كردن به زندگي

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: يادداشتي كوتاه بر مجموعه داستان «ها كردن» اثر پيمان هوشمندزاده؛ « ها » كردن به زندگي
* خديجه زمانيان

مدتهاست از خواندن مجموعه داستانهاي ايراني نااميد شده ام، چون فكر مي كنم نويسنده ها هنوز براي دستگرمي خودشان،

كسب تجربه و بيان دغدغه هاي زندگي شخصي خودشان داستان مي نويسند نه براي مخاطب و خدمت به ادبيات ايران و زبان فارسي!
راستش از اينكه چندين ساعت براي خواندن يك كتاب وقت بگذارم و وقتي تمام شد از خواندن آن لذتي نبرم و نفهمم چه اتفاقي افتاده و نويسنده چه گفته، خسته شده ام. فكر مي كنم كتاب بايد مخاطب را به دنياي خوبي برساند. منظورم از «دنياي خوب»، دنيايي شاد و بي غم نيست، منظورم يك جهان انساني است. جهاني كه سالهاست از دنياي نويسندگان ما رخت بربسته و من نمي دانم چرا؟!
***
چندي پيش يكي از نويسندگان به من پيشنهاد كرد، مجموعه داستان «ها كردن» پيمان هوشمندزاده را بخوانم. قبلاَ «پيمان هوشمندزاده» را به عنوان داستان نويس نمي شناختم و فكر مي كردم عكاس است، اما وقتي در نمايشگاه كتاب تهران باخبر شدم «ها كردن» به چاپ پنجم رسيده، بيشتر وسوسه شدم به سراغ كتابش بروم تا هوشمندزاده داستان نويس را هم بشناسم!
«ها كردن» مجموعه پنج داستان كوتاه است و اگر چه هر كدام از اين داستانها مجزا از ديگري است، اما هر داستان مي تواند ادامه داستان قبل باشد و به اين صورت، تصوير كلي از مجموعه داستانهاي كتاب براي مخاطب به دست مي آيد.
«ها كردن» دغدغه هاي شخصي يك آدم است كه مخاطب نمي داند اسمش چيست و چه شكلي است و فقط با خواندن يك جمله كه در داستان آخر اين مجموعه دائماً تكرار مي شود، ما مي فهميم او كنار دماغش يك خال دارد يا ميخي آنجا كوبيده اند!
كتاب از زبان اول شخص مفرد روايت مي شود و نويسنده با اين زاويه ديد، توانسته به هدفش يعني بيان دغدغه هاي فكري و ذهني قهرمان خود برسد، به اين صورت مخاطب از ابتدا تا انتهاي كتاب به درون روحيات قهرمان كتاب مي رود و با دغدغه ها و دنياي او كه البته همچنان محدود و ناشناخته باقي مي ماند، آشنا مي شود.
هوشمندزاده در پرداخت سوژه ها ذهن خلاقي دارد. او توانسته از مسايل جزئي اطرافش سوژه هاي بكري بسازد و آن را تبديل به يك طرح داستاني كند. مثلاً سوژه سوراخ لحاف در داستاني با همين عنوان كه در آن قهرمان داستان از سوراخ لحاف دنيا را مي بيند و براي مخاطبش تعريف مي كند.
***
اما مجموعه داستان «ها كردن» را نمي توان به عنوان يك اثر سرگرم كننده برشمرد، چون خواندن داستانها لذتي به مخاطب نمي دهد و فقط مخاطب، (آن هم مخاطب حرفه اي و كتابخوان) را با فرم و سبك تازه اي از داستان نويسي آشنا مي كند كه مهمترين آن، شايد دنبال كردن ذهن سيال يك آدم، بدون سرگشتگي مخاطب باشد.
***
داستان «ها كردن» آخرين داستان اين مجموعه است. «هوشمندزاده» در انتهاي اين داستان تصويري به مخاطب ارائه مي دهد كه به نظرم جزو معدود تصاويري است كه لطافتش غم و اندوه حاكم بر داستان را از بين مي برد. صفحه آخر كتاب را با هم مي خوانيم:
«ها مي كنم. هيچ اتفاقي نمي افتد. دوباره ها مي كنم. يك كمي بخار روي شيشه پنجره مي آيد: آخه يعني چي؟
: يعني چي نداره؛ اسمش همينه.
بخار كم مي شود. دوباره ها مي كنم.
: داره مي شه.
ها مي كنم.
: ديدي شد؟
: ببينم؟
دستم را مي آورم بالا تا ببيند.
: من كه چيزي نمي بينم.
ها مي كنم. بخار بيشتر مي شود. درست وسط شهر تار شده.
ها مي كنم، تارتر مي شود.
حالا چي؟
دستم را مي گيرم جلوي بخاري كه روي شيشه نشسته. شروع مي كند به پلك زدن.
: واي چه قد قشنگ!
: ديدي گفتم!
: اينو از كجا بلدي؟
: اينو از اول بلد بودم.
: از اول؟
: آره، پس چي!
: چرا تا حالا بهم نگفته بودي؟
: فكر مي كردم مي دوني.
: داره مي ره.
: نمي ذارم.
ها مي كنم، زياد مي شود.
: هر جايي رو بخواي مي شه؟
: آره
با بالش اتوبان را نشان مي دهد: «اون جا رو ها كن ببينم؟»
اتوبان را برايش تار مي كنم.
: اين جا هم مي شه؟
اين جا را ها مي كنم. بخار مي شود.
: اون پارك رو هم بلدي؟
پارك را تار مي كنم.
: گفتي اسمش چيه؟
: ها كردن
: چي؟
: ها كردن
: چه اسمي! ها كردن.
دوشنبه 24 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 205]