زنان هم از عاشقي مي نويسند هم از جنگ و صلح

واضح آرشیو وب فارسی:شبکه خبر: زنان هم از عاشقي مي نويسند هم از جنگ و صلح
فريده غائب : ادبيات زنان از قالب داستان خارج شده. زنان نويسنده درباره جنگ، صلح، محيط زيست و خشونت عليه ديكتاتوري ها و تبعيض هاي نژادي هم مي نويسند. شهلا لاهيجي مدير انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در كارگاه نقد فمينيستي حضور پيدا مي كند تا با بيان تاريخ ادبيات زنان و نيز ادبيات زنانه به اين نكته برسد كه حالا زنان نگاهي فراگير و همه جانبه پيدا كرده اند.

اگر زماني آنها فقط درباره خودشان يا چند شخصيت محدود مي نوشتند اما محيط زيست، صلح و مقابله با انواع خشونت ها و... نيز دغدغه اين زنان شده و در آثارشان تنوع موضوعي ديده مي شود و اين موفقيتي است كه به اعتقاد لاهيجي جنبش زنان و طرح مساله حقوق زنان از دهه 1960 به بعد در نگاه اين زنان نويسنده تاثير گذاشته است. - تاريخچه نقد فمينيستي نقد فمينيستي به طور جدي از سال 1960 و از انگلستان آغاز شد. اين كشور زادگاه ادبيات زنانه است. لاهيجي با اين مقدمه مي گويد: «بسياري معتقدند زنان بانيان رمان نويسي هستند اما مردان اين ادعا را قبول ندارند و مي گويند چيزي به نام نويسنده به مفهوم زن وجود ندارد بلكه اينها زنان قلمزن هستند و نويسندگي آنان را جدي نگرفتند.»او مثالي از چارلز ديكنز و نگاه او نسبت به زنان نويسنده مي آورد: «ديكنز زنان را به عنوان نويسنده تعريف نمي كرد و درباره شان مي گفت اين نويسنده سه بچه دارد و يك رمان و ديگري چهار بچه دارد و دو رمان.» مدير انتشارات روشنگران، فراموش شدن آثار 100 زن رمان نويس مشهور قرن 17 را مصداق ديگري از مشكلات حضور ادبي زنان مي داند: «اگر اثري از زنان در گذشته ديده نمي شود به خاطر اين نيست كه آنها در گذشته چيزي ننوشتند يا شعري نگفتند. فمينيست ها در نقدهايشان از «فراموشي عمدي» نام مي برند. جامعه پدرسالار آماده است زنان و فعاليت هايشان را به فراموشي بسپارد. ثبت نشدن آثار 100 زن نويسنده هم نوعي سرقت تاريخي است يا مي دانيم كه در كشور خودمان زنان شاعر بسياري وجود داشتند كه جرات نكردند آثارشان را در جايي بنويسند. آنهايي هم كه نوشتند سرنوشت شومي داشتند مثل رابعه بنت كعب.» به گفته ميهمان كارگاه نقد فمينيستي مردان هميشه سعي كرده اند صداي زنان را خاموش كنند و با تخريب چهره زنان رمان نويس و مخدوش نشان دادن آثار آنها امكان چاپ آثار را فراهم نياورند به همين دليل بسياري از منتقدان فمينيستي معتقدند بسياري از آثار زنان امكان چاپ پيدا نكرده چرا كه زمينه مساعدي برايشان فراهم نشده. او مي گويد: «قرن 18 را يادمان باشد كه زنان مجبور مي شدند نام هاي مردانه يا دوجنسي براي خود انتخاب كنند. يكي از چيزهايي كه آثار زنان را به لحاظ اجتماعي تنزل مي داد، جنسيت شان بود و ديدن نام يك زن روي اثر كافي بود كه آن اثر هرگز خوانده نشود.» داستان هايي كه زنان مي نويسند حديث نفس خود يا مجموعه اي از زنان ديگر است. يك قهرمان در داستان ظهور مي كند و كمتر از داستان هاي مردان شخصيت هاي متنوع دارد. اين يكي از اتهاماتي است كه به داستان هاي زنان مي زنند. لاهيجي در اين باره مي گويد: «مدافعان نقد فمينيستي در برابر اتهام خسته كننده بودن و حديث نفس بودن داستان زنان معتقدند زنان آن دوران امكان جهانگردي نداشتند. اگر تولستوي نمي توانست به جنگ برود يا ماركز خبرنگاري را در اسپانيا آغاز نمي كرد آيا امكان داشت كه جنبه هاي مختلف جامعه را ببينند؟» به اعتقاد لاهيجي اگر در گذشته رمان هاي زنانه شرح حال هاي نفس بوده اما امروزه نگاه زنان عوض شده و به كوشش خود زنان داستان نويسي از حيطه مردانه خارج شده است. غلبه «رمنس» و موضوع هاي عاشقانه در رمان هاي زنان از ديگر انتقاداتي است كه به نويسندگان زن وارد مي كنند. شهلا لاهيجي با بيان اين نكته ادامه مي دهد: «در ابتداي نويسندگي زنان غلبه با رمنس بود اما در آثار نويسندگان معاصر برابري زن و مرد را مي بينيم كه در كار جين استين نمي ديديم. نمي شود استين را محكوم كرد چرا كه تمام كاري كه در آن زمان يك زن مي توانست انجام دهد ازدواج بود اما استين ازدواج نكرد. زناني مثل او كه خلاف جريان آب حركت مي كردند و تعاريف را به هم مي ريختند، فراتر حركت كرده اند.» لاهيجي درادامه از نقد ادبي مي گويد؛ اينكه بسياري معتقدند آثار ادبي را نبايد نقد كرد: «آيا حق داريم از دنياي امروز دنياي زمان «جين استين» را نقد كنيم؟ زماني مي توانيم آثار جين استين را نقد كنيم كه تنها جهان پيرامونش را بررسي كنيم. اين نوع بررسي دو شكل از جامعه را به ما ارائه مي دهد؛ جامعه اي كه استين و برونته ها در آن زندگي مي كردند با جامعه امروزي كه ما در آن زندگي مي كنيم متفاوت است.» همچنين به گفته لاهيجي نقد فمينيستي يك نقد مجرد نيست بلكه از انواع نقدها مايه مي گيرد و به نقد فمينيستي نقد مجرد هم گفته مي شود. كارگاه نقد فمينيستي چندي است به همت سايت مدرسه فمينيستي برگزار مي شود.
چهارشنبه 26 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: شبکه خبر]

[مشاهده در: www.irinn.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 215]