واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: خبرگزاري فارس:ويژگيهاي كتاب «دا» : روايت اول شخص از تجربه مستقيم خود و ديگران در جايي كه مردمي در خرمشهر در قتلگاه دشمن نوع بشر قرار گرفته بودند بسيار جامع و شيوا بيان شده است اين آدمها از همه اقوام ايرانياند و در برابر جبهه گسترده و بينالمللي استعمار به سرجوخهگي «صدام - حزب بعث» ناگهاني گرفتار آمدهاند. «دا» خاطرات سيده زهرا حسيني - انتشارات سوريه مهر ، تنظيم كننده اعظم حسيني دفاع مقدس و ابعاد مختلف آن اقيانوسي از معنويات، بسيج و امكانات و درگير شدن شش استان كشورمان در هشت سال به طور مستقيم و استانهاي ديگر غير مستقيم بوده است. اين اقيانوس در هرازگاهي شكار تصاوير و همانندسازي دوربينها و گستردن پرنيان خيال قلمها در پرتو نگاهها، خيالها ، روياها و آرمانها به نسل امروز منتقل ميكنند كه موفقيتهايشان در عرضه محصول فرهنگي از منظر سودآوري مادي و معنوي نيز شايان توجه است. فيلم سينمايي «كودك و فرشته» علاوه بر خوش درخشيدن در جشنواره فيلم فجر 27 در چند روز گذشته در جشنواره كودك و نوجوان همدان هم شش جايزه را از آن خودش كرد. كتاب «دا» ظرف شش ماه گذشته چندين بار تجديد چاپ شده است و فيلم اخراجيهاي 1و 2 ركورد فروش فيلمهاي سينمايي را شكسته است. اين حقايق ما را بر آن ميدارد كه بگوييم: حوزه دفاع مقدس اقيانوس بركات ملتي است كه براي استقلالشان و عزت ملي و پايمردي دينيشان ايجاد گرديد و همچنان ميتواند سرچشمه فيوضات باشد. گونهي ادبيات و هنر جنگي در همه كشورها از جمله پايان ناپذيرهاست. ويژگيهاي كتاب «دا» : روايت اول شخص از تجربه مستقيم خود و ديگران در جايي كه مردمي در خرمشهر در قتلگاه دشمن نوع بشر قرار گرفته بودند بسيار جامع و شيوا بيان شده است اين آدمها از همه اقوام ايرانياند و در برابر جبهه گسترده و بينالمللي استعمار به سرجوخهگي «صدام - حزب بعث» ناگهاني گرفتار آمدهاند. 2- جنگ و عرصههاي خشن و اضطراب آور آن از زبان زنان به بيان واقعيتها پرداخته شده است. زناني كه در زير عناويني چون: مادر، همسر ، خواهر و ... تريبوني براي بيان حقايق احساسي شان داشتهاند. سيده زهرا حسيني به نمايندگي از نسل زناني كه بستر دفاع مقدس سربلندي را ساختند ، به خاطرات خود پرداخته است. خاطراتي كه اوان كودكي و نوجواني را در بصره سپري كرده و همراه با خانواده پرجمعيتشان چندين سال خودسازي نهفته است. اگر زهرا حسيني در تراژديكترين روزهاي عمر 18 سالهاش از 31 شهريور ماه 1359 تا بيستم مهر ماه لحظه لحظهها را سرشار از عملكرد شگفتانگيز خود ميكند از پشتوانه تربيتي مومنانه، با ديدگاه سياسي پدرش كه چندين بار در زندانهاي سياسي صدام و طاغوت ايران سپري ميكند، برخوردار است. «سيد» پدر خانواده از زماني كه زهرا حسيني به ياد ميآورد، هميشه در فعاليت سياسي بوده كه عواقباش زنداني شدن و يا فراري شدن از خانه را هم در بصره و هم در خرمشهر داشته است. بزرگ خانواده «علي» و «زهرا» از اوايل سال 1357 با مردم انقلابي هم پاي و هم سخن بودهاند. طبيعي است كه به محض شروع جنگ «سيد» حوصله قبر كندن را نداشته باشد و تفنگ بدست گرفته راهي خط مقدم شود. علي به كسوت سپاه پاسداران انقلاب اسلامي درميآيد و ضمن درگيري و سركوب انواع تشنج آفريني ها وابستگان