جنگ‌هاي تميز

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: جنگ‌هاي تميز

دفاع- زهرا ابراهيمي:
پدافند غيرعامل - دفاع بدون استفاده ازسلاح - عنوان سازماني است كه قراراست راه‌هاي مقابله با انواع مختلف جنگ‌هاي جديد را بيابد.

دكتر غلامرضا جلالي فراهاني رئيس اين سازمان است كه اخيرا با دريافت حكمي از سوي رئيس‌جمهوري مامور شده تا تصميمات مقتضي دراين رابطه براي مقابله با هرتحركي از سوي دشمن را اتخاذ كند. رئيس‌جمهوري درحكم خود به جلالي تصميمات اين سازمان را همطراز تصميمات هيات وزيران و لازم الاجرا براي همه دستگاهها دانسته است. اين حكم نشان دهنده خطير بودن شرايط كنوني دفاع از نظام جمهوري اسلامي دربرابر تحركات دشمنان است.

جلالي متولد 1337 تهران، فوق ليسانس معماري از دانشگاه شهيد بهشتي و مديريت راهبردي از دانشگاه عالي دفاع ملي و رئيس اداره مهندسي و پدافند غيرعامل ستاد كل نيروهاي مسلح است.

درگفت‌وگويي كه با وي داشتيم او را مسلط به مسائل اين حوزه و آگاه از اكثر اخبار و اطلاعات موجود در سايت‌هاي خبري، خبرگزاريها و نشريات داخلي وخارجي درمورد تهديدات عليه ايران ديديم كه بدون تعصب و يا خشمي همه خبرها را مي‌خواند و به‌دنبال راههاي علمي و درست براي مقابله با تهديدها مي‌گردد. به‌نظر مي‌رسد او به اين واقعيت پي برده كه اگر مي‌خواهد با دشمن مقابله كند بايد به درستي و نه با تعصب و يا ذهنيت‌هاي ساده انديشانه، واقعيتها و توانمنديهاي دشمن را بشناسد.

از نظر جلالي مهم‌ترين عنصر درتعريف جديد از پدافند غيرعامل، نحوه اداره مردم است. زيرا درجنگ‌هاي جديد مردم هدف مستقيم نيستند بلكه زيرساخت‌ها و هرآنچه كه قدرت اداره كشور ومردم را به دولتها مي‌دهند هدف هستند تا دولت قابليت اداره كشور را ازدست داده و باعث افزايش اعتراضات مردمي عليه دولت و درنهايت شورش و سرنگوني نظام سياسي شوند. جلالي نام اين نوع جنگ‌ها را جنگ‌هاي تميز مي‌گذارد.

جلالي جنگ فعلي عليه كشورمان را اقتصادي ارزيابي كرده و از تشكيل قرارگاهي در وزارت خزانه داري آمريكا براي اجرايي شدن قطعنامه‌هاي سازمان ملل مي‌گويد كه بر اساس مباني حقوقي سه قطعنامه، سعي دارد تمامي معاملات كشورمان را تحت كنترل بگيرند. او همچنين نحوه استفاده از سيستم‌هاي نرم افزاري براي پيشبرد اين نوع جنگ ها را نيز تشريح مي‌كند و راههاي مقابله با آن را هم نشان مي‌دهد.از نظر رئيس سازمان پدافند غيرعامل، مهم‌ترين راهبرد كشور درشرايط كنوني بايد گسترش زيرساختهاي‌IT و پيدا كردن راههايي براي نزديك ترشدن هرچه بيشتر مردم به دولت باشد.
با هم اين گفت‌وگو را مي‌خوانيم:

* قبل از انقلاب، سازمان دفاع غيرنظامي بود، علت خاصي باعث تغيير نام آن به پدافند غيرعامل شده است؟

دفاع غيرنظامي چند حوزه را دربر مي‌گرفت، مثل سيل، زلزله، حوادث طبيعي و... كه الان در وزارت كشور متولي آن بخش مديريت بحران را اداره مي‌كند. پدافند غيرعامل، دفاع در برابر حوادث ناشي از جنگ و نظامي است. قبل از انقلاب اين سازمان تشكيل شد ولي به ثمر نرسيد، بعد از انقلاب سازمان دفاع غيرنظامي را در بسيج ادغام كردند ولي بسيج چون براي دفاع از انقلاب تشكيل شده بود اين كار را برعهده نگرفت. بسيج جزو نيروهاي مسلح محسوب مي‌شد و در ساختار سياسي مسئوليتي نمي‌توانست برعهده بگيرد. سلسله مراتب نيروهاي سياسي و نظامي در ساختار حكومتي ما جدا از يكديگرند، فرماندهي كل قوا با رهبري است و در برابر رياست جمهوري، وزيران و استانداران را مديريت مي‌كند و ارتباط اين دو بخش توسط شوراي‌عالي امنيت ملي و شوراي تامين استان‌ها برقرار مي‌شود.

