« سپهر بم » از آغـاز تـا امـروز

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: « سپهر بم » از آغـاز تـا امـروز

بعد از وقوع زلزله تأسف بار پنجم ديماه1382 درشهر بم، سيلي از انواع كمك هاي مردمي و دولتي از داخل و ‏خارج كشور روانه بم شد. اين كمك ها شامل مواد خوراكي ، دارو و وسائل و تجهيزات پزشكي ، پوشاك و وسائل گرم كننده و ‏بالاخره انواع و اقسام مايحتاج اوليه براي شرايط اضطراري بود و به مقدار بسيار زياد روزانه به بم ارسال مي شد .‏

گروههاي امداد و نجات از اكثر كشورهاي جهان دربم حضور يافتند و هريك در گوشه و كنار شهر براي يافتن ‏كودكان و زنان و مردان زير آوار مانده تلاش مي كردند. ‏

بسيج مردم خوب ايران عزيز و حضور گسترده سازمانها و مؤسسات خيريه بين المللي براي كمك به مردم بم ‏به گونه اي فراگير بود كه از آن به عنوان «حماسه نوع دوستي» نام برده شد. ‏

تعداد زيادي از مؤسسات و سازمانهاي مردم نهاد (‏NGO‏) و خيريه داخلي و خارجي در بم استقرار يافتند تا ‏كودكاني كه پدران و مادرانشان را و زناني را كه نان آور خانه هايشان را زير تلي خاك از دست داده بودند ، ‏كمك كنند؛ برايشان سرپناه جديدي بنا سازند، مدرسه و درمانگاه و فرصتي براي اشتغال آنها ايجاد نمايند. خلاصه ‏آنكه حادثه غم انگيز بم حماسه نوع دوستي و خدمت رساني به خلق خدا را به تمام معني متجلي ساخت و سخن ‏شاعر نام آور ايران زمين سعدي شيرازي را تا عمق جان وجود انسان ها به ادراك نشاند كه مي فرمايد:‏

چو عضوي به درد آورد روزگار

دگر عضو ها را نماند قرار ‏

چهار سال وشش ماه از وقـــوع زلـــزله در بم مي گذرد . هيجان ها فروكش كرده است. اكنون آيا بم فراموش شده ‏است؟ شهر را نظاره ميكني، ارگ كهن به تل خاكي بدل شده و همچون روز بعد از زلزله مانده است. بسياري از ‏باغات و نخيلات رها شده و در حال خشك شدن و نابودي اند. از بلوارهاي پهن اصلي كه به خيابانهاي فرعي ‏وارد مي شوي، هنوز خاكي اند . بسياري از كساني كه براي بازسازي محل سكونت خود، وام دريافت ‏كرده اند يا نتوانسته اند و يا نخواسته اند كه سرپناه سابق خود را احيا كنند و هنوزدر كانكس روزگار مي گذرانند و ‏يا اينكه بم را ترك كرده اند. بسياري از سازمانهاي مردم نهاد ايراني و خارجي كه تمايل داشتند در بم بمانند و ‏خدمت رسانند ، نيز بم را ترك گفته اند. ‏

درگوشه و كنار شهر تابلوهاي اينگونه مؤسسات را دركنار يك ساختمان رها شـــده و يا يك بنـاي نيمه تمام مي بيني ‏كه محل نصب پوسترهاي تبليغاتي شده است. از هر كه سراغ آناني را كه براي كمك آمده بودند واكنون بم را ترك ‏كرده اند مي گيري، فقط سري تكان ميدهد و آه افسوس بر مي آورد . آيا باز هم اشتباهات گذشته تكرار شده است؟ خدا ‏مي داند!‏

در اين ميان، بنياد خيريه سپهر بم، هر چند با مشكلات درگير است، ولي پرتوان و با نشاط، در بم مانده و به فعاليت هاي خيرخواهانه ادامه مي دهد. اين بنياد با توجه به نيازهاي بلند مدت آسيب ديدگان زلزله بم پس از زلزله تاسيس و ياري رساندن به چهارگروه را هدف خود قرار داده است:‏

‏- كودكان و نوجوانان بدون سرپرست (فرزندان سپهر)

