نقد متون علوم اسلامي/ 41آيت‌الله سيدمحسن موسوي تبريزي:عرفان اسلامي جزو متن اسلام است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: نقد متون علوم اسلامي/ 41آيت‌الله سيدمحسن موسوي تبريزي:عرفان اسلامي جزو متن اسلام است
گروه انديشه: عرفان اسلامي علمي بسيار نوراني است كه هم جزو متن اسلام است و هم انسان را به معارف الهي مي‌رساند.
آيت‌الله «سيدمحسن موسوي‌ تبريزي»، مدرس حوزه علميه قم، نويسنده كتاب «مقدمه عرفان عملي و طهارت نفس» و مصحح تفسير «المحيط الاعظم» در گفت‌و‌گو با سرويس انديشه خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا)، در مورد تأثيرپذيري عرفان اسلامي از قرآن و روايات، با اشاره به مطلب فوق گفت: همان‌طور كه اسلام، داراي اخلاق و عبادت است، داراي عرفان هم است.

وي افزود: در قبل و بعد از اسلام عرفان و مكتب‌هاي مختلفي در مكان‌هاي مختلفي بوده‌اند كه احيانا ارتباطي با مباني اسلامي نداشته‌ يا مباني مخالفي داشته‌اند، اما چيزي كه ما به عنوان عرفان اسلامي مي‌شناسيم، جزو اسلام و متن اسلام است و جداي از آن نيست.

موسوي تبريزي تأكيد كرد: بعضي اشخاص فكر مي‌كنند كه بعضي از عرفا ذهنيت خود را بر قرآن تحميل كرده‌اند. ممكن است ناخودآگاه اين اتفاق بيفتد، اما اين كار معمول نيست و عرفا مي‌خواهند آن‌چه كه از آيات قرآن، سخنان ائمه اطهار(ع) و حضرات معصومين(ع) بيان‌ شده است را شرح و تفسير كنند، از قبيل: سيدحيدر آملي كه تمام نوشته‌هاي ايشان همين‌طور است. اگر اين كار آگاهانه باشد، خود عارف به اين مطلب اشاره مي‌كند.

وي يادآور شد: افرادي مانند مرحوم ملا «عبدالرزاق كاشاني» از عرفاي به نام اسلامي، در تأويلاتش كه دو جلد است، شخصا در مقدمه اشاره صريح دارد كه اين نوشته، تأويل است و تفسير نيست و اگر نامش را تفسير بگذاريم تفسير به رأي مي‌شود. سيدحيدر آملي اما به طور جد تمام سعي‌، ريشه، مبنا و اساس آن چه مي‌خواهد بفهمد همان است كه از آيات قرآن و روايات ائمه(ع) به دست مي‌آيد و چيزي از خود بر قرآن و آيات تحميل نكرده است.

اين مدرس حوزه علميه قم در پاسخ به اين پرسش كه تفسير «المحيط الاعظم» سيدحيدر آملي داراي چه ويژگي‌هايي است؟، تأكيد كرد: سيدحيدر آملي قرآن را در 7 جلد به طور كامل و با خط خود تفسير كرده است، اما كتابي كه من چاپ كرده‌ام، قسمت مقدمه شرح ايشان و تفسير سوره حمد در 7 جلد است. جلد 1 تا 4، مقدمه تفسير؛ جلد 5 و 6، تفسير سوره حمد و جلد 7 به فهارس (اعلام، موضوعات و اسماي ائمه اطهار (ع)) براي راهنمايي افراد محققين اختصاص يافته است.

اين عرفان‌پژوه خاطرنشان كرد: تفسير «المحيط الاعظم» داراي دو ويژگي است: 1. تفسير قرآن به قرآن است؛ يعني آيات قرآن را با شواهد ديگر آيات تفسير و شرح كرده است. 2. بيشتر توجه‌اش به مباني عرفان است؛ يعني مي‌توان آن‌را يك تفسير عرفاني دانست. اما اين تفسير، در عين حال با تفسيرهاي عرفاني ديگر نيز تفاوت بسيار دارد، زيرا هم مفصل است و هم براساس آيات قرآن و معارف اهل ‌بيت عصمت و طهارت(ع) نوشته شده است. ساير تفاسير عرفاني شايد غالبا اين‌طور نباشند، اما اين ويژگي‌ها در اين كتاب بسيار برجسته و روشن است و نشان مي‌دهد تفسير عرفاني آن براساس خود قرآن و معارف اهل بيت(ع) است.

وي درباره روش سيدحيدر آملي در كتاب تفسير «المحيط الاعظم» گفت: عمده روش ايشان در بيان مطالب، توجه به خود آيات قرآن و معارف اهل بيت(ع) است؛ يعني آن‌چه براي مطالبش شاهد و استدلال مي‌آورد، عمدتا از خود قرآن و توجه به سخنان ائمه اطهار(ع) است.

وي در مورد ارزش و جايگاه تفاسير عرفا گفت: اين تفسيرها را به عنوان تفسير اصطلاحي كه دم دست و سر زبان‌هاست نمي‌شود به حساب آورد. تفسير مراتبي دارد كه اين‌ها مرتبه‌اي از تفسير هستند و نمي‌شود گفت تفاسير معمولي‌اند، زيرا اين‌ها در مرتبه‌اي ديگر و با مباني و معارف ديگر تفسير هستند؛ يعني اين‌ها تفسير انفسي هستند نه آفاقي.

موسوي تبريزي در مورد اثر جديدش خاطرنشان كرد: تصحيح شرح «فصوص‌الحكم» سيدحيدر آملي را در دست دارم. مقدمات اين كتاب توسط «هانري كربن» چاپ شده و اصل كتاب تا به حال چاپ نشده است. در حال حاضر در مرحله تحقيق و تكميل هستم كه شايد تا سال بعد طول بكشد.
يکشنبه 30 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 307]