غفلت از مسئوليتغفلت از مسئوليت دنياي مجازي اينترنت ،فرصت ها و تهديدات

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: غفلت از مسئوليتغفلت از مسئوليت دنياي مجازي اينترنت ،فرصت ها و تهديدات
محمدمقدمبخش پاياني«بدانيد همه واقعيت اينترنت چيزي نيست كه شما (مسئولان) در گزارش خود آورده ايد. اينترنت الآن مثل يك جريان افسارگسيخته است. آبي از يك طرف سرازير شده و آن وسط، جويي بازي كرده ايد؛ يك مقدار آب از اين جوي مي آيد، اما ده جويچه و حتي جوي هاي بزرگ از اين طرف و آن طرف دارد مي رود و تحت كنترل شما نيست... امروز حتي دنيانگران اين مسئله است.از دوستان وزارتخانه پست و تلگراف و تلفن پرسيدم آيا براي اينترنت «فايروال» آورده ايد، گفتند سفارش كرده ايم تهيه كنند... وقتي مي گويم مهار گسيختگي، معنايش اين است. اين مثل آن است كه كسي يك سگ وحشي را بياورد، بگويند قلاده اش كو؛ بگويد سفارش كرده ايم آهنگر قلاده را بسازد! آدم قلاده را درست مي كند و به گردن سگ مي اندازد و سپس او را مي آورد اين جا مي بندد. چه لزومي دارد اول ما مدتي خسارتش را تحمل كنيم، بعد بستن آن سخت تر بشود؟ الان بستن آن سخت تر است. در همين كافي نت ها و بخشهاي «آي.اس.پي» و امثال اينها مشكلاتي وجود دارد... مشكلات ما در تصميم گيري ها نيست. ما تصميم گيري مي كنيم، حرفهاي خيلي خوب و زيبا هم مي زنيم، اما دنبال نمي شود. چرا دنبال نمي شود؟ بايد دنبال شود. مسئولان بايد دنبال كنند.»فرازهايي از بيانات مقام معظم رهبري در ديدار اعضاي شوراي عالي انقلاب فرهنگي در مورخه 16 آذر 81 كه به موضوع افسارگسيختگي اينترنت و ضرورت نظارت بر آن اشاره كرده اند، خوانديد. در اين نكته شكي نيست كه آنچه امروز در اثر استفاده هاي ناصحيح و غيراصولي از اين فناوري، دامن گير جامعه و به ويژه جوانان و نوجوانان شده، حاصل بي توجهي ها و عدم مديريت صحيح است.جنس تازه اعتياداعضاي خانواده پشت ميز شام مي نشينند. بازهم جاي او خالي است. پدر نگاهي پرسشگر به صندلي خالي و آن سوي تر مادر مي اندازد. مادر خانواده سري به تاسف تكان مي دهد و از پشت ميز برمي خيزد. پله ها را به شتاب بالامي رود. با ناراحتي ضربه هايي به در اتاق مي كوبد. صدايي خسته جمله اي تكراري را بازگو مي كند: «نمي تونم بيام، كار دارم شما شامتون را بخورين» مادر اين بار محكم تر به در مي كوبد: «لااقل در را باز كن ببينم چه كار مي كني، اصلاً چند وقته خيلي عوض شدي، چرا؟»پسر جوان در را باز مي كند. نگاه خسته او به نگاه پرسشگر مادر پيوند مي خورد. مادر بغض خود را فرو مي خورد: «با خودت چيكار مي كني» با ناراحتي از پله ها پايين مي رود... رفتار پسر خانواده را نگران كرده است. نگراني هر روز بيشتر از گذشته بر روح و ذهن آن ها سوهان مي كشد.گروهي از كارشناسان، بر اين باورند كه فعاليت زياد با يارانه و پرسه در فضاي اينترنت نوعي اعتياد خطرناك به همراه دارد و آثار سويي بر روح و روان و جسم كاربران اينترنتي مي گذارد. رضا مقصودي كه نحوه كار با اينترنت را در برخي از مراكز آموزشي آزاد، تدريس مي كند در اين باره مي گويد: «اينترنت جذابيت هاي خاص خود را دارد كه كاربران را ساعتها به خود مشغول مي كند. در خلال تدريس چگونگي فعاليت در اينترنت، همواره به دانش پژوهان يادآور مي شويم كه بايد روحيه مقاومت در برابر جذابيت هاي فريبنده اينترنت را در خود تقويت كنند و صرفاً در مدت زمان محدود و مشخصي به موضوع موردنظر خود در اينترنت بپردازند.»