اميرعبدالحسيني دبير نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق:خانواده بزرگ خوشنويسي، زير يك سقف - محسن فرجي

واضح آرشیو وب فارسی:ايتنا: اميرعبدالحسيني دبير نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق:خانواده بزرگ خوشنويسي، زير يك سقف - محسن فرجي

همين حالا‌ كه شما داريد اين مصاحبه را مي‌خوانيد، ميرعماد و درويش عبدالمجيد و قله‌هاي هنر خوشنويسي در موزه هنرهاي معاصر تهران دور هم جمع شده‌اند و آثارشان را به نمايش گذاشته‌اند؛ آثاري كه اكثر آنها براي اولين و احتمالا‌ آخرين‌بار، در ديدرس هستند چون متعلق به مجموعه‌داران خصوصي‌اند و نمايشگاه كه تمام شود دوباره به خانه مجموعه‌داران برمي‌گردند. علا‌وه بر اين تابلوها، كلي ابزار و ادوات سنتي خوشنويسي به همراه آثاري از هنرمندان و استادان معاصر خوشنويسي در اين نمايشگاه به چشم مي‌خورد. همه اين اتفاق‌ها هم زير چتري صورت گرفته كه اسمش هست نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق. با آنكه نمايش اين تعداد اثر نفيس از قدما و معاصران خوشنويسي در كنار هم بي‌سابقه بوده ولي ما در گفت‌وگو با امير عبدالحسيني، دبير نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق، بيشتر نيمه خالي ليوان را ديده‌ايم. ‌

چرا شما كه گرافيست هستيد و حوزه فعاليتتان تجسمي‌بوده است بهعنوان دبير نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق انتخاب شديد؟

نكته اول اينكه خوشنويسي يكي از زيرمجموعه‌هاي هنر تجسمي‌است و رشته‌هاي هنر تجسمي‌به ‌جز در موارد تخصصي، در زبان تصويري و بيان بصري وجوه اشتراك فراواني دارد. نكته ديگر اينكه دبير بودن در يك نمايشگاه به اين معنا نيست كه دبير بايد در آن عرصه متخصص باشد. وظيفه دبير در حيطه برنامه‌ريزي، نحوه سياستگذاري و اجراي شايسته است و شناخت تقريبي از آن هنر و ارتباط با هنرمندان و نامداران آن رشته تخصصي مي‌تواند به او ياري رساند. من طي سال‌ها فعاليت در عرصه هنر تجسمي، مديريت هنري يا عنوان دبير اجرايي برخي از رويداد‌هاي اين عرصه را عهده‌دار بوده‌ام. دبيري جشنواره هنر جوان در دوره سوم و دبير اجرايي هشتمين دوسالا‌نه بين‌المللي كاريكاتور تهران از جمله فعاليت‌هاي من بوده است. در جشنواره هنر جوان 5 رشته نقاشي، پوستر، تصويرسازي، كاريكاتور و خوشنويسي موضوعات جشنواره بودند. دبير قرار نيست در تمامي ‌رشته‌ها صاحب‌نظر باشد. وظيفه او مديريت و ساماندهي ماجراست و طبيعي است كه در مباحث تخصصي از حضور صاحب‌نظران و كارشناسان مرتبط بهره بگيرد. بحث ديگر بر سر اين است كه اگر دبير يك رويداد هنري در آن عرصه متخصص و صاحب‌نظر باشد ممكن است طرز تفكر و سليقه شخصي و محدوده تجربي او بر مديريت و برنامه‌ريزي تاثير بگذارد و نتواند حضور متنوع هنرمندان و طيف‌ها و گرايش‌هاي متفاوت را دخيل كند. در هر حال در زمان مديريت آقاي عجمي‌ در مركز هنرهاي تجسمي‌حوزه هنري مسووليت برگزاري نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق به من واگذار شد كه در آن زمان به دلا‌يلي شرايط اجراي آن فراهم نشد. پس از تغيير مديريت و حضور آقاي نيرومند در مركز هنرهاي تجسمي، برپايي اين نمايشگاه در برنامه‌هاي جاري مركز قرار گرفت و من از سوي ايشان دبيري نمايشگاه را عهده‌دار شدم. بعد از آن با مشورت و برگزاري جلسات متعدد با شوراي سياستگذاري و روشن شدن محور‌ها و اهداف نمايشگاه، مراحل اجرايي كار آغاز شد اما در مجموع غير از مباحث اينچنين، موارد جدي‌تري براي گفت‌وگو وجود دارد بايد به جنبه‌هاي ملي و فرا ملي نمايشگاه انديشيد. ‌

پس يك سوال جدي‌تر؛ اعضاي شوراي سياستگذاري نمايشگاه همگي منسوب به استاد اميرخاني بودند. چرااين اتفاق افتاد و صداهاي ديگر خوشنويسي در اين تركيب، شنيده نمي‌شد؟

