قدس از وضعيت بحراني بهداشت مدارس گزارش مي دهد؛ بهداشت؛ درس فراموش شده در آموزش و پرورش

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: قدس از وضعيت بحراني بهداشت مدارس گزارش مي دهد؛ بهداشت؛ درس فراموش شده در آموزش و پرورش
گروه جامعه - بيتا مهدوي : آخرين بررسي هاي انجام شده در سطح كشور نشان مي دهد كه 80 درصد مدارس كشور مربي بهداشت

ندارند و حدود دو سوم مربيان بهداشت مدارس نيز در آستانه بازنشستگي قرار دارند و اين در حالي است كه بر اساس شاخص بهداشت جهاني، به ازاي هر 750 دانش آموز بايد يك مربي بهداشت وجود داشته باشد. در ايران براي 14/8 ميليون دانش آموز تنها سه هزار و 600 مربي بهداشت وجود دارد كه بر اساس تعريف استاندارد جهاني بايد به 6 برابر افزايش يابد.
كارشناسان بهداشت معتقدند، دانش آموزان به دليل كامل نشدن مهارتها و شرايط سني آسيب پذير در معرض ابتلا به انواع بيماري ها قرار دارند.
شرايط نامناسب بهداشت در مدارس كشور و كمبود مربيان، وزير جديد آموزش و پرورش را هم به پاسخگويي واداشته است. «عليرضا علي احمدي» چندي قبل گفته بود: در حال حاضر مدارس كشور با كمبود 15 هزار مربي بهداشت رو به رو هستند و متأسفانه تاكنون مجوزي براي استخدام مربيان مورد نياز بهداشت مدارس در قالب برنامه چهارم توسعه به آموزش و پرورش تعلق نگرفته است.
وي همچنين با تأكيد بر اينكه توسعه بهداشت و سلامت دانش آموزان از طريق انجمنهاي اوليا و مربيان در دستور كار قرار گرفته است، بر ادامه جدي طرح تغذيه رايگان دانش آموزان با شير رايگان در مدارس تأكيد كرد و افزود: تشكيل و توسعه پايگاههاي سلامت در مدارس به منظور نظارت قوي تر بر ارائه اغذيه مقوي و مجاز به دانش آموزان از ديگر برنامه هاي در نظر گرفته شده براي ارتقاي سلامت دانش آموزان است.
علي احمدي در نظر گرفتن اتاقي با عنوان «اتاق بهداشت» در برخي مدارس كشور و توسعه آن به مدارس سراسر كشور را از طريق برنامه هاي وزارتخانه آموزش و پرورش در زمينه توسعه بهداشت و سلامت در مدارس خواند و تصريح كرد: توسعه ورزش صبحگاهي مدارس و همچنين ارائه برنامه هاي آموزشي گسترده در قالب كتابهاي درسي و دوره هاي مختلف تحصيلي عمده برنامه هايي است كه در زمينه بهداشت مدارس در دستور كار قرار گرفته است.

تاريخچه بهداشت مدارس
در كشور ما در سال 1304 شمسي، سازماني به نام صحيه مدارس برگرفته از مجلس الصحه براي مراقبت از بهداشت مدارس تشكيل شد.
در سال 1341 هجري شمسي صحيه مدارس به عنوان يك واحد مشخصي در وزارت معارف تشكيل شد كه به معاينات بهداشتي و آموزش بهداشت به دانش آموزان مي پرداخت.
در سال 1351 صحيه مدارس به «بهداري آموزشگاه ها» تغيير نام داد و در سال 1350 براي تأمين نيروي انساني مورد نياز بهداري آموزشگاهها، آموزشگاههاي عالي بهداشت مدارس تأسيس شد.
تعداد اين آموزشگاهها تا سال 1357 به 17 باب در 17 استان رسيد. در اين آموزشگاهها تا قبل از انقلاب اسلامي، حدود 6500 مراقب بهداشت مدارس تربيت شد كه براي انجام خدمات بهداشتي در مدارس به كار مشغول شدند، پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال 1357 و در پي تصويب هيأت وزيران دولت موقت جمهوري اسلامي امور بهداشت آموزشگاههاي كشور با تمام پرسنل و اعتبارات از وزارت آموزش و پرورش جدا شد و به وزارت بهداري و بهزيستي وقت انتقال يافت.
به همين دليل حضور پاره وقت گاهي حذف مربيان بهداشت از مدارس و ادغام و تلفيق وظايف آنان با بهداشت، دانش آموزان را با مشكلات بسياري مواجه ساخت.
در سال 1368 به دنبال احساس نياز شديد به وجود تشكيلاتي با عنوان بهداشت و تغذيه دانش آموزان، طرح تشكيلات اداره كل تغذيه و هماهنگي بهداشت مدارس از شاخه معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش پيشنهاد شد و در همان سال عمليات آن تصويب و در سال 1369 توسط سازمان امور اداري و استخدامي كشور به همراه ساير دفاتر معاونت پرورشي وزارت آموزش و پرورش تشكيلات تفصيل آن تصويب و اعلام شد.

