اقتصاد - ناقوس مرگ در اروميه به صدا در آمده است

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: اقتصاد - ناقوس مرگ در اروميه به صدا در آمده است
اقتصاد - ناقوس مرگ در اروميه به صدا در آمده است

مژگان جمشيدي: اگر تمامي رخدادهايي را كه به نام توسعه و عمران در طول دو سه دهه اخير در پارك ملي درياچه اروميه به وقوع پيوسته، يك‌بار ديگر با هم مرور كنيم در مي‌يابيم كه ضرباهنگ حيات در درياچه اروميه به پايان رسيده و ناقوس مرگ به صدا در آمده است. به راستي ادامه اين روند به كجا ختم مي‌شود و براي جلوگيري از يك فاجعه زيست‌محيطي در شمال غرب ايران چه بايد كرد؟ هر چند مشكل اصلي درياچه اروميه در حال حاضر كمبود آب ناشي از خشكسالي و احداث بيش از 20 سد مخزني و انحرافي در حوزه آبريز درياچه است اما نبايد فراموش كرد كه كلنگ نابودي اين درياچه از همان زماني به زمين خورد كه ايده ساخت جاده در داخل درياچه يك شبه در ذهن برخي از مديران شكل گرفت. ايده‌اي كه با وجود همه هشدار‌هاي كارشناسان محيط زيست و به‌رغم همه انتقادهاي صورت گرفته در دهه 60، ‌سرانجام اجرايي شد و اتفاقا هر چه سيل انتقادات بيشتر مي‌شد باز هم جاده‌سازي با سرعت بيشتري ادامه مي‌يافت. كارشناسان محيط زيست معتقد بودند ساخت اين جاده آن هم درداخل درياچه‌اي كه دومين درياچه آب شور جهان لقب گرفته و داراي سه عنوان مهم بين‌المللي است از ابتداي امر اشتباه بوده است و حال كه جاده ساخته مي‌شود اما پر كردن درياچه با ميليون‌ها تن خاك كه ابتدايي‌ترين و بدوي‌ترين شيوه جاده‌سازي در جهان است، يك اشتباه غيرقابل جبران است و درياچه را براي هميشه نابود مي‌كند. اما مجريان راهسازي كه گوششان بدهكار نبود، انگار قسم خورده بودند كه به هر قيمتي شده درياچه اروميه را دو نيم كنند تا مسير تبريز به اروميه كوتاه‌تر شود درحالي كه راه‌هاي جايگزين ديگري هم وجود داشت كه اگر اجرايي مي‌شد هم كم هزينه‌تر بود و هم تدوام حيات در درياچه اروميه را براي مدت زمان بيشتري تضمين مي‌كرد. ميليون‌ها تن خاك از كوه‌هاي مشرف به درياچه برداشته و نهايتا در داخل درياچه تخليه شد اما جالب‌تر اينكه هر چه به مراحل نهايي احداث جاده نزديك‌تر مي‌شديم، سر و كله مهندسان منتقد اين طرح هم پيدا مي‌شد كه اظهار مي‌داشتند احداث چنين جاده‌اي با اين روش اوليه و بدوي كاملا اشتباه بوده است. به‌نظر مهندسان مربوطه نبايد براي احداث اين پل خاكريزي صورت مي‌گرفت، زيرا به مرور زمان آب درياچه قسمت‌هاي زيرين خاكريزي را جابه‌جا كرده و باعث فرونشست جاده مي‌شود و اين امر باعث مي‌شود تا هزينه نگهداري جاده از هزينه ساخت آن بيشتر شود. اين اتفاق به مرور زمان افتاد و در جريان اين امر اولين آثار منفي جاده‌سازي بر درياچه نيز كم‌كم محرز شد. درياچه در حال تبديل شدن به دو تكه جدا از هم بود و جريان چرخش آب كاملا مختل شده بود. نيمه جنوبي از وضعيت نسبتا بهتري برخوردار بود اما نيمه شمالي به شدت در حال شور شدن بود و غلظت نمك در آن به تدريج بالا رفت. رفت و آمدهاي مكرر و سر و صداي خودروها پرندگان مهاجر و بومي پارك ملي را كه هر ساله در دسته‌ها و گروه‌هاي چند صد هزار تايي به درياچه مي‌آمدند فراري داد و آرامش منطقه از بين رفت. از طرفي بعد از آنكه 14 كيلومتر از مسيرمورد نظر خاكريزي شد و جاده مرتبا فرونشست پيدا مي‌كرد، ‌عمليات متوقف و جاده نيمه‌كاره رها شد. و امروز بعد از گذشت نزديك به 20 سال عمليات ساخت پل به طول 5/1 كيلومتر براي ارتباط بين دو طرف دو جاده آغاز شده است. احداث اين پل عملا مصداق بارز نوشدارو بعد از مرگ سهراب بود و درست در شرايطي كه درياچه به پايان عمر خود نزديك شده و در نتيچه شور شدن آب، بخش شمالي درياچه اروميه بخش هنگفتي از ذخاير ارزشمند آرتمياي خود را از دست داده و ديگر از جاذبه‌هاي توريستي و ارزش‌هاي حفاظتي و اكولوژيكي برخوردار نيست، ساخت پل با ده‌ها ميليارد تومان هزينه آغار شد. اما نكته جالب توجه اينكه دراين مرحله نيز باز هم قبل از اينكه گزارش ارزيابي ساخت پل، ‌در سازمان محيط زيست به تاييد برسد مجري طرح عمليات اجرايي خود را آغاز كرد تا بارديگر ثابت كند كه پيروي از دستورالعمل‌ها و قوانين زيست‌محيطي هيچ‌وقت در قامت وزرات راه نبوده و نيست. متاسفانه باز هم پيشنهاد سازمان محيط زيست به وزرات راه براي نجات درياچه اروميه عملي نشد. سازمان محيط زيست پيشنهاد داد تا همزمان با ساخت پل در ميانه درياچه كه عملا تاثيري به حال محيط زيست ندارد، دو كانال ارتباطي در دو طرف جاده براي تبادل آب بين بخش شمال و جنوب درياچه در زير جاده خاكريزي شده احداث كند اما وزرات راه تا به امروز زير بار اين موضوع نرفته است. درياچه اروميه با ميليون‌ها سال تاريخ تكاملي و با همه ارزش‌هاي اكولوژيكي‌اش در حال از بين رفتن است و كارشناسان پيش‌بيني كرده‌اند تا هفت سال آينده ديگر چيزي از اين درياچه جز يك شوره‌زار به وسعت 500 هزار هكتار با 5 ميليارد تن نمك باقي نخواهد ماند كه اين حجم نمك براي نابودي قطب كشاورزي ايران (آذريايجان) كافي است !‌
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 155]