شايد منظورتان از منسوب بودن شورا به استاد اميرخاني اين باشد كه چند تن از دوستان شورا مدتي در محضر استاد به شاگردي پرداخته‌اند و يا اينكه اعضاي شورا براي ايشان احترام و ارزش ويژه‌اي قائل‌اند. طبيعي است كه اين مساله نمي‌تواند نقطه منفي تلقي شود. احترام به پيشكسوتان هميشه به عنوان يك اصل در هنر‌هاي سنتي به ‌ويژه هنر خوشنويسي مطرح بوده‌است و اخلا‌ق و ادب از ملزومات اوليه هنر خوشنويسي است. ‌

به لحاظ تخصصي و اجرايي هم شوراي سياستگذاري بايد يكدست، همفكر و همسو باشد تا چنين نمايشگاهي با اين وسعت شكل پذيرد. شايد اگر غير از اين بود اختلا‌ف‌نظر‌ها و سليقه‌ها مشكلا‌تي پيش‌مي‌آورد و انسجام و انضباط نمايشگاه را برهم مي‌زد. ضمن آنكه در تمامي ‌جلسات شورا، حضور گرايش‌ها و طيف‌هايي مختلف و متنوع اين هنر، نگاه ملي به مقوله خوشنويسي و توجه به جامعه ارزشمند خوشنويسي كشور به عنوان يكي از اهداف اصلي مطرح بود. من هم تلا‌ش كردم تا از حضور تمامي ‌اعضاي خانواده بزرگ خوشنويسي كشور بهره‌مند شوم و از حضور بسياري از بزرگان تقاضا كردم تا اين نمايشگاه را ياري كنند. اگر به تركيب هيات‌هاي داوري، شوراي كارشناسي آثار قدما و استادان و هنرمندان مدعو دقت شود، حضور گسترده خوشنويسان و حمايت استادان و بزرگان اين عرصه ديده مي‌شود. ‌

جمع‌آوري آثار قدما بايد كار دشواري بوده باشد. از كجا شروع كرديد تا به اينجا رسيديد؟ مجموعه‌داران را چگونه‌شناسايي و پيدا كرديد؟

تجليل و تكريم و حضور مجموعه‌داران خصوصي و غير دولتي از اهداف مهم برگزاري نمايشگاه استادان بزرگ نستعليق بود. قرار بر اين شد تا آثار قدما و بزرگان خوشنويسي با كمك و حمايت مجموعه‌داران خصوصي جمع‌آوري شود. اين مجموعه‌داران با هزينه شخصي و علا‌قه‌مندي به سنت‌هاي هنري، سرمايه خود را براي اعتلا‌ي هنر‌هاي سنتي هزينه كرده و از اين منظر هركدام در رونق اقتصاد هنر خوشنويسي موثر بوده‌اند. ضمن آنكه آثار موجود در اختيار اين مجموعه‌داران كمتر ارائه و ديده شده‌است. بسياري از اين آثار براي اولين بار است كه به نمايش در مي‌آيد و حضور اين مجموعه‌داران فرصت مغتنمي‌است تا گنجينه‌هاي هنري گذشتگان بازخواني شود و شرايطي را فراهم آورد تا بسياري از هنرمندان، پژوهشگران، استادان و علا‌قه‌مندان هنر با اهداف خود به ديدن آثار بشتابند و از اين فرصت بهره‌مند شوند. ‌

در ابتداي كار از استادان بزرگ خوشنويسي مشورت و راهنمايي گرفتم و با چند مجموعه‌دار آشنا شدم. پس از آن و طي جلسات متعدد به تدريج فهرستي از مجموعه‌داران تهيه كردم و اين فهرست به تدريج تكميل شد. در اين فهرست45 مجموعه‌دار، حضور داشتند كه از بين آنها 32 مجموعه‌دار نمايشگاه را مورد حمايت قرار دادند و با امانت دادن بخشي از مجموعه‌شان باعث شدند تا اين نمايشگاه به شايستگي برگزار شود. از بين430 اثر جمع‌آوري شده از بزرگان و قدماي خوشنويسي سنتي، حدود 320 اثر از بزرگان و نامداران اين هنر از دوران تيموريه، صفويه، قاجاري براي نمايشگاه انتخاب و به نمايش درآمد كه بسياري از آنها براي اولين بار است كه در چنين نمايشگاهي ارائه شده است. ‌

چرا برخي از مجموعه‌داران، همكاري نكردند؟ نگران بودند كه با شناسايي آثارشان، دولت روي كارها دست بگذارد؟ ‌

