نقض حقوق بشر در فرانسه

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: حقوق بشر« Human Rights » مفهومى جديد و برخاسته از شرايط عصر مدرن است؛ (1) و از مبانى و لوازم ليبرال دموكراسى به شمار مى رود. در ميان كشورهايى كه با اين نظام فكرى اداره مى شوند كشور فرانسه به عنوان مهدآزادى و دموكراسى نقش به سزائى در شكل گيرى اعلاميه جهانى حقوق بشردارد؛ از ديد گاه بسيارى ازپژوهشگران چند عامل و مقطع مهم تاريخى در شكل گيرى اين اعلاميه نقش داشته اند:
يكم- دوره روشنفكرى فرانسه كه متفكرانى نظير دالابر، ديدرو، ولتر، كالون و در رأس آنها منتسكيو و روسو گفتمان حقوق بشرى را پايه‏رگذارى كردند. دوم - انقلاب آمريكا، اعلاميه استقلال آن ( 1776) و مفاهيمى كه تحت تأثير آن در زمينه حقوق بشر شكل گرفت. سوم- دوران انقلاب فرانسه ( 1789) كه با شعار برابرى، برادرى و آزادى براى همه شهروندان صرف نظر از تفاوت هاى قومى، نژادى و طبقاتى، جنسى و مذهبى بود. و قانون اساسى و اعلاميه حقوق بشر و شهروندى بر محور اين اصول به تصويب رسيد. چهارم- وحشيگريها و شقاوتهاى نازيسم و فاشيسم در جنگ جهانى دوم نسبت به افراد بيگناه، انگيزه توجه به شخصيت و حيثيت انسانى و توسعه حمايت بين‏المللى از حقوق بشرگرديد. بدين سبب بود كه تدوين كنندگان منشور ملل متحد، مقررات حقوق بشررا در منشور گنجانيدند و و سرانجام در اجلاسيه سال 1948 مجمع عمومى سازمان ملل كه در پاريس تشكيل شد، اعلاميه جهانى حقوق بشر به تصويب رسيد. از آن تاريخ به بعد نيز معاهدات متعددى در اين زمينه به امضاء رسيده است. (2)

و بالآخره اين كه فرانسه يكى از كشورهايى است كه همواره سايركشورها را حتى با دلايل واهى به نقض حقوق بشر متهم مى‏نمايد. (3)

*****

وضعيت حقوق بشر در فرانسه:
مجموعه عواملى كه بيان گرديد سبب مى شود تا كشور فرانسه به عنوان مهد آزادى، دموكراسى غربى و يكى از بانيان اصلى اعلاميه جهانى حقوق بشر، در اجرا و رعايت اصول اين اعلاميه اهتمام ويژه اى داشته باشد. به علاوه فرانسه يكى از اعضاى سازمان ملل متحد است كه منشور ملل متحد را پذيرفته است. و بر اساس مواد متعدد آن از جمله ماده 2 ميثاق حقوق مدنى و سياسى، دولتها متعهد شده اند كه حقوق شناخته شده در ميثاق را درباره افراد مقيم قلمرو يا تابع حاكميتشان بدون تبعيض محترم شمرده و تضمين نمايند. اما آنگونه كه واقعيات نشان مى دهد مهمترين اصول حقوق بشر به شكل گسترده اى در اين كشور نقض مى شود. از جمله:

1- نقض آزادى:
آزادى به عنوان يكى از اصول محورى حقوق بشر است كه در اصول متعدد اعلاميه جهانى حقوق بشر بر ضرورت رعايت آن تاكيد شده است. براساس ماده 18 اعلاميه «هر كس حق دارد كه از آزادى فكر، وجدان و مذهب بهره مند شود. اين حق متضمن آزادى تغيير مذهب يا عقيده و همچنين متضمن آزادى اظهار عقيده و ايمان مى باشد و نيز شامل تمايلات مذهبى و اجراى مراسم دينى است. هر كس مى تواند از اين حقوق منفردا يا مجتمعا به طور خصوصى يا به طور عمومى برخوردار باشد» و همچنين در ماده 19 اعلاميه مزبور مقرر مى دارد:« هركس حق آزادى عقيده و بيان دارد و حق مزبور شامل آن است كه از داشتن عقايد خود بيم و اضطرابى نداشته باشد و در كسب اطلاعات و افكار و در اخذ و انتشار آن بتمام وسايل ممكن و بدون ملاحظات مرزى آزاد باشد.» (4) و همچنين براساس ماده دوم قانون اساسى 1958 فرانسه، فرانسه كشورى غير مذهبى است ولى در عين حال به تمام اعتقادات دينى، متساويا احترام مى گذارد. (5) اما واقعيات موجود در سالهاى اخير نشان مى دهد:

1- 1- در جامعه فرانسه افرادى نظير روژه گارودى نويسنده و محقق فرانسوى تنها به دليل ترويج انديشه و نوشتن كتابى‏تاريخى و طرح واقعياتى مستند درباره صهيونيسم بين‏الملل و انكار هولوكاست مورد محاكمه قرار مى گيرند. هنوز هم در برخى كشورهاى مانند فرانسه، نفس انكار كشتار يهوديان جرم تلقى مى‏شود.