بعثيها و انگليسيها بعد از انقلاب، به هنگام شروع جنگ در خرمشهر داوطلبانه از بيمارستان مرخص شده، بعد از دو شبانهروز درگيري در خطوط مقدم شهيد شود. 4- يك ويژگي برجسته در كتاب «دا» همانا جايگاه زنان است. البته زنان و دختراني كه محصول انقلاب اسلامي بودهاند. آنها در تغيير باورهاي مسوولان شهر در مسجد جامع موفق ميشوند. آنها به رغم تهديدهاي دشمن و اعلاميهها و اطلاعيههاي مسوولان مبني بر رفتن زنان به بيرون از شهر، ميمانند و كارهاي سمبليك و حتي شگفتانگيز انجام ميدهند. در غسالخانه ، شهداي زن را شستشو و سپس كفن و دفن ميكنند. در كوچههاي شهر بعد از هر گلوله باراني راه ميافتد و زخميها را به بيمارستان و شهدا را به «جنتآباد» و يا گلزار شهدا در شهرهاي آبادان و ماهشهر منتقل ميكنند. كار كردن به عنوان «امدادگر» را سريع ياد گرفته به عنوان محوريترين گروه در 35 روز مقاومت شهر، عمل ميكنند كه گروههاي پزشكي كمكي هم به ياريشان ميايند. به عنوان امدادگر به خطوط مقدم ميروند و در مواقعي همانند هر رزمنده مدافعي، به مقاومت ميپردازند. 5- پيامد جنگ تحميلي در خرمشهر ،آوارگي در كمپها، آسايشگاهها و در شهرهاي دور و نزديك است. با جيره غذايي ساختن، اسكان داده شدن متراكم در ساختمانهايي نظير «ساختمان برنامه و بودجه - كوشك» در تهران و چند پاره شدنهاي زندگيهاست. خانواده را وي در «درهشهر» ، ماهشهر، سربندر، تهران ، اصفهان ،آبادان و ... پراكنده ميشوند. اين جمعيت آسيب ديده در عين آوارگي به نسبت جمعيتي كل كشور، بيشترين تعداد رزمندهها را در جبههها دارند. انعكاس آوارگي ، چند پاره شدنهاي خانوادگي و ... در كتاب «دا» هم به عنوان بخشي از تاريخ معاصر كشورمان و هم خاطرات يك شخص، گروه، جنسيت و خانواده در تركيب قرار گرفته است. 6- اين كتاب همچنين ارتباط جبهه و پشت جبهه را با عمق و دامنه وسيع با تاثيرگذاريهايش يكجا ارائه كرده است. گروهكهاي وابسته به بيگانه و فجايع آفرينيهاي آنها در سالهاي اوليه انقلاب در خرمشهر و آبادان و ... ترسيم شده است كه پا به پاي رژيمبعثي عراق عليه انقلاب و منافع ملي اقدامات همهجانبه به عمل ميآورند. از بمبگذاريها تا ترور شخصيتها و گزارش كردن مسايل امنيتي آورده شده است تا نيازهاي خواننده را از كليت آن سالها برآورده سازد. روايت چنان منسجم انجام گرفته است كه بنا به تغيير مكان راوي از خرمشهر به شهرهاي ديگر پيگيري موضوع «كانون- خرمشهر» قطع نگردد، اين مهم به وسيله نقل قول از اشخاص ديگر پوشش داده شده است. 7- گروه چند نفري دختران فداكار در خرمشهر به غير از چند نفر از اهل خرمشهر، بقيه از شهرهاي مختلف گرد آمدهاند كه حتي بعد از سقوط خرمشهر هم آنان با مراجعه به راوي درصدد ادامه ماموريتشان بر ميآيند و اين بار ميخواهند در آبادان به كارشان ادامه دهند كه بنا به تغيير كلي شرايط آن تصميم عملي نميشود. جنبه ادبيات دادن به واقعيتي كه نميتوانست به طور كامل «شفاهي» ادامه يابد، كاري ارزنده است. موضوع نيز تقريبا در ادبيات جنگي در كشورهاي مختلف نظير نداشته است. بسياري فيلمها و كتابها انتخاب افراد متخصص در بمب گذاريها، صعود به ارتفاع و از كار انداختن مواضع كاربردي و ... ساخته و پرداخته شده است كه در همه موارد مردان بدتر عاملين نقشهها بودهاند. 