نه، بحث بر سر اينها نبود. چند نفر از مجموعه‌داران به دليل مشكلا‌تي مجموعه خود را به بخش دولتي واگذار كرده بودند. تعدادي از آنها آثارشان را به موزه‌ها، كتابخانه‌ها و سازمان‌هاي فرهنگي فروخته يا هديه كرده بودند. نيت نمايشگاه هم نمايش آثار بخش خصوصي بود و به همين خاطر نمي‌توانستيم آثار بخش دولتي يا موزه‌ها را به امانت بگيريم. ضمن آنكه آثاري كه در اختيار بخش دولتي است معمولا‌ توسط همان بخش به نمايش درمي‌آيد يا در قالب كتاب ارائه مي‌شود. يكي، دو نفر از مجموعه‌داران هم به دليل مسافرت خارج از كشور امكان امانت دادن آثارشان را نداشتند. يكي دو تن ديگر هم به دليل تعداد زياد آثار، علا‌قه‌مند بودند به صورت انفرادي در نمايشگاه حضور داشته‌باشند كه اين كار مورد نظر اين نمايشگاه نبود اما علي‌رغم همه اينها حضور و حمايت مجموعه‌داران در اين نمايشگاه چشمگير، قابل توجه و ستودني است. ‌

شنيده‌ايم‌كه ‌موقع داوري آثار، داوران كنار هم نايستاده بودند و هر كدام جداگانه كارها را قضاوت كرده بودند. چرا؟

علا‌وه بر آثار قدما كه از مجموعه‌داران به امانت گرفته شد و آثاري كه از استادان و هنرمندان معاصر براي حضور در بخش مدعوين جمع‌آوري شد، آثاري براي بخش رقابتي به دبيرخانه نمايشگاه ارائه شد. در اين بخش، آثار در دو رشته نستعليق و شكسته‌نستعليق تفكيك و مقرر شد به صورت مجزا ارزشيابي شود و آثار برتر اين بخش در كنار آثار بزرگان خوشنويسي به نمايش درآيد. 6 استاد برجسته و تراز اول خوشنويسي كشور (سه نفر در بخش نستعليق و سه نفر در بخش شكسته‌نستعليق) در تركيب هيات داوري حضور داشتند. از آنجا كه تجربه‌هاي گذشته داوري در اين عرصه به دليل تاثيرپذيري داوران از هم مورد انتقاد بعضي از خوشنويسان بود، با نظر و مشورت داوران محترم مقرر شد داوري‌ها به صورت مجزا انجام پذيرد تا بعد از آن صورتجلسات داوري بررسي شود و آثاري كه داراي راي مشترك بودند به نمايشگاه راه پيدا كنند. اين امر اگرچه ظاهرا شرايط داوري را سخت‌تر و زمان داوري را طولا‌ني‌تر مي‌كرد اما نتيجه حاصل از آن بسيار عادلا‌نه و كارشناسانه و رضايتبخش بود. با اين شيوه حرف و حديث‌ها كمتر بود و احترام به راي و نظر داوران به شايستگي به انجام رسيد. ‌

با همه‌ خستگي‌ها و حواشي ‌و تلا‌ش‌ها، خستگي‌كه‌روي شانه‌هايتان نماند؟ يعني كار، خوب به سرانجام رسيد؟

با لطف و عنايت حضرت حق، حمايت همه‌جانبه مديران عرصه تجسمي‌در حوزه هنري و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلا‌مي ‌و حمايت و درايت اعضاي شوراي سياستگذاري، شوراي داوري و شوراي كارشناسي آثار قدما، نمايشگاه به شايستگي و متناسب با شأن و منزلت هنر خوشنويسي برگزار شد. حضور ارزشمند استادان و پيشكسوتان خوشنويسي معاصر و حمايت مجموعه‌داران محترم بخش خصوصي، شايستگي نمايشگاه را چند برابر كرد. پس از افتتاح نمايشگاه و طي روزهاي اخير بسياري از بزرگان و صاحب‌نظران عرصه خوشنويسي در نمايشگاه حضور دارند و از اين رويداد مهم به عنوان نقطه عطفي در تاريخ هنر خوشنويسي سنتي ياد مي‌كنند. بسياري از استادان هر روز به ديدن نمايشگاه مي‌آيند و بعضا كلا‌س‌هاي خود را در محل نمايشگاه برگزار مي‌كنند. گروهي از شور و نشاطي كه در جامعه خوشنويسي رخ داده سخن به ميان مي‌آورند و گروه‌هاي ديگر خواهان تمديد نمايشگاه، چاپ كتاب آثار، برگزاري نمايشگاه در ساير شهرها و كشورها و مواردي از اين دست شده‌اند. همه اينها بيانگر اين است كه كارها بحمدالله خوب به نتيجه رسيد و اين نتيجه نه‌تنها هيچ خستگي و ملا‌ل و آشفتگي در پي ندارد، بلكه نويدبخش حيات مجدد هنري است كه سال‌ها با بي‌مهري و كم‌توجهي مواجه شده و انزوا طلبيده بود. ‌

انتهاي خبر // روزنا - وب سايت اطلاع رساني اعتماد ملي//www.roozna.com
------------

------------
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايتنا]

[مشاهده در: www.itna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 282]