آسيب شناسي اولين قدم پرداخت نقدي يارانه‏ها

واضح آرشیو وب فارسی:الف: آسيب شناسي اولين قدم پرداخت نقدي يارانه‏ها
اولين و مهمترين قدم براي اجراي صحيح طرح تحول اقتصادي را بايد جمع آوري اطلاعات عنوان كرد .

به گزارش خبرگزاري فارس، توزيع پرسشنامه جمع آوري اطلاعات از خانوارها را بايد يكي از قدمهاي اوليه و مهم براي اجراي طرح هدفمند كردن يارانه ها عنوان كرد . قدمي كه اگر به درستي برداشته نشود كل طرح را با مشكل مواجه خواهد كرد و بخشهاي بعدي را به بي راهه خواهد برد. دقت در اين مرحله از طرح يعني جمع اوري اطلاعات بسيار مهم و حياتي است . در اين مرحله همه بايد دست به دست هم داده و با كمك به دولت زمينه اجراي هر چه بهتر اين طرح را فراهم كنيم . دولت نيز بايد با اجراي صحيح و دقيق اين بخش پيش نيازهاي لازم براي تصميم گيري صحيح را فراهم كند. گزارش زير با هدف آسيب شناسي اولين قدم جهت جمع اوري اطلاعات تهيه شده .

به ميان مردم رفتيم و از پرسشنامه ارائه شده براي جمع اوري اطلاعات اقتصادي پرسيديم.

* سيامك كه براي مردم فرم جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي كپي مي‌كند در پاسخ به فارس در خصوص اين فرم‌ها مي‌گويد: خيلي از اين فرم‌ها كپي كرده‌ام ولي خودم هيچ اقدامي براي تهيه اين فرم‌ها نكرده و نمي‌كنم.وي هدف از توزيع اين فرم‌ها را وضع ماليات بيشتر بر مردم دانست.
* حسين كه فروشنده دوربين‌هاي نقشه برداري است هم فرم را تهيه نكرده ولي مي‌گويد به زودي فرم را تهيه و پر مي كنم و در اختيار مامورين آمار مي‌گذارد.
او معتقد است: دولت با توزيع اين فرم‌ها سعي مي‌كند تا گزارش كاملي از دارايي‌هاي مردم داشته باشد تا بر آن اساس بتواند فقير و غني را شناسايي كرده و به هر خانواده‌اي بر اساس نياز و احتياجش يارانه پرداخت كند.
وي پيشنهاد مي‌دهد تا كميته‌اي در دولت تشكيل شود تا به افراد نيازمند و بي‌بضاعت كمك كند چرا كه پرداخت يارانه به همه مردم كار درستي نيست و باعث مي‌شود تا مردم به دولت وابسته بمانند.
* علي ساكن لندن است و مي‌گويد در لندن هم از اين يارانه‌ها پرداخت مي‌شود و با عنوان Benfied يارانه‌ها در اختيار افراد بيكار، مسن و نيازمند قرار مي‌گيرد.
وي معتقد است:اگر اين طرح به درستي انجام‌شود حق به حق دار مي‌رسد و مردم بايد با صداقت اين فرم‌ها را پر كنند چرا كه اگر صداقت نداشته باشند خودشان متضرر مي‌شوند.
* كوروش معتقد است با پر كردن اين فرم‌ها از افرادي كه دارايي بيشتري دارند ماليات بيشتري گرفته مي شود تا ميزان يارانه‌هاي پرداختي به افراد نيازمند را پوشش دهند.
وي در خصوص فرم‌هاي جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي خانوار گفت:اين فرم‌ها خيلي پيچيده هستند و پر كردن آنها مشكل است.
* مرد ديگري كه شاهد تهيه گزارش مردمي است مي‌گويد:در روزنامه خواندم كه فقط به هر نفر ماهي 8500 تومان مي‌دهند.وي افزود: با اين پولها مشكل ما حل نمي‌شود و به دردسرش نمي‌ارزد كه اين فرم‌ها را پر كنيم.
* حسين 35ساله و كارمند بانك است او بعيد مي‌داند كه مردم اطلاعات صحيحي را در اين فرم‌ها وارد كنند. وي افزود: اگر اين طرح به درستي انجام شود مي‌تواند خيلي از مشكلات مردم نيازمند را حل كند.
وي در خصوص كيفيت سوالات پرسشنامه گفت:سوالات مفهوم بود و كاملا متوجه شدم ولي فكر نمي‌كنم كه افرادي با سطح سواد پايين بتوانند به راحتي اين فرم را پر كنند.
* هوشنگ روزنامه‌نگار است و ليسانس ارتباطات دارد او را بصورت تصادفي در خيابان يافتم و نظرش را درباره فرم جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي جويا شدم . وي در اين خصوص گفت: يكي از بزرگترين ايرادهاي اين فرم اين است كه هيچ تضميني براي صحت و سقم آن وجود ندارد و اگر قرار باشد اين يارانه‌ها بصورت نقدي پرداخت شود پس چرا از مردم شماره حساب نخواسته‌اند؟
وي افزود: اطلاعات بايد بصورت سيستماتيك در اختيار مسئولين قرار گيرد چون خود اظهاري بدترين نوع جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي است.
وي با انتقاد از نوع طراحي پرسشنامه گفت: روش پژوهش در اين پرسشنامه درست نيست.
* علي 33 ساله و فوق ليسانس است او را وقتي از سومين شعبه پستي دست خالي برمي گشتم ديدم او هم به دنبال فرم آمده بود اما موفق به تهيه آن نشده بود او معتقد بود كه اين فرم‌ها نمي‌تواند مبناي صحيحي براي تقسيم يارانه بين مردم باشد و هدف از توزيع اين فرم‌ ها از رسانه‌هاي گروهي براي مردم مشخص نشده است و خيلي از مردم توجيه نيستند كه چگونه بايد اين اطلاعات را و با چه هدفي انتقال دهند.

