نويسنده: ولي اله حامي كلوانق ماجراي كوي دانشگاه چگونه آغاز شد؟

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نويسنده: ولي اله حامي كلوانق ماجراي كوي دانشگاه چگونه آغاز شد؟
خبرگزاري فارس: در تاريخ جمهوري اسلامي ايران پس از انقلاب «حادثه كوي دانشگاه تهران در تير ماه 1378» مي تواند يكي از حوادث قابل توجه باشد كه دشمنان داخلي و خارجي با همكاري و همفكري يكديگر مي خواستند نظم كشور را مختل كرده و حركت را به نفع خودشان به آخر برسانند.
در طول تاريخ هر قوم يا كشوري قطعاً مسائل مختلف سياسي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و ... به هر دليلي بعضاً منجر به فساد سياسي و آشوب اجتماعي مي گردد. در تاريخ جمهوري اسلامي ايران پس از انقلاب نيز «حادثه كوي دانشگاه تهران در تير ماه 1378» مي تواند يكي از حوادث قابل توجه باشد كه دشمنان داخلي و خارجي با همكاري و همفكري يكديگر مي خواستند نظم كشور را مختل كرده و حركت را به نفع خودشان به آخر برسانند. (1) اين حادثه از جنبه ها و ديدگاههاي مختلفي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. جناحهاي سياسي آن زمان هر كدام در پي انتساب جريانات و خشونتهاي كوي دانشگاه به طرف مقابل بوده اند.

اما ماجرا از آنجا آغاز شد كه در تيرماه 1378، كميسيون فرهنگي مجلس پنجم، طرحي را با عنوان « اصلاحيه قانون مطبوعات » در چهار بند به تصويب رساند كه مواد آن عبارت بودند از:
الف) ممنوعيت فعاليت مطبوعاتي براي عوامل بيگانه، اعضاي گروهك هاي تروريستي و ضدانقلاب، جاسوسان، وابستگان و سردمداران رژيم طاغوت و...
ب) منع شدن مطبوعات كشور از دريافت كمك مالي از كشورهاي بيگانه
ج) ضمانت اجرايي براي مقابله با افراد دولتي يا غيردولتي كه نشريات را براي چاپ مطلب يا مقاله اي زير فشار قرار داده يا آنها را وادار به سانسور نمايند. (در قانون مطبوعات با تأكيد بر آزادي بيان و قلم و براي پيشگيري از اعمال قدرت مسئولان بر مطبوعات ، تصريح شده بود كه اگر مطبوعات دولتي يا غيردولتي از اين ماده تخلف كنند به حكم دادگاه از خدمات دولتي منفصل و يا تعزير خواهند شد».
د) لزوم التزام عملي مديران مسئول و صاحبان امتياز نشريات به قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران

با تصويب اين طرح بسياري از مطبوعات و روزنامه هاي كشور سعي در بهره برداري جناحي از اين مصوبه كردند. همزمان با ارسال اصلاحيه قانون مطبوعات به هيأت رئيسه مجلس ، مجمع روحانيون مبارز با صدور اطلاعيه اي كه در روزنامه ايران 12 تير 78 به چاپ رسيد، اعلام كرد: «طرحي توسط تعدادي از نمايندگان مجلس در دستور كار مجلس قرار گرفته كه فقط تحديد كننده مطبوعات است و سايه استبداد را بر فضاي مطبوعات كشور مي گستراند. اعمال محدوديت و ممنوعيت همان طور كه در گذشته نتيجه اي مطلوب در پي نداشته، اينك نيز چنين دستاوردي نخواهد داشت». (2)

همچنين روزنامه نشاط در تاريخ 13 تير با انتشار بيانيه شوراي شهر تهران و سردبير 10 نشريه دوم خردادي نسبت به طرح اين اصلاحيه در مجلس هشدار داد. (3)

روزنامه سلام هم در 15 تير يعني يك روز مانده به مطرح شدن اصلاحيه در صحن علني مجلس، اقدام به انتشار سند محرمانه منتسب به وزارت اطلاعات نمود و با تيتر درشت نوشت: «سعيد اسلامي پيشنهاد اصلاح قانون مطبوعات را داده است ». (4) لازم به ذكر است كه محتواي طرح امامي مربوط به كل امور فرهنگي كشور بوده و مطبوعات تنها بخشي از آن را شامل مي شد. (5) هدف نه رسالت اطلاع رساني مطبوعاتي بلكه حساس كردن مصوبه اي بود كه بايد در مجلس تصويب مي شد. به نوعي اين مطلب روزنامه سلام جنگي رواني در جهت مخدوش كردن ذهنيت افكار عمومي نسبت به مسأله بوده است.
به صحنه آوردن مدير مسئول روزنامه سلام ـ آقاي موسوي خوئيني ها ـ با هدف ايجاد هزينه اي غيرقابل پرداخت و در نتيجه عدم تصويب اصلاحيه قانون مطبوعات صورت پذيرفت، اما با شكايت وزارت اطلاعات و تعدادي از نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، پرونده اتهامي وي به دادگاه ويژه روحانيت ارجاع داده شد و با احتساب حكم تعليقي سال 1372، روزنامه سلام تا تعيين تكليف نهايي تعطيل شد.

