روش «مباحثه»، شيوه‌اي كارآمد براي حفظ قرآن

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: روش «مباحثه»، شيوه‌اي كارآمد براي حفظ قرآن
گروه فعاليت‌هاي قرآني: براي حفظ قرآن شيوه‌هاي كاربردي متعددي وجود دارد كه گاهي تجربه‌اي كاملا شخصي است و گاهي تعداد زيادي از حافظان بر كارآمد بودن آن صحه مي‌گذارند، روش«مباحثه» براي حفظ يكي از اين شيوه‌ها است.
به گزارش خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) روش«مباحثه» در حفظ قرآن كريم سال‌ها پيش توسط مرحوم حجت‌الاسلام «غلامعلي شاكري‌نيا» از فعالان قرآني استان قم تهيه شد، وي در كوتاه‌ترين مدت زمان با روش شنيداري و گفتاري آموزش قرآن، در سال 1372 به درجه حفظ كل قرآن كريم نايل شد و جمع قابل توجهي از نوجوانان افتخار شاگردي وي را در كارنامه خود دارند. متن زير به توضيحات بيشتر درباره اين شيوه حفظ قرآن مي‌پردازد.

شخصي كه قرآن را حفظ مي‌كند گاهي برخي از كلمات را اشتباه تلفظ مي‌كند يا در طول زمان بعضي از اشتباهات اعرابي يا لفظي در ميان محفوظاتش راه مي‌يابند كه براي پي بردن به ين اشكالات حتما بايد هرچند وقت، محفوظات خود را نزد شخصي ارائه كند مثلا اگر شخصي حافظ پنج جزء قرآن كريم است هر روز نيم جزء براي كسي قرائت كند و آن شخص اشتباهات او را بگيرد. بهترين روش براي اين موضوع اين است كه دو نفر به طور همزمان مشغول حفظ شوند تا بتوانند به طور همزمان به حفظ صحيح قرآن بپردازند.

حافظ قرآن كريم مايل است كه بر محفوظاتش افزوده شود و كمتر به دوره اهميت مي‌دهد بنابراين وقتي مقدار محفوظاتش زياد شد هر روز حوصله ندارد كه آن را دوره كند و اگر خود را مجبور به اين عمل نكند با گذشت زمان كيفيت محفوظاتش نازل مي‌شود و احتمال دلسرد شدن او زياد است ولي اگر برنامه مرور آيات را در برنامه حفظ خود بگنجاند نه تنها خسته نمي‌شود بلكه براي بهتر شدن و پيش افتادان از مباحث خود، بيشتر تلاش خواهد كرد و كيفيت محفوظاتش را ارتقا خواهد داد و در همين حالت آن را نگه‌ مي‌دارد.

شيوه‌اي براي جلوگيري از خستگي

همچنين افرادي كه مشغول حفظ قرآن كريم هستند هر روز بايد مقدار مشخصي را حفظ كنند و هرگز نبايد اين روش را ترك كنند متاسفانه افرادي كه به تنهايي به حفظ قرآن مبادرت مي‌كنند مدام امروز و فردا مي‌كنند و حفظ كردنشان و ادامه آن با تعويق صورت مي‌گيرد و همين موضوع موجب دلسردي آن‌ها از اين برنامه‌ معنوي مي‌شود ولي افرادي كه مباحثه مي‌كنند (دو يا سه نفر با هم به حفظ قرآن مي‌پردازند.) هر روز به يكديگر قول حفظ صفحات بيشتر قرآن كريم را مي‌دهند و هر كدام از اين افراد در شيوه مباحثه نسبت به عملكرد خود متعهد و پايبند مي‌شود تا در قبال عملكرد خود شرمنده و خجلت‌زده نشود بنابراين هيچ‌گاه برنامه حفظ به تعطيل يا به تعويق نمي‌‌‌افتد چراكه يادگيري شكل دوستانه به خود گرفته و حفاظ در اين امر اصلا احساس خستگي نخواهند كرد.

از روش‌هاي مباحثه مي‌توان به مباحثه دو نفر تا سه نفر با يكديگر اشاره كرد (تعداد بيشتر از سه نفر ديگر مباحثه نيست بلكه جلسه است) اين دو نفر بايد هفته‌اي دو بار به طور منظم برنامه بحث داشته باشند البته اين به ميزان محفوظاتشان بر مي‌گردد و اگر مقدار محفوظات زياد باشد اين برنامه به جاي هفته‌اي دو بار، تمام هفته بايد اجرا شود.

