دریایی که ما قدرش را ندانستیم!

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: دریایی که ما قدرش را ندانستیم! برخی شرکت های خصوصی در نامه هایی به سازمان بنادر ایران از شرایط ناگوار خود گله کرده و آمادگی خود را برای پس دادن زمین ها و پس گرفتن سرمایه های خود اعلام کرده اند که در صورت صحت آن، ‌سم مهلکی برای این بندرگاه عظیم و اشتغال منطقه بشمار می رود. آخرین نیوز: بنادر ایران برای رسیدن به وضعیت فعلی بنادر کشور امارات 18 سال زمان نیاز دارند. چند هفته پیش خبرنگار آخرین سفری داشت به کشور کوچک امارات متحده عربی که گزارش وی در مقایسه رونق و تفاوت وضعیت بنادر و اقتصاد دریایی ایران و امارات جای تامل دارد. اگرچه ما مخالفت خود را با هرگونه سیاه نمایی در خصوص اوضاع و شرایط کشورمان در اینجا اعلام می کنیم اما این نباید باشد که از ضعف ها نباید گفت و از قصورها و منفعت طلبی هایی که منافع ملی کشورمان را به خطر انداخته است نباید نوشت. بدون آنكه حركت خاصي انجام شده باشد، كشور ما به طور طبيعي از موقعيت بسيار ممتازي برخوردار است و به عنوان چهارراه تجارت جهاني جايگاه ارزنده اي دارد كه مي تواند منشا درآمدهاي اقتصادي فراواني باشد. چرا كه عبور از خاك ايران در مقايسه با مسير كانال سوئز كه مسير بزرگ تجارت بين آسيا و اروپاست، حدود 5000كيلومتر كوتاهتر است. اينجاست كه نقش ارزشمند و حياتي بنادر كارامد و توانا جهت استفاده از اين فرصتها مشخص مي شود. علاوه بر آن، باوجود مراكز توزيع كالاهاي جهاني در آسيا يعني كشورهاي جنوب شرقي آسيا، حاشيه خليج فارس، آسياي ميانه و كشورهاي حوزه اقيانوس هند، كشورهاي ديگر استفاده زيادي از بنادر ما خواهند داشت. با نگاهي به حجم بنادر آسيايي و مقايسه آن با بنادر كشورمان مي توان دريافت توانايي هاي موجود بالقوه مانده اند و استفاده شايسته اي از آنها نشده است. ايران با داشتن 15همسايه پس از روسيه دومين كشور جهان به لحاظ داشتن تعداد همسايه و يكي از بزرگترين كشورهاي ترانزيتي جهان است. ايران به دلايل مختلفي از جمله جغرافياي دريايي در قاره آسيا و منطقه و داشتن موقعيت مناسب از لحاظ همسايگي با اروپا و آسياي ميانه مي تواند منشا خدمات فراواني در اين عرصه باشد. اما توجه نداشتن به اين مزيت ها باعث تبديل بعضي بنادر ما به بنادر محلي، فرعي و يا بنادر اقماري بنادر اصلي شده است. كشورهايي كه خواهان سهم بيشتري از فعاليت ترانزيت و يا درآمدهاي جانبي آن هستند، مي توانند با استفاده از راهكارهاي علمي و فني به نتايج ارزشمندي دست يابند. در رشد و شكوفايي بنادر، پارامترهاي زيادي دخيل هستند، اما در اين ميان مديريت علمي، توسعه تجهيزات و سرمايه گذاري بسيار موثر است و از طرق مختلف باعث رشد آن بنادر خواهد شد. نمونه آن بندر گوادر در خليج گوادر است كه پاكستان اقدام به ساخت اين بندر كرد و با استفاده از سرمايه گذاري خارجي توسط چين به توسعه اين بندر پرداخت. از سوي ديگر از عوامل مهم پايين آوردن هزينه ها، توليد خدمات است كه نتيجه اين امر جلب تناژ بيشتر به بندر است. گواه اين مدعا بندر قدرتمند رتردام يا به عبارت بهتر مگاپورت رتردام است كه به دروازه اروپا تبديل شده و حتي بسياري از كشورهاي منطقه و جهان را وابسته به فعاليت خود كرده است. شايسته است.اما حضور انحصارطلبانه و منفعت جویانه یک شبه دولتی دمار از اقتصاد دریایی ایران در آوردو بزرگترین بندر ایران با همه مزیت ها نه تنها نتوانست سرمایه گذار خارجی جلب کند که اندک شرکت های ایرانی را یا فراری داد یا در رقابت نابرابر و انحصاری خود زمین گیر کرد . بنادر دوبی بندر فجیره در بخش شرقی تنگه هرمز با فاصله چهل مایلی از تردد مسیر اصلی کشتی هایی خلیج فارس واقع شده که سالانه حدود سه هزار کشتی باری و تجاری و نفتی از این مسیر عبور می کنند فعالیت این بندر ارائه خدمات به کشتی یا بایکیرینگ است .