‏- مصدومين ضايعه نخاعي ناشي از زلزله‏

‏- زنان سرپرست خانوار و خودسرپرست‏

‏- سالمندان تنها‏

‏ تاسيس بنياد

براي كار خير هميشه انگيزه خيرخواهانه و انساندوستانه مبناي شروع فعاليت است، انساندوستي نيز بدون عنايت ‏حق ممكن نخواهد بود و در واقع زماني بستر كار خير فراهم مي شود كه كساني با انگيزه هايي خيرخواهانه، ‏مورد لطف و تفقد باريتعالي قرار گيرند. دكتر مهــدي نواب، رييس هيئت مديره بنياد خيريه بم، شروع به كار و ادامه و ‏گسترش فعاليت هاي بنياد را نيز از اين قاعده مستثنا نمي داند و آنرا لطف خداوند خوانده و پيش رفتن در اين مسير ‏را بدون ياري او نا ممكن مي داند.‏

به گفته او، ايده شروع به فعاليت خيرخواهانه و تاسيس بنياد، غروب روز 5ديماه 1382شكل گرفت، زماني كه ‏سيل كمك هاي اوليه نظير مواد خوراكي، چادر، البسه و مايحتاج ضروري از سوي مردم به سوي شهر بم روان ‏بود و دقيقا به همين علت تصميم گرفته شد تا براي مشكلات روزها، ماه ها و سال هاي آينده چاره انديشي شود؛ چرا كه از همان روزهاي ‏ابتدايي حدس زده مي شد كه بسياري از كودكان والدين خود را از دست داده اند، تعداد زيادي از مردم دچار ‏ضايعات نخاعي شده اند و بسياري از زنان همسرانشان را از دست داده اند و پيران و كهنسالاني تنها مانده اند. به همين دليل تصميم گرفته شد بنياد خيريه سپهر بم براي ساماندهي نيازهاي اينگونه مددجويان ايجاد شود.

مقدمات كار تدارك شد و اخذ مجوز از سازمان بهزيستي كشور مورد پيگيري قرار گرفت و نهايتا بنياد در خردادماه 1383 در اداره ثبت شركت هاي و موسسات غيرتجاري تهران با شماره 16683 به ثبت رسيد.

بنياد خيريه سپهر ‏بم به عنوان يك موسسه خيريه غيرتجاري، غير سياسي و غيرانتفاعي است كه توسط يك هيئت امنا متشكل از 11نفر و يك هيئت مديره سه نفره فعاليت مي نمايد. فعاليت هيئت امنا و هيئت مديره بنياد كاملا افتخاري است و كليه كمك هاي ‏دريافتي توسط بنياد و هزينه هاي آن تحت نظارت سازمان امور مالياتي كشور است و لذا عمليات مالي بنياد كاملا شفاف و ‏هر لحظه قابل كنترل است. در ابتدا به نظر مي رسيد اصحاب صنعت و معدن به اين بنياد كمك كنند، ولي متاسفانه اين امر به گونه اي كه انتظار مي رفت، تحقق نيافت.‏

بعد از شكلگيري بنياد، گزارش كامل توجيهي از طرح هاي مجمتع، شامل مركز حرفه آموزش و اشتغال ‏مصدومين ضايعه نخاعي، مراكز نگهداري فرزندان سپهر بم، مركز نگهداري سالمندان تنها، درمانگاه و مركز توانبخشي تهيه و براي اشخاص خيري ‏كه براي كمك اعلام آمادگي كرده بودند، ارسال شد. به اين ترتيب اواخر سال 1383، اولين كمك هاي مالي به حساب بنياد خيريه سپهر بم واريز شد و بعد از آن، به سرعت زمين ها خريداري، پيمانكاران انتخاب و مجوزهاي لازم نيز اخذ شد. عمليات اجرايي نيز از ابتداي سال 1384 آغاز شد.‏

به سوي استقلال

دكتر نواب همچنين سياست بنياد را پرهيز از ترحم و اعطاي صدقه به مددجويان عنوان مي كند و جهت گيري بنياد را ‏سازماندهي برنامه هايي در جهت استقلال مددجويان و ورود به زندگي عادي آنها مي داند.