* رابطه دفاع نظامي و اداره سياسي با هدايت رهبري است و در بحران‌هاي شهري يا نظامي ايشان تفويض اختيار مي‌كنند به سيستم سياسي.

سال 82 به دستور رهبري كميته پدافند غيرعامل تشكيل شد كه نمايندگاني از دولت، ستاد كل نيروهاي مسلح، قرارگاه پدافند هوايي و وزارت دفاع داشت كه نماينده ستاد كل نيروهاي مسلح رئيس كميته بود. در آن زمان ساختار مباني، تعاريف و برنامه‌هاي كميته تدوين و در برنامه چهارم توسعه در بند 10 ماده 121 نيز دولت مكلف به آماده‌سازي زيرساخت‌ها شد.
بعدا قرار شد شكل اجرايي‌تري به‌خود بگيرد، لذا به سازماني متناسب با مأموريت‌هاي خود گسترش يافت. سال گذشته كه دولت اختيارات گسترده‌تري به استانداران داد قرار شد دفاتر سازمان پدافند غيرعامل در 30 استان كشور راه‌اندازي شود كه تا به حال درچندين استان فعال شده است.

* حوزه كاري شما صرفا نظامي است؟

حوادث دنيا به سه دسته تقسيم مي‌شوند؛ طبيعي (سيل، زلزله و...)، انسان ساخت (حوادث صنعتي، چرنوبيل، بوپال هند و...) و حوادث جنگلي. الان حوزه كاركرد ما تهديدات نظامي است و ما تلاش مي‌كنيم زيرساخت‌ها را به پايداري برسانيم.

* جمهوري اسلامي بعد از انقلاب با يك جنگ 8 ساله روبه‌رو شد، در اين 30سال هيچ‌گاه از تهديدها در امان نبوده‌ايم، اخيرا نيز تهديدها جدي‌تر هم شده‌اند، آيا فكر كردن به پدافند غيرعامل در زمان حاضر خيلي دير نيست؟ چرا اين بحث تا به حال جدي گرفته نشده است؟

دولت مسئوليت دفاع ندارد، وزير دفاع كارش پشتيباني‌لجستيكي (مثل تهيه سلاح، تغذيه، لباس، صنايع دفاعي و...) از نيرو‌هاي مسلح است. چون دولت احساس مسئوليتي در برابر دفاع نمي‌كند لذا پدافند غيرعامل ما ادبياتش به لحاظ فني توسعه نيافته است. در حال حاضر آنچه از ادبيات اين نوع پدافند داريم در حوزه نظامي و براي حفظ نيروها در صحنه جنگ است ولي در صحنه سياسي كاربرد ندارد.

مثلا بحث استتار در صحنه‌هاي جنگ مشخص است ولي براي استتار پالايشگاه‌ها، كارخانه‌ها و.. بايد مدل‌هاي ديگري را جست‌وجو كرد. اين ادبيات هنوز در كشور ما توسعه نيافته است؛ بايد مفاهيم جديدي از تهديد و راه‌حل‌هاي آن را ارائه كنيم تا در شرايط تهديد مهم حداقل آسيب‌پذيري را داشته باشيم.

مثلا اگر كارخانه پتروشيمي مورد حمله قرار گيرد - به دليل وجود مخازن آمونياك كه باعث شيميايي شدن محيط و مردمي كه اطراف آن زندگي مي‌كنند مي‌شود- بايد محاسبات فني به‌گونه‌اي صورت گيرد كه اين كارخانه‌ها دور از مناطق مسكوني ساخته شود يا اخيرا نرم‌افزاري تهيه كرده‌اند كه درصورت تهديد، اين مخازن گاز آمونياك را چگونه تخليه و يا خنثي كنند كه مردم آسيب نبينند.

