واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: چتر سبز حمايتي دولت بر سر كودكان كار وضعيت كودكان و نوجوانان را در بازار كار سامان دهيم ( بخش پاياني )
حسن آقايي كودكان به نهال سرشار از حس رشد و انرژي و پر و بال افشاني مي مانند. تامين تغذيه، امنيت و توجه به نياز و حضور و وجود آنان، ثمربخش و موجب آسايش خواهد شد. كودكان كار اما از همان سنين خردسالي نه تنها بايد در محروميت هاي خود غوطه بخورند كه خواسته ياناخواسته مي بايد جور تهيدستي خانواده را به دوش بكشند. اين گروه اگر همچنان بدون حمايت باشند و دستي قوي اما پر مهر مسئولانه دستان نازك آنان را نفشارد و سامان شان ندهند، بازي، تفريح، بهداشت و حتي تحصيل را در چرخ دنده هاي نداري معيشتي خانواده از دست مي دهند.كودكان كار اگر چه در برابر سوال مردم هيچ نشاني از خود نمي دهند و ليكن ده ها دستگاه اجتماعي- حمايتي كشور مي توانند و البته، موظفند آنان را شناسايي كنند، سامان و توانمندي بخشند و از بسياري مخاطرات دور كنند. اين اقدام قانوني است. فرآيند سامان بخشي كودكان كار در سطح كشور تامين سلامت خود بچه ها، رشد طبيعي و سالم سازي رواني و فكري، شخصيت پردازي، دانش اندوزي و آسايش زندگي خانوادگي و ... آن ها از يك سو، امنيت اجتماعي و پرورش نسل سالم، هوشمند از ديگر سو، ره آوردهايي هستند كه از هماهنگي دستگاه هاي اجرايي- اجتماعي و وظايف ملي حاصل مي شود. حذف كار ممكن نيست «سيد حسن موسوي چلك» مديركل دفتر امور آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي كشور، با اشاره به اجراي طرح شناسايي غربالگري و سپس ارجاع كودكان كار به بخش مددكاري، از طرح جديد فراگير ساماندهي و توانمندسازي كودكان كار باهمكاري ده ها دستگاه ذي ربط دولتي و غير دولتي و كارشناسان صاحب نظر و نيز برنامه اجرايي كار توامان با تحصيل خبر مي دهد، وي در خصوص كودكان معتقد است:«نمي توان كار اين كودكان را حذف كرد و نيز نبايد با آن ها به صورت قهرآميز برخورد كرد». به باور وي در آن صورت، موضوع به پنهان كاري سوق خواهد يافت. او همچنين از تخصيص بودجه سال 86 مختص ساماندهي كودكان كار مي گويد كه براساس اين بودجه، سرانه هر كودك كار حدود 100 هزار تومان برآورد شده است در حالي كه سرانه هر كودك نياز به 3 ميليون تومان دارد! اين مقام مسئول بهزيستي، نحوه مداخله سازمان نسبت به وضعيت كودكان كار را تشريح مي كند:«در صورتي كه والدين اين گروه كودكان صلاحيت نگهداري را داشته باشند، كودكان به خانه شان بازگردانيده مي شوند. در غير اين صورت از طريق دادگستري، آن ها براي مدت هاي كوتاه مدت و بلند مدت تحويل بهزيستي مي شوند- اين امر دايمي نيست- چنانچه اين گروه كودكان پدر و مادر نداشته باشند، يا معتاد باشند و يا بد سرپرست باشند مي توانند با سازمان ارتباط داشته باشند.» وي با اشاره به وضعيت اقتصادي- معيشتي و... اين گروه از كودكان مي گويد:«در حالي كه طبق قانون، يك خانواده 5 نفري ماهانه با 50 هزار تومان حمايت مستمر مي شود نظام تامين اجتماعي، نيز آنقدر قوي نيست كه آن ها را تحت پوشش سازمان هاي ديگر قرار بدهد تا آنان مجبور نشوند بچه هايشان را روانه كار بكنند. »«فرود رحمتي» هم مثل برخي از بروبچه ها مي گويد كار دستفروشي مي كند تا هزينه لباس و خورد وخوراك خود و مقداري