لايه اوزون

واضح آرشیو وب فارسی:آفرينش: لايه اوزون
لايه اوزون قسمتي از استراتوسفر است كه حاوي گاز طبيعي اوزن O3 است. اوزون توانايي جالب توجهي در جذب برخي از فركانسهاي اشعه فرابنفش دارد. لايه اوزون زياد چگال نيست. اگر آن در تروپوسفر متراكم شود ضخامت آن تنها در حد چند ميليمتر مي شود. اوزون در جو زمين عموما" توسط شكستن مولكول دو اتمي اكسيژن به دو اتم تنها بوسيله نور فرابنفش بوجود مي آيد. اكسيژن تك اتمي با اكسيژن نشكسته تركيب مي شود و اوزون O3 را بوجود مي آورند. مولكول اوزون ناپايدار است و هنگامي كه نور فرابنفش به آن برخورد مي كند به يك مولكول اكسيژن و يك اكسيژن اتمي شكسته تبديل مي شود. به اين فرآيند مداوم، واكنش زنجيره اي اوزون اكسيژن ناميده مي شود. بدين ترتيب لايه اوزون در استراتوسفر بوجود مي آيد. تخريب لايه اوزون لايه اوزون مي تواند در حضور كلر، فلوئور و يا برم تخريب شود كه عمدتا به آن سوراخ اوزون گفته مي شود. اين عناصر در برخي تركيبات پايدار بخصوص كلر و فلوئور و كربنها (CFC ) كه به استراتوسفر راه يافته اند يافت مي شوند كه بوسيله فعاليت نور فرابنفش روي آنها تجزيه مي شوند. گازهاي نامبرده از هوا چگال ترند، به همين خاطر در سطح زمين پخش مي شوند و تقريبا" با اكثر مواد آلي واكنش مي دهند. كلر اتمي اين توانايي را دارد كه به مولاريته اوزون را به اندازه تقريبا 100000 برابر كاهش بدهد.تراكم اوزون اتمسفري در لايه اوزون توسط يك عامل مهم جهاني تغيير مي كند و به همين دليل است كه لايه اوزون در نزديكي استوا ضخيم تر و در نزديكي قطبها نازكتر است. ضخامت لايه هاي اوزون در نيمكره شمالي در سال تقريبا %4 كاهش مي يابد. حدود4/6% از سطح زمين بوسيله لايه اوزون پوشيده نمي شود كه مصرف افشانه ها را به دليل صدمه زدن به لايه اوزون ممنوع كردند. در دوم آگوست 2003 دانشمندان اعلام كردند كه فرسايش لايه اوزون به سبب ممنوعيت استفاده از كلر و فلوئور و كربنها در حال كاهش است.چه كارخانه هايي بر روي لايه اوزون تاثير مي گذارند؟كارخانجات مصرف كننده عمده گازهاي مخرب لايه اوزون در ايرن، عبارتند از : صنايع برودتي و سرد كننده ها و سازندگان يخچالها و فريزرهاي خانگي ، صنعتي و تجاري ، صنايع ابر و اسفنج سازي ، بخش دفع آفات كشاورزي و سيستمهاي تهويه مطبوع، كپسولهاي اطفا» حريق، حلال اسپريهاي پاك كننده قطعات الكترونيكي و در ساخت كولر اتومبيلها.ضرورت حفاظت از لايه اوزوناگر لايه اوزون از بين برود، زندگي از كره زمين رخت بر خواهد بست. با از بين رفتن لايه حياتي اوزون، نسل بشري ، پوشش گياهي و حيات جانوري در مدت كوتاهي به صورت اسفباري منقرض خواهد گرديد. در حال حاضر كه اين لايه آسيب ديده است، تشعشعات ماوراي بنفش كه به زمين مي رسد شدت يافته و اين مساله باعث ايجاد سرطانهاي پوست، تضعيف مكانيزم دفاعي و ايمني بدن انسان و همچنين ايجاد آب مرواريد گرديده است.علاوه بر آن به علت آسيب ديدن لايه اوزون كل نظام زيست محيطي ( اكوسيستم) در سراسر پهنه گيتي دچار ناهماهنگي و عدم توازن جدي و فزاينده شده است.پيامدهاي ناشي از تخريب لايه اوزونتخريب و سوراخ شدن لايه اوزون باعث عبور غير قابل كنترل تابش فرابنفش خورشيدي مي شود كه سبب افزايش دماي زمين و ذوب يخهاي قطبي و افزايش آب درياها شده كه در نهايت به زير آب رفتن خشكيها مي انجامد و نيز موجب سوختگي پوست، ابتلا به سرطان پوست و بيماريهاي چشمي، همچنين وارد آمدن خسارت عمده به جانوران و گياهان مي شود و بالاخره باعث انقراض زندگي تمام موجودات مي شود.كارهاي حفاظتي كه مردم بايد انجام دهند چيست؟كارهاي حفاظتي در برابر تابش اشعه فرابنفش خورشيد، كه مردم بايستي انجام دهند عبارتند از : استفاده از عينكهاي آفتابي ضد اشعه UV-B بخصوص براي كساني كه به جهت شغلي مجبورند مدت زيادي را در تماس با تابش خورشيد باشند.استفاده از كلاههاي لبه دار بزرگ جهت محافظت از پوست صورت و گردن در برابر تابش استفاده از پوشش كامل بخصوص دستها در برابر تابشبيشترين شدت تابش B-UV در اواسط روزهاي ( 11 صبح الي 2 بعدازظهر) فصل تابستان به سطح زمين مي رسد، لذا در اين ساعات كمتر در معرض تابش قرار گيريم.وضعيت لايه اوزون در ايران به چه صورتي است ؟ لايه اوزون در بررسي اي كه بر روي داده هاي اوزون كلي جمع آوري شده از مركز, ميزان كاهش 5/2 درصدي اوزون در مناطق اوزون سنجي اصفهان در محدوده زماني 1996 تا 2003 به دست داده است كه ميزان تخريب لايه اوزون بسيار اندكي است كه در مناطق مختلف كره زمين متغير است. به عنوان مثال در منطقه استوايي تخريب لايه قابل توجه غلظت اوزون استراتوسفري عمدتا" وجود ندارد و حتي در مواردي افزايش داشته است و ميزان از بين رفتن لايه اوزون طي سال هاي 1990 به عرض هاي جغرافيايي بالا و ميانه مشاهده شده بر اين اساس ميزان از بين رفتن مولكول اوزون، بستگي به فصل سال و عرض، به شدت افزايش يافته است.لذا تخريب لايه اوزون جهاني بوده و بحراني است كه مي توان گفت كل كره جغرافيايي زمين به آن مبتلا است.
سه شنبه 11 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: آفرينش]

[مشاهده در: www.afarineshdaily.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 329]