مشکلات تنفسی در حین خواب

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: --------------------------------------------------------------------------------

مشکلات تنفسی در خواب از مسائل مهمی است که روز به روز اهمیت آن بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. به دلیل شیوع و مشکلات زیادی که به خاطر اختلالات تنفسی در خواب ایجاد می‌شود، بسیاری از بیماران مبتلا به این مشکلات با علائم و عوارض مختلفی به پزشک مراجعه می‌کنند؛ در حالی که نمی دانند علت بسیاری از علائم آنان همین اختلالات تنفسی در خواب است. با افزایش آگاهی مردم و پزشکان و روش‌های تشخیصی دقیق در حال حاضر تشخیص این مشکل كاري ساده است.
خرخر و مشکلات تنفسی در خواب هم از نظر پزشکی و هم از نظر اجتماعی بسیار مهم است.
علل اهمیت اجتماعی:
1- طلاق
در بسیاری از جوامع، مشکلات تنفسی در خواب یکی از علل مهم طلاق است که هم به دلیل مزاحمت و هم به علت تأثیر برروی روابط جنسی و رفتار در اثر کمبود اکسیژن باعث این مسأله می‌شود.
2- تصادفات
تصادفات مرگبار در افرادی که خرخر و مشکلات تنفسی در خواب دارند، بیشتر است.
3- کاهش عملکرد
خرخر و مشکلات تنفسی در خواب بخاطر کاهش عملکرد شغلی افراد جامعه باعث ضررهای اقتصادی زیادی می‌شود.
4- تغییرات شخصیتی
5- تغییرات رفتاری
این افراد ممکن است عصبی، بی‌حوصله و حتی پرخاشگر شوند.
6- کاهش حافظه
7- مشکلات جنسي
علل اهمیت پزشکی:
1- قطع تنفس در خواب: در حالات شدید، این وضعیت مشاهده می‌شود.
2- کاهش اکسیژن و افزایش فشار خون و بزرگی قلب
3- افزایش خطر سکته قلبی و مغزی
4- افزایش احتمال مرگ ناگهانی به دلیل اختلالات ریتم قلب ناشی از کمبود اکسیژن.
افراد مستعد
این مشکل در مردها و نیز در کسانی که وزن بالاتري دارند، بیشتر است و با افزایش سن نيز بیشتر می‌شود. همچنین در افرادی که به پشت می‌خوابند اين مشكل بیشتر است.. چاقی، مصرف سیگار و الکل نیز از عوامل زمینه‌ساز است.
تعریف
جهت آشنایی بیشتر با مطالب این بخش چند اصطلاح زیر تعریف می‌شود:
آپنه یا قطع تنفس در حین خواببه معنای توقف جریان هوا از دهان و بینی به مدت 10 ثانیه در طی خواب است.
سندرم آپنه خواب: تعداد 30 مورد آپنه در طی 7 ساعت خواب
انواع قطع تنفس در حین خواب
آپنه خواب به سه دسته تقسیم می‌شود:
انسدادی (اکثراً)
به دلیل مشکلاتی که در مجاری هوایی وجود دارد، علی‌رغم تلاش فرد و انقباض عضلات، هوا عبور نمی‌کند و با ایست تنفسی آپنه انسدادی ایجاد می‌گردد.
مرکزی
وقتی است که مغز فرمان نمی‌دهد و عضلات در حالت فلج قرار می‌گیرند. فرد هیچ ت***** جهت عبور هوا ندارد.
مخلوط
در بسیاری از موارد آپنه مخلوط وجود دارد. آپنه انسدادی و مرکزی روی هم تأثیر متقابل دارند؛ یعنی نوع انسدادی از طریق کمبود اکسیژن روی مغز اثر می‌کند.
تظاهرات بالینی
خرخر کردن
شایع‌ترین علامتی که بیماران دچار مشکلات تنفسی با آن مراجعه می‌کنند، خرخر کردن است. خرخر علامت اصلی آپنه خواب می‌باشد و اکثر قریب به اتفاق این‌ افراد خرخر مي‌كنند.