به گفته او بنياد سپهر با استفاده از مددكاران و روانشناسان مجرب تلاش مي كند تا با آموزش، توانايي هاي مصدومين ضايعه نخاعي ‏و زنان سرپرست خانوار را كه پس از زلزله علاوه بر مشكلات فيزيكي دچار ناهنجاريهاي شديد روحي و رواني نيز ‏شده اند، ارتقا داده و اتكاء به نفس را در آنها احياء نمايد. تاسيس كارگاه و ايجاد تعاوني نيز براي رسيدن مددجويان به استقلال و بي نيازي صورت گرفته است.

نواب ضمن بر شمردن نتــايج فعاليت هاي بنياد مي افزايد: « امروز بنيـــاد سپـــهر خداي را سپــاس مي گويد كه توانسته است در مجتمع سپهر براي كليه مصدومين ضايعه نخاعي فرصت اشتغال را فراهم آورد و شايد شهرستان ‏بم تنها شهرستاني باشد كه بتواند ادعا نمايد كه در آن هيچ مصدوم ضايعه نخاعي بدون فرصت شغلي نمانده است.» ‏

خريداري زمين ‏

بنياد خيريه سپهر بم براي شروع به كار ساخت مجتمع، 38هزار متر مربع زمين خريداري نمود و طبق طرح ‏مصوب، حدود 10هزار متر مربع بنا بر روي آن ساخت. بعلاوه اين، بنياد براي ساخت خانه هاي فرزندان سپهر، ‏پنج قطعه زمين در پنج نقطه از شهر نياز داشت و حدود 5هزار متر بناي مفيد نيز براي راه اندازي اين خانه ها ‏طراحي شده بود. ‏

زمين مركز شماره 1توسط ورثه مرحوم زهرا فخاري و زمين مركز شماره 2 توسط ورثه مرحوم الهه اسماعيلي ‏به بنياد اهدا شده است. زهرا فخاري و الهه اسماعيلي در زلزله بم زير آوارهاي ساختمان هايي كه روي اين زمين ‏ها وجود داشت، جان باختند. بنياد سه قطعه زمين ديگر را نيز خريداري نمود و كار ساخت آن نيز به سرعت آغاز ‏شد.‏

نواب، رييس هيئت مديره سپهر بم، هزينه هاي ساخت و ساز را بيشتر از مبلغ پيش بيني مي خواند و مي افزايد: « در ابتدا ‏تصور مي شد هزينه ساخت و ساز در بم از تهران كمتر باشد و از سوي ديگر انتظار ما از اصحاب صنعت و ‏معدن بسيار بالا بود، اين عامل باعث شد تا ما طرح خود را بسيار جامع و بزرگ ببينيم. اما به زودي متوجه شديم ‏هزينه هاي ساخت و ساز در بم به مراتب بيشتر از حتي شمال تهران است.»‏

بنا به گفته او، بنياد تلاش گسترده اي را براي جذب حمايت هاي مالي كرد. در همين راستا، بيش از 5هزار نامه ‏براي اشخاص حقيقي و حقوقي ايراني و خارجي ارسال شد و از افرادي كه بالقوه توانايي مشاركت در امر خير را داشتند دعوت به ‏همكاري شد. از ميان بيش از 5هزار شخص حقيقي و حقوقي ايراني و خارجي كه از بدو تاسيس (خرداد 1383) تا پايان سال 1386 براي دريافت كمك هاي نقدي و غيرنقدي مخاطب بنياد قرار گرفتند، فقط 241 شخص حقيقي ايراني، 115 شخص حقوقي ايراني و 10 شخص حقوقي خارجي ‏از موهبت مشاركت در امر خير بهره جستند و به درخواست بنياد پاسخ مثبت دادند.‏

شروع ساخت و ساز

فعاليت هاي ساختماني بنياد سپهر از ارديبهشت 84 آغاز شد و با سرعتي كه در نوع خود ركورد محسوب مي شود ‏ادامه يافت و ظرف دو سال و نيم، 15هزار متر مربع بناي مورد نياز بنياد ساخته شد. مشخصات ساختمان هاي ‏بنياد خيريه بم به شرح زير است:‏

