سريال هاي ايراني در قيچي مميزي ها

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: سريال هاي ايراني در قيچي مميزي ها
ساعت پنج بعدازظهر، روز جمعه يازدهم تيرماه سال ‌1337 تلويزيون ايران كار خود را با پخش برنامه گزارشي زنده آغاز كرد. نخستين كانال تلويزيون در ايران را يك سرمايه گذار خصوصي به نام (حبيب ثابت) با استفاده از امتياز ويژه‌ مجلس وقت بنيان نهاد.

سرويس هنري برنا:

تلويزيون در ابتداي شروع فعاليت، روزي چهار ساعت برنامه، از ساعت شش بعدازظهر تا ده شب پخش مي‌ كرد كه سپس تا پنج ساعت افزايش يافت. به دليل گراني نسبي گيرند‌ه‌ها، خريد اين جعبه جادويي براي تمام طبقات جامعه ميسر نبود، از اين روي تنها قشر خاصي از جامعه قدرت خريد اين وسيله سرگرمي را داشتند.

با همه گير شدن اين وسيله جديد سرگرمي و تغيير نام آن در سال 1345 به سازمان تلويزيون ملي، از سال ‌1350اين تلويزيون به توليد فيلم‌هاي سينمايي پرداخت. به تدريج فعاليت هاي تلويزيون گسترش پيدا كرد و بعد از پيروزي انقلاب اسلامي رفته رفته برنامه هاي خبري، ورزشي، اجتماعي، مسابقات، سريال و... به ساير برنامه ها اضافه شد.

هم اكنون هشت شبكه تخصصي با رويكردهاي متفاوت در حال فعاليت هستند و تلويزيون در اين سال ها سياست هاي مختلفي را در پيش گرفته و در هر دوره يك رويكرد خاص را پيشه فعاليت هاي خود قرار داده است. در برهه اي مسابقات در تلويزيون جايگاه ويژه اي مي يابد، در زماني فيلم هاي سينمايي، سريال و تله فيلم قالب برنامه هاي شبكه ها را در بر مي گيرد و در زمان ديگري برنامه هاي گفت و گو محور تبديل به دغدغه هاي اصلي صدا و سيما مي شود.

برنامه هاي گفت وگو محور

چند وقتي است كه برنامه هاي گفت وگو محور در تلويزيون باب شده و تهيه كنندگان سيما درصدد هستند تا در اين زمينه برنامه اي را توليد كنند كه گوي سبقت را از سايرين بربايد و بتواند مخاطبان بيشتري را براي خود دست و پا كند.

از آن طرف با مشكلاتي كه در سينما وجود دارد، بسياري از سينماگران همچون دوره هاي بحران سينما، جذب تلويزيون شده اند و هر كس به فراخور خود يا تله فيلم مي سازد يا سريال.

تا اينجاي كار مشكلي وجود ندارد، اما مشكل زماني شروع مي شود كه تلويزيون به دليل محدوديت هايي كه دارد بايد خط قرمزهايي را رعايت كند و در اين ميان شايد عده اي هم قرباني اين موارد شوند و عطاي كار نكردن در تلويزيون را به لقايش ببخشند.

تلويزيون به دليل داشتن مخاطب هاي گسترده و از هر طيف و سليقه اي، بايد پايبند اصولي باشد كه حداقل بخش زيادي از مخاطبان خود را راضي نگه دارد. رضايت مندي 70 ميليون تماشاگر به طور طبيعي ميسر نيست، پس بايد برنامه اي ساخت كه حداقل نيازهاي بخش زيادي را جوابگو باشد.

اما گاهي اوقات اين راضي نگه داشتن مخاطب، منجر به بروز مميزي هايي مي شود كه شايد لطمه هايي به برنامه پخش شده، وارد كند. اين قبيل به اصطلاح عاميانه سانسورها در پخش برنامه هاي خارجي قابل توجيه است زيرا ممكن است بسياري از برنامه ها متناسب با فرهنگ و ارزش هاي مورد قبول مردم مسلمان ايران نباشند. اما درباره برنامه هاي ايراني وضع كمي فرق مي كند چون آنها از زمان پيش توليد تا زمان پخش با نظارت كامل ساخته مي شوند و به عبارتي از هفت خوان رستم مي گذرند.

ولي همين برنامه هاي ساخته داخل كشور هم با مميزي هايي بعضاً روبرو مي شوند كه شايد كمي تعجب آور باشد. به طور مثال در سريال ها و فيلم هاي تلويزيوني مشاهده مي شود كه برخي از صحنه هاي دچار اصلاحاتي شده و حتي برخي از آنها خذف مي شوند.

حذفيات 300 دقيقه اي

نمونه اخير آن سريال «ساعت شني» بود كه حدود 300 دقيقه آن قيچي شد و يا مجموعه "بيداري"، "يك مشت پر عقاب" هم به درد مشابه گرفتار شدند تا جايي كه «اصغر هاشمي» كارگردان سريال "يك مشت پر عقاب" در مصاحبه با خبرنگار سرويس هنري برنا از اين موضوع انتقاد كرده وگفت: «پيش از اين كه پخش سريال از شبكه يك آغاز شود، اصلاحاتي به اين سريال خورد و قرار شد تا بخش هايي از ديالوگ هاي كه مربوط به بازي عليرضا خمسه بود، مجدد دوبله شود كه ما هم اين كار را بعد از مذاكرات صورت گرفته، انجام داديم.»