1-2- فرانسه با حدود ?6 ميليون مسلمان از جمله كشورهاى اروپايى است كه به دليل پيشينه تاريخى بيشترين شمار مسلمانان را در خود جاى داده كه 10 درصد كل جمعيت اين كشور را از تشكيل مى دهند. اما دولت پاريس به بهانه دفاع از ارزش هاى سكولار خود مسلمانان اين كشور را از آزادى هاى فردى واجتماعى محروم كرده است و با به اجرا گذاشتن قانون منع حجاب از تحصيل دختران محجبه در مدارس و دانشگاهها ممانعت به‏ر عمل مى‏آيد. مسلمانان مقيم فرانسه با جنبش هاى‏اسلامى در الجزاير و فلسطين اظهار همبستگى مى كنند و دولت فرانسه هر نوع همبستگى مسلمانان با اين جنبش ها را با فشار سياسى و تبليغاتى و زندانى كردن رهبران آن سركوب مى كند. (6)

1-3- اقليت هاى دينى همچون مسمانان و قوميت‏هايى همچون عرب تبارها و سياه‏پوستان به رسميت شناخته نمى‏شوند و نه تنها از كرسى پارلمان و ديگر نهادهاى تصميم‏گيرى‏ر محروم هستند بلكه هدف خشونت‏هاى نژادپرستانه و افراطى قرار گرفته‏اند. و حتى علنا توسط مقامات عالى رتبه دولتى اين كشور از طريق رسانه هاى عمومى تحقير مى شوند. اين گروه هاى‏بزرگ اجتماعى تا حدى به حاشيه رانده شده اند كه هيچ حزب و گروه و جناح سياسى در فرانسه آنها را نمايندگى نمى كند و از حمايت هيچ نيروى سياسى و روشنفكرى بزرگى حتى چپگرايان فرانسه نيز برخوردار نيستند.

2- تبعيض نژادى و مذهبى:
يكى ديگر از اصول محورى حقوق بشر مبارزه با هر نوع تبعيضى ميان انسان هاست؛ براساس ماده 2 اعلاميه جهانى حقوق بشر«هر كس مى‏تواند بى‏هيچ‏گونه تمايزى، به‏ويژه از حيث نژاد، رنگ، جنس، زبان، دين، عقيده سياسى يا هر عقيده ديگر و هم‏چنين منشا ملى يا اجتماعى، ثروت، ولادت يا هر وضعيت ديگر، از تمام حقوق و همه آزادى‏هاى ذكرشده در اين اعلاميه بهره‏مند گردد. به‏علاوه نبايد هيچ تبعيضى به عمل آيد كه مبتنى بر وضع سياسى، قضايى يا بين‏المللى كشور يا سرزمينى باشد كه شخص به آن تعلق دارد.» همچنين در ماده7 اين اعلاميه مى خوانيم:« همه در برابر قانون مساوى هستند و حق دارند بى‏هيچ تبعيضى از حمايت يكسان قانون برخوردار شوند. همه حق دارند در مقابل هر تبعيضى كه ناقض اعلاميه حاضر باشد، و بر ضد هر تحريكى كه براى چنين تبعيضى به عمل آيد، از حمايت يكسان قانون بهره‏مند گردند. » به علاوه فرانسه قوانين متعدد و ديرپايى درباره مبارزه با نژادپرستى و تبعيض نژادى و مذهبى دارد. هرچند واقعيت ها و عملكرد مقامات آن خلاف اين قوانين را ثابت كرده است:

الف- تبعيض نژادى:
2-1- به اعتقاد كارشناسان و تحليلگران سياسى ديدگاه تبعيض نژادى فرانسه به سياهپوستان، اين كشور سابقه اى طولانى‏داشته و اين رويكرد كه در وضعيت تاسفبار اقتصادى ، اجتماعى، سياسى و... اين قشر مظلوم از جامعه فرانسه نمايان است ريشه در سياست استعمارى فرانسه در الجزاير،مراكش،تونس،هند و چين و سرزمين هاى ديگرى كه پيش تر قلمروى‏استعمار فرانسوى ها محسوب مى شده اند، دارد. از ديد گاه روانشناختى اجتماعى، سلطه استعمارى بر ملتهاى‏جهان سوم موجب نگرش تحقير آميز به ملتهاى تحت سلطه شده است كه پديده شوم تبعيض نژادى حاصل چنين نگرشى است. بر اين اساس عليرغم پايان دوران استعمار كهنه،هنوز غربى ها با ديده متكبرانه به ملتهاى جهان سوم و در حال توسعه مى نگرند و همين امر سبب شده است كه مسلمانان، اعراب و مهاجران آفريقايى تبارفرانسه تحت بدترين نوع تبعيض نژادى واقع شوند و از حقوق فردى و اجتماعى مسلم خويش محروم باشند. (7)

2-2- تبعيض نژادى بر عليه شهروندان‏رفرانسوى آفريقايى تبار بويژه در زمينه ارائه خدمات بهداشتى و درمانى و كار و آموزش كاملا مشهود است.مقايسه سطحى ميان وضعيت معيشتى سفيد پوستان و سياه پوستان نشان مى دهد كه فرانسويان نژاد پرست همچنان هموطنان سياه پوست خود را به چشم بردگان مى نگرند. سياه پوستان محروم حومه پاريس كه ده ها سال است، تلاش مى كنند تا وضع معيشتى خود را بهبود بخشند؛ متاسفانه براى اشتغال و اقامت در پاريس با يك سلسله موانع عديده اى روبرو مى شوند،زيرا دولت فرانسه آنان را شهروندان درجه دو به شمار مى آورد. فرانسه كه ادعا مى كند مهد دموكراسى‏در جهان است، اشتغال سياه پوستان بجز در حومه پاريس را منع مى كند و اين قشر از جامعه تنها به فعاليت هاى فرو دستى مشغول هستند. (8) ساركوزى- وزير كشور فرانسه- معتقد است كه اشخاص بيكار و گرفتار بحران اقتصادى نبايد اساسا در بازار كار و منابع آموزشى و فرهنگى و اجتماعى فرانسه پذيرفته شوند. (9) در اين رابطه يك تحليلگر مسايل سياسى در پاريس مى گويد: «? 10?درصد از نيروهاى فعال فرانسه بيكار است و در همين حال در ميان آفريقايى تبارها و عرب تبارهاكه اغلب حاشيه‏نشين شهرهاى بزرگ هستند بيكارى به بيش از ?50? درصد مى‏رسد» يك مطالعه موردى نشان مى دهد كه از يكصد درخواست شغل كه يك فرانسوى سفيدپوست ارسال مى كند به طور متوسط 75دعوت به مصاحبه دريافت مى كند، در حالى كه فردى با نام هاى اسلامى و عربى تنها 14دعوت نامه دريافت خواهد كرد. در فرانسه روز به روز جوانان حاشيه شهرهاى بزرگ نااميدتر مى‏شوند، بيكارى و فقر رو به افزايش است و فشار سياست‏هاى دولت راستگراى فرانسه در جهت كاهش ماليات از ثروت‏ها و سرمايه‏هاى بزرگ عملا روى لايه‏هاى كم درامد است. (10)

2-3- بدرفتارى پليس فرانسه با شهروندان فرانسوى آفريقايى تبار يا خاورميانه اى يكى از بزرگ ترين معضلات جامعه اين كشور است. در گزارش سازمان عفو بين الملل مربوط به سال 2004 آمده است بدرفتارى پليس فرانسه با اقليت هاى قومى‏مذهبى اين كشور نسبت به سال قبل 20 برابر افزايش داشته است. علاوه بر اين بايد توجه داشت كه اقدامات تبعيض آميزى عليه اقشار پايين جامعه فرانسه اعمال مى‏شود،مثلا حتى افراد تحصيلكرده و داراى مدرك دانشگاهى نيز بخاطر نام و يا مذهبشان موفق به يافتن كار نمى‏شوند و يا اينكه پليس افراد عرب تبار و يا سياه پوست را مرتب در مترو بازرسى و كنترل مى‏كند ولى به ديگران كارى ندارد. قيام سياهان در اوائل هزاره جديد در شهر سينسيناتى نه نشات گرفته از ضرب و شتم فردى‏بنام رادنى كينگ بود بلكه اين مساله ريشه اى عميق در تبعيض هايى داشت كه ضرب و شتم يك رنگين پوست در خيابان در مقابل‏ردوربين هاى رسانه ها كاتاليزور محكمى براى آن به شمار مى آيد.