هم كمك به خانواده اش كند. او سوم راهنمايي است. پارسال هم در همين فصل تعطيلات تابستاني مدرسه، كلاه حصيري مي فروخته است. اين نوجوان در مورد توانمندسازي و سامان بخشي كودكان كار، مي گويد كه دولت زمينه هاي اشتغال سالم و مطمئن را فراهم كند و اين قبيل كودكان كه همواره به كارهاي فالنامه فروشي و اسپند دودكني و ... مشغولند را به كار بگيرد. مثلاً كارخانه درست كند تا بچه ها در شهرها كار كنند و سالم بمانند. اين طور كه الان است برخي بچه ها ممكن است ناخواسته به كارهاي خلاف كشيده شوند. رويكرد نو: كار توام با درس «موسوي چلك» سپس از رويكرد جديد مبتني بر توانمند كردن كودكان كار مي گويد كه به گفته او، سازمان متبوع وي 4 سال است وارد فاز جديد ميز كار توام با تحصيل كودكان كار شده است. وي مي گويد: «بهزيستي براي گروه كودكان 18- 15 سال سن يك رويكرد جديد به منظور توانمندسازي آنان اتخاذ كرده است. بر اين مبنا آنان با نظارت سازمان، روزانه 4 ساعت كار مي كنند و در كنار اشتغال خود، درس هم مي خوانند، مهارت هاي زندگي و فني و حرفه اي مي آموزند و نيز ضمن آن كه از يك وعده غذاي گرم برخوردار مي شوند، تحت پوشش بيمه خدمات درماني هم قرار مي گيرند.» وي تاكيد مي كند كه كار فعلي موقتي است و جزو مشاغل سخت و زيان آور نيست. به گفته وي، بچه اي كه در طرح توانمندي كار قرار مي گيرد با خانواده وي نيز ارتباط لازم برقرار مي شود تا خانواده او از بابت موقعيت فرزندش نيز درگير معضلات نشود. وي ادامه مي دهد:«بديهي است كه كودكان در خيابان از تحصيل، بازي، تفريح و بعضاً ارتباط با خانواده محروم مي شوند و به اجبار خياباني شده اند. لذا اين كودكان براي آن كه به سبك و الگوي خياباني فعاليت كنند بايد فرهنگ خياباني هم فرا گيرند تا در كوتاه ترين زمان، قدرت بيشتر ناشي از خلافكاري داشته باشند. از طرف ديگر، آنان كه بچگي نكرده اند؛ در دوران خردسالي آن بازي ها و تفريحات و هيجانات و قيل و قال هاي طبيعي و مقتضي سني شان را نداشته اند، در بزرگسالي پرخاشگر و درگير باندهاي قاچاق مي شوند و مورد سوء استفاده هاي اخلاقي، اعتياد و ... قرار مي گيرند...»«اسماعيل خاني» مرد سالمندي است. به عصايش تكيه مي زند. نفس تازه مي كند و مي گويد:«تا يادم مي آيد از بچگي كار كرده ام. چه در تعطيلات مدرسه و چه بعد از مدرسه. آن موقع براي مخارج تحصيلي و پوشاك و كيف و كتاب شاگردي مي كردم. اما اين بروبچه هاي كم سن و سال كه حالا همه جا پراكنده شده اند با ما كودكان آن زمان فرق مي كنند. بعضي از اين ها به اجبار خانواده يا پدر بيكار و معتاد به خيابان ها مي آيند و با التماس كتابچه دعا و آدامس مي فروشند. ولي من از آخر و عاقبت آن ها نگرانم. سازمان هاي خيريه و دولتي بايد اين ها را سامان بدهند. اين ها نيروي آينده كشورند. بايد درس بخوانند. كار دولت است به وضع آن ها جوري رسيدگي كند كه به سمت زندگي سالم بروند.» تصويب طرح جديدتوانمندسازي كودكان كارمدير كل دفتر امور آسيب ديدگان اجتماعي بهزيستي درباره طرح ساماندهي كودكان كار كشور مي گويد: اين طرح در دفتر امور آسيب ديدگان اجتماعي سازمان بهزيستي با همكاري وزارت كار و امور اجتماعي در خردادماه سال جاري (87) توسط شوراي اجتماعي كشور تصويب شده است. در اين طرح وزارت كار مسئوليت كودكان كار كارگاه ها و كودكان كار خياباني را برعهده مي گيرد. آنان تحت پوشش قرار مي گيرند. همچنين قوه قضاييه، وزارت كشور، آموزش وپرورش، دبيرخانه شوراهاي اجتماعي كشور، نيروي انتظامي، شهرداري، كميته اشمداد، شبكه ياري كودكان متشكل از 13 مركز غيرفعال دولتي در حوزه كودكان، انجمن هاي حمايت از كودكان، حقوق كودك و جهان شايسته كودكان و كارشناسان و پژوهشگران همكاري و فعاليت دارند...