* مدل استتار در جنگ‌هاي گذشته با حال فرق دارد، الان كشتي‌هاي جنگي در ميان اقيانوس، موشك‌ها ي هدايت شونده به مراكز هدف مي‌زنند، در برابر اين نوع جنگ‌هاي نرم‌افزاري و رايانه‌اي چه مي‌توان كرد؟

اصل استتار فرقي نمي‌كند اما مدل آن تفاوت دارد، قبلا چشم طبيعي بوده الان چشم الكترونيك است. مثلا براي استتار يك هدف حمله بايد كاري كنيم كه بازتابي از تصوير نزديك به شكل ديگري باشد يا اينكه سيستم‌هاي ليزري در هواي بخار و مه كار نمي‌كند، توليد دود بخار، چشم ليزري را خنثي مي‌كند. روي اين مدل‌ها كار و تحقيقات صورت مي‌گيرد. آلماني‌ها و روس‌ها آينه‌اي ساخته‌اند كه تشعشات راداري سنجنده‌ها (رادارها، ماهواره‌ها و...) را منعكس مي‌كند.

* پدافند غيرعامل زير نظر چه دستگاهي است؟

در حال حاضر زيرنظر ستاد كل است ولي دولت هم در اين سازمان نماينده دارد. در سياست‌هاي كلي نظام كه به تصويب مجمع تشخيص رسيده است پيش‌بيني شده كه سازمان زيرنظر دولت قرار بگيرد ولي اين سياست‌ها هنوز به تصويب مقام معظم رهبري نرسيده است.

* هدف اصلي جنگ‌هاي جديد ايجاد فاصله بين مردم و دولت‌ها با وارد كردن فشارهاي عمدتا اقتصادي است، پدافند غيرعامل، بايد جست‌وجو براي راه‌هايي جهت كاهش فشارها و نزديكي بيشتر مردم با دولت‌هايشان باشد، به نظر شما برخي طرح‌هايي كه اكنون اجرا مي‌شود مثل طرح امنيت اجتماعي باعث جدايي ميان مردم و دولت است و يا برعكس عمل مي‌كند؟ منظور آن بخش از طرح كه عمدتا زنان و جوانان را دربرمي‌گيرد.

مردم ممكن است به طور طبيعي اگر مشكل پيدا كنند، اعتراض كنند كه بحق هم هست، تا آن اندازه از مشكلات كه ناشي از تصميمات مسئولان است بايد به اعتراضات توجه كرد ولي آن اندازه هم كه ناشي از دخالت‌هاي خارجي است بايد شناسايي و به مردم آگاهي داده شود.

* شما جنگ فعلي را اقتصادي مي‌دانيد. شيوه‌هاي اتخاذ شده شما در برابر دفاع غيرعامل در برابر اين جنگ چيست؟

حوزه‌هاي مختلف و روش‌ها و پيامدهايي كه ممكن است عليه ما به وجود آورند را مورد بررسي و ارزيابي قرار داده‌ايم، روي روش‌هاي آمريكايي‌ها كه در دانشگاه‌هاي نظامي و غيرنظامي آنها تحقيق شده بحث كرده‌ايم، جدا از لايه‌هاي تبليغاتي كه روي كارهاي خود مي‌پوشانند اصل حقايق را بررسي كرده‌ايم.

مثلا در حوزه IT كشور ما به سمتي مي‌رود كه ايجاد زيرساخت‌هاي تجارت الكترونيك، آموزش اينترنتي و استفاده از تكنولوژي IT در همه زمينه‌ها اجتناب‌ناپذير است. زيربناي فضاي IT شبكه اينترنت است كه اكثر سرورهاي آن در اختيار يا در كنترل آمريكاست. بايد شبكه داخلي اينترنت (اينترانت) داشته باشيم تا اگر شبكه اينترنت ما قطع شد، داخل به هم نريزد. در حال حاضر سازمان‌ها و دستگاه‌ها به طور مستقل شبكه لوكال دارند ولي شبكه ملي نيست. بايد به سمت توليد سخت‌افزارهاي بومي قابل‌اتكا برويم تا جزئيات قابل كنترل باشد.

بايد سيستم عامل ملي داشته باشيم تا بتوانيم از اطلاعات داخل شبكه محافظت كنيم. نرم‌افزارهاي كاربردي هم خيلي مهم هستند. مفهوم اين سخنان آن است كه اگر در شرايط حساس، اطلاعات مهم ما در شبكه‌هاي اينترنت و زيرساخت‌هاي IT از طرف آمريكايي‌ها قفل شود، كل نظام مالي، اقتصادي و... كشور به خطر افتاده و ناامني و بي‌نظمي به وجود خواهد آمد، بايد كاري كنيم كه اين زيرساخت‌ها در اختيار خودمان باشد. در حال حاضر با بانك مركزي تعامل كرديم كه زيرساخت‌هاي IT خودي باشد.