جريان دوم خرداد كه بخش هايي از آن تجديدنظرطلب نام گرفته بودند با اعلام حكم توقيف روزنامه سلام دچار غافلگيري شدند و به هشدار و تهديد روي آوردند. روزنامه هاي موسوم به دوم خردادي ها در اقدامي هماهنگ، تعطيلي روزنامه سلام را مهمترين سوژه خبري خود قرار دادند و ازآن به عنوان «اقدامي غيرقانوني»، «مقابله با دولت» و «مخالفت با توسعه سياسي» ياد كردند. روزنامه نشاط با عبارت معناداري در زير تصوير مدير مسئول روزنامه سلام نوشت : «آيا محافظه كاران هزينه به صحنه آوردن آقاي موسوي خوئيني ها را محاسبه كرده اند؟» (6) و روزنامه صبح امروز با مدير مسئولي سعيد حجاريان، در نخستين روز توقيف روزنامه سلام تصريح كرد: «بايد به ياد داشته باشيم كه بازي دموكراسي ، اگرچه بازي ناميده مي شود، ولي اگر قواعد آن را پذيرفتيم ، ديگر بازي نيست . رأي مردم به جمهوري اسلامي، رأي به دموكراسي است و اگر اين قاعده چه در مطبوعات و چه در انتخابات در هم شكسته شود، آنگاه سياست ورزي به پايان مي رسد». (7)

هماهنگي روزنامه هاي پنجشنبه 17 تير در اختصاص تيترها و سرمقاله هاي خود به عواقب غيرقابل پيش بيني و كنترل توقيف روزنامه سلام، نشان از آن داشت كه يك تيم پشت پرده، هدايت اين جريان را برعهده دارد؛ چرا كه خبر توقيف روزنامه سلام ساعت 10 شب اعلام گرديد و آن زماني بود كه اكثر روزنامه مي بايست با انجام مراحل نهايي، صفحات روزنامه ها را به چاپخانه مي فرستادند تا در توزيع فردا صبح خود دچار مشكل نشوند. روز پنجشنبه 17 تير، 10 روزنامه زنجيره اي با تيترهايي چون «محدوديت مطبوعات خشم مردم را شعله ور خواهد كرد»، «زمان حامل حوادث خشونت بار است»، «نظام بايد هزينه هاي سنگيني بپردازد»، «دانشجويان ساكت نخواهند نشست»، «ورود به قلعه چپ گرايان يك ريسك خطرناك براي محافظه كاران است»، «مقابله با دولت و مخالفت با توسعه سياسي » و «پايان سياست ورزي»، درصدد القاي فضاي بحراني و ناآرامي به جامعه برآمدند تا در همان شب عليرضا نوري زاده ، مفسر راديو بي بي سي در تقدير از عملكرد مطبوعات اصلاح طلب بگويد: «ما بايد سرافراز باشيم كه پرچمداران جامعه مدني در ايران يعني نشريات نشاط، صبح امروز، خرداد، همشهري و ايران، مراكز قدرت را نشانه رفته اند و با زير سؤال بردن مشروعيت و مقبوليت نظام اسلامي، چالشي جدي فراروي حاكمان اسلامي گشوده اند». (8)

حادثه 18 تير در حالي رقم خورد كه رسانه هاي غربي نيز از هفته ها قبل زمينه چيني هايي را به انجام رسانده بودند. نشريه آمريكايي «ميدل ايست اكونوميك دايجست» در هفتم تير 1378 نوشته بود: «بيشتر ناظران در تهران بر اين اعتقادند كه تابستان امسال شاهد يك آزمون حياتي قدرت و حتي شايد دور نهايي رويارويي جدي بين جناح محافظه كار و اصلاح گرايان خواهد بود. اصلاح طلبان يك تابستان سياسي داغ را در پيش روي دارند تا جناح محافظه كار را از ميدان مبارزه خارج نمايند.»

«گري سيك »، مشاور امنيت ملي در دولت هاي كارتر و ريگان و از مسئولان سازماندگي عناصر ضدانقلاب و تجديدنظرطلب ايراني، در اظهاراتي اعلام كرده بود: «براي آنها كه خواستار توسعه سياسي هستند زمان بسيار خطرناك است. در طي دو سال گذشته علي رغم وجود حمايت تبليغاتي و فيزيكي، اين افراد در نگاه داشتن خود، شجاعت به خرج داده اند و شجاعت آنها در روزهاي آينده به نمايش گذاشته خواهد شد.»