پس از شنيدن دغدغه هاي مردم با كارشناسان به گفتگو نشستيم تا نظرات آنها را هم در خصوص فرم هاي جمع آوري اطلاعات اقتصادي جويا شويم.

* پرسشنامه اطلاعات اقتصادي خانوار نقصهاي متعدد دارد

بيژن بيد آباد در خصوص اشكالات موجود در پرسشنامه هاي جمع آوري اطلاعات اقتصادي خانوار اظهار داشت : طراحي فرم‌هاي طرح نقدي شدن يارانه‌ها اشكالات زيادي داردكه اين اشكالات هم ماهوي و هم شكلي است .
اين استاد دانشگاه در خصوص طراحي فرم گفت: طراحان فرم اطلاعات كافي از تنوع دارايي‌ها، تنوع جريانهاي درآمدي و تنوع مشاغل نداشته‌اند و يا در اين باره اغماض كرده‌اند چرا كه پرسشنامه اي عملا با اين تعداد سوالات نمي‌تواند وضعيت اقتصادي يك فرد را بيان كند زيرا بسياري ازموارد دارايي، اشتغال و درآمدي وجود دارد كه به هيچ طريق نمي‌توان ردپاي آن را در اين پرسشنامه‌ها پيدا كرد.
وي افزود : از سوي ديگر كنترل اين پرسشنامه با بانكهاي اطلاعاتي ديگر سبب رفع اين معضل نمي‌شود زيرا در شرايط فعلي اولا افراد جامعه به ملاحظات ويژه اجتماعي مالكيت‌هاي اشتراكي زيادي دارند و بسياري از دارايي‌ها بدون ثبت در دفاتر اسنادي رسمي معامله مي‌شود و نتيجتا هيچ ردپايي در پايگاه‌هاي اداره ثبت از مالك آخر وجود ندارد.
بيد آباد گفت : بسياري از دارايي ها براي كاهش هزينه‌هاي نقل و انتقال از طريق وكالت نامه و يا از طريق نوشته‌هاي مورد قبول عرف جامعه صورت مي‌پذيرد و بسياري ديگري حتي بدون وجود چنين سند غيررسمي نقل و انتقال داده مي‌شود و يا در اختيار ديگري قرار مي‌گيرد.