شيوه مباحثه اين گونه است كه يكي از افراد يك صفحه يا يك ورق يا بيشتر را تلاوت مي‌كند و همراه ديگر بايد در نحوه حفظ وي با استفاده از قرآن يا به طور حفظ، خوب دقت كند و اشتباهات فرد تلاوت‌كننده را رفع كند و نفر بعدي نيز به همين ترتيب با كمك همراه خود به حفظ آيات قرآن كريم بپردازد؛ اين عمل بايد به طور منظم تكرار شود تا نيم جزء تمام شود، سپس صفحات حفظ شده دوباره خواني شده و حافظان محفوظات خود را به يكديگر تحويل دهند و بعد از آن مقداري را كه حفظ كرده‌اند از يكديگر بپرسند.

هنگام مباحثه اگر اشتباهات كم بود در قرآن علامت‌زده شود تا دوباره مرتكب آن اشتباه نشده و اگر مقدار مطالب براي دوره كردن زياد بود مرحله دوم انجام نمي‌شود و براي پيشرفت بهتر مي‌توان به مسابقه پرداخت تا مشخص شود كه چه كسي غلط كمتري دارد.

از ديگر روش‌هاي مباحثه اين است كه هركس يك صفحه از قرآن كريم را مطالعه كرده ولي اگر غلط داشت از همان نقطه كه همراهش مرتكب خطا شده شروع به تلاوت كند و يك صفحه را بخواند و اگر قبل از اتمام يك صفحه وي غلط داشت هم‌بحث مي‌تواند بقيه صفحه را تلاوت كند و اين عمل ادامه پيدا كرده تا اين كه مقدار مورد نظر براي بحث تمام شود اين گونه مباحثه سبب مي‌شود كه هركس سعي كند در طول مباحثه غلط نداشته باشد و بسيار خوب مرور كند.

ضرورت رعايت نظم در روش مباحثه

از جمله نكات بحث مي‌توان به اينكه در روش مباحثه بايد نظم كاملا حكم‌فرما باشد يعني ساعت مشخص، مقدار مشخص و غيره تعيين شود اشاره كرد، البته قبل از مباحثه حتما بايد مقدار مطالب براي حفظ مشخص شده را آماده كرد تا بحث مفيد واقع شود، بهتر است حفظ قرآن در يك ساعت مشخص مثلا صبح يا هميشه بعد از نماز مغرب و عشاء يا در يك وقت مشخص صورت گيرد تا فراگيران سريع‌تر موفق به حفظ شوند چراكه اگر در يك ساعت به خصوص حفظ صورت گيرد حافظه هميشه در آن ساعت فعال است بنابراين ساعت مباحثه را نبايد در ساعت حفظ قرار داد و بهتر است زمان و ساعت ديگري را براي اين مطلب در نظر گرفت.

از ديگر نكات مباحثه را مي‌توان مكان دانست كه مباحثه اگر در مكان‌هاي خلوت‌تر، ساكت‌تر و مقدس‌تر صورت گيرد، بهتر است البته اگر مكان‌هاي مخصوصي نظير حرم مطهر ائمه معصومين(ع) كه مكان‌هاي شلوغي است در نظر گرفته شود شايسته‌تر است. در انتخاب «مباحث» نيز دقت شود يعني بهتر است فرد زرنگي براي اين امر در نظر گرفته شود و اگر در دسترس نبود مباحث متوسط و حتي ضعيف را به همراهي بگيرد چراكه مباحثه نبايد ترك شود.

بهره‌گيري از استاد جهت بهر‌ه‌مند شدن از رهنمودهاي ايشان و كنترل كيفيت و كميت حفظ فراگير توسط استاد و حضور فعال حفاظ در مسابقات قرآني جهت ارتقاء كيفيت و شركت در محافل قرآني موجب تقويت حفظ فراگيران خواهد ‌شد بنابراين بهتر است كه فراگيران حتما حضوري چشمگير در محافل قرآني داشته باشند همچنين حفاظ توانمند در ارائه محفوظات خود بهتر است به صورت هفتگي يك يا دو كلاس آموزش حفظ داير كنند چراكه زكات علم نشر آن است تا خداوند توفيق حفظ بهتر را به اين حفاظ عنايت كند.

افرادي كه علاقه‌مند به حفظ كل قرآن كريم هستند بايد يك هم مباحث خوب يافته و اگر اين امر محقق نشد بهتر است از خويشاوندان، نوار و علامت‌گذاري اشتباهات استفاده كنند تا بتوانند با توجه و عنايت خداوند متعال به حفظ قرآن كريم بپردازند.
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 357]