2- زمان نهفته کوتاه برای شروع خواب (1 تا 4 دقیقه)
در این بیماران زمان به خواب رفتن بسیار کوتاه است و به محض این که فرد سرش را روی بالش می‌گذارد خوابش می‌برد. اين افراد ممکن است پشت چراغ قرمز و طی روز خوابشان ببرد.
خواب‌آلودگی بیش از حد طی روز
تغییرات رفتاری و شخصیتی
گاهی این افراد دچار رفتار ضداجتماعی، پرخاشگری، بی‌توجهی، افسردگی یا فراموشی می‌شوند.
عدم رشد مناسب
تأخیر در رشد و عدم وزن‌گیری در کودکان
سردرد صبحگاهی
سردرد صبحگاهی به علت قطع شدن خواب شبانه و مختل شدن جریان اکسیژن است.
خواب مختل (وحشت خواب، شب‌ادراری، تعریق شدید شبانه)
علت ایجاد خرخر
وقايعي‌ كه‌ هنگام قطع تنفس در حین خواب‌ رخ ‌مي‌دهد، شامل باریک شدن مسیر‌ راه‌هاي‌ هوايي‌ بالایی‌ در حين‌ دم‌، درهنگام‌ خواب‌ است‌. باریکی‌ راه‌ هوايي‌ بالایی‌ هنگامي‌ رخ ‌مي‌دهد كه‌ فشار منفي‌ ناشي‌ از دم‌ بر توانايي‌ ديواره‌هاي ‌حلقي‌ براي‌ جلوگيري‌ از باریکی‌ فزوني‌ يابد. فعاليت‌ عضلاني‌ حلق‌ در بعضي‌ وضعيت‌هاي‌ خواب‌ كاهش‌ مي‌يابد. هنگام‌ حركت‌ سريع‌ چشم‌ در خواب‌ تعداد تنفس‌ و ضربان‌ قلب‌ افزايش‌ مي‌يابد، اما سفتی‌ عضلات‌ اسكلتي‌ (غير از ديافراگم‌) كم ‌مي‌شود. در آن‌ هنگام‌، پايداري‌ راه‌ هوايي‌، به‌ اندازه‌ حلق‌ و شلی‌ بافت‌ها بستگي‌ دارد و ممكن‌ است‌ راه‌ هوايي ‌تنگ شود.
هرگونه‌ باريك‌ شدن‌ مجرای راه‌ هوايي‌ در قسمت‌های بالا، مانند بینی‌، به‌ افزايش فشار منفي‌ دم‌ براي‌ حفظ تهويه‌ نياز دارد. افزايش‌ در فشار منفي‌ احتمال‌ نزدیک شدن دیواره‌های‌ حلقي‌ را به يكديگر زياد مي‌كند. این امر به نوبه خود موجب ارتعاش کام نرم و بافت‌های نرم حلق و تولید صدای خرخر می‌شود. محل‌ تنگی اصلی در راه هوایی‌، در هر جايي‌ بين‌ بینی و حنجره است. تشخيص‌ محل‌ ضايعه‌ براي‌ درمان‌ ضروري‌ است‌.
علل مشکلات تنفسی در خواب
- گرفتگی بینی
- بلندی کام نرم
- حجیم بودن بافت‌های داخل حلق
- شلی عضلات حلقی
گرفتگی بینی
به دلایل زیر می‌ باشد
- انحراف تیغه بینی
- پولیپ‌های بینی
- بزرگی شاخک‌های بینی
- سینوزیت مزمن
- آلرژی بینی
- سابقه جراحی قبلی بینی
کام نرم بلند
اگر کام نرم بلندتر از حد معمول باشد مثل یک دریچه مرتعش‌شونده عمل می‌کند و فرد دچار خرخر خواهد شد.
