بازیگری که این روزها حسابی پر کار است

واضح آرشیو وب فارسی:سایت رسیک: این روزها سینمادوستان، چهره «رضا عطاران» را زیاد می‌بینند هم بر پرده‌های سینما، هم در تبلیغات تلویزیونی فیلم‌های سینمایی و هم در فروشگاه‌هایی كه CD چند تا از فیلم‌هایش، مثل «خروس جنگی» را می‌فروشند. عطاران در ۴۱ سالگی و آغاز دهه چهارم زندگی‌اش، روزهای پركاری را می‌گذراند. او آن قدر خودش را درگیر بازی در فیلم‌های سینمایی كرده است كه فرصت سرخاراندن هم ندارد. خیلی از فیلمسازان و تهیه‌كننده‌ها چند ماه پیش از تولید فیلمشان تلاش می‌كنند تا او را، برای بازی در فیلم جدیدشان جذب كنند یعنی توی صف می‌ایستند و زنبیل می‌گذارند! و منتظر می‌مانند تا نوبتشان شود.
پرهیز از سیما، آشتی با سینما
در پاسخ به این سوال كه چرا عطاران به تازگی در حوزه بازیگری سینما این قدر پركار و فعال شده است، به یك پاسخ ساده و روشن می‌رسیم، دقیقا به این دلیل كه او چند سالی است از تلویزیون فاصله گرفته و دور سریال‌سازی را خط كشیده است. بنابراین می‌تواند با خیال راحت، فعالیت‌های بازیگری‌اش را دنبال كند و دغدغه فیلمنامه‌نویسی و كارگردانی نداشته باشد. او ترجیح می‌دهد فقط به عنوان یك بازیگر، جلوی دوربین پروژه‌هایی برود كه مسئولیت‌های مختلفش را، دیگران بر عهده گرفته‌اند. این طور می‌تواند تمام زمان و توانش را صرف نقش‌های سینمایی كند و دیگر نگران جدال با حكایت‌های دست و پاگیر سریال‌سازی نباشد. این درست كه سینما، فراگیری تلویزیون را ندارد، اما در عوض او با حضور در فیلم‌های سینمایی، به جایگاهی می‌رسد كه به اعتقاد بسیاری بالاتر از جایگاه تلویزیونی‌اش است.
عطاران «از ما بهتران» را به تاخیر انداخت
«مهرداد فرید» از كسانی است كه برنامه‌ریزی پروژه فیلم جدیدش را، براساس زمان فراغت «رضا عطاران» انجام داد. او زمان ساخت فیلم «از ما بهتران» را چند بار به تاخیر انداخت و آن قدر منتظر ماند، تا فیلمبرداری كارهایی كه عطاران در آنها حضور داشت، تمام شود.این كارگردان می‌گوید: «عطاران قبل از ما با دو، سه فیلم دیگر قرارداد داشت. احتمالا فیلم «از ما بهتران» را اول آذر كلید می‌زنیم. امیدواریم در این تاریخ، عطاران بتواند به گروه ما بپیوندد. چون علت اصلی تاخیر پروژه ما درگیر بودن او، در فیلم‌های مختلف است. (این مطلب از اول آذرماه نگاشته شد) البته علت اصلی‌اش این است كه در سینمای ایران، جایگزین درست و حسابی برای این بازیگر نداریم. عطاران قرار است در این كمدی ترسناك، نقش یك روزنامه‌نگار ۳۵ ساله را بازی كند. برای این نقش نمی‌توانم از فرد دیگری استفاده كنم. چون بازیگر دیگری را نمی‌شناسم كه در این مقطع سنی باشد و بتواند در یك نقش كمدی، خوب ظاهر شود.» دو فیلم دیگری كه رضا عطاران جلوی دوربین آنها رفته است عبارتند از؛ «سه درجه تب» به كارگردانی محمدرضا صلاحمند و «بعدازظهر سگی» به كارگردانی مصطفی كیایی... با این حساب او در سه پروژه جدید بازی كرده است. در حال حاضر وی نیز دو فیلم «آقای هفت رنگ» و «نیش و زنبور» را روی پرده دارد.عطاران در جشنواره سال گذشته هم پركار بود. او با فیلم‌های هفت و پنج دقیقه (محمدمهدی عسگرپور)، خروس جنگی (مسعود اطیابی) و تسویه حساب (تهمینه میلانی) به جشنواره آمد كه البته این آخری، پشت دیوار ماند و نمایش داده نشد.