وي از پرش پلك چشم، تيك هاي عصبي صورت، گردن و دست به عنوان آثار زيانبار كار با رايانه در مدت طولاني نام مي برد.مقصودي مي گويد: «والدين و حتي مديران سازمان ها و مراكزي كه از اينترنت استفاده مي كنند بايد ميزان ساعت حضور كاربران را كاملاً كنترل كنند. البته خانواده ها بايد به اين نكته توجه ويژه اي داشته باشند. خلق و خوي عصبي، انزواطلبي و روياپردازي از جمله آثار روحي كار با اينترنت است. »وظيفه حساس مجريان قانونحاكميت به عنوان قويترين نهاد فرهنگ ساز جامعه كه داراي ابزارهاي تبليغي و قضايي موثري است وظيفه دارد با استفاده از روشهاي مختلف از بروز مشكلات و عوارض نامطلوب اينترنت در سطح جامعه جلوگيري كند.حجه الاسلام سيداحمد نجفي، كارشناس امور فرهنگي و فعال در عرصه اينترنت و وب، با اشاره به ضعف و كندي حركت هاي صورت گرفته در كنترل ومديريت اينترنت نسبت به وقايع و نيازهاي روز، مي گويد: «آئين نامه جرائم اينترنتي سال گذشته ابلاغ شد در حالي كه اينترنت در ايران از سال 1380 گسترش بسيار چشمگيري داشته است. بايد تعلل چند ساله مسئولان در ابلاغ اين آئين نامه بررسي شود. چه كساني از اين تعلل و تاخير زيان ديده اند. گذشته از برخورد قضائي با جرائم اينترنتي، فرهنگ سازي براي آشنا سازي مردم خصوصاً خانواده ها با اين تكنولوژي بسيار مهم است. بسياري از ناهنجاري هاي اخلاقي و تأثيرات منفي اين پديده در لايه هاي زيرين جامعه وجود دارد ولي به چشم نمي آيد.» وي مثالي مي زند: «اگر فرزندي در خانواده با دوستان ناباب معاشرت داشته و دچار ناهنجاري هاي اخلاقي شود، والدين، سريعاً اين موارد را مشاهده مي كنند. در حالي كه آثار سوء اينترنت با ظاهري فريبنده در خانواده نفوذ مي كند ولي هيچ يك از والدين مطلع نمي شوند!».وي با تأكيد بر اهميت فرهنگ سازي، آموزش، روشهاي تعامل با اين پديده مي افزايد: «طي چند سال اخير آموزش تأثيرگذار تلويزيوني با بروشور آموزشي در اين زمينه مشاهده نشده است. نكته جالب توجه آنكه حتي در خانواده هايي كه والدين اينترنت را به خوبي شناخته و استفاده مي كنند. چگونگي استفاده فرزندانشان سؤال و دغدغه بسيارمهم آنان است. تاكنون در صفحات حوادث روزنامه ها به كرات اخبار مختلفي در مورد فريب و اغفال جوانان و نوجوانان از طريق ارتباطهاي اينترنتي و به دام افتادن جوانان در شبكه هاي غيرقانوني هرمي (از قبيل گلدكوئيست و...) را خوانده ايم. اين اخبار زنگ خطري براي متوليان فرهنگي، اجتماعي و انتظامي جامعه است تا با فرهنگ سازي و آموزش هاي جدي براي جوانان و خانواده ها ميزان اين آسيب ها را به حداقل ممكن برسانند.»جرايم اينترنتي و Spamهاجرايمي كه در محيط اينترنت به وقوع مي پيوندند به طور چشمگيري افزايش پيدا كرده اند. هكرها، جاسوسان اينترنتي، متجاوزان حريم خصوصي افراد، كلاهبرداران حرفه اي شبكه اين محيط را آلوده ساخته اند. فعاليت آنان همانند تار عنكبوت بر اطراف شبكه تنيده شده و محيطي غيرممكن را به وجود آورده است.مهندس مجيد آشنا پژوهشگر و محقق در عرصه جرائم اينترنتي با اشاره به نتايج حاصل از يك مطالعه جديد در اين باره، مي گويد: در حال حاضر، كاربران خانگي بيش از گذشته مورد تهاجم و حملات ويروس ها، برنامه هاي مخرب اينترنتي، دام هاي شيادان حرفه اي و... قرار مي گيرند. طبق گزارش جديد شركت امنيتي سيمانتك، جرايم سايبر، تمامي رايانه هاي خانگي را محاصره كرده و به راحتي از كاربران سوءاستفاده مي كند.ميزان انتشار برنامه هاي مخرب اينترنتي و تخلفات ناشي از آن طي يك سال گذشته تا 81 درصد افزايش پيدا كرده است.»