‏1- مجتمع بنياد خيريه سپهر در زميني به مساحت 38هزار متر مربع و با زيربناي مفيد10هزار متر مربع شامل

‏* كلينيك مجهز توانبخشي و خدمات درماني ‏

‏* دو كارگاه دوزندگي و درخت سيم خودرو

‏* سراي سالمندان تنها‏

‏* ساختمان اداري و مهمانسرا ‏

‏2- مراكز نگهداري از فرزندان سپهر بم:

براي نگهداري از كودكان و نوجوانان از روش شبه خانواده استفاده مي شود ‏كه محيط و فضاي آن، محيط صميمي و مشابه محيط خانواده است. به اين منظور پنج دستگاه ساختمان ‏در پنج نقطه شهر احداث شد كه هر كدام از اين ساختمان ها پذيراي 25 تا 35 كودك و نوجوان هستند. زيربناي ساختمان ‏هاي مذكور 5هزار مترمربع است و عمليات ساختماني و تجهيز 4مركز به طور كامل پايان يافته و از مهرماه 85 ‏تا شهريور 86 به تدريج استقرار فرزندان سپهر در اين مراكز صورت پذيرفته است. اين مراكز شامل:‏

* مركز شماره 1 نگهداري فرزندان سپهر با زير بناي مفيد 718 متر مربع به كودكان 3 تا 6 سال ‏اختصاص دارد. بهره برداري از اين مركز از تاريخ مهر 1385 آغاز شده است.‏

* مركز شماره 2 نگهـــداري فرزندان سپـهر با زير بناي مفيد 676 متر مربع به كودكان و نوجوانان دختر ‏‏6 تا 12 سال اختصاص دارد. بهره برداري از اين مركز دربهمن ماه 1385 آغاز شده است. ‏

* مركــز شماره 3 نگهداري فـــرزندان سپهر با زير بناي مفيد 1275 متر مربع به نوجوانان پسر 12 تا 18 ‏سال اختصاص دارد. بهره برداري از اين مركز از تاريخ شهريور 1386 آغاز شده است.‏

* مركز شماره 4 نگهداري فـــرزندان سپهر با زير بناي مفيد 894 متر مربع به كودكان و نوجوانان پسر 6 ‏تا 12 سال اختصاص دارد. بهره برداري از آن از شهريور 1386 آغاز شده است.‏

* عمليات ساختماني مركز شماره 5 نگهداري فرزندان سپهر با زير بناي مفيد 1092 متر مربع با ‏پيشرفت فيزيكي 30 درصد درحال حاضر به دليل كمبود منابع مالي متوقف ميباشد.‏

درحال حاضر تعداد 80 كودك و نوجوان تحت مراقبت مربيان و روانشناسان سپهر درمراكز فرزندان سپهر ‏اقامت دارند. ‏

هزينه هاي بنياد تا كنون

دكتر نواب حاصل جمع كل كمكهاي نقدي و ‏غير نقدي اشخاص حقيقي و حقوقي ايراني و خارجي از ابتداي تاسيس بنياد تا پايان سال 1386 معادل 9.47ميليارد تومان اعلام مي كند كه در ابتدا ‏صرف ايجاد مستحدثات بنياد و تجهيز آنها در بم و بعد هزينه هاي مربوط به نگهداري فرزندان سپهر و حرفه ‏آموزي و اشتغال مصدومين ضايعه نخاعي و زنان سرپرست خانوار و خود سرپرست و سالمندان تنها شده است.

