تبليغ ديني در فضاي مجازي/ 1شبيه‌سازي دين در فضاي مجازي لزوم بررسي تبليغ در اين محيط را ضروري مي‌كند

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: تبليغ ديني در فضاي مجازي/ 1شبيه‌سازي دين در فضاي مجازي لزوم بررسي تبليغ در اين محيط را ضروري مي‌كند
گروه وبلاگ و IT: افزايش اهميت فضاي مجازي موجب شته تا نهادهاي سنتي دين به اين فضا منتقل شوند. شبيه‌سازي دين در فضاي مجازي لزوم بررسي تبليغ ديني در فضاي مجازي و تعيين شاخصه‌هاي آن را ضروري كرده‌است.
گسترش عصر ارتباطات و اطلاعات از يك‌سو و انتقال عناصر زندگي روزمره به فضاي مجازي موجب شده تا در كنار فضاي واقعي، جهان مجازي نيز در كنار آن گسترده شود.

دين نيز به عنوان يكي از مهمترين عناصر جهان واقعي به اين فضا منتقل و شبيه‌سازي شده‌است. امروزه تمامي نهادهاي سنتي ديني در تلاشند تا به نوعي به فضاي جديد نقل مكان كنن. اينترنت منبر جديد روحانيون در فضاي مجازي است.

با اين توصيف اطلاع‌رساني و مهمتر از آن تبليغ ديني در فضاي مجازي سرفصل جديد و بااهميتي در فضاي مجازي دين تلقي مي‌شود.

خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) در همين راستا در نظردارد تا با استفاده از علوم مرتبط با اين حوزه مانند علم ارتباطات و علوم قرآني به بررسي موضوع «تبليغ ديني در فضاي مجازي» و تعيين شاخص‌ها و مؤلفه‌هاي آن با استفاده از سلسله مقالات، يادداشت و مصاحبه با كارشناسان بپردازد.

مقاله زير در تلاش است تا در قدم اول به بررسي مفهوم تبليغات در ايران پرداخته و در نهايت به ارائه الگويي مشابه از آن در حوزه دين و تعيين شاخص‌ها برسد.

پيشينه تبليغات در ايران

كارشناسان معتقدند كه تبليغات به‌صورت حرفه‌اي از سال 1325 در ايران شروع شد. اصولاً اين دوره را دوره شروع تبليغات تجاري در همه دنيا مي‌دانند. برخي از صاحبنظران نخستين وسايل آگهي‌رساني در ايران را نصب تابلو و جارچيها بيان كرده‌اند و معتقدند استفاده از آگهي به ادوار باستاني بازمي‌گردد. پيشينه آگهي در تاريخ معاصر، نخست به صورت ديواركوب و درج در نشريه‌ها باب شد و سپس رواج پيدا كرد.

از سال 1325 خورشيدي به بعد، گهگاه طرح‌هاي جالب آگهي روزنامه‌ها و مجلات چاپ مي‌شد. اين طرح‌ها از طريق مؤسسات اروپايي و آمريكايي به دست شركت‌هاي بازرگاني واردكننده كالاهاي خارجي در ايران مي‌رسيد و در ايران فقط متن آنها به فارسي برگردانيده مي‌شد و در روزنامه‌ها چاپ مي‌شد.

اين قبيل كارهاي تبليغاتي را افرادي انجام مي‌دادند كه هنوز دفتري به نام مؤسسه تبليغاتي نداشتند و در اين زمان اين قبيل فعاليت‌هاي تبليغاتي را ضمن حرفه خبرنگاري و روزنامه‌نويسي خود انجام مي‌دادند، يكي از معروف‌ترين اين افراد آقاي اسحاق فنزي بود كه بعداً يك دفتر تبيلغاتي به نام آژانس «هاواس »تاسيس‌كرد؛ اين دفتر بعدها به مؤسسه تبليغاتي «فنزي» تغيير نام داد.

تا سال 1327 تعداد مؤسسات تبليغاتي شناخته‌شده جمعاً 5 مؤسسه بود كه به نام‌هاي مؤسسه تبليغاتي زيبا، هاواس (فنزي)، شرقي، ستاره و بالاخره مؤسسه «وگا» فعاليت مي‌كردند. مي‌توان گفت فعاليتهاي تبليغاتي در ايران را اين 5 مؤسسه به تدريج پايه‌گذاري كردند.

وسائل تبليغاتي

پيشرفت‌هاي حرفه تبليغات بين سالهاي 1327 تا 1334 در ايران در اين دوره شش ساله بي‌نهايت ناچيز بود اما تغييرات قابل توجهي در اين سالها رخ داد؛ تهيه اسلايد و نمايش آن كه خصوصاً در سينماها اوج گرفت.

در طرح‌هاي اسلايد كه در ابتدا فقط متن تبليغاتي را تشكيل مي‌داد تصاوير ساده نيز وارد‌شد. نقاش‌هاي مؤسسات تبليغاتي طرح اسلايد را روي كاغذ سفيد با مركب نقاشي مي‌‌كردند و عكاسخانه‌اي كه در خيابان سپه نزديك چهارراه حسن آباد قرار داشت اين طرح‌ها را روي شيشه‌هاي مربع به سايز 6×6 سانتيمتر چاپ مي‌‌كرد و چنانچه مشتري اسلايد رنگي سفارش مي‌داد پس از چاپ طرح روي شيشه، نقاش مؤسسه تبليغاتي شروع به رنگ‌آميزي مي‌‌كرد.