«رضا باوفا» خود را فارغ التحصيل كامپيوتر معرفي مي كند و مي گويد: «دولت بايد از طريق مراكز جذب و نگهداري مثل بهزيستي كودكان كار خياباني را جمع آوري كند و در يك محل مناسب ساماندهي كند. اما تنها به اين اقدام بسنده نشود كه خواب و خوراك شان تأمين شود. هدف آن باشد كه براي كار سالم و حرفه آموزي شان سرمايه گذاري كند. كودكان تحت شرايط مناسب هم فن و حرفه ياد بگيرند و هم درس بخوانند و آموزش داده شوند.» او مي افزايد: «اين بخش مهمتر از هرچيز ديگر براي كودكان است.» معتقدم سرمايه گذاري دولت روي چنين بچه ها، به صورت ديگر سرمايه كار داشتن خود بچه ها براي آينده شان خواهد شد. اين فرآيندنگري هم براي دولت سودآور خواهد بود هم براي خود كودكان امروز كه ساماندهي مي شوند و فن و حرفه و دانش را باهم فرا مي گيرند.آمار كودكان كار در كشورتاكنون چه تعداد از كودكان كار سطح كشور شناسايي و تحت پوشش حمايتي سازمان قرار گرفته اند؟ موسوي پاسخ مي دهد: «در سال86 در سطح كشور حدود 12 هزار نفر از اين كودكان به مراكز بهزيستي و 40مركز دولتي و غيردولتي مراجعه كرده اند.» به گفته وي در شهرهاي تهران، مشهد، قم، بندرعباس، كرمان و زاهدان و- اصفهان به نسبت كم- عده اين كودكان بيشتر است.درباره موقعيت كودكان كار در كشورهاي ديگر كه مي پرسم، وي با اشاره به اين كه مدتي در هندوستان بوده است، اظهار مي دارد: «در بمبئي بر طبق آمار مسئولان بومي 500 هزار كودك خياباني در آن شهر شناخته شده است.»پديده اي پيچيده«موسوي چلك» در بين صحبت هاي خود همچنان به ظرافت ابزارهاي ساماندهي كودكان كار و برخوردها تأكيد دارد و تكرار مي كند نبايد كار برنامه ريزي شده قهرآميزي شود: «به عنوان يك واقعيت اجتماعي بپذيريم كه نمي توان كار آنان را حذف كرد. معتقديم شناسايي به موقع و جذب، كارساز خواهد شد و هر قدر اين كودكان زودتر شناسايي شوند ميزان آسيب پذيري كمتر مي شود. درحالي كه بايد بدانيم پديده كودكان كار، يك واقعيت پيچيده است.»پديده گسترده و رو به افزايش كودكان كار به نظر خيلي از مردم و صاحب نظران، يك پديده با ابعاد مختلف و به اصطلاح هزار تو مي ماند. بهرحال يك چالش اجتماعي- ملي است. ساماندهي ايمن ساز و مؤثر اين پديده نياز به برنامه ريزي و سياستگذاري جامع، مانع و هماهنگي هاي پايدار، خلوصانه و مفيد بين بخشي دستگاه هاي متعدد دولتي و تشكل هاي فعال مردمي دارد ضمن آن كه نقش مردم در بافت اهداف اين همكاري تأثير خود را دارد. با اين احوال و نگرش ها، بودجه به عنوان محور و موتور زنجيره ديگر امكانات در اين سامان سازي شايد به نوعي حرف اول كار را مي زند؛ بودجه اي كه مكفي و پاسخگوي استمرار كار و نمادي اميدواركننده از فرآيند اجراي برنامه ها باشد.
پنجشنبه 13 تير 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کيهان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 281]