«ايلينا روزلهتين»، عضو جمهوري خواه مجلس نمايندگان آمريكا در جمع مراسم راهپيمايي منافقين در 31 خرداد 1378 اعلام كرده بود: «تنها راه حل باقيمانده براي تغيير در ايران، تغيير حكومت مذهبي است. شما هدفي درست، يعني سرنگوني حكومت اسلامي را دنبال مي كنيد.» و «گري هاكرمن» سخنران ديگر اين مراسم خاطرنشان كرد: «زمان آن فرا رسيده كه وزارت خارجه آمريكا با حمايت مستقيم از نهضت ملي ايران، سرنگوني حكومت اسلامي را پيگيري كند». (9)

با شروع درگيري هاي كوي دانشگاه تهران كه با تحريك و رهبري برخي عناصر پشت پرده صورت گرفت، جريانهاي سودجو وارد عرصه شدند. برخي عناصر كهنه كار ضد انقلاب كه در صدد بودند تا بين دانشجويان و مردم و دولت تقابل ايجاد كنند، نيروهاي خود را در پوشش دانشجو و مردم عادي وارد صحنه كردند. (10)

در واقع اعتراض خشونت آميز به جرياني قانوني (مصوبه مجلس) نمي توانست بدون زمينه چيني و هدايت برنامه ريزي شده باشد.

در درون دانشگاه نيز برخي جريانهاي وابسته به خارج از آن با سوء استفاده از روحيه انتقادي دانشجويان و بزرگ كردن جريانهاي روز به آتش وقايع دامن زدند. دفتر تحكيم وحدت كه به ابزار دست و بازوي اجرايي جريان دوم خرداد تبديل شده بود، در حوادث تير 78 نقش مؤثري را ايفا كرد. اين تشكل غافل از رسالت مستقل خود در زمينه فعاليت هاي دانشجويي در حادثه كوي دانشگاه تا توانست به تشنج دامن زد. (11)

البته نبايد از اهمال و كم كاري هاي برخي سازمانهاي مسؤول مثل نيروي انتظامي و شوراي تامين استان تهران در نحوه برخورد با اين حادثه نيز غافل ماند. چرا كه رفتار برخي عوامل اين ارگانها نيز بر وخامت اوضاع افزود و سير حوادث را به گونه اي كه طراحان آن انتظار داشتند، پيش برد.

با توجه به اين تجربه تلخ مي توان چنين نتيجه گيري كرد كه بحران هاي سياسي- اجتماعي مثل بحران 18 تير 1378 به مثابه هشداري براي مسؤولان و دست اندركاران جمهوري اسلامي است تا همواره آگاه باشند كه دشمن در كمين كوچكترين جريانات نشسته است تا با سوء استفاده از روحيه جوان و انقلابي قشر دانشجو در جهت منافع خود بهره برداري نمايد.

مشاركت سياسي در جوامع در حال گذار براحتي مي تواند دستخوش بهره برداري ها و سوء استفاده هاي حزبي و جناحي قرار بگيرد، چرا كه در اين گونه جوامع كاركردهاي حزبي تا حد زيادي با گروكشي سياسي و با تخريب رقيب جريان مي يابد.
اتخاذ راه حل هاي مسالمت آميز در رقابت هاي سياسي و فرهنگ سازي گسترده در بين اقشار مختلف جامعه براي تعامل سازنده با دولت مي تواند جلوي سوء استفاده ها و بهره برداري هاي داخلي و خارجي را بگيرد.

*كارشناس گروه تاريخ منطقه اي مركز اسناد انقلاب اسلامي

پي نوشت ها:

1 - احمد قديريان و صادق ظاهر، حادثه كوي دانشگاه تهران، تهران: انتشارات دفاع، 1381، ص 8
2 - روزنامه ايران، 12 تير 13782
3 - روزنامه نشاط، 13 تير 13783
4 - روزنامه سلام، – روزنامه سلام، 15 تير 13784
5 - حادثه كوي دانشگاه تهران، - احمد قديريان ، همان، ص 134.5
6 - همان، ص 142.6
7 - روزنامه صبح امروز، 17 تير 1378. 7
8 - احمد قديريان ، همان، ص 143.8
9 - http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8604160513
10- روزنامه كيهان، 30 تير 1378، ص 7.10
11 - روزنامه كيهان، 3 مرداد 1378، ص 2.11
........................................................................................
منبع: مركز اسناد انقلاب اسلامي
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 185]