2-4- در چند سال اخير در گزارش هاى سازمان هاى حقوق بشرى از جمله عفو بين الملل نام فرانسه در ليست كشورهايى‏قرار دارد كه قتل هاى غيرقانونى در آنجا به وقوع پيوسته و بازداشت شدگان مورد شكنجه و سوء رفتار واقع مى‏شوند. كميسر حقوق بشر شوراى اروپا پس از يك بازديد 16 روزه از زندان ها، بيمارستان هاى روانى، بازداشتگاه ها و... فرانسه از اوضاع اماكن نام برده ابراز نارضايتى كرد. تعداد زياد زندانيان و كمبود امكانات از جمله موارد نارضايتى او به شمار مى روند. او از وضع بد زندان بومت ياد كرد و بازداشتگاه كاخ دادگسترى پاريس را وحشتناك خواند. (11)

ب- تبعيض مذهبى:
2-5- كشورفرانسه داراى بيش از 60 ميليون جمعيت است:راز نظر مذهبى 83تا 88در صد از آنها كاتوليك، 8 تا 10 درصد مسلمان، دو در صد پروتستان، يك در صد يهودى،ر و 4 در صد هم متفرقه مى باشد. مسلمانان با جمعيتى قريب ده دصد ، از نظر مذهبى بعد از كاتوليك ها به عنوان دومين مذهب فرانسه به شمارمى آيند؛ اما با اين حال هيچ نماينده اى در اركان اصلى قدرت حتى پارلمان اين كشور ندارند. در حاليكه يهوديان كه تنها يك درصد جامعه را تشكيل مى دهند و داراى نفوذ و قدرتى فراگير در تصميمات كلان سياسى در فرانسه هستند.

2-6- دولتمردان فرانسوى با تبليغات گسترده مسلمانان اين كشور را مورد تحقير و توهين قرار داده و شديدترين محدوديت ها را براى مسلمانان اعمال نموده اند. و با تبليغ خطر اسلام گرايى توسط رسانه هاى فرانسوى، ممنوعيت نشريات اسلامى، ممنوعيت احكام اسلامى خصوصا حجاب، معادل قرار دادن اسلام با افراطى گرى، گسترش حملات نژادپرستانه عليه مسلمانان و...، دست به يك تبعيض مذهبى وسيع عليه مسلمانان زده اند.در اين كشور دانش آموز يهودى با عرق چين و دانش آموزى مسيحى با صليب به مدرسه مى روند؛ اما دختران مسلمان با حجاب را از مدرسه اخراج مى نمايند. تنها استدلال وزير فرهنگ آلمان در رد درخواست «لادن» - معلم محجبه مسلمان - اين بود كه: «مدارس ما به موازات آموزش دانش آموزان، پرورش هم مى بينند، از آنجا كه وجود يك معلم زن مسلمان با حجاب، با تعاليم اساسى مسيحيت در تضاد است، نمى توانيم در مدارسمان پذيراى مسلمانان با حجاب باشيم. ما مى خواهيم فرزندانمان را براساس فرهنگ مسيحيت تربيت كنيم.» (12)

2-7- پليس نژاد پرست فرانسه مساجد مسلمانان را مورد هتك قرار مى دهد و گاز اشك آور به درون آن پرتاب مى كند. در حالى كه اگر چنين اقدامى نسبت به كليسا يا كنيسه اى انجام بگيرد بلافاصله وزير كشور خود را به محل مى رساند و مستقيما از پيروان اين اديان عذرخواهى مى كرد، اما نسبت به هتك حرمت اماكن مذهبى مسلمانان اين چنين تبعيض آميز برخورد مى‏نمايند. و اين در حالى است كه مسلمانان فرانسه هرگز با سكولاريسم مخالفت نكرده اند. و حتى وقتى هزاران دختر و زن مسلمان عليه ممنوعيت حجاب به تظاهرات پرداختند با سركردن روسرى كه پرچم فرانسه بود عملا نشان دادند كه بعنوان يك فرانسوى مى خواهند در رفتار و اعمال دينى آزاد باشند.(13)

3- حوادث اخير فرانسه:
ناآرامى هاى و اعتراضات عمومى كه در ارتباط با قتل دو نوجوان فرانسوى بدست نيروهاى پليس فرانسه رخ داد و شهرهاى مهم اين كشور را در برگرفت، هرچند خود معلول عوامل فوق مى باشد؛ اما به دليل ويژگيهاى خاصى كه داشت؛ - به عنوان يك موضوع مستقل- به خوبى نمايانگر وضعيت حقوق بشر در اين كشور ليبرال دموكرات مى باشد:

