند نه نهادهاى ايرانى.
۸- تضعيف ستون هاى حمايتى حكومت ايران كه شامل سرويس هاى امنيتى و نظامى اين كشور مى باشد، بايد در دستور كار قرار گيرد.
۹- بايد قدرت بسيج و سپاه را از ميان برد و در وزارت اطلاعات تغييرات اساسى ايجاد كرد يا به طور كلى آن را حذف كرد.
همان گونه كه از اين گزارش ها برمى آيد، نفوذ معنوى و جايگاه جديد منطقه اى ايران به نحوى است كه امريكا مى بايد با پذيرش اين قدرت كه برخاسته از قدرت نرم جمهورى اسلامى است، تلاش نمايد در بلندمدت به نحوى برنامه ريزى كند كه مديريت و كنترل نفوذ و قدرت منطقه اى ايران از طريق نرم افزارى و نه سخت افزارى پيگيرى گردد. به عبارت ديگر مقامات و مؤسسات امريكايى به اين ديدگاه واحد رسيده اند كه قدرت نرم جمهورى اسلامى بايد از طريق تهديدات نرم امريكا كنترل و مديريت گردد.
انتخابات سوم تير، تبلور قدرت نرم جمهورى اسلامى
بررسى مقايسه اى ابعاد مربوط به قدرت نرم نشان مى دهد كه جمهورى اسلامى با توجه به شاخص هاى برشمرده داراى قابليت هاى بسيارى در مقابله با تهديدات نرم امريكاست. اين مسئله باعث گرديده كه طى چند سال اخير بويژه پس از انتخابات ۳ تير ۱۳۸۴ ، شرايط منطقه اى و بين المللى به نحوى رقم بخورد كه برترى جمهورى اسلامى در مقابل توان و سازوكارهاى سخت افزارى و نرم افزارى امريكا به رخ كشيده شود. اين موضوع به دفعات توسط مقامات و مؤسسات امريكايى مورد ارزيابى و تحليل قرار گرفته و به اين مسئله اعتراف گرديده است. بنابراين جمهورى اسلامى جداى از توان مقابله با تهديدات نرم امريكا، از اين قابليت برخوردار است كه به عنوان تهديدى نرم عليه امريكا مطرح گردد. اساساً ماهيت انقلاب اسلامى ويژگى هاى منحصر به فردى از جنبه هاى نرم افزارى را دارا است كه باعث كارايى هرچه بيشتر آن در برابر تهديداتى از اين دست مى گردد.
شنبه 12 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 194]