به گفته او، ‏ هزينه هاي جاري بنياد سالانه حدود يك ‏ميليارد برآورد مي شود و به اعتقاد مسئولان اين بنياد تا زماني كه لياقت خدمت به نيازمندان وجود دارد، ‏ياري حق ادامه فعاليت بنياد را ممكن مي سازد.‏

شروع فعاليتها ‏

‏- ضايعه نخاعي‏

معصومه حسني، كارشناس مددكاري اجتماعي و مسئول مددكاري مصدومين ضايعه نخاعي و زنان سرپرست ‏خانوار، تاريخ شروع به فعاليت هاي بنياد را سال 86 عنوان مي كند و مي گويد: «از ارديبهشت ماه سال 1386 يك گروه سيار ‏متشكل از يك پرستار، يك مددكار و يك پزشك، اقدام به شناسايي معلولين ضايعه نخاعي در سطح شهرستان بم ‏كرد. اين گروه با استفاده از اطلاعاتي كه از اداره بهزيستي بم و ديگر منابع در اختيارشان قرار گرفت، خانه به ‏خانه به سراغ مصدومين ضايعه نخاعي رفت. بسياري از آنها به خاطر اينكه سالها بدون تحرك و روي تخت بودند، دچار ‏زخم بسترهاي عميق شده بودند. ‏گروه سيار، وظيفه داشت زخم بستر و بيماري هاي عفوني مصدومين ضايعه نخاعي را درمان كند و نيازهاي ابتدايي آنها را برآورده سازد و آنان را دعوت به همكاري در كارگاه هاي سپهر نمايد. بيشتر اين مصدومين دچار ‏صدمات روحي شديد بودند. ايستايي و عدم تحرك باعث شده بود تا اميد به زندگي را از دست داده و برخي نيز ‏دچار ناهنجاري هاي روحي وخيم بودند. گروه سيار سعي نمود آنان را به بازگشت به زندگي متعارف ترغيب نمايد. از ارديبهشت تا ‏شهريور 86 گروه سيار بنياد سپهر بم، 150 مصدوم ضايعه نخاعي را در شهرستان بم شناسايي و به آنها ارائه ‏خدمات نمود و حدود 100نفر از آنها نيز علاقمندي خود را براي اشتغال در كارگاه هاي سپهر اعلام كردند.»‏

‏- زنان سرپرست‏

به گفته حسني، بنياد همچنين تصميم گرفت تا در كنار مصدومين ضايعه نخاعي، از زنان سرپرست خانوار نيز ‏براي كار در كارگاه ها دعوت كند. چرا كه برخي كارها از مصدومين بر نمي آمد و نيز زنان سرپرست ‏خانوار زيادي هستند كه نياز به اشتغال و استقلال مالي دارند.‏

‏- كا رگاه ها‏

عمليات ساختماني و تجهيز بخش حرفه آموزي و اشتغال مصدومين ضايعه نخاعي و زنان سرپرست خانوار در ‏مرداد 86 خاتمه يافت و دو كارگاه دوزندگي و توليد درخت سيم خودرو از ابتداي شهريور فعاليت خود را آغاز ‏كرد. ظرفيت اشتغال ايجاد شده در اين كارگاه ها فرصتي را فراهم آورده تا همه مصدومين ضايعه نخاعي ‏شهرستان بم و حومه به اتفاق تعداد قابل توجهي از زنان سرپرست خانوار بتوانند ‏طعم استقلال مالي را چشيده و به زندگي متعارف بازگردند.‏

مشكلات شروع كار

مسئول مددكاري بنياد سپهر، يكي از مشكلات شروع كار را عدم استقبال مصدومين ضايعه نخاعي از ‏شركت در فرايند كار و توليد مي خواند و از روحيه ضعيف و تحليل رفته مصدومين به عنوان دليل اين عدم ‏استقبال نام مي برد و مي افزايد: «روز اول شهريور سال 86 كه بهره برداري از كارگاه هاي سپهر آغاز شد، فقط ‏چهار نفر از مصدومين ضايعه نخاعي در كارگاه ها حاضر شدند اين رقم آهسته آهسته زياد شد و در حال حاضر ‏قريب 130 مصدوم ضايعه نخاعي و زنان سرپرست خانوار و خودسرپست مشغول به فعاليت در كارگاه ها هستند.