راهی كه به سمت سینما كج شد
این كارگردان و فیلمنامه‌نویس تا پیش از «بزنگاه»، در همه سریال‌هایش، معضلات اجتماعی همچون؛ ازدواج، بی كاری، مهاجرت از شهرستان‌ها به تهران و فاصله طبقاتی را با لحنی آرام و ملایم و زبانی طنزآمیز بیان كرد. اما در «بزنگاه» سماجت بیش از حد عطاران در نمایش ناهنجاری‌های اجتماعی، كار دستش داد زیرا موجب شد صدای اعتراض از گوشه و كنار بلند شود. تا جایی كه زمزمه‌هایی مبنی بر جلوگیری از ادامه پخش سریال، شنیده شد. به هر حال نیمه دوم سریال با جرح و تعدیل روی آنتن رفت. عطاران چیزی را كه دوست داشت ساخت اما واكنشی را كه دوست داشت ندید و به همین سبب تصمیم گرفت مدتی فقط به سینما فكر كند، نتیجه این تصمیمش فیلم‌های متنوعی است كه امروز در حال ساخته شدن یا اكران هستند و عطاران در همه آنها، نقشی محوری را برعهده دارد. چرا كه او از استعداد بسیار بالایی برخوردار است كه می‌داند چگونه از آن در هر حیطه‌ای استفاده كند.
ماجراهای یك «بزنگاه» سرنوشت‌ساز
می‌گویند؛ كه عطاران از واكنش‌های منفی در برابر سریال «بزنگاه» دلگیر شد. او زمان ساخت این سریال بارها اعلام كرد كه «بزنگاه» شخصی‌ترین و متفاوت‌ترین سریال اوست و برای ساختش، بسیار زحمت كشیده است. اما گروهی از مخاطبان به لحن تلخ و گزنده سریال انتقاد كردند و جنبه‌های بدآموزی آن را زیر سوال بردند تا جایی كه یكی از مسئولان مدعی شد كه بزنگاه حدشكنی كرده است؛ چون حجم خلافكاری‌های نشان داده شده در این سریال، خیلی زیاد بوده است.
«بزنگاه» سریالی بود كه عطاران از ابتدا هم قصد ساختش را نداشت. اما وقتی در برابر اصرار قرار گرفت، حاضر شد به یك شرط آن را بسازد. شرط عطاران این بود: «هرچه خودش دوست دارد بسازد و دست و بالش، برای نمایش ناهنجاری‌ها باز باشد». نتیجه این رویكرد، داستان معتادی شد كه تا به حال شبیه‌اش را در سریال‌ها ندیده بودیم. معتادی به نام «نادر» كه ظاهری شیك، تر و تمیز داشت و عشق و علاقه‌اش به مواد مخدر را هم پنهان نمی‌كرد. عطاران در رویكردی نامتعارف تمام تلاشش را كرد تا این شخصیت، محبوب و دوست داشتنی از آب درآید. حتی خودش ایفای این نقش را به عهده گرفت، تا محبوبیت خودش به نادر «بزنگاه» هم منتقل شود. همچنین رابطه عاطفی نادر با دخترش «درسا» را پررنگ كرد تا مخاطب به شخصیت نادر نزدیك‌تر شود.
در نقش‌های جدی هم بازی می‌كند
همه، عطاران را به عنوان یك بازیگر كمیك می‌شناسند. او حتی سال گذشته در دومین جشنواره فیلم كمدی گل‌آقا، جایزه بهترین بازیگر طنز را دریافت كرد. اما بی انصافی است اگر بخواهیم از كنار نقش‌های جدی این بازیگر، به سادگی بگذریم.
