در برابر پذيرش بسته چه بايد بخواهيم؟

واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: در برابر پذيرش بسته چه بايد بخواهيم؟
با تحويل پاسخ ايران به بسته پيشنهادي «1+5»، و سفر قريب‌الوقوع نماينده اين شش كشور براي بحث درباره اين پاسخ جمهوري اسلامي وارد مرحله سرنوشت‌ساز پرونده هسته‌اي خود شده است؛ مرحله‌اي كه دو راه كلي را برابر ما گسترده است: راه نخست، نتيجه‌گيري از دوران سه ساله ايستادگي و استفاده از هزينه‌هاي پرداخت‌شده توسط كشور در اين دوره و راه دوم، مقابله زياده‌خواهي غرب مبني بر توقف فعاليت‌هاي هسته‌اي كشور.

بديهي است، طي كردن هر يك از اين دو راه، الزامات و ويژگي‌هاي خاص خود را دارد و در اين فرصت، به الزامات راه نخست كه همان توافق در مذاكرات و نتيجه‌گيري از روند ايستادگي كشور در طول سه سال گذشته است، مي‌پردازيم:

1ـ پاسخ مثبت به بسته پيشنهادي و پذيرش كليات آن، به منزله تسليم نيست. بنابراين، نكته اصلي در اين مسير، اعلام صريح هدفي بود كه نظام به دنبال آن بود و آن دستيابي به دانش هسته‌اي و توان غني‌سازي در كشور است. اما نكته مهم در اينجاست كه نبايد به شكل تبليغاتي بگونه اي موضع منفي گرفت كه به رغم صورت گرفتن توافق، به طرف مقابل و مهمتر از آن لابي صهيونيستي اين فرصت را بدهيم به افكار عمومي القا كنند كه ايران اهل توافق نيست و در مذاكرات، موضعي غير قابل انعطاف وخصمانه دارد و فرصت فرار از عمل به تعهداتي كه در بسته پيشنهادي وتوافق بر عهده 5+1 گذاشته شده است را فراهم كرد.

2ـ مسئله مهم در اين ميان، تعهدات طرف مقابل است كه هرچند داراي ظرفيت‌هاي بالقوه مثبت و مناسبي است، اما به صورتي مبهم و نامعين در بسته پيشنهادي مطرح شده و از همين رو، در مذاكرات بايستي كاملا شفاف و مشخص گردد.
به طور نمونه، در بسته پيشنهادي، به احداث نيروگاه‌هاي آب سبك اشاره شده است، اما از زمان و كشور سازنده اين نيروگاه‌ها اثري نيست.

بنابراين، وظيفه تيم مذاكره‌كننده است كه اين تعهد شوراي امنيت به ايران را شفاف كرده و عبارت مورد نظر در بسته پيشنهادي به طور مثال به اين عبارت تغيير يابد:

عبارت بسته: تامين كمك هاي مالي و تكنولوژيك لازم جهت استفاده صلح آميز ايران از انرژي هسته‌اي و حمايت نسبت به از سرگيري پروژه‌هاي همكاري فني در ايران توسط آژانس بين‌المللي انرژي اتمي و حمايت از ساخت نيروگاه هاي آب سبك منطبق با آخرين فن آوري روز.
عبارت پيشنهادي: «1+5 متعهد مي‌شود كه به ميزان ده‌هزار مگاوات نيروگاه آب سبك طي مدت پنج سال در ايران احداث و بهره‌برداري شود. كشورهاي آلمان و فرانسه، مسئوليت اجراي اين تعهدها را مي‌پذيرند».

يا در بخش نقض تحريم‌ها فراتر از پرونده هسته‌اي به صورت كلي به لغو تحريم ناوگان هوايي ايران اشاره شده كه اين مورد نيز كفايت نمي‌كند و بايد به اين عبارت صريح تبديل شود:

عبارت بسته: گام‌هايي در جهت عادي سازي روابط اقتصادي و بازرگاني از قبيل تسهيل دسترسي ايران به اقتصاد ، بازارها و سرمايه بين‌المللي از طريق حمايت عملي در جهت الحاق كامل ايران به ساختارهاي بين‌المللي شامل سازمان تجارت جهاني و ايجاد چارچوبي براي سرمايه گذاري مستقيم و نيز تجارت بيشتر با ايران
عبارت پيشنهادي: «همه مجازات‌هاي خاص اقتصادي كه از سوي كشورهاي 1+5 عليه ايران وضع شده است، ظرف مدت شش ماه لغو مي‌گردد».
يا در بخش تعليق پرونده در شوراي امنيت نيز بايد عبارت مندرج در بسته پيشنهادي به بازگشت پرونده به شوراي حكام تغيير كند.

عبارت بسته: تا زماني كه ايران به شكل تصديق پذير تمام فعاليت هاي مربوط به غني سازي و بازفرآوري خود را زير «او پي 19 (آ)» و «او پي 15» قطعنامه 1803 شوراي امنيت سازمان ملل به حالت تعليق در آورد.
عبارت پيشنهادي: پرونده ايران تا زمان ادامه توقف موقت عادي ملغي شده و از شوراي امنيت به آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي بازگردانده شده و كليه قطعنامه‌هاي صادره در اين‌باره بي‌اثر خواهند بود.