هشدار در مورد شرايط نابسامان
حسن ضياءالديني مدير كل سلامت و پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي وزارت آموزش و پرورش نيز چندي قبل درباره تشديد وضعيت نابسامان بهداشت مدارس هشدار داده و گفته است: براي تأمين كامل سلامت و بهداشت مدارس حداقل به 17 هزار مربي بهداشت نياز است كه اين تعداد مربي بايد ظرف سه تا چهار سال تأمين شود، در حالي كه سال گذشته تنها 350 مربي بهداشت جذب آموزش و پرورش شد.
وي تصريح كرد: با توجه به كمبود 17 هزار مربي بهداشت و پايان قرارداد هفت هزار مربي خريد خدمتي در اسفند ماه سال گذشته، پيش بيني مي شود وضعيت بهداشت مدارس امسال بدتر شود.اين كارشناس بهداشت تأكيد كرده است: با توجه به جمعيت دانش آموزي و اينكه دوران تحصيل همزمان با دوران حساس رشد و تكامل جسمي و رواني است، هر نوع انحراف از حالت طبيعي و سلامت در اين دوران بايد در اولين فرصت شناسايي و درمان شود.
علي عباسپور تهراني فرد، رئيس كميسيون آموزش و تحقيقات مجلس نيز معتقد است: بي توجهي به بهداشت در مدارس سلامت نسل آينده را با خطر جدي مواجه كرده است.
وي افزود: بر اساس شاخص بهداشت جهاني به ازاي هر 700 دانش آموز بايد يك مربي بهداشت وجود داشته باشد، در حالي كه در ايران به ازاي بيش از چهار هزار دانش آموز يك مربي وجود دارد.
وي با انتقاد از اجرا نشدن قانون انتقال مراقبان بهداشت از وزارت بهداشت تأكيد كرده است: اين موضوع موجب كاهش سطح سلامت دانش آموزان شده است.
به گفته عباسپور، مربيان بهداشت مدارس در بحث سلامت نقش اصلي را بر عهده دارند و مي توانند با شناسايي سريع نقايص جسمي و رواني دانش آموزان به درمان آنان كمك كنند.

بهداشت مدارس و ويژگي هاي آن
دكتر محمد كمالي، استاديار دانشگاه علوم پزشكي تهران مي گويد: بهداشت مدارس وظيفه تأمين و ارتقاي سلامت دانش آموزان را برعهده دارد كه به سه بخش آموزش بهداشت، بهداشت محيط و ارائه خدمات بهداشتي درماني تقسيم مي شود.از وظايف بهداشت محيط مي توان به نظارت و بازديد از وضعيت بهداشت محيط و عرضه مواد غذايي در بوفه ها و وضعيت بهداشت عمومي مدرسه، كلاسها و راهروها و نظارت بر سرويسهاي بهداشتي مدرسه، دفع زباله، فاضلاب و استفاده از آب آشاميدني سالم اشاره كرد.
در مورد ارائه خدمات بهداشتي درماني به دانش آموزان انجام بيماريابي و معاينات باليني دانش آموزان در پايه اول ابتدايي تحت عنوان طرح سنجش و در ساير پايه ها از طريق اعزام تيمهاي عملياتي معاينات در مدارس به اجرا گذاشته مي شود.
ساير خدمات بهداشتي به دانش آموزان نيز شامل اجراي برنامه آهن ياري براي دانش آموزان دختر دبيرستاني و بررسي ميزان يد نمك مصرفي دانش آموزان از طريق اعزام تيمهاي عملياتي به مدارس است.
به گفته وي، از ديگر خدمات به دانش آموزان اجراي موفق برنامه واكسيناسيون توأم (كزاز- ديفتري) تمامي دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبيرستان است، به گونه اي كه هر سال دانش آموزان ورودي پايه اول دبيرستان تحت پوشش برنامه واكسيناسيون قرار مي گيرند و پوشش دانشگاه تهران در اين زمينه بسيار بالاست.
وي مي افزايد: متأسفانه وضعيت بهداشت بسياري از مدارس در كشور اسفبار است و اين مسأله به عدم توجه سرمايه گذاري در امر سلامت و آموزش دانش آموزان باز مي گردد.
در حال حاضر حداقل سرانه بهداشت هر دانش آموز در ايران 550 تومان است، در حالي كه در كشورهاي ديگر، حداقل سرانه بهداشت هر دانش آموز يك هزار و 500 تا دو هزار تومان است.متأسفانه نبود مربي بهداشت در مدارس موجب شيوع بيماري پديكوز (شپش) شد، از طرف ديگر طرح آهن ياري و توزيع قرصهاي آهن در بسياري از مدارس دخترانه انجام نمي شود.