او در فیلم سینمایی «نشانی» به كارگردانی «فریدون حسن‌پور»، نقشی را بازی كرد كه كاملا جدی بود. همچنین در فیلم «صندلی خالی» در چند صحنه، مخاطب را به لحاظ عاطفی كاملا تحت تاثیر قرار داد به ویژه سكانسی كه برای همسر بیمارش، دعای «و ان یكاد» می‌خواند و سلامتی‌اش را از خداوند می‌خواهد. نكته جالب درباره فیلم «صندلی خالی» این است كه «فریده فرامرزی» یعنی بازیگر نقش همسر عطاران، همسر واقعی او نیز بود. فرامرزی كه پیشتر سابقه تئاتر داشت، در این فیلم بازی خوبی ارائه داد و با قرار گرفتن در فهرست نامزدها، تا مرز دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش مكمل زن هم پیش رفت.
عطاران در فیلم «قرنطینه» نیز با سری تراشیده، نقش یك بیمار سرطانی را بازی كرد كه فضای كلی فیلم، غمبار و جدی است. همچنین زمانی كه كار هنری‌اش را دهه ۱۳۶۰ در تئاتر مشهد با مرحوم «حسن حامد» آغاز كرد، تا سال ۱۳۷۱ در نقش‌های غیركمیك بازی كرد. پس از آن «ساعت خوش»، اولین كار جدی و طنزش به عنوان بازیگر بود.
دانشگاه را نیمه كاره رها كردم
عطاران از خاطراتش در مشهد می‌گوید. وی ماجرای مهاجرتش به تهران را این گونه توضیح می‌دهد: تا سال ۷۱، در مشهد تئاتر كار می‌كردم. در آن سال ماجرای فوت آقای حامد پیش آمد كه به نوعی، استاد من بود. حتی در چند تا از سریال‌هایم، در تیتراژ از او یاد كرده‌ام. تا ۱۸ سالگی در مشهد زندگی كردم بیشتر خاطراتم از كوچه، پس كوچه‌های محله‌مان در محله گاراژدارهاست.
آن زمان، با كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان كار می‌كردم. یكی از مراكزش نزدیك بازار رضا بود كه اولین كارهای نمایشی‌ام را آن جا كار كردم. با بچه‌های گروه، فاصله بین تقی‌آباد و كوهسنگی را پیاده می‌رفتیم. بین راه آواز می‌خواندم و تمرین صدا می‌كردم. من دیپلمم را در رشته اقتصاد در مشهد گرفته بودم، اما به طراحی صنعتی علاقه داشتم. درس را بهانه كردم و پس از قبولی در رشته طراحی صنعتی دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران، برای ادامه تحصیل به تهران آمدم. البته بعدش گرفتار مجموعه «ساعت خوش» و كارهای دیگر شدم و دانشگاه را نیمه كاره رها كردم، زندگی در تهران سخت بود و دوری از خانواده هم برایم مشكل بود.
اجتماع ستاره‌های مشهدی در «نیش زنبور»
اهمیت فیلم «نیش زنبور» هم در این نكته است كه در آن دو بازیگر موفق و بااستعداد مشهدی، با یكدیگر هم بازی شده‌اند. «نیش زنبور» به قصه رفاقت دو دوست می‌پردازد كه شغل‌های نامتعارف و عجیب و غریبی دارند.
یكی از آنها (عطاران) شرخر است و دیگری (كیانیان) با سرپرستی از پیرزن‌ها روزگار می‌گذراند. این فیلم كمدی، دومین ساخته سینمایی حمیدرضا صلاحمند است كه ده سال قبل فیلم «زمانه» را ساخت. دو شخصیت اصلی قصه، با وجود تفاوت‌های زیادی كه با هم دارند، برای یكدیگر دوستان صمیمی هستند.
