واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: اقتصاد > کشاورزی - فراموشی طرح توسعه دانه های روغنی در برنامه چهارم بیش از 8 میلیارد دلار هزینه در برداشته است. علی پاکزاد: طرح توسعه دانه های روغنی از جمله محورهایی بود که در زمان تنظیم متن قانون برنامه چهارم در آن گنجانیده شد و بر اساس برنامه قرار براین بود که در پایان برنامه چهارم یعنی سال 88 میزان تولید دانه های روغنی در کشور بالغ بر 70 درصد از نیاز کشور به این محصولات رابرطرف کند. پیشینه صنایع روغن نباتی در کشور نشان می دهد از زمان تاسیس اولین کارخانه های تولید روغن نباتی ایران برای تامین مواد اولیه این صنعت وابسته به خارج از کشور داشته است و در واقع برای نخستین بار در تاریخ برنامه ریزی اقتصادی کشور در غالببرنامه چهارم توسعه کشت دانه های روغنی شامل کلزا، ذرت، سویا و... در فهرست اهداف بخش کشاورزی قرارگرفت و به این ترتیببه نشر می رسید کشور می تواند بعد از سالها در تامین یکی از کالاهای استراتژیک خود به مرز های خود کفایی نزدیک شود. البته قابل ذکر است حمایت از تولید دانه های روغنی از اوایل دهه هفتاد از سوی سازمان برنامه وبا حمایت وزارت کشاورزی در برنامه های اجرایی این بخش قرارگرفته بود و در همین دوران هم مراحل تحقیقاتی تولید دانه روغنی کلزا با موفقیت در بخش های زیادی از اراضی کشور مورد آزمایش قرارگرفته و دستاوردهای بسیار خوبی به دنبال داشت به طوریکه در برخی از نقاط این گیاه که غیر بومی بود بازدهی بالاتری نسبت به مناطق بومی نشان داد. بر اساس برنامه های تدوین شده برای تامین حدود 1.5 میلیون تن روغن نباتی مورد استفاده در کشور باید حدود 3 میلیون تن است تولید دانه های روغنی در کشور داشته باشیم این در حالی است که بر اساس آخرین برآورد ها میزان تولید در سال زراعی 87-88 معادل 402 هزار تن و شامل 176 هزار تن سویا، 156 هزار تن کلزا، 32 هزار تن کنجد ، سه هزار تن گلرنگ ، پنج هزار تن بادام زمینی و پنج هزار تن و مابقی آفتابگردان بوده است، یعنی رقمی که فاصله فراوانی با هدف هفتاد درصدی مورد تاکید در برنامه چهارم دارد. این در حالی است که غلامرضا اسکندری در گزارش عملکردی در خرداد ماه سال 88 یعنی دو ماهقبل از آنکه صندلی خود را به صادق خلیلیان واگذار کند اعلام کرده بود: میزان تولید ذرت دانه ای در سال زراعی 84-83 معادل یک میلیون و 995 هزار تن، درسال زراعی 85-84 معادل 2 میلیون و 166 هزار تن و در سال زراعی 86-85 به رقم 2 میلیون و 663 هزارتن رسید و این رقم در سال زراعی 87-86 با وجود خشکسالی شدید و 60 هزار هکتار کاهش سطح زیر کشت تغییر چندانی پیدا نکرد. به این ترتیب می توان گفت اولین وزیر کشاورزی دولت نهم به عنوان اولین وزیری که مجری برنامه چهارم در این بخش است با شعار خودکفایی از مجلس هفتم رای اعتماد گرفت ولی حتی نتوانست خودکفایی گندم را در کشور حفظ کند و زمانی که از دولت خداحافظی می کرد مانند تعدادی از وزرای قبلی کشاورزی مقصر را خشکسالی دانست.هرچند خلیلیان به عنوان دومین وزیر مجری برنامه چهارم از دادن وعده های بزرگ خودداری کرد و در این زمینه هم ادعایی مطرح نکرد ولی باید گفت در دوره وزارتش هم کار جدی در این زمینه انجام نگرفت. نتیجه این روند باعث شده است که به طور متوسط سالانه 90 درصد از دانه های روغنی و روغن خام مورد نیاز کارخانه های تولید روغن نباتی کشور از محل واردات تامین شود وبه همین دلیل قیمت تمام شده تولید روغن در ایران نسبت به دیگر کشورهای همسایه مانند ترکیه بالاتر باشد به طوریکه به رغم کیفیت قابل قبول و وجود طرفیت مازاد تولید امکان صادرات برای تولید کنندگان روغن در کشور فراهم نشود. به گفته تولید کنندگان روغن نباتی اوج صادرات روغن نباتی ایران طی سالهای گذشته به 100 هزار تن هم نمی رسد و این در حالی است که بر اوردها نشان می دهد سالانه میزان واردات دانه های روغنی برای مصرف کارخانه های روغن کشی در مرز یک میلیارد دلار قراردارد. زیانهای طرحی که فراموش شد البته عدم اجرای طرح توسعه کشت دانه های روغنی در برنامه چهارم تنها به واردات مواد اولیه کارخانه های روغن کشی محدود نمی شود.دانه های روغنی مانند سویا، بادانم زمینی، کلزا و کنجد که اصلی ترین دانه های روغنی محسوب می شوند به صورت کنجاله ، ارد شده، تفاله و... دیگر شکل ها در بخش های دیگر صنایع غذایی و دام پروری کاربرد دارند و در صورتی که طرح توسعه بر اساس برنامه پیش بینی شده از سوی وزار کشاورزی به اجرا در می آمد در حالی حاضر بسیاری از این مجموعه ها از واردات این مواد بی نیاز بودند و توسعه صنایع تبدیلی در این بخش محصولات جانبی فراوانی را برای بخش های مختلف اقتصاد کشور فراهم می آورد که محاسبه عدم النفع این حیطه ها نیاز به کار مطالعاتی دقیق دارد. ولی با مراجعه به آمارهای گمرک و جمع کردن ارزش اقلام وارداتی وابسته به این محصولات که حدود 20 ردیف تعرفه ای را شامل می شود نشان می دهد طی سال 84 تا 88 برای واردات این محصولات بالغ بر 8 میلیارد دلار هزینه شده است یعنی رقمی که می توانست بخش عمده ای از ان هزینه نشود و در سال 88 می بایست شاهد بودیم که به جای واردات 2.1میلیارد دلاری این محصولات چیزی حدود 630 میلیون دلار ارز از کشور خارج می شد. تکرار اهداف فراموش شده نکته قابل توجه آنکه به رغم عدم حصول به اهداف تعیین شده در برنامه چهارم و عدم ارایه هیچ توضیحی در رابطه بادلایل محقق نشدن اهداف به نظر می رسد دولت تلاش دارد در لایحه برنامه پنجم توسعه هدف توسعه کشت دانه های روغنی را تحت عنوان «طرح جامع تولید دانه های روغنی کشور» بگنجاند و بر اساس اظهارات مدیران وزارت کشاورزی در برنامه پنجم هدف گذاری صورت گرفته برای تولید سالانه 2.1 میلیون تن دانه های روغنی است. یعنی هدف 70 درصدی برنامه چهارم محقق نشده است به هدفی 80 درصدی تبدیل شد یا به عبارتی ساده تر در حالی که متن برنامه چهارم به گفته مسئولین دولت نهم شامل اهدافی خوشبینانه و بلند پروازانه بوده و به همین دلیل از دستور کار دولت نهم خارج شده بود دوباره با افق هایی بلند تر در برنامه پنجم گنجانیده می شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1349]