سرويسهاي بهداشتي معضل كهنه
دكتر كمالي در مورد معضل سرويسهاي بهداشتي نيز مي گويد: بسياري از سرويسهاي بهداشتي مدارس خراب و غير قابل استفاده هستند، به طور مثال، در يك دبيرستان دخترانه در تهران با حدود هزار دانش آموز فقط 17 چشمه بهداشتي ساخته شده كه بنا به دلايل مختلف تنها 15چشمه آن قابل استفاده است.
همچنين براي 500 دانش آموز يك مدرسه ابتدايي تنها هشت چشمه بهداشتي وجود دارد و استفاده از اين سرويسها براي دانش آموزان بسيار مشكل ساز شده است، به طوري كه در طول مدت زنگ تفريح دانش آموزان با صف طولاني در مقابل در دستشويي ها مواجه مي شوند و اغلب نوبت استفاده از سرويس بهداشتي به آنها نمي رسد.
وي تصريح مي كند: نبود سرويس بهداشتي كافي در برخي از مدارس ابتدايي به حدي است كه برخي از دانش آموزان خود را خيس مي كنند و عده اي ديگر تمام مسير را تا خانه مي دوند تا بتوانند از سرويس بهداشتي منزل استفاده كنند.
وي با اشاره به اينكه بر اساس استانداردها در ازاي هر 40 دانش آموز حداقل بايد يك چشمه بهداشتي وجود داشته باشد، يادآوري مي كند: در حال حاضر به ازاي هر 40 دانش آموز يك دستشويي در نظر مي گيرند كه در حد استاندارد نيست و اين در حالي است كه خرابي سرويسهاي بهداشتي قابليت استفاده از همه آنها را به حداقل مي رساند.

تفكيك آبخوري ها از سرويسهاي بهداشتي
اين استاديار خاطر نشان مي كند: معضل ديگري كه در مدارس وجود دارد تفكيك نشدن آبخوري ها از سرويسهاي بهداشتي است كه با وجود تأكيد فراوان كارشناسان دانشگاه تهران اين كار عملي نشده است و رعايت نشدن اين مسأله باعث آلودگي و شيوع بيماري هاي انگلي و روده اي مي شود.
وي مي گويد: وجود بوي نامطبوع سرويسهاي بهداشتي در فضاي آبخوري و رعايت نشدن مسايل ابتدايي در ساخت سرويسهاي بهداشتي موجب شده است تا از استاندارد لازم فاصله زيادي داشته باشد.
بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه 35 هزار مدرسه در كشور سرويس بهداشتي مناسبي ندارند، ضمن اين كه هشت هزار مدرسه فاقد سرويس بهداشتي اند و در 35 هزار مدرسه نيز مشكلاتي از قبيل اشتراكي بودن فضاي آبخوري و توالت، نبودن لوله كشي صابون يا مناسب نبودن كاشي كاري و فاضلاب كه منجر به توليد بوي نامطبوع و عفونت مي شود، وجود دارد.
دكتر كمالي مي افزايد: بهداشت محيط مدارس، نمازخانه، بوفه ها و سرويسهاي دستشويي بيش از ساير موارد بر جسم و سلامت دانش آموزان تأثيرگذار است و اين در حالي است كه وضعيت اسفبار دستشويي ها باعث شيوع انواع بيماري هاي قارچي در بين دانش آموزان مي شود. بيشتر سرويسهاي بهداشتي مدارس فاقد آب گرم است و نظافت آنها به موقع انجام نمي شود. ظروف مايع دستشويي اغلب خالي است و يا آبخوري ها در كنار سرويسهاي بهداشتي قرار گرفته اند و همه اين موارد اولين ضربه را به سلامت دانش آموز وارد مي كند.
اين مدارس عموماً از لحاظ سرويسهاي بهداشتي دچار مشكل هستند، يا وجود حشرات و حيوانات موذي نظير موش، سوسك و... علاوه بر ايجاد رعب و وحشت در دانش آموزان، مشكلات عديده اي از لحاظ بهداشتي به وجود مي آورد.
تعليم و تربيت در شرايط سالم و بهداشتي و برخورداري از خدمات حمايتي يكي از حقوقهاي فردي و اجتماعي دانش آموزان است كه نبايد آنها را محروم كنيم.
يکشنبه 30 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 265]