* مركز آمار مجاز به دادن اطلاعات به دولت نيست

وي افزود : از لحاظ قانوني، مركز آمار ايران مجاز به دادن اطلاعات افراد به بخشهاي مالياتي و يا مشابه نيست و اين ماده در قانون تاسيس مركز آمار به صراحت ذكر شده و مركز آمار ايران را از دادن اطلاعات افراد به بخشهاي دولتي ممنوع كرده است لذا قانونا مركز آمار حق ندارد اطلاعات اشخاص را جمع‌آوري و در اختيار دولت قرار دهد.
بيد آباد گفت : هدف قانونگذار از اين ماده به اين دليل بوده است كه اگر مردم گمان بردند كه اطلاعات آنها در مركز آمار مورد استفاده‌هاي غير برنامه‌ريزي و غيرتحليل هاي متعارف آماري شود ديگر اطلاعات صحيح به پرسش‌هاي آماري نخواهند داد و تمامي آمارهاي كشور دچار نقص و اريب خواهد شد لذا اساسا انجام اين كار به اين طريق با اشكال قانوني و اساسي مواجه است.

* تعاريف نادرست واحدهاي آماري

وي افزود : مشكل ديگر پرسشنامه ، تعاريف اجتماعي واحد‌هاي آماري به افراد است چرا كه تعاريف مختلف واحدهاي آماري مي‌تواند نتايج مختلفي در درجه بندي افراد داشته باشد براي مثال خانواده‌هايي كه دسته‌جمعي زندگي مي‌كنند و يا خانواده‌هايي كه سرپرست‌ مالي پدران و مادران هستند و يا خانواده‌هايي كه سرپرستي ايتام را دارند يا خانواده‌هايي كه بدليل مسائل خانوادگي خانواده‌هايي سرپرستي آنها را در اختيار دارند هيچ كدام در مرتب كردن‌ پرسشنامه‌ها سبب اعطاي حق به بي‌حق نمي‌شوند لذا با توجه به اين موارد بايد گفت كه اين طرح درجاتي از بي‌منطق بودن را با خود حمل مي‌كند و هرگاه طرحي دچار عدم منطق شود مسلما زيانش بيش از سودش خواهد بود.

* ادارات ثبت بايد مكانيزه شود

محمد حسين اديب هدف از جمع‌آوري اطلاعات اقتصادي خانوار را داشتن بانك اطلاعاتي از وضعيت درآمدي مردم دانست و افزود: 90 درصد دارايي مردم اموال غيرمنقول است و ادارات ثبتي بصورت دستي كار مي‌كنند و هنوز بصورت كامپيوتري و با مكانيزم خاص فعاليت نمي‌كنند.
اديب گفت: اولين گام در بسترسازي براي شناسايي دارايي مردم اين است تا اداره ثبت ساماندهي شده و صدور سند بصورت كامپيوتري صورت گيرد تا هرگونه نقل و انتقال و خريد و فروش بصورت مكانيزه و آن‌لاين صورت گيرد.

* درآمدهاي نفتي باعث شده تا دولت نيازمند مردم نباشد

وي در پاسخ به سوال فارس در خصوص اينكه چگونه مي‌توان مردم را ترغيب كرد تا با مسئولين و دولت صادقانه برخورد كنند اظهار داشت: در دولت هاي مدرن محل كسب درآمد دولت از دريافت ماليات‌هاست در صورتي كه در كشور ما محل كسب درآمد دولت از فروش نفت تامين مي‌شود و در واقع دولت در تامين درآمد اتكايي به مردم ندارد پس نيازي هم نديده تا اعتماد مردم را نسبت به خود جلب كند.
اديب گفت: درآمدهاي نفتي فرهنگ خاص خود را بوجود آورده تا دولت نيازمند مردم نباشد.

* اهداف پرسشنامه مشخص نشده است

حميد عبدالهيان به فارس گفت:هدف از پرسشنامه مشخص نشده كه آيا هدف مالياتي است يا حمايتي ؛ چرا كه قبل از اينكه مردم بخواهند پرسشنامه‌اي را پر كنند بايد اهداف مشخص شود تا پاسخ‌هاي دريافتي انحراف نداشه باشد زيرا افراد به ميل خود و با توجه به برداشت خود اقدام به پاسخ مي‌كنند و افراد فقير بر اساس فقر خود اذعان مي‌كند و هيچ نگراني هم ندارد و افراد غني هم بر اساس ميزان قناعت خود اين فرم‌ها را پر مي‌كنند پس در نتيجه نوعي انحراف در پاسخ‌ها بوجود مي‌آيد.