اين شيشه در محل نمايش اسلايد كه جداگانه در اطاق نمايش سينما نصب شده‌بود قرار مي‌‌گرفت و قبل از شروع فيلم سينمايي روي پرده سينما منعكس مي‌شد. در اين دوره جز اين تكنيك ساده تكنيك ديگري معمول نبود.

از سال 1332 تا مدت‌ها بعد تنها تغييري كه در نمايش اسلايدهاي سينمايي به چشم مي‌‌خورد، ناطق كردن نمايش اسلايدها بود. بدين ترتيب كه گفتاري بين 15 تا 20 ثانيه براي هر اسلايد روي نوار ضبط مي‌شد و متصدي نمايش همزمان با پخش گفتار هر اسلايد، نمايش همان اسلايد را نيز شروع مي‌‌كرد.

در اين دوره هنوز فعاليت‌هاي توليدي‌ چندان رونق نيافته‌بود و واردات، حرفه‌ اصلي بازرگانان ايراني را تشكيل مي‌داد. شركت‌هاي توليدكننده خارجي براي تصاحب بازار ايران بودجه‌هاي قابل ملاحظه‌اي را مستقيماً از طريق مؤسسات تبليغاتي بين‌المللي يا توسط نماينده‌هاي محلي صرف تبليغات مي‌كردند، تبليغات در اين دوره رنگ خارجي داشت و جز در چند مورد محدود هيچ فكر و طرح ملي و ايراني ديده‌نمي‌شد.

بدين جهت حرفه تبليغات حرفه‌اي آسان و بدون نياز به اطلاعات فني لازم‌بود. هركس مي‌توانست با در دست داشتن يك يا چند آگهي‌دهنده، مؤسسه تبليغاتي داير‌كند و نيز مي‌‌توانست از دستمزدي كه بطور كارمزد و به آساني به‌دست مي‌آورد به اين حرفه توسعه‌دهد.

در اين دوره چند مؤسسه تبليغاتي با سابقه كه قبلاً به وجود آمده‌بودند توسعه‌يافتند و در حدود 50 مؤسسه تبليغاتي جديد نيز پا به عرصه وجود گذاشتند.

همچنين در اين دوران جرايد بزرگ‌تري رسانه تبليغات قرار‌گرفتند و از آنجاكه فيلم‌هاي كوتاه مدت سياه و سفيد يا رنگي ممكن و با صرفه نبود و امكان خرج بودجه‌هاي بيشتر در سينماها وجودنداشت بدين جهت حدود 70 درصد بودجه طرح‌هاي تبليغاتي در جرايد و به‌خصوص در روزنامه‌هاي اطلاعات و كيهان خرج مي‌‌شد.

در اين دوره تهيه پلاكاردهاي رنگي براي نصب در داخل فروشگاه‌ها و مراكز عمومي و همچنين تهيه انواع وسائل ثابت تبليغاتي براي نصب در ويترين مغازه‌ها رونق‌گرفت و تابلوهاي فلزي كم و بيش تهيه‌مي‌شد، از اين تابلوها براي نصب در سردر مغازه‌ها و روي ديوارها استفاده مي‌شد، همچنين از نوع بزرگ تابلوها براي نصب در كنار جاده‌ها استفاده مي‌شد و براي اولين بار تبليغات به شكل همه‌جانبه پي‌ريزي‌‌شد.

در اين دوره تنها يك يا دو كارخانه با تهيه تابلوهاي نئون فعاليت خود را آغاز‌‌كردند و مي‌رفت كه اين وسيله جالب تبليغاتي تدريجاً شكل‌گيرد و رشدكند.

شروع به تهيه كاتالوگ و بروشورهاي تبليغاتي نيز يكي ديگر از پديده‌هاي اين دوره است در ابتدا فقط آدرس واردكننده روي آنها چاپ‌مي‌‌شد، ولي بعدها متن بروشورها و كاتالوگ‌ها نيز به فارسي برگردانيده‌‌شد و به صورت يك وسيله كاملاً فارسي و قابل استفاده براي مصرف‌كنندگان ايراني درآمد.

امروزه اين روش‌ها بسيار گسترده و پيچيده شده‌است تا جايي كه با شكل‌گيري جهان دومي(جهان مجازي) در كنار جهان اول(جهان واقعي) تبليغات در اين جهان نيز شكل گرفته و نياز به دين و تبليغات ديني جز لاينفك هر جهانيست.

تبليغ در جهان مجازي ويژگي‌ها و شرايط خاص خود را دارد كه به تبليغات اينترنتي موسوم‌است. در قسمت بعد «تبليغ در ارتباطات» كه خود سر منشأ «تبليغ در اينترنت است» و پيامد آن تبليغ در هر عرصه‌اي از جمله تبليغ ديني و قرآني و تبليغ اديان و علماي دين است، بيشتر به بحث «تبليغات اينترنتي» و به دنبال آن «تبليغات ديني در فضاي مجازي » مي‌پردازيم.

منابع:

ـ دورودي، عباس،سير تحولات تبليغات در ايران مجله ‌ام فردا، شماره 24

ـ نشريه بين‌المللي دانش تبليغات، بخش چهارراه تبليغات، شماره 16 و 17

ادامه دارد...
يکشنبه 9 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 206]