حجیم بودن بافت‌های داخل حلق
بزرگی لوزه‌ها، شایع‌ترین علت خرخر و قطع تنفس در حین خواب در کودکان است. در افراد بزرگسال با افزایش وزن بیش ‌از‌حد، مجرای حلقی تنگ تر می‌شود. کوتاهی گردن، بزرگی قاعده زبان و عقب بودن چانه موجب افزایش بافت‌های تنگ‌کننده مجرای حلقی می‌شوند.
شلی عضلات حلقي
استفاده از داروهای آرامبخش مانند دیازپام، خستگی و فعالیت بیش از حد، باعث افزایش احتمال خرخر و قطع تنفسدر حین خواب خواهد بود.
تشخیص
تشخیص علت براساس یافته‌های زیراست:
1- سابقه و معاینه بیمار
2- اندوسکوپی بینی
3- تصویربرداری
4- مطالعات خواب
معاینه بیمار
ظاهر فرد می‌تواند بیانگر نکات تشخیصی باشد. گاه در کودکان فرم لب بالا به طرف بالا برمي‌گردد و دندان‌ها جفت نمي‌شوند. این تغییرات به همراه گود شدن کام نرم نشان می‌دهد که کودک زمانی طولانی تنفس دهانی داشته است. در فرد بزرگسال هم فرم قرارگیری لب‌ها نشان‌دهنده نوع تنفس، یعنی دهانی بودن آن است.
چاقی و کوتاهی گردن هم از مسائل ظاهری است که در معاینه اولیه مشخص می‌شود.
معاینه داخلی بینی، سابقه جراحی قبلی و معاینه داخل حلق‌ (لوزه‌ها، کام نرم وقاعده زبان) هم در تعیین میزان فضای لازم جهت عبور هوا مهم است.
اندوسکوپی بینی یک معاینه کاملاً عینی و دقیق است. در این معاینه، بزرگی لوزه سوم، بزرگی شاخک‌های بینی، پولیپ‌ها، سینوزیت مزمن و سایر مشکلات داخل بینی را به راحتی می‌توان مشاهده کرد. گاهی از روش‌های تصویربرداری جهت تعیین حجم قاعده زبان و یا مشاهده قطر مجرای هوایی استفاده می‌شود.
در مواردی که اطلاعات به دست آمده از مراخل فوق براي تصمیم‌گیری در مورد درمان کافی نباشد، بیمار یک شب در مرکز مطالعه خواب بستری می‌شده و تمام اطلاعات وضعیت حین خواب، مانند اکسیژن خون، امواج ارسالی‌ از قلب، عضلات و غیره روی کامپیوتر آنالیز می‌شود تا معلوم شود علت قطع تنفس در حین خواب محیطی است یا مرکزی.
درمان
موارد خفیف
کاهش وزن، عدم مصرف آرامبخش قبل از خواب، (رژیم غذایی مناسب و ورزش در کاهش وزن مؤثر خواهد بود)، عدم مصرف غذای پرحجم قبل از خواب، داشتن الگوی خواب منظم، خوابیدن به پهلو و بلندتر بودن سر تخت به اندازه 10 سانتي‌متر نکاتی هستند که ممکن است در موارد خفیف خرخر موثر باشند.
موارد شدید
در این موارد باید علت زمینه‌ای برطرف شود. کاهش وزن اولین توصیه به اين‌گونه بیماران است.
1- در مشکلات بینی،درمان آلرژی، انحراف تیغه بینی، پولیپ‌ها و سینوزیت مزمن ممکن است موجب بهبود کیفیت خواب شود.
2- در صورت تشخیص صحیح، در کودکان برداشتن لوزه سوم با و یا بدون برداشتن لوزه‌های دیگر موجب بهبود قطعی است.
3- ترمیم کام نرم در افراد بزرگسال و كساني که کام نرم کشیده و بلند دارند ممکن است به روش جراحی معمول و یا با استفاده از لیزر موجب درمان شود.