اما بعد از اتفاقی كه رخ می‌دهد، یكی از آنها احساس می‌كند كه طرف مقابل، به او كلك زده است. این دو، یكدیگر را گم می‌كنند و مدتی بعد كه همدیگر را پیدا می‌كنند، دوستی‌شان شبیه گذشته نیست.
با آن كه هر دوی آنها می‌خواهند دوستی گذشته خود را حفظ كنند ولی نوعی حس بدبینی و سوءتفاهم بین آنها وجود دارد. مریلا زارعی، رضا داوودنژاد، الیزابت امینی، پوراندخت مهیمن و بیتا سحرخیز از دیگر بازیگران «نیش زنبور» هستند. سروش صحت، بازیگر سینما و تلویزیون، فیلمنامه این فیلم را نوشته است.ژ
سوءاستفاده و كلاهبرداری با چاشنی خوانندگی
عطاران در فیلم «آقای هفت رنگ»، در قالبی فرو می‌رود كه بارها شبیه‌اش را دیده‌ایم. او باز هم نقش یك دزد و كلاهبردار را ایفا می‌كند و با ارائه یك بازی روان و یك دست، یك تنه بار طنز فیلم را بر دوش می‌كشد. او در فیلمی كه موضوع و شخصیت‌هایی جدی دارد، ماموریت خنداندن مخاطب را به خوبی انجام می‌دهد. ماجرای فیلم درباره درگیری دو سیاستمدار است كه بر سر كسب صندلی ریاست شورای محله، با هم جنگ و جدال دارند. در این میان، عطاران به عنوان یك آدم سوءاستفاده‌گر وارد ماجرا می‌شود و دعوا را به نفع خودش خاتمه می‌دهد. او همچنین از استعداد خوانندگی‌اش هم بهره می‌برد و به شادتر شدن فضای فیلم كمك می‌كند. كارگردان فیلم «آقای هفت رنگ» (شهرام شاه حسینی) كه در فیلم‌های قبلی‌اش، از ستارگان جوان‌پسندی مثل؛ گلزار، مهناز افشار، لیلا اوتادی و... استفاده كرده بود، در فیلم جدیدش به سراغ بازیگران میانسال رفت و بیشتر به توانایی‌های عطاران در شوخی‌آفرینی تكیه كرد.

ممنوع‌الكار نیست
چندی پیش شایعه‌ای مبنی بر ممنوع‌الكار شدن عطاران در تلویزیون، در سایت‌های اینترنتی، منتشر شد. خبرنگاران به سراغ این بازیگر رفتند و اصل ماجرا را از او جویا شدند. وی این شایعه را تكذیب كرد، او به این نكته اشاره كرد كه ممنوع‌الكار نیست اما به علت پركار بودن در سینما، وقت كارگردانی سریال‌های تلویزیونی را ندارد.آنهایی كه در جریان جزییات فعالیت‌های عطاران هستند، به خوبی می‌دانند كه موضوع كمبود وقت برای وی، بیشتر یك بهانه است برای فاصله گرفتن از تلویزیون، آن هم برای كارگردانی كه پای ثابت سریال‌های طنز مناسبتی بوده و مجموعه‌های «خانه به دوش»، «متهم گریخت» و «ترش و شیرین» را پشت سر هم روی آنتن فرستاده است. همچنین باید به این نكته توجه كرد كه تلویزیون ایستگاه شروع عطاران، برای فعالیت‌های بازیگری و كارگردانی بوده است. او سال ۱۳۷۳ با مجموعه «ساعت خوش» به كارگردانی «مهران مدیری»، كارهای كمدی خود را در تلویزیون آغاز كرد. در میانه سال ۱۳۷۷ به همراه مجید صالحی و یوسف تیموری در گروه كودك و نوجوان شبكه یك تلویزیون، متن مجموعه «مجید دلبندم» و سال ۱۳۷۹ متن مجموعه «قطار ابدی» را نوشته است. از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۲ نیز مجموعه‌های «سیب خنده»، «ستاره‌ها» و «كوچه اقاقیا» را ارائه كرده است.

[تصویر: m-239-2-72.jpg]