3-1- اصل ماجرا:
دو نوجوان مسلمان فرانسوى به نام «زياد بنا» 17 ساله و «بنو تراوره» 15 ساله، همراه ديگر دوستان خود، پس از پايان كلاس درس و با نزديك شدن زمان اذان مغرب راهى زمين ورزش «ليورى گرگان» در شهرك همجوار «كليشى سور بوا» يكى‏از شهرهاى حومه پاريس براى بازى فوتبال شدند تا مدت باقى‏مانده به افطار را در اين مكان با دوستان خود سپرى كنند. با نزديك شدن زمان اذان مغرب، نوجوانان مسلمان از دوستان ديگر خود جدا شده و راهى شهرك خود شدند. اينها كه نه نفر بودند، مسير محل ورزش و خانه را با شوخى و سروصداى جوانى طى مى‏كردند. در گذر از يكى از خيابان‏ها، به محوطه يك ساختمان نيمه ساز رسيدند، در اين هنگام، از سر كنجكاوى، پنج نفر از آنها وارد اين محوطه شدند. پس از چند دقيقه پليس خيابان را محاصره و نوجوانان كنار خيابان را مورد تفتيش قرار داد. در اين هنگام، پنج نوجوانى كه در داخل محوطه ساختمان نيم‏ساخته بودند، با سابقه اى كه از رفتار خشن و تحقير آميز پليس فرانسه با مسلمانان داشتند؛ پا به فرار گذاشته و افراد پليس با تهديد به تيراندازى، به تعقيب آنان پرداختند. دو نفر از آنان موفق شدند خود را در ميان اتومبيل‏هاى اسقاطى مخفى كنند، ولى «زياد» و «بنو» و دوست آنها در فرار خود از دست پليس، به ناگاه با ديوارى 2/5 مترى روبه‏رو شدند و براى فرار از دست پليس، از روى ديوار به داخل محوطه رفتند غافل از اين‏كه اينجا، محل استقرار توربين‏هاى برق فشار قوى است. زمانى كه درب مركز توربين‏هاى فشار قوى باز شد، «زياد» و «بنو» بر اثرسوختن، لحظات آخرعمر خود را مى گذراندند و هم زمان با اذان مغرب، با زبان روزه، با دنياى بى‏عدالتى‏ها وداع كردند.

فرداى آن روز، اهالى محل در يك راهپيمايى مسالمت‏آميز، خواستار رسيدگى به مرگ اين دو نوجوان شدند، ولى‏مقامات دولتى اظهار داشتند كه اين نوجوانان، خودشان به محل توربين‏ها رفته و كشته شده‏اند. به دنبال آن، «نيكولا ساركوزى»، وزير كشور فرانسه، با اظهارات خود در پشتيبانى از نيروى پليس و عليه نوجوانان شرور اين محله، باعث خشم جوانان و نوجوانان اين محله شد. در اين هنگام، پليس و گارد ويژه به اين محل هجوم آورده به داخل مسجد «بلال» كه زن و مرد مسلمان در حال انجام فريضه نماز بودند، حمله كردند. و همين امر باعث شد كه دامنه ناآرامى‏ها به محله‏هاى ديگر و شهرهاى ديگر كشيده شود. (14)

3-2- عوامل شكل گيرى:
از نظر تحليل گران و كارشناسان مسائل اجتماعى، وضعيت بحرانى و اعتراضات اخير در فرانسه به هيچ عنوان رويدادى‏غيرمنتظره و صرفا به خاطر كشته شدن دو نوجوان نبوده و نيست، بلكه ريشه ها و زمينه هاى آن با ماهيت نظام ليبرال دموكراسى و اقدامات دولت فرانسه در اعمال تبعيضات نژادى و مذهبى، ناديده گرفتن حقوق اقشار مختلف جامعه، اختلاف طبقاتى و معضلات اقتصادى و اجتماعى اين كشور مرتبط بوده، كه از گذشته در اين كشور وجود داشته و نهادينه شده است:

3-2-1- تحليلگران، تبعيض‏ها و بى‏عدالتى‏هاى موجود در جامعه فرانسه و اروپا را علت اين خيزش فراگير دانسته‏اند؛ فرانسه‏ردرگذشته‏رنيزربه دفعات شاهد اعتراضات سنديكايى و حقوق بشرى سمبليك بوده است.اما نا آرامى ها و اعتراضات‏راخير كه چند هفته به طول انجاميد و بسيارى از شهرهاى فرانسه را در بر گرفت، داراى ماهيتى اعتراضى نسبت به عملكرد تبعيض آميزرسياستمدارانى است كه‏ردر طول دهه هاى گذشته بر باد نخوت برابرى و حمايت از حقوق انسانى تكيه زده بودند.عدم توجه به وضعيت اجتماعى شهروندان كم درآمد فرانسه، درگيرى با سياست هاى هزينه برخارجى بدون دستاوردهاى‏رقابل توجه‏رو همچنين نقض حقوق اقليت هاى مذهبى موجى از انباشت نارضايتى ها در طول سه دهه اخير به خصوص بعد از فروپاشى شوروى سابق بوجود آورده است.در طول دوران دهه هاى 60 و 70 يك عامل فشار بيرونى از جانب كمونيسم انگيزه حمايت از حقوق قشرهاى كم درآمد جامعه را ايجاد مى كرد، اما با مرتفع شدن خطر كمونيسم، سياست هاى‏حمايتى از جامعه در كشورهايى نظير فرانسه كاهش يافت. آنچه كه از فرانسه به گوش مى رسد فرياد كارناوال هاى دل خسته اى است كه خود را مترسك جهان سرمايه دارى مى دانند كه سوار بر چوب هاى برابرى و آزادى انقلاب 1789 فرانسه به گردش در مى آيند.(15)

3-2-2- برخى از كارشناسان از مهمترين دليل ناآرامى‏هاى فرانسه را "ركود اسفناك اقتصادى " دانسته كه بيكارى‏گسترده را بويژه ميان جوانان و مهاجران بدنبال داشته‏است؛ نرخ بيكارى دراين كشورتقريباً 10درصد است و در ميان افراد زير 25 سال، اين رقم تقريباًر به 22 درصد مى‏ررسد. در حومه‏رهاى محل سكونت مهاجرين، در حدود 50 درصد جوانان بيكارند. سطح پايين مهارت‏رهاى فنى و حرفه‏راى و وجود تبعيض در زمينه استخدام يا به عبارتى عدم تمايل كارفرمايان به جذب كاركنانى كه مهاجر تبار هستند، موجب افزايش نرخ بيكارى در ميان اين جوانان شده است. براساس پژوهشى كه توسط محققان دانشگاه پاريس انجام شده است شانس يك فرد فرانسوى اصيل براى يافتن شغل بيش از ? برابر يك فرد مهاجر تبار با صلاحيت‏رهاى يكسان است. منتقدان ليبرال معتقدند كه سياست‏رهاى اقتصادى دولت فرانسه كه مبتنى بر اصول «دولت رفاه» است، در بافت جهانى شدن اقتصاد از كارآيى لازم برخوردار نيست. نرخ رشد اقتصادى در فرانسه در طول چهار سال اخير 5/1 درصد در سال بوده است و انتظار مى‏ررود كه اين رقم براى سال جارى به 2/1 درصد كاهش يابد. ميزان بالاى ماليات‏رها كه براى تأمين هزينه‏رهاى مربوط به حمايت‏رهاى اجتماعى ضرورى است، از جمله عوامل ركود اقتصادى و گسترش بيكارى است. از سوى ديگر، قوانين سخت‏رگيرانه‏ركار كه عقد قراردادرهاى موقت كار و اخراج كارگران را دشوار ساخته و سطح بالايى را براى حداقل حقوق و دستمزد تعيين كرده است، سبب شده كه كارفرمايان تمايلى به استخدام نيروهاى جديد نداشته باشند. (16) شدت سياست هاى تبعيض آميز در فرانسه بر عليه اقليت هاى قومى به حدى است كه شيراك در اولين سخنرانى خود براى خواباندن شورشهاى اخير فرانسه، از برنامه استخدام و آموزش براى 000.50 جوان در اين مناطق خبر داد و گفت اقداماتى براى مبارزه با تبعيض نژادى صورت خواهد گرفت. (17)