همچنين در بخش ديگري كه به صورت كلي حقوق ايران در انرژي هسته‌اي به رسميت شناخته شده است، بايد عبارت به شكلي تصحيح شود كه به منزله تداوم معتبر بودن كليه حقوق ايران در چهارچوب NPT است و توقف موقت نبايد به مفهوم محروميت درازمدت ايران تلقي شود.

عبارت 1+5: حق ايران را براي توسعه پژوهش، توليد و كاربرد انرژي صلح آميز هسته‌اي مطابق با تعهدات پيمان منع گسترش سلاح هاي هسته اي را به رسميت بشناسند.به محض ايجاد اطمينان از ماهيت كاملا صلح آميز برنامه هسته‌اي ايران، با آن همان رفتاري را داشته باشند كه با برنامه هر كشور فاقد سلاح‌هاي هسته‌اي در چارچوب NPT.
عبارت پيشنهادي: «فعاليت‌هاي صورت گرفته از سوي ايران به دليل اعتمادسازي است و تا رفع ابهامات از برنامه هسته اي ايران ادامه خواهد داشت و اين توقف موقت، نفي‌كننده حقوق ايران در چهارچوب NPT بويژه حق توليد سوخت هسته‌اي نمي‌باشد».

و موارد ديگر اين نمونه‌ها در بسته پيشنهادي وجود دارد كه بايد به وسيله كارشناسان حقوقي تيم مذاكره‌كننده كه جمع‌آوري شده و عبارت مورد نظر ايران گرچه داراي تشابه با اين عبارات بود اما شفاف، صريح وتامين كننده منافع ملي باشند، جايگزين گردد.

3ـ نكته مهم باقيمانده در اين ميان، تفسير مورد پذيرش ايران از چگونگي ادامه فعاليت‌هاي هسته‌اي است كه در اين ميان گزينه‌هاي مختلفي مطرح شده است كه به چند نمونه از آن اشاره مي‌شود:

ـ تنها شامل گازدهي با اورانيوم و قطعه‌سازي شده و 3500 سانتريفيوژ ايران به صورت خشك و ياباگاز مشابه فعاليت داشته باشند.
ـ تنها شامل حوزه صنعتي شده و ايران فعاليت‌هاي آزمايشگاهي خود را در زمينه غني‌سازي كه دست‌كم شامل 164 سانتريفيوژ مي‌شود ادامه خواهد داد.

ـ تنها در حيطه غني‌سازي محدود‌شود و ديگر فعاليت‌هاي ايران همانند قبل از شكستن تعليق در اين بخش در دي ماه 1384 ادامه مي‌يابد.
ـ همانند وضعيت ايران در مرداد 1384 خواهد بود و كليه فعاليت‌هاي ايران در توليد سوخت هسته‌اي به حالت تعليق درمي‌آيد.
- به صورت محدود و زمان‌دار پذيرفته شود و مدت زماني حداكثر يك سال بر آن در توافق قيد شود كه قابل تمديد است.

هر يك از تفاسير بالا با تفسير ديگر از توقف موقت داراي بار حقوقي متفاوتي است و هنر تيم مذاكره‌كننده آن است كه بر روي تفسير محدود و كم‌هزينه‌تري توافق كند، اما بايد توجه داشت كه كيفيت تعهدات طرف مقابل به مراتب اهميت بيشتري از كيفيت توقف موقت دارد و حتي اگر ايران محدودترين تفسير از توقف موقت را در برابر تعهدات مبهم طرف مقابل بپذيرد، باز هم در اين مذاكره جمهوري اسلامي بازنده خواهد بود. اما اگر تعهدات طرف مقابل شفاف و حداكثري باشد، در تفسير وسيع توقف موقت نيز ايران بازنده به شمار نمي‌رود.

و مورد آخر اين‌كه منوط كردن ادامه توقف موقت به اجراي تعهدات طرف مقابل نيز از بندهاي مهم توافقنامه احتمالي است و بايد به طور مثال تصريح گردد:
در صورت عدم پايبندي «1+5» به تعهدات ظرف يك ماه و با اخطار قبلي ايران، توقف موقت شكسته خواهد شد.

در پايان اشاره به اين مطلب نيز ضروري است كه كيفيت تيم مذاكره‌كننده شامل تجربه، تخصص، هنر چانه‌زني و عملگرايي آنان است تأثير سرنوشت‌ساز در نتيجه مذاكره خواهد داشت و اتكاي صرف به نيروهاي يك گرايش وحفل خاص فكري در نظام و عدم استفاده از سرمايه‌هاي كشور در حوزه ديپلماسي و سياست در اين مرحله سرنوشت‌ساز تأثيرات زيانباري را براي منافع ملي به همراه خواهد داشت.
پنجشنبه 20 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: تابناک]

[مشاهده در: www.tabnak.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]