وي يادآور مي شود: «مسئله Spam ها نيز ضررهاي مالي فراواني را به وجود مي آورند. جنايت كاران اينترنتي معمولاً از پست هاي الكترونيكي استفاده مي كنند تا با دستيابي به اطلاعات شخصي كاربران بتوانند باعث ايجاد ناراحتي هاي روحي و رواني، باج خواهي، اختلافات خانوادگي، سرقت از حساب هاي بانكي و... شوند.»وي معتقد است كه مشكلات حقوقي مربوط به تجارت الكترونيك، هرزه نگاري، حقوق مالكيت فكري، تعدد زبان و دامنه هاي بين المللي نيز از جمله ديگر موضوعاتي است كه بايد يك گروه كاري مشخص به آن پرداخته و اظهارنظر كنند.حاكميت و حكومت بر فضاي مجازيبدون ترديد بايد فرق ميان حاكميت را - كه عنصري ايدئولوژيك است با حكومت - كه قالبي متدولوژيك دارد- تشخيص داد و دوباره به اين مسئله انديشيده شود كه در اينترنت چه قالبي را مي توان براي حاكميت در نظر گرفت.امروزه مردم عقب مانده ترين كشورها از يك سو و پيشرفته ترين آنها از سوي ديگر در اينترنت با هم تعامل مي كنند. اين موضوع عكس دنياي واقعي است كه مي توانند مرزهايي را براي خود طراحي كنند.مهدي صمدي نويسنده و پژوهشگر در مسائل اجتماعي و سياسي در اين باره مي گويد:« خوابي كه اينترنت براي حاكميت كشورها ديده است بسيار خطرناكتر از خوابي است كه مجامع حقوقي بين المللي، براي اين موضوع تدارك ديده اند. در اينترنت از مأموران مرزباني خبري نيست. حتي پاسپورت كسي را هم مهر نمي زنند! كشورهايي كه علاوه بر پاسپورت، ويزا هم مي خواهند در اينجا درمانده تر مي شوند. حتي كشورهايي كه مسافرت اتباع خود را به همديگر ممنوع كرده اند نمي توانند جلوي تردد مسافرين عجول خود را بگيرند. با همه اين احوال قضاوت كنيد كه آيا مي توان در اين دنيا زيست و به فكر كنترل اينترنت نبود؟» وي معتقد است: «آنچه بيش از همه ذهن مسئولان كشورها را آشفته كرده قدرت مشتركي است كه كشورها در برابر آن پيدا مي كنند. به عبارت ديگر همان اندازه كه موافقان فرصت استفاده از شبكه جهاني وب را دارند مخالفان نيز از اين فرصت بهره مندند و از اين لحاظ اولين جرقه ها براي ايجاد نظامي دموكراتيك در اينترنت ايجاد مي شود.»وي در ادامه به گسترانيدن سفره هاي رنگين و دسترسي هاي آسان از طريق پذيرش انفجار اطلاعاتي كه به واسطه اينترنت رخ داده اشاره مي كند و مي افزايد: «اصوات مختلف كه از هر كورسويي به سمت فضاي مجازي ارائه شده آن را به اندازه اي شلوغ كرده است كه امكان بهره برداري از آن را بسيار سخت مي كند.» وي بر اين باور است كه قانونگذاري در وضعيت كنوني براي اينترنت همانند مرتب كردن يك انبار كاه است.« تصور كنيد وارد يك انبار شده ايد و مي خواهيد شاخه هاي قد و نيم قد كاه را ترتيب دهيد. چه حالي به شما دست خواهد داد؟ مطمئناً خوشحال كننده نيست ولي باز مطمئناً نمي توان از اقدام به چنين امري طفره رفت. بشريت امروز براي ادامه فعاليت هاي خود به چنين واقعيتي نياز دارد. وقتي افراد متوجه شدند كه ايجاد اطلاعات فراوان بدون مناسبت پذيري براي آنها دردسرساز شده است تصميم گرفتند فكري به حال اين قضيه بكنند.»در اينترنت عقب نمانيم!حامد طالبي خبرنگار و بلاگر فعال با ابراز تأسف از كم تحركي ايران در بخش فناوري هاي عصر جديد مي گويد:ما همواره در اين عرصه عقب مانده ايم و صرفا يك مصرف كننده ايم. به همين دليل ما هرگز نخواهيم توانست تسلطي كامل و همه جانبه بر آنچه ماهيتي غيرخودي دارد، پيدا كنيم. آنچه درباره اينترنت مي توان گفت اين است كه اين مقوله قطعا از خاستگاهي برخوردار است كه ما كمتر بر آن سيطره داريم. به همين دليل نمي توان ايراد را صرفا به مسئولان وارد آورد. اما آنها را نيز نمي توان در اين مسئله بي تقصير دانست.