* فرم‌ها بايد جهت‌گيري داشته باشد

وي افزود: پر كردن اين پرسشنامه‌ها در جامعه‌ ما تعبيري است و افراد بر اساس برداشت‌هاي شخصي اين اطلاعات را در اختيار دولت قرار مي‌دهند براي جلوگيري از اين اشتباه بايد پرسشنامه‌ از حالت بي‌هويتي فعلي خارج شود و در ‌آن زمان اجراي طرح و هدف از اجراي طرح مشخص شود.
استاد دانشگاه تهران گفت: اين فرم‌ها بايد جهت‌گيري داشته باشد و هدف از پر كردن فرم‌ها مشخص شود.
وي افزود:بايد فرهنگ سازي مناسبي در جامعه در خصوص دريافت يارانه‌ها صورت گيرد بطور مثال مردم كانادا از اينكه مطرح كنند از دولت پول مي‌گيرند خجالت مي‌كشند و به كار كردن افتخار مي‌كنند.
وي در خصوص بي‌اعتمادي مردم به طرحهاي دولتي گفت: اعتماد يكي از عناصر سرمايه اجتماعي است ودولت بايد به آن توجه ويژه داشته باشد.

مشكلات مطرح شده توسط كارشناسان و مردم را با مسئولين در ميان گذاشتيم و آنها به برخي از مشكلات پاسخ قانع كننده دادند كه در پي مي آيد.

* اطلاعات اقتصادي مردم محرمانه است

رئيس مركز آمار ايران در واكنش به نگرانيهاي مردم از دادن اطلاعات به مراكز مالياتي به فارس گفت : اطلاعات مربوط به فرم اطلاعات اقتصادي، كاملا محرمانه است و به هيچ وجه كابرد مالياتي ندارد.
محمد مدد اظهار داشت: ارائه اطلاعات اقتصادي مردم به هيچ وجه به افراد غيرمسئول امكان پذير نيست.

* تنها قدرت اقتصادي خانوارها سنجيده مي شود

وي با بيان اينكه سازماني مالياتي براي اخذ اطلاعات مالياتي مردم به طور مستقل و با بهره گيري از روشهاي خاص خود اقدام خواهد كرد افزود: اطلاعات مربوط به فرم اطلاعات اقتصادي خانوار صرفا براي سنجش قدرت اقتصادي خانوار است و به همين دليل مردم از ارائه اطلاعات صحيح و دقيق، نگران نباشند.

* اظهار ناصحيح اطلاعات اشكالات شرعي و حقوقي دارد

مدد در پاسخ به اين سوال كه مردم نگران اين هستند كه با دادن اطلاعات كامل از دارائيهاي خود از دريافت يارانه محروم شوند گفت: اينطور نيست كه به افراد چيزي تعلق نگيرد، ما اطلاعات را جمع آوري مي كنيم و در اختيار دولت قرار مي دهيم و در نهايت اين دولت است كه تصميم مي گيرد كه به چه ميزان به اقشار مختلف يارانه مستقيم پرداخت نمايد.
وي با تاكيد بر اينكه بايد به اين اعتقاد برسيم كه حقمان را دريافت كنيم نه كمتر و نه بيشتر اظهارداشت: پنهانكاري و دادن اطلاعات غلط، اشكالات شرعي و حقوقي دارد، با اظهار ناصحيح نبايد تلاش كرد كه حقي را كه متعلق به ما نيست دريافت كنيم و با اين عمل، مال حرامي را وارد زندگي مان نماييم.