3-2-3- يكى ديگر از عوامل مورد توجه كارشناسان و برخى مقامات فرانسوى، وجود بحران هويت در اين كشور است؛ شورش‏رهاى اخير نشانگر شكست سياست‏رهاى مهاجرت و ادغام مهاجرين دولت فرانسه است. در واقع، جوانان نسل سوم مهاجرين گرچه در فرانسه متولد شده‏راند و رسماًر تابعيت كشور فرانسه را دارند، اما خود را فرانسوى احساس نمى‏ركنند؛ آنان از يك سو با هويت فرهنگى آبا و اجدادى خود قطع رابطه كرده‏راند و ديگر الجزايرى، مراكشى و تونسى به حساب نمى‏آيند. و از سوى ديگر به طور كامل در فرهنگ فرانسوى جذب نشده‏راند. اين مسأله در مورد مسلمانان بيشتر صدق مى‏ركند، بويژه آن كه ارزش‏رهاى فرهنگى آنان در تضاد با ارزش هاى سكولار دولت فرانسه است. و اين در حالى است كه سياست همسان‏رسازى دولت فرانسه درباره مهاجرين به دليل ناديده گرفتن تفاوت‏رهاى قومى و فقدان برنامه ريزى براى‏مشاركت بيشتر اقليت‏رهاى قومى در صحنه‏رهاى سياسى و اجتماعى با شكست مواجه بوده است. تاثير اين بحران در بروز اعتراض و عصيان جوانان فرانسه تا آنجاست كه رئيس جمهورى فرانسه، موج گسترده اعتراضات عمومى به تبعيض نژادى در كشورش را به عنوان‏ر "بحران هويت " عميق تلقى كرد. (18)

3-2-4- از ديد گاه بسيارى از تحليل گران دشمنى نظام فرانسه با اسلام از عوامل عمده در رخدادهاى اخير اين كشور است؛ در سال هاى اخير تعداد حملات گروه هاى افراطى به اقليت هاى قومى فرانسه افزايش يافته و يكى از دلايل عمده اين مساله چشم پوشى و اغماض مقامات آن كشور در مقابل دشمنى با اسلام و مهاجران خارجى است. در ريشه يابى اين سياست دولت فرانسه بايد گفت: يكى از مبانى مهم نظام حقوقى در نظام سكولاريسم فرانسه « لائيسيته » است كه جدايى دين از حكومت را لازمه تحقق حقوق اجتماعى،جامعه مدنى،مردم سالارى و رفاه مى داند؛ براين اساس از بعد از انقلاب فرانسه عملا از جامعه مدنى مذهب زدايى شد و ارزش هاى مادى جايگاه اجتماعى و ارزش هاى مذهبى جايگاه خصوصى و فردى‏يافت و راه براى هر اقدامى جهت ارضاى مطامع استعمارى سرمايه داران بازگرديد. و سعى شد تا از ظهور قدرت سياسى و اجتماعى مذهب جلوگيرى بعمل آيد. ممنوعيت حجاب و مخالفت با هرگونه تحرك دينى (حتى سكولار) و نيز تبعيض مذهبى و نژادى و رفتار تحقيرآميز واعمال محدوديتهاى متعدد و محروميت هاى گوناگون برعليه مسلمانان در اين كشور، بر اين مبنا استوار است. دولتمردان فرانسوى به خوبى دريافته بودند كه احكام اسلام ذاتا داراى هويت سياسى و اجتماعى است و برخلاف مسيحيت و يهوديت تحريف شده، قادر نيستند اين هويت را از آن جدا نمايند. براى نمونه، حجاب صرفا روى‏سرانداختن پارچه اى بنام روسرى يا چادر نيست بلكه در بطن آن يك چالش جدى نسبت به مبانى سكولاريسم وجود دارد؛ زيرا حجاب مظهر تقيد زن به عفت،پاكدامنى و حيا است؛ و اين مستلزم نفى اباحيگرى، ولنگارى ، تجدد گرايى و در تضاد با لائيسيته است. بر اين اساس فرانسه، كشورى كه خود را مهد آزادى و دموكراسى قلمداد مى كند حتى يك تحقيق عالمانه و منصفانه يك زن جامعه شناس و استاد دانشگاه بنام « مارى كلودلوتران » را درباره « حجاب » را برنمى تابد. (18) ترس از گسترش ايدئولوژى اسلامى واقعيتى است كه سياستمداران طرفدار ايدئولوژى متزلزل ليبرال - دموكراسى را واداشته كه عليرغم تمامى ادعا و شعارهاى خود پيرامون آزادى و حقوق بشرو... ماهيت ديكتاتور مأبانه ليبرال - دموكراسى‏غرب را آشكار نموده و با تمامى امكانات از گسترش ايدئولوژى نوپا و پرقدرت اسلامى و نمادها و مظاهر آن - از جمله حجاب - جلوگيرى نمايند. ژان لين لكابن از سرشناسترين تحليل گران فرانسه در اعتراض توأم با هشدار اعلام مى‏نمايد: «هر سال در فرانسه پنجاه هزار نفر به آيين اسلام مى گروند» (19)