* در حال حاضر كه سيستم‌ها ايراني نيستند، چقدر طول مي‌كشد تا اين برنامه شما عملي شود؟

اگر اراده كنند ظرف كوتاهترين زمان مي‌توان اين كار را كرد، چون به لحاظ منابع علمي و انساني كم نداريم، منتهي به دلايل مختلف حاضر نيستيم تن به توليد بدهيم. حاضر نيستيم آن زحمات و تلاش‌هاي خارجي‌ها را انجام داده و شبكه IT كاملا ملي و مستقل داشته باشيم، هميشه به دنبال لقمه آماده هستيم.

در حال حاضر در صدا و سيما سيستم فايروال تعريف كرديم مدت زيادي است كه روي اين سيستم كار مي‌شود و تهاجمات سايبري آمريكا و اسرائيل را پاسخ داده است. بايد اين سيستم را توسعه داده، آموزش بدهيم و اشكالاتش را برطرف كنيم.

* جنگ اقتصادي مدت‌هاست شروع شده ولي ما هنوز در ابتداي راهي هستيم كه با اين جنگ مقابله كنيم. فكر مي‌كنيد بتوانيم با سيستم‌هاي پيشرفته آنها مقابله كنيم؟

يكي از سناتورهاي آمريكايي در جلسه سناي اين كشور با استفاده از جداول و آماري كه داشت تحليل مي‌كرد كه اگر قطعنامه سوم عليه ايران مصوب شود بين 8 تا 14 ماه طول مي‌كشد كه فشار تحريم‌ها از دولت ايران عبور كرده و به مردم برسد، در برنامه‌اي كه آنها تنظيم كرده‌اند گفته‌اند 10تا14 ماه طول مي‌كشد كه تحمل مردم در برابر فشارهاي اقتصادي بسيار كاهش يابد به طوري كه زمينه براي اقدامات مكمل بعدي فراهم شود.از نظر آنها در زماني كه دولت در حال انجام اقداماتي براي كاهش فشار اقتصادي برمردم است اقدامات مكمل آنها جواب نمي‌دهد.

جايي دست به كار مي‌شوند كه تحمل مردم طاق شده باشد. آنها روي دو عنصر توليد ناامني در كشور و توسعه فضا و جو ناامني كار مي‌كنند. ايجاد واكنش‌هاي اعتراضي و سپس كشاندن اين اعتراضات به سمت درگير شدن با دولت و بروز ناامني در مناطق مرزي جزو اين سياست‌هاست. در حوزه‌هاي اقتصادي نيز تلاش مي‌كنند توسط عده‌اي سودجو كه نمي‌دانند ما در چه شرايطي هستيم و به دنبال منافع شخصي هستند، بي‌اعتمادي ايجاد كنند.

در اين شرايط بايد مجازات‌هاي خاصي براي اين افراد پيش‌بيني شود، كسي نبايد شك داشته باشد كه ما درگير جنگ اقتصادي هستيم كه مجازات‌هاي آن با شرايط عادي تفاوت دارد. صدا و سيما و نشريات در اين زمان مسئوليت مهمي دارند، اشكالات نبايد به جايي برسد كه به اعتراض مردمي و سپس برخورد نيروهاي انتظامي برسد چون آن‌موقع ديگر فايده‌اي ندارد. صدا و سيما بايد مسائل را براي مردم تشريح كند.

* يكي از راه‌هاي آگاهي دادن به مردم گفتن حقايق و راهكارهاي حل مشكلات است. در حالي كه هميشه دولت‌ها سعي دارند جو را بسيار آرام و عادي و عملكرد خود را كاملا موفق اعلام كنند.

گفتن و يا نگفتن حقايق به مردم مسئله اصلي نيست اما بايد به موضوع و مشكلات پرداخت، من جزو كساني هستم كه مي‌گويم حقايق را بايد به مردم گفت، اما با زاويه و شيب مناسب به طوري كه آرامش آنها برهم نخورد. يكي از وظايف دولت ايجاد آرامش است ولي مفهومش اين نيست كه در مورد مسائل توضيح ندهيم. الان دوران بسته شدن مرزهاي ارتباطي مردم نيست. نمي‌شود از رسيدن اطلاعات به مردم جلوگيري كرد مردم را نبايد خواب كرد، بلكه با آگاهي آرامش پيدا مي‌كنند.

تاريخ درج: 9 تير 1387 ساعت 08:25 تاريخ تاييد: 9 تير 1387 ساعت 10:17 تاريخ به روز رساني: 9 تير 1387 ساعت 10:11
يکشنبه 9 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 326]