* استفاده از نظرات كارشناسي در تنظيم فرمها

رئيس مركز آمار در پاسخ به اين سوال كه برخي ذهنيتهاي منفي در مردم نسبت به فرمها و ضرورت صحت تكميل آنها وجود دارد، آيا شما بخشي از اين ذهنيت را به نوع تنظيم سوالات فرم اطلاعات خانوار مربوط نمي دانيد؟ گفت: روي سوالات فرمها، مدتها كار شده و از مدلي در آنها استفاده شده كه سوالات نوعي همپوشاني با يكديگر داشته و از توان نوعي راستي آزمايي نسبت به داراييها و درآمدها برخوردار باشند.
وي در پاسخ به اينكه در تنظيم سوالات از چه افرادي كمك گرفته شده است اظهارداشت: از سه گروه كارشناس براي اين كار استفاده شده است : متخصصين آمارگير، كارشناسان اقتصادي و جمعيت شناس.

* زمان فرهنگ سازي نداشتيم

مدد در پاسخ به اين سوال كه چرا فرهنگ سازي لازم روي اين طرح و تكميل فرمهاي مربوطه نشده است گفت: قرار بود تا زماني كه رئيس جمهور طرح تحول اقتصادي را مطرح نكرده ما اين موضوع را علني نكنيم، بلافاصله پس از طرح اين مطلب ما اقدام به هماهنگي با صدا و سيما و اطلاع رساني هاي لازم در اين خصوص كرديم.
وي افزود: در هفته باقيمانده قرار است با توزيع بنر و ... و از كانالهايي چون صدا و سيما بيشتر روي اين موضوع كار نماييم.
رئيس مركز آمار در پاسخ به اين سوال كه آيا اين زمان را كافي براي توجيه 17 ميليون خانوار مي دانيد افزود: سعي ما اين است كه از طريق مطبوعات، صدا و سيما و ائمه جمعه و جماعت، مردم را در سطح شهرها و روستا نسبت به اين طرح توجيه نماييم.
وي اضافه كرد: در اين مسير آمارگيران مستقر در مدارس و ايستگاهها نيز ياري گر مردم خواهند بود.

*عسگري: يارانه‌ نقدي بطور قطعي نيمه دوم سال پرداخت مي‌شود

عضو كارگروه تحول اقتصادي با تاكيد بر اينكه اين طرح به منظور اجرا در بلندمدت تدوين شده است، از پرداخت قطعي يارانه‌ها در نيمه دوم سال خبر داد و گفت: در صورتيكه دولت در بررسي فرمها با كم‌اظهاري يا اطلاعات ناقص مواجه شود ممكن است فرد خاطي يا مشمول يارانه نشود و يا اينكه دولت در پرداخت به او تمايز قائل شود.
علي عسكري در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس با اشاره به توزيع فرمهاي اطلاعات اقتصادي خانوار، اظهار داشت: قصد واقعي دولت از انتشار اين فرمها پي بردن به وضعيت اقتصادي مردم است تا بر اساس آن طبقه‌بندي صحيحي در خصوص توزيع يارانه انجام شده و يارانه‌ها به صورت مناسب به مردم پرداخت شود.
وي با تاكيد بر اينكه دولت براي انجام اين كار مصمم است، تصريح كرد: بهتر است كه مردم اطلاعات را به صورت درست به دولت بدهند زيرا مردم بهترين منبع براي ارائه اطلاعات اقتصادي خودشان هستند. البته دولت اين حق را دارد كه اطلاعات مردم را توسط پايگاههاي اطلاعاتي خود چك كند.
معاون برنامه‌ريزي وزارت نيرو با بيان اينكه اين كار بر اساس اعتماد متقابل بين دولت و مردم صورت خواهد گرفت، خاطرنشان كرد: شايد ذهنيت مردم براساس بحثهاي قبلي است مبني بر اينكه اطلاعات اقتصادي گرفته مي‌شود ولي پرداختي صورت نخواهد گرفت.
وي افزود: دولت تصميم گرفته است كه به طور قطع پرداخت نقدي يارانه‌ها را در نيمه دوم سال شروع كند.
عسكري نقدي كردن يارانه‌ها و به طور كلي طرح تحول اقتصادي را يك طرح بسيار بزرگ و سنگين از نظر علمي توصيف كرد كه فعاليتهاي بسياري براي تدوين آن و زمينه‌سازي براي اجراي آن صورت گرفته است.
معاون سابق اقتصادي سازمان مديريت و برنامه‌ريزي تصريح كرد: هيچ دولتي براي پرداختهاي كوتاه‌مدت يا عدم اجراي طرح، چندين ماه وقت صرف نمي‌كند. بحثها و اقدامات صورت گرفته نيز براي اجراي بلندمدت طرح انجام شده و دولت براي پرداخت نقدي يارانه‌ها به مردم مصمم است.