4- جلوکشیدن عضله متصل‌کننده چانه به زبان در افرادي که چانه آنها خیلی به عقب‌ رفته به جلوگیری از باریک شدن راه خلق به علت عقب رفتن قاعده زبان در موقع خوابیدن به پشت موثر است.
5- امواج رادیویی با فرکانس بالاتر از 3 مگاهرتز دارای حداقل اثر حرارتی در بافت می‌باشند. در این درمان در نوبت‌های مکرر به فواصل چند ماه امواج مذکور با وسیله مخصوصی به داخل کام نرم منتقل شده و سبب استحکام بافت‌ها می‌شوند. این روش در برخی از موارد خفیف مشکلات تنفسی در خواب ممکن است موثر باشد.
6- فشار مثبت مداوم در راه هوایی(CPAP)در هنگام خواب از باریک شدن راه هوایی جلوگیری می‌کند.در این حالت اکسیژن با فشارمثبت از طریق ماسک مخصوصی که بیمار هنگام خواب می‌گذارد، راه هوایی را باز نگاه می‌دارد. این روش خیلی موثر است اما به دلیل وجود ماسک در هنگام خواب چندان مورد پذیرش بیماران نیست.
تشخیص و درمان به‌موقع خرخر و قطع تنفس در حین خواب مسأله مهمی است که از عوارض خطرناک بعدی جلوگیری مي‌كند.
خرخر و مشکلات تنفسی درخواب مسأله ساده‌ای نیست، بلکه یک بیماری است و به‌ویژه اگر با قطع تنفس در حین خواب همراه باشد عوارض و عواقب جدی به همراه خواهد داشت.
خلاصه و نتيجه‌گیری
درمان مناسب خرخر و قطع تنفس در حین خواب باعث بهبود كيفيت زندگي افراد و كاهش خطرات مرگ ومير ناشي از اين اختلال مي شود. تشخيص دقيق علت قبل از هر گونه اقدام درمانی ضروري است. در كودكان بزرگي لوزه‌ها شايع‌ترين علت خرخر و قطع تنفس در خواب است. برداشتن لوزه سوم درمان قطعي در بسياري از كودكاني است كه راه هوايي بالایی آنها بسته است. شلي كام نرم و بلند بودن زبان كوچك و كام نرم از علل مهم خرخر در بزرگسالان است. در سال‌هاي اخير استفاده از ليزر و راديو فركانس براي درمان اين حالات جايگزين جراحي‌های سنتی با برش‌های وسیع شده است. بزرگي قاعده زبان و عقب بودن و يا كوچك بودن چانه از علل ديگر خرخرو قطع تنفس در حین خواب است كه با درمان‌هاي جراحي قابل اصلاح مي‌باشد. قبل از هر گونه اقدام به جراحي بايد محل تنگی راه هوایی با روش‌هاي تكميلي نظير اندوسكوپي بيني، بررسي و كنترل خواب و در صورت لزوم روش‌هاي تصويربرداري تشخيص داده شود. چاقي و مصرف داروهاي آرام‌بخش از عوامل مستعدكننده مشکلات تنفسی در خواب است؛ لذا در افراد چاق، كاهش وزن و رسيدن به وزن ايده آل قبل از روش‌هاي ديگر بايد مدنظر باشد. از آنجا که كاهش قطر جريان هوا در بيني به ميزان نصف، باعث افزايش مقاومت به ميزان 16 برابر مي شود، رفع مشکلات بینی با توجه به نقش بيني به عنوان عامل افزايش مقاومت راه هوايی و به دنبال آن ایجاد فشار منفی و تنگ شدن راه حلقی باید مورد توجه قرار گیرد. شيوع بسيار زياد خرخر و مشکلات تنفسی در خواب نبايد موجب غفلت مردم و پزشكان از عوارض و خطرات آن و ساده پنداشتن اين اختلال مهم شود. درمان به‌موقع موجب پيشگيری از عوارض جسمی و اجتماعی می‌شود.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت رسیک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 528]