درآمد حاصل از ارائه سوخت غذا و خدمات پزشکی و سایر خدمات از طریق این بندر در سال گذشته حدود 3 ونیم میلیارد دلار بوده است این بندر سومین بندر بزرگ جهان در زمینه بایکیرینگ است که توسط کشورهایی اورپایی سرمایه گذاری شده است بندر جبل بزرگترین بندر دبی و منطقه خاور میانه است که درزمینه کانتینر و کالاهایی فله(بالک کارگو) و متفرقه ( جنرال کارگو) فعالیت می کند ساخت این بندر کمتر از بندر شهید رجایی ایران در بندر عباس است این درحالی است که در سال 2009 بیش از 8میلیون تی یی یو ( واحد شمارش کانتینر)در این بندر وارد شده و در مقایسه با بندر شهید رجایی یک میلیون پانصد هزار تی یی یو می توان تفاوت بنادر ایران و امارات را فهمید البته این را باید بگوییم که ۷۵ درصد کانتینر هایی ورودی در زمینه ترانشیپ منت ( اگر به زبان خودمانی بیان کنم یعنی کانتینرها از بنادر مهم دنیا به بندر جبل علی وارد شده و از طریق این بندر توسط کشتیهایی کوچکتر به بنادر اطراف حمل می شود)تشکیل شده جهش این بندر از سال ۱۹۹۹ بوده تا قبل از آن فقط یک میلیون کانتینر در آن بندر جابجا می شده افق اینده بندر جبل علی ۱۵ میلیون کانتینر در سال می باشد .تا سال 2030 بندر جبل علی14 فاز توسعه را در این بندر به اجرا خواهد رساند و تنها تا سال 2020 با بهره برداری از فاز پنجم توسعه این بندر ظرفیت کانتینری این بندر به 21میلیون TEU خواهد رسید. این بندر که در ۳۵ کیلومتری مرکز شهر دوبی واقع شده است در سال ۱۹۷۹ میلادی تاسیس شده و بزرگترین ساحل ساخته دست بشر را داراست. این بندرگاه بزرگترین بندر در خاورمیانه و ششمین در جهان است که کالاهای مختلفی را به سراسر دنیا اعم از اروپا آسیا و آفریقا ترابری می کند. جبل علی مساحتی بالغ بر ۱۳۸ کیلومتر مربع را اشغال کرده است. بر اساس آمار سال ۲۰۰۷ این بندر ۱۳۰ ملیون تن محموله کشتی را جابجا کرده و بزرگترین کشتی کانتینر ۴۰۰ متری جهان را در خود جا داده است. ۷۹جرثقیل غول پیکر وظیفه حمل و ترابری محولات را در کناره لنگر گاه که گاه به عرض ۲٫۵ کیلومتر هم می رسد به دوش می کشند. این بندرگاه در طول تاریخ کوتاه مدت خود چندین بار گسترش و توسعه یافته است به طوری که آخرین بار در سال ۲۰۰۷ میلادی اولین فاز از پروژه اسکله ۱۵ طبقه ای آن به بهره برداری رسید. شرکت صاحب این بندرگاه ابراز امیدواری کرده است که تا سال ۲۰۳۰ پایانه غول پیکری را بسازد که قابلیت ترابری بندر جبل علی را بیش از ۳ برابر از رکورد حال حاضرکه متعلق به بندر سنگاپور است را بشکند. اما بنادر ایران مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس با گنجایش تخلیه وبارگیری 3 میلیون تی ای یو کانتینر در سال مهمترین بندر وگلوگاه ترانزیت وصادرات و واردات کالا کشور محسوب می شود . این بندر بخاطر نزدیکی به تنگه هرمز وعبور کشتیهای بزرگ تجاری ونفتکش در آبهای خلیج فارس از موقعیت ممتاز در مقایسه بادیگر بنادر در کشورهای حاشیه خلیج فارس برخوردار است. ارتباط 80 بندر بزرگ زیبا وگنجایش پهلو گیری کشتیهای نسل هفتم باظرفیت بیش از 14 هزار تی ای یو کانتنیر این بندر را در زمره 60 بندر دنیا قرار داده که امکان پهلو گیری این کشتی ها در آن فراهم شده است. مجتمع بندری شهید رجایی از طریق محورترانزیتی بندرعباس – سیرجان / راه آهن و خطوط هوایی سایر نقاط ایران و جهان ارتباط دارد. تنها بندر رقیب مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس – بندر جبل علی امارات متحده عربی است. هم اکنون 87 درصد عملیات کانتنیری کشور در مجتمع بندری شهید رجایی صورت می گیرد. عملکرد کانتینری این بندر در سال ۷۶ بالغ بر ۲۹۳ هزار TEU بود و 3 سال قبل هم با بهره برداری از مرحله اول توسعه این بندر ظرفیت آن به ۳ و نیم میلیون TEU افزایش یافت اما آمار تخلیه و بارگیری کانتینر در این بندر در سال گذشته به 2 میلیون کانتینر نرسیده است حال آنکه بندر جبل علی بیش از 8 میلیون کانتینر پذیرا است.حدود30 شرکت حمل ونقل دریایی در این بندر فعالیت می کند اما انحصار و فعالیت گسترده دراین بندرتنها در اختیار یک شرکت شتر گاو پلنگی است که علی رغم دراختیار داشتن بیشتر زیر ساختهای اسکه ای و محوطه های کانتینری پاسخگوی نیازها و راضی کننده مشتریان نیست. هیولایی بنام شبه دولتی بندری ایران در حال حاضر حدود 10 شرکت خصوصی در بزرگ ترین بندر تجاری کشورمان یعنی بندر شهید رجایی و در حوزه ارائه خدمات کانتینری فعالیت دارند که با سرمایه گذاری بیش از 600 میلیارد تومان و اشتغال مستقیم 4 هزار نفر در این بندر، بخش قابل توجهی از رشد سال های اخیر این بندر را که عمده آن در دولت نهم و دهم ایجاد شده را به عهده گرفته و زمینه های لازم برای توسعه هر چه بیشتر این بندرگاه را موجب شده اند. اما نکته اساسی در این بندرگاه که سهم بیش از 60 درصدی در واردات و صادرات کشورمان را بر عهده دارد، حضور یک شرکت مادر در این بندر است که برای توجیه افکار سهامداران خود بجای هدف گذاری بازار بین المللی و منطقه ای، عرصه را بر بخش خصوصی حاضر در بندر شهید رجایی تنگ و با اعمال برخی سیاست ها، بستر ساز نگرانی و در عین حال خلق احساس ناامنی از سوی بخش خصوصی حاضر در آن بندرگاه می شود. گفته می شود کل میزان سرمایه گذاری این شرکت در بندر شهید رجایی حتی معادل 10 درصد سرمایه گذاری بخش خصوصی کشور هم در این بندر نیست و عمدتا از تجهیزات و امکانات دولتی یعنی عمومی که در طول سال های پس از انقلاب ایجاد شده، بهره می برد. موضوع اساسی دیگری که متوجه سرمایه گذاری کلان بخش خصوصی در این بندرگاه است،‌احساس ناامنی عمیقی است که بر این حوزه وارد می شود؛ اپراتور اصلی بندر شهید رجایی بجای ورود در عرصه رقابت خارجی و ایجاد حس همکاری میان خود و بخش خصوصی کشورمان، سطح خود را گاها تا ایجاد چالش با شرکت های بخش خصوصی تقلیل داده و همواره از ظرفیت های بزرگ کشورمان در حوزه های قانون گذاری(قوه مقننه) و مدیریت کلان اجرایی برای دستیابی به سوی درآمد محدود بخش خصوصی که لااقل 4 هزار شغل مستقیم و معادل همین میزان شغل غیرمستقیم را برای مردم هرمزگان و کشورمان ایجاد کرده، صرف می کند. همچنین گفته می شود برخی شرکت های خصوصی فعال در اراضی پشتیبانی بندر شهید رجایی در نامه هایی به سازمان بنادر ایران از شرایط ناگوار خود گله کرده و آمادگی خود را برای پس دادن زمین ها و پس گرفتن سرمایه های خود اعلام کرده اند که در صورت صحت آن، ‌سم مهلکی برای این بندرگاه عظیم و اشتغال منطقه بشمار می رود. طولانی شدن روند ترخیص کالاها از گمرک بندر شهیدرجایی/ عملکرد ضعیف در تخلیه و بارگیری کانتنیر ها از جمله مواردی است که هر از چند گاهی موجب رسوب کانتنیری در محوطه های بندر شهید رجایی می شود . شاید رکود اقتصادی برخی کشورهای جهان و تحریمها در فعالیت مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس تاثیر گذار باشد اما نباید فراموش کرد که با رفع این مشکلات میتوان با بنادر در حال توسعه منطقه رقابت کرد. سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 167]