8- نقش راوي به عنوان «ابرقهرمان» داراي وجوه روحي و ايماني است. كسي كه با الگوپذيري از حضرت زينب (ع)پدر شهيد و سپس برادر شهيدش را به خاك ميسپارد به آنكه در ارادهاش مبني بر امدادگري و روحيه بخشيدن به خانواده و اطرافيان كاستي پذيرد. از آنجايي كه روايت (صرف نظر از چقدر مستند بودن و داستاني بودن) در چهارچوب «قصه» بيان ميشود ميتواند حامل «قطعيت»ها باشد. ايمان، ايثار، شهادت، روياي صادق و .... از جمله مفاهيمي هستند كه با شيوههاي ادبيات غربي «رمان، داستان كوتاه» نميتواند به خواننده عرضه شود. يعني با نگاه «رمان» و ديدگان ديالكتيكي حاكم بر آن، انتقال مفاهيم «ايماني» اگر نگوييم ناممكن ، بسيار محدود به علت و معلولها دچار خواهد شد. 9- دا، خاطرات و ادبيات ديني و ملي است و ترسيم يك ساختار با محوريت زنان، بيآنكه در گرداب انواع «فمينيسم»گرفتار آيد. كافي است به شروط راوي در حين عقد با حبيب دقت داشته باشيم كه فقط در چهارچوب ادبيات ايماني انجام پذير است. حضور در جبهه تا زماني كه به وجودش نياز هست و ... در آثاري كه رنگ و بوي فمينيستي غربي ميگيرد واقعيتها جعل ميشوند:«... همواره مردان هستند كه سرنوشت زنان را در اختيار دارند و آنها هم هرگز به نفع زنان تصميم نميگيرند. مردها فقط به نقشههاي خود، ترسهاي خود و نيازهاي خود نظر دارند. زماني الهه - مادر را محترم ميشمارند كه «طبيعت» در آنان ترس برميانگيزد ... ص 221: «... و حقيقت اين است كه زنها درصدد برنيامدهاند به مثابه جنس ، سهمي در تاريخ داشته باشند. نظريههايي كه ميخواهند زن به مثابه جسم، زندگي و بقا به مثابه ديگري كه همان خود او است بر تخت فرمانروايي جاي بگيرد، هم ايدهئولوژيهاي مردانه كه به هيچ وجه خواستههاي زنان را بيان نميكنند... ص 222» 1 10- كتاب «دا» يكي از آثاري است كه واژههاي «هولوكاست» ،«قتل عام» ،«نسل كشي» و ... را منعكس ميكند. در رابطه با دفاع مقدس گروههاي روشنفكري سعي كردهاند كه اين واژهها و تجليهايشان را انحصاري به كردستان عراق هديه كنند. يعني سرمايه و امكانات بيتالمال را در جهت نقشه استعماري «خاورميانه بزرگ» و به تبع «كردستان بزرگ» به كاربردهاند كه از آن ميان فيلمهاي سينمايي «اونيار» «زماني براي مستي اسبها» ،« لاك پشتها پرواز ميكنند» و ... ميباشد. در كتاب دا ميخوانيم:«... اگر بدوني تو چهل متري چه كار كردند. گوشت و پوست و مغز بچهها با آسفالت يكي شده بود. به مجروحها تيرخلاص زدند. حتي به جنازههاي شهدا هم رحم نميكردند با آر پي چي آنها را ميزدند. همه خونهها را غارت كردن، حتي حرمت مسجد جامع رو نگه نداشتند... صفحه 556 »:«... يكي از بچههايي كه همراهشان بود شانزده تا تير خورد. بعد ميآن سروقت سرنشينهاي ماشين. شيخ كه زير بار نميرود توي دهنش ادرار ميكنن و بعد توي دهنش گلوله خالي ميكنند... صفحه 557»بنابراين كمتر كتابي با جلوه ادبيات و داستان در زمينه نسلكشي بعثيها در خرمشهر و ديگر شهرهاي اشغالي فضايي را به خواننده منتقل كنند. از اين منظر نيز كتاب «دا» ميتواند سرمشقي باشد كه ديگران هم به آن بپردازند. از طرفي فروش اين كتاب چه در نمايشگاه كتاب و چه بعد از آن نشانگر اين واقعيت است كه مردم از كارهاي ارزشمند استقبال ميكنند . نويسنده: مجتبي عزيزي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 629]