وي در ادامه مي افزايد: «برخي از مديران اجرايي از اطلاعات كافي درباره اينترنت برخوردار نيستند و از مسائل، مختصات و ماهيت آن آگاهي لازم و نزديك را ندارند. در سايه اين عدم آشنايي، هيچ كار حساب شده اي نيز بابت آموزش و چگونگي هدايت و استفاده از آن صورت نمي پذيرد و تصميم سازي دقيقي انجام نمي شود. حالا كه رويكرد شديدي نسبت به اينترنت آن هم به خصوص در ميان جوانان وجود دارد، مناسب اين است كه اين مسئله را به يك فرصت تبديل و از مبدل شدن به تهديد جلوگيري كنيم كه يكي از راهكارهاي تحقق اين موضوع، آموزش وبلاگ نويسي است. اين كار باعث مي شود تا ساعات زيادي از اوقات فراغت جوانان در مسيري نهادينه شده صرف شود و همچنين وب گردي هاي بيهوده و حضور در چت روم ها و جستجوهاي نامطلوب و بي مورد كاهش يابد.»طالبي در ادامه با ارائه مثالي به تبيين تأثير عدم آگاهي بر تصميم سازي ها مي پردازد:«بايد با يك تشخيص درست و آگاهي كافي، از رواج سايت هاي مبتذل منحرف و معاند جلوگيري كرده و آنها را فيلتر كنيم. اما نحوه شناسايي اين وبلاگها و سايتها نيز بسيار مهم است چرا كه با حساس كردن سيستم به يك كلمه نمي توان مطمئن بود كه از فعاليت يك سايت مبتذل جلوگيري كرده ايم. امكان دارد يك سايت در حال ارائه مطالب علمي و يا كار پژوهشي در حوزه هاي تخصصي باشد كه سيستم به برخي كلمات آن حساس است و جزو كلمات ممنوعه به شمار مي روند، آنگاه آن سايت و يا وبلاگ علمي فيلتر مي شود كه اين صحيح نيست و بايد روشي را اتخاذ كرد كه همه اين مسائل، درنظر گرفته شود.»اينترنت و وظيفه نهادهاي دينيبا ورود فناوري تازه و به ويژه اينترنت فضاي مناسبي براي تعامل در عرصه دين پديد آمده است.حجت الاسلام سيداحمد نجمي در اين باره به وظيفه حساس نهادهاي ديني اشاره مي كند و مي گويد:«نهادهاي ديني بايد بهره گيري صحيح از تكنولوژي اينترنت داشته باشند. خوشبختانه در اين زمينه بسياري از مؤسسات و كارشناسان علوم ديني وارد صحنه شده اند و حتي برخي مراكز تخصصي ديني فعال در زمينه اينترنت نيز راه اندازي شده است. هم اينك مراجع تقليد با بهره گيري از سايتهاي خودگسترده ترين ارتباطات را با مقلدان و مسلمانان جهان دارند و يا بسياري از طلاب از طريق سايت، و بلاگ و چت به مخاطبان و پرسشهاي بيشمار آنان پاسخ مي دهند، اما تا نقطه مطلوب فاصله بسيار است.»وي تأكيد مي كند: «مراكز ديني بايد با ارتقا تخصص خود همگام با پيشرفتهاي روز حركت كنند. در دنياي اينترنت حرف نخست را تخصص مي زند. تربيت نيروهاي متخصص و بهره گيري مناسب از آنان يكي از اصلي ترين وظايف مراكز ديني است.» وي در ادامه به ضرورت آگاهي لازم مبلغان ديني از اينترنت اشاره كرده و مي افزايد:«هم اينك هزاران مبلغ ديني با جوانان و دانشجويان سروكار دارند كه بخشي از ساعات شبانه روزي خود را در فضاي اينترنت سپري مي كنند و اينترنت تبديل به بخشي از زندگي و هويت آنان شده است. معضلات ارتباط هاي اينترنتي، سؤالات شرعي در زمينه استفاده هاي گوناگون از اينترنت و حتي خطر اسارت در دامهاي شيطاني بخشي از مشكلات جوانان است كه نيازمند مشاوره با عالمان و مبلغان ديني است و لازمه ارائه مشاوره صحيح در اين زمينه آشنايي دقيق با ابزارهاي گوناگون اينترنتي خواهد بود. مبلغاني كه در جمع جوانان و دانشجويان حاضر مي شوند بايد با اين عرصه آشنايي كامل داشته باشند.»
پنجشنبه 6 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 242]