هاشمي ادامه داد: «بعد از اين مرحله كار به اصلاح و حذف برخي از پلان ها كشيد و بعد هم برخي از سكانس ها، شامل حال اصلاحات و حذفياتي از سوي شبكه يك سيما شد. در بخش هايي از سريال حتي ديالوگ ها هم عوض شدند. اين اصلاحات و حذفيات باعث شد كه شخصيت هاي داستان دچار آشفتگي شوند و به نوعي محتوا و قصه اصلي نيز دچار تغييراتي شود.»

وي افزود: «تغييرات اين چنيني سريال را به نوعي شلخته و آشفته كرد و بيننده در بسياري از صحنه ها با سردرگمي به تماشاي سريال مي نشيند و شايد در بخش هايي رابطه خود را با ماجراها از دست بدهد. در صورتي كه تمام تلاش من اين بود كه يك داستان منسجم و داراي ريتم همراه با حس زيبايي شناسي به مخاطب ارائه دهم.»

البته حذفيات در سريال ها و فيلم هاي تلويزيوني به همين جا ختم نمي شود. به اين موضوع توجه كنيد؛ در يكي از سكانس هاي سريالي، خانمي بيش از حد معمول و عرف صدا و سيما، گريم و به اصطلاح آرايش شده است. كارگردان هم كه به قول برخي از دست اندركاران صدا و سيما از سينما آمده يا جوان است و تازه كار، خط قرمزها را نمي داند و به گريمور خود در اين باره تذكر نمي دهد. اين سريال زماني كه مي خواهد، پخش شود با مشكل مواجه شده و بازبين پخش هم مجبور است با بي سليقگي تمام صحنه ها را آنقدر كم رنگ كند كه فيلم رنگي تبديل به سياه و سفيد شود.

دستگاه هايي براي اصلاح

البته چند وقتي است كه صدا وسيما در راستاي راضي كردن مخاطب و ارتقاي كيفي برنامه ها، دستگاه هايي با هزينه زياد وارد كرده تا فيلم ها و سريال ها با كمترين لطمه اصلاح شوند.

«رحمان سيفي آزاد» مدير گروه فيلم و سريال شبكه دو سيما در اين باره مي گويد:«به كار گيري اين دستگاه ها براي سريال ها و برنامه هاي خارجي صورت مي گيرد. و اين سياست در راستاي تكميل پرسه آماده سازي برنامه براي پخش انجام مي شود. استفاده از اين تكنولوژي ها به دليل رعايت قوانين جاري در تلويزيون است.»

وي با تاكيد بر اين موضوع كه "ايجاد مميزي به معناي سانسور و حذف نيست"، اظهاركرد: «اين حذفيات تنها در برنامه هاي خارجي صورت مي گيرد و لزومي ندارد در سريال هاي ايراني مواردي با اين دستگاه اصلاح شود.»

وي افزود: «يك تهيه كننده و كارگردان از زمان پيش توليد تا ساخت با معيارهاي صدا وسيما آشنا مي شود تا هنگام پخش يك فيلم و سريال با مشكل مواجه نشود. البته در اين ميان ممكن است گروه سازنده معيارها را رعايت نكنند و بعداً موارد به آنها گوشزد مي شود زيرا نظارت بسيار دقيقي در اين زمينه اعمال مي شود.»

مشكل از كارگردان هاي تازه كار است

«اصغر زائري» تهيه كننده سريال هايي چون "كلانتر" و "سرنوشت" در اين باره مي گويد:«من بيش از 20 سال است كه با تلويزيون كار مي كنم و چون آشنايي زيادي با سياست هاي صدا و سيما دارم، در كارهايم با كمترين ميزان سانسور و حذفيات مواجه مي شوم. اين مشكلات بيشتر مربوط به كارگردان هاي تازه كار و ناآشنا با عملكرد تلويزيون است.»

وي درباره اين كه چرا در برخي از سريال هاي ايراني سانسور و حذفيات زيادي صورت مي گيرد و حتي برخي از صحنه ها به دليل گريم يك بازيگر خانم سياه و سفيد مي شود، اظهاركرد:«اين موضوع به سليقه بازبين پخش برمي گردد اما ما سعي مي كنيم اگر از اين موارد در فيلم و يا سريال وجود داشت، در هنگام تدوين مشكل را برطرف كنيم و نيازي نيست كه با سياه و سفيدكردن برخي صحنه ها، مخاطب را از ديدن ادامه يك فيلم و سريال بازداشت.»

در هر صورت اين قبيل مميزي ها، حذفيات و به قولي اصلاحات در سريال ها، فيلم ها و ساير برنامه هاي تلويزيوني به هر دليلي به طور مداوم رخ مي دهد و معلوم نيست ناظران كيفي و افرادي كه در تيتراژ هاي پاياني اسمشان به عنوان مشاور و كمك كننده مي آيد، در هنگام توليد يك برنامه، فيلم و سريال كجا بوده اند كه پس از پخش نيز بيشتر برنامه ها با مشكل مواجه مي شوند(؟!)

ماهيت وجودي ناظران كيفي در هر فيلم و سريال چيست؟ كه بازهم ما شاهد اين هستيم كه چند قسمت فلان سريال حذف شد، ديالوگ هاي يك هنرپيشه دوباره اصلاح شد، تصوير بازيگران در صحنه هايي سياه و سفيد شد و.....

اين سوالي است كه در شماره هاي بعدي اين گزارش به آن خواهيم پرداخت.
دوشنبه 10 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 316]