بنياد براي راحتي آنها، سرويس اياب ‏و ذهاب نيز در نظر گرفته است و با توجه به اينكه همه آنها در تعاوني عضويت دارند، از مزاياي خدمات ‏درماني و پوشش تامين اجتماعي نيز برخوردارند».‏

به گفته وي، بنياد براي ايجاد انگيزه بيشتر و جدي تر شدن فضاي كار، با همكاري اداره تعاون اين شهرستان، ‏تعاوني وفاي سپهر را تاسيس كرد. مصدومين ضايعه نخاعي و زنان سرپرست خانوار از يك سو اعضاي اين ‏تعاوني هستند و از سوي ديگر به عنوان طرفهاي قرارداد تعاوني مذكور در كارگاه هاي بنياد خيريه سپهر بم ‏شاغل و از تعاوني دستمزد دريافت مي كنند. بنياد نيز، تاسيس اين تعاوني را مديريت نموده و در آينده نيز به ‏عنوان مشاور مديريت، تعاوني را در ارتباط با تدارك مواد اوليه و بازاريابي محصولات توليدي و امور ديگر ‏پشتيباني خواهد نمود.‏

كلينيك ‏

در مجتمع سپهر يك كلينيك روزانه و همچنين يك مركز جامع توانبخشي شامل مكانوتراپي ، هيدروتراپي و الكتروتراپي احداث شده است كه علاوه بر رفع نيازمنديهاي مصدومين ضايعه نخاعي و سالمندان تحت پوشش بنياد به ساير مراجعه كنندگان بمي نيز خدمات درماني و توانبخشي ارائه مي كند. به گفته مريم الهوردي، كارشناس فيزيوتراپي و فيزيوتراپ مركز، بهره برداري از كلينيك روزانه و مركز جامع توانبخشي سپهر از مهر ماه 1386 آغاز شده است. درحال حاضر بخشهاي پزشكي عمومي و دندانپزشكي و جراحي سرپايي كلينيك روزانه داير مي باشد.

الهوردي مي افزايد: «دراين بخش دو فيزيوتراپ، يك كاردرمانگر، هشت كمك فيزيوتراپ، دو هيدروتراپ مشغول خدمت هستند. كليه مصدومين ضايعه نخاعي شاغل در كارگاههاي سپهر و همچنين سالمندان مركز، براساس برنامة تجويز شده روزانه به بخش توانبخشي مراجعه مي كنند و در حال حاضر پذيرش روزانه مركز جامع توانبخشي صرفاً از مددجويان تحت پوشش بنياد خيريه سپهر به 48 نفر بالغ مي گردد».

الهوردي همچنين با ارائه آمار زير، موفقيت هاي اين مركز را در اين مدت كوتاه، بسيار ارزنده و مايه خرسندي عنوان مي كند:

«4 نفر از صندلي چرخـــدار رها شده اند و توانايي راه رفتن با واكر را بدست آورده اند.

5نفر قادر شده اند در پارالل راه بروند

2نفر نيز توانايي راه رفتن بدون عصا را بدست آورده اند.»

سراي سالمندان ‏

مجتمع سپهر براي پذيرش و نگهداري تعداد 120 نفر از سالمندان تنها، ظرفيت لازم را فراهم آورده است. عمليات ساختماني بخش سالمندان تنها در 10 بلوك و با مساحتي معادل 3370 متر مربع پايان گرفته و طي 6 ماه گذشته تعداد 4 بلوك از 10 بلوك فوق الذكر تجهيز شده و درحال حاضر در سه بلوك از چهاربلوك تجهيز شده، تعداد 25 سالمند زن و مرد (بصورت مجــــزا) بطور شبانه روزي مستقر مي باشند.

***

دكتر نواب تلاش همكارانش را در جهت رسيدن به اين آرمان عنوان مي كند كه هيچ مصدوم ضايعه نخاعي و زن سرپرست خانوار و خود سرپرست در بم بيكار نماند و نيازمند ترحم ديگران نباشد و از دست رنج خود زندگي متعارف آبرومندانه اش را تأمين نمايد، سالمندان تنها دوران كهولت را با عزت و آبرومندي سپري نمايند و فرزندان سپهر سلامت و بانشاط رشد كنند و به ياري حق به تحصيلات عاليه دست يابند. او فعاليت هاي آينده بنياد را همچنين تاسيس يك مركز آموزش كودكان معلول ذهني ، يك مركز آموزش كودكان نابينا و يك مركز آموزش كودكان ناشنوا عنوان مي كند.

سه شنبه 25 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 428]