* اطلاعات غلط احتمالا" مشمول عدم پرداخت يارانه مي شود

وي با بيان اينكه مردم اطلاعات درج شده در فرم مربوطه را با اثر انگشتي كه به ثبت مي‌رسانند، تاييد مي‌كنند، گفت: دولت اين اطلاعات را با استفاده از اطلاعاتي كه در مراكز مرتبط دارد مورد بازبيني قرار مي‌دهد و در صورتي كه با كم‌اظهاري يا اطلاعات ناقص مواجه شود ممكن است فرد خاطي يا مشمول يارانه نشود و يا اينكه دولت در پرداخت به او تمايز قائل شود.
عسكري با بيان اينكه براساس تصميمات اتخاذ شده يارانه به همه مردم پرداخت خواهد شد، تاكيد كرد: اطلاعاتي كه مردم در اين فرمها به ثبت مي‌رسانند به عنوان اطلاعات پايه تلقي مي‌شود و اين طور نيست كه در وهله اول اطلاعات كاملي از مردم دريافت شود بلكه اين اطلاعات در مراحل بعد توسط خود مردم در سايت مركز آمار به‌روز رساني مي‌شود.
وي خاطرنشان كرد: براي ادامه اجراي طرح پرداخت نقدي يارانه‌ها بايد اطلاعات مردم در طول دوره‌هاي زماني مشخص به‌روز شود تا پرداختها همواره متناسب با شرايط واقعي اقتصادي مردم و اطلاعات جديد آنها پرداخت شود.
به گفته عسكري ساير كشورهايي هم كه اين شيوه پرداخت به مردم در آنها اجرا مي‌شود، اطلاعات اقتصادي در بازه‌هاي زماني معين توسط مردم به‌روز مي‌شود.
وي در پاسخ به اين سوال كه فرمي كه در حال حاضر در اختيار مردم قرار گرفته است تا چه اندازه از پشتوانه كارشناسي برخوردار بوده و در ابتداي امر چند سوال براي دريافت اطلاعات اقتصادي مردم طراحي شده بود، گفت: اين اطلاعات در چندين جلسه در كارگروههاي تخصصي و كارگروه اصلي مورد بحث قرار گرفته و با وجود اينكه سوالات بسيار بيشتري مطرح شده بود به همين ميزان اطلاعات به عنوان حداقل مورد نياز براي مرحله اول اكتفا شده است.
عسكري در پايان اظهار اميدواري كرد: طرح تحول اقتصادي كه به منظور اجرا در بلندمدت تدوين شده است با كمك مردم و تقويت اعتماد متقابل بين دولت و مردم به مرحله اجرا رسيده و تداوم صحيح خود را با همكاري مردم حفظ كند.

*** با بررسي هاي صورت گرفته و گفتگو با اين سه گروه (مردم ، كارشناسان و مسئولين) مي توان اينگونه نتيجه گيري كرد كه مسئولين مربوطه در مدت زمان كم از پيشرفت خوبي در اجراي اين طرح برخوردار بودند اما اجراي طرحي با اين وسعت و درجه اهميت بالا نياز به زمان زياد و كار كارشناسي بيش از اين دارد.
به نظر مي رسد اجراي اوليه اين طرح به اين شكل نمي تواند مبناي اساسي تصميم گيري براي مسئولين و برنامه ريزي براي آينده اقتصاد باشد اما به عنوان اولين گام در آغاز راه اين جراحي بزرگ مي تواند گامي موثر و مناسب باشد.
مسئولين مي توانند از نقاط ضعف و قوت اجراي اين طرح در مرحله اول به خوبي استفاده كنند و نظرات مردم و كارشناسان را در ساير مراحل اجرايي بكار بندند.

گزارش از رضا كيميايي
جمعه 11 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: الف]

[مشاهده در: www.alef.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 158]