3-2-5- برخى از رسانه‏ها نيز بر اين باورند كه " بستن فضاى اجتماعى براى بسيارى از گروههاى اقليت فرانسه و بازگذاشتن فضاى ديگرى براى فعاليت همه جانبه صهيونيست‏ها در اين كشور يك نوع تضاد در جامعه فرانسه ايجاد كرده است كه شايد كمترين نتيجه آن وقوع بحران اخير در اين كشور باشد. (20) و حتى برخى كارشناسان دست داشتن لابى‏هاى‏صهيونيستى را در حمله‏هاى اخير به اماكن مذهبى مسلمانان در فرانسه را نامتحمل نمى‏دانند. آنان معتقدند، صهيونيست‏ها همواره سعى كرده‏اند مسلمانان را در برابر جمهورى فرانسه قرار دهند و از اين طريق به از بين بردن اتحاد و جدا كردن مسلمانان در اين كشور و حتى اروپا دامن زنند).(21) اما با اين همه آنگونه كه رئيس دستگاه اطلاعات كل فرانسه گفت: «نه تنها مسلمانان در خشونت‏هاى اخير فرانسه هيچ نقشى نداشته‏اند، بلكه برعكس در بازگشت آرامش به اين كشور نقشى مهمى را ايفا كرده‏اند». (22)

پى نوشت ها:
1- دكتر ضيايى بيگدلى، محمدرضا، حقوق بين الملل عمومى، انتشارات كتابخانه گنج دانش. ص 283، چ 76.

2- نگاهى به بيانيه اتحاديه اروپا درباره وضعيت حقوق‏بشر در جمهورى اسلامى ايران گلشن‏پژوه، محمود رضا، كتابخانه ديجيتالى ديد.

3- ر.ك: فلسفه حقوق، موءسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى، 1378، ص 290.

4- حقوق اساسى جمهورى ايران، دكتر سيد محمد هاشمى، نشر دادگستر 1378، ص 163.

5-ريشه هاى ناآرامى در فرانسه، روزنامه كيهان، دوشنبه 23 آبان 1384.

6- فرانسه در آتش تبعيض و بى عدالتى، روزنامه جمهورى اسلامى 1384/08/21 صفحه سياسى.

7- خبرگزارى مهر، 1384/8/14.

8- خبرگزارى مهر، 1384/8/12.

9- نگاهى به ناآرامى‏هاى فرانسه و ريشه‏هاى آن،خبرگزارى جمهورى اسلامى ?1384/8/29?.

10- ريشه هاى ناآرامى در فرانسه، كيهان، همان.

11- مسأله حجاب در اروپاى غربى، رجب كارگز، ترجمه داود وفايى، منصوره حسينى، نشريه غرب در آيينه فرهنگ، فروردين و ارديبهشت 1381، ص 18.

12- جهت اطلاع بيشترپيرامون جغرافياى فرانسه، تاريخچه ورود مسلمانان به فرانسه، سازمان‏ها و تشكل‏هاى اسلامى در فرانسه، بررسى نقش مسلمانان مهاجر در فرانسه، شيعيان در فرانسه، وضعيت زنان مسلمان در فرانسه، تأثير انقلاب اسلامى بر مسلمانان، مشكلاتِ فرهنگى مسلمانان در فرانسه، بررسى مشاركت سياسى مسلمانان، برخورد دولت فرانسه با مسلمانان، گذرى بر شخصيت‏هاى مسلمان شده فرانسه.

رك: اسلام و مسلمانان در فرانسه محمود خداقلى پور، فم: بوستان كتا ب، 1380.

13- برگرفته از: بلواى فرانسه از كجا آغاز شد؟، سايت بازتاب، 24 آبان 1384.

14- خبرگزارى مهر، 8/20/ 1384؛ و ر.ك: فرانسه به همه فرانسوى ها تعلق نداشت، حميدرضا جلايى پور، روزنامه شرق 84/8/30.

15- همان.

16- به گزارش خبرگزارى مهر، به نقل از خبرگزارى فرانسه، 1384/8/24.

17- همان.

18- فرانسه در آتش تبعيض و بى عدالتى، پيشين.

19- ماهنامه غرب در آيينه فرهنگ، بهمن 80، ش 16.

20- نگاهى به ناآرامى‏هاى فرانسه و ريشه‏هاى آن، تهران؛ خبرگزارى جمهورى اسلامى، 1384/8/29.

21- خبرگزارى جمهورى اسلامى، 1384/8/21.

22- آتش اغتشاشات فرانسه را مسلمانان خاموش كردند، سايت بازتاب،، آذر، 1384.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 231]