بيابان زايي سومين چالش مهم جامعه جهاني در قرن 21

واضح آرشیو وب فارسی:ایسکانیوز: بيابان زايي سومين چالش مهم جامعه جهاني در قرن 21

تهران – خبرگزاري ايسكانيوز: بيابان زايي بعد از دو چالش تغيير اقليم و كمبود آب شيرين به عنوان سومين چالش مهم جامعه جهاني در قرن 21 محسوب مي شود.

بطوريكه بر اساس گزارشات سازمان هاي بين المللي يك ششم جمعيت، سه چهارم اراضي خشك و يك سوم خشكي هاي جهان به مساحت پنج ميليارد هكتار در 110 كشور جهان در معرض مواجهه با پديده بيابان زايي است.
تهديد تخريب 73 درصد كل مراتع جهان به مساحت 3/3 ميليارد هكتار، كاهش توان توليد خاك در 47 درصد مناطق خشك جهان، غير قابل استفاده شدن 50 تا 70 هزار كيلومتر مربع اراضي حاصلخيز در سال و بالغ بر 42 ميليارد دلار خسارت سالانه به محصولات كشاورزي همراه با اثرات بسيار وسيع و گسترده اكولوژيكي، اجتماعي، اقتصادي، فوريت محيطي به ويژه فقر گسترده و تخريب منابع پايه بعنوان تنها بخشي از آثار و پيامدهاي جهاني پديده بيابان زدايي مسحوب مي شود.
در ايران به ويژه به علت تعدد، گستردگي و پيچيدگي عوامل محيطي و انساني بيابان زا، اين پديده همچون ابعاد بين المللي واجد پيامدهاي وسيع اكولوژيكي، اقتصادي ، اجتماعي و زيست محيطي است.
هجوم ماسه هاي روان و خسارت ناشي از آن به كانون هاي جمعيتي، زير بنايي، صنعتي و اراضي كشاورزي ، كاهش حاصلخيزي و توان توليد اراضي زارعي و عرصه هاي منابع طبيعي، كاهش كمي و كيفي آب هاي زيرزميني، افزايش حساسيت اراضي به فرسايش، افزايش سيل خيزي، تشديد آلودگي هاي زيست محيطي، كاهش تنوع زيستي، ناپايداري نظام توليد و تهديد منابع معيشت و در مجموع ناپايداري اكولوژيكي،اجتماعي، اقتصادي و زيستي از جمله مهمترين آثار سوء اين پديده در ايران محسوب مي شود.
بيابان زايي به مفهوم تخريب سرزمين يا كاهش توان توليد بيولوژيك اراضي در مناطق خشك، نيمه خشك و خشك نيمه مرطوب اطلاق مي شود.
بيابان زايي تحت تاثير دو دسته عوامل محيطي و انساني كه در بين عوامل محيطي و انساني است كه در بين عوامل محيطي عامل اقليمي با پارامترهاي همچون زمان و ميزان نامناسب بارندگي، تبخير بالا، فراواني و سرعت زياد باد، گستردگي مناطق يا اقليم خشك و فراخشك و ... با عامل زمين شناسي، همچنين بلاياي طبيعي چون لغزش و رانش زمين و سيل از مهمترين عوامل محيطي بيابانزا مسحوب مي شود.
در بين عوامل انساني كه البته از عوامل محيطي مهمتر هستند بهره برداري بيش از حد از سفره هاي آب زيرزميني و در نتيجه افت سطح سفره و يا شور شدن آب هاي زيرزميني، آلودگي آب هاي زيرزميني از طريق پساب هاي صنعتي، شهري و كشاورزي ( ناشي از مصرف بي رويه كود، سموم آفت كش و علف كش و ...)، شيوه هاي نامناسب آبياري، آيش بلند مدت اراضي زراعي حساس به فرسايش، شخم در جهت شيب، بوته كني، تخريب و تبديل غير اصولي كاربري جنگل ها و مراتع، عدم تعادل بين تعداد دام و ظرفيت مرتع و تخريب ناشي از برداشت غير اصولي از معادن سطحي از مهمترين عوامل بيابان زا محسوب مي شوند.
در ايران حدود 100 ميليون هكتار از اراضي در معرض پديده بيابان زايي قراردارد كه از اين مساحت 75 ميليون هكتار در معرض فرسايش آبي، 20 ميليون هكتار در معرض فرسايش بادي و پنج ميليون هكتار در معرض ساير اشكال شيميايي و فيزيكي تخريب سرزمين همچون كاهش حاصلخيزي، شوري زايي و ... است.
اما از حيث قلمرو سرزمين هاي بياباني از كل مساحت كشور 7/43 ميليون هكتار آن در زمره اكوسيستم بياباني است كه 32 ميليون هكتار از اين مساحت صرفا شامل پديده هاي بياباني فاقد پوشش گياهي است كه حدود 20 ميليون هكتار از اين اكوسيستم هاي بياباني تحت فرسايش بادي است و 4/6 ميليون هكتار از آن در محدوده مناطق تحت تاثير فرسايش بادي در 183 منطقه در 82 شهرستان و در 18 استان جز كانون هاي بحراني فرسايش بادي قلمداد مي شود به طوريكه در اين مناطق فرسايش بادي واجد خسارات عديده اكولوژيكي، اقتصادي ، زيستي و ... به مناطق مسكوني، تاسيسات زير بنايي صنعت، اراضي كشاورزي و منابع زيستي كشور است.
در مجموع از نظر تناسب سطح مناطق خشك ايران با جهان، كشور ايران روي كمربند خشك جهان قرار گرفته و 61 درصد از مساحت آن داراي اقليم خشك و فراخشك است كه 1/3 برابر درصد جهاني است. در مجموع ايران با 2/1 درصد خشكي هاي جهان داراي 4/2 درصد پديده هاي بياباني فاقد پوشش گياهي و 08/3 درصد مناطق بياباني جهان است./06/125
شنبه 8 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایسکانیوز]

[مشاهده در: www.iscanews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 244]