جهان - معماي هسته‌اي به نام سوريه

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: جهان - معماي هسته‌اي به نام سوريه
جهان - معماي هسته‌اي به نام سوريه

سارا معصومي: داستان فعاليت‌هاي هسته‌اي مخفي سوريه اين روزها در صدر اخبار بين‌المللي قرار دارد. محمد البرادعي، دبير آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي در سخنان اخير خود از دولت سوريه خواست كه به منظور رفع شبهات بين‌المللي در خصوص فعاليت هسته‌اي اين كشور، همكاري لازم با نمايندگان آژانس را به عمل آورند. درخواست البرادعي در شرايطي انجام مي‌گيرد كه تعدادي از بازرسان تسليحات هسته‌اي سازمان ملل امروز وارد سوريه مي‌شوند. كشوري كه تا چندي پيش تنها به دليل حمايت از حزب‌الله لبنان و پناه دادن به رهبران حماس مورد ظن جامعه بين‌المللي قرار داشت اكنون مظنون به در اختيار داشتن تسليحاتي است كه ايالات متحده بيش از هر كشور ديگري نگران آن است. ماه سپتامبر سال گذشته بود كه جنگنده‌هاي اسرائيلي ساختماني در حال ساخت در خاك سوريه را هدف قرار دادند. آنچه كه در رسانه‌هاي بين‌المللي آن روزها در خصوص علت حمله جنگنده‌هاي اسرائيلي به سوريه نقل شد، جامعه بين‌المللي را شوكه كرد. تل‌آويو ادعا كرد كه ساختمان مورد هدف قرار گرفته شده در حقيقت مخفيگاه هسته‌اي سوريه است؛ ساختماني كه دمشق فعاليت‌هاي هسته‌اي خود را به طور پنهاني در آن ادامه مي‌دهد. همين ادعا كافي بود تا سازمان ملل و آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي انگشت اتهام خود را به سمت سوريه نشانه روند. در آن زمان عكس‌هايي از نيروگاه در حال ساخت سوريه در اختيار رسانه‌هاي بين‌المللي قرار گرفت؛ عكس‌هايي كه شباهت بيش از اندازه آن به نيروگاه‌هاي هسته‌اي كره شمالي تعجب همگان را برانگيخته بود. سازمان اطلاعات مركزي ايالات متحده ( سيا ) همزمان با طرح اين ادعا از سوي تل‌آويو، دمشق را به تلاش براي دستيابي به فناوري هسته‌اي متهم كرد. اكنون پس از گذشت قريب به هفت ماه از حمله جنگنده‌هاي اسرائيلي به ساختمان مذكور، بازرسان آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي وارد خاك سوريه مي‌شوند تا از اين تاسيسات بازديد كنند. حمله جنگنده‌هاي اسرائيلي از اين ساختمان تنها مخروبه‌اي بر جا گذاشته است، با اين وجود نمايندگان آژانس اميدوارند كه بتوانند بقاياي منعكس‌كننده فعاليت هسته‌اي سوريه را در اطراف محل ساختمان بيابند. محمد البرادعي در مصاحبه اخير خود در اين خصوص گفت: حتي اگر پيش‌فرض اسرائيل مبني بر وجود تاسيسات هسته‌اي در اين محل را هم بپذيريم، يافتن مداركي دال بر صحت اين ادعا بسيار مشكل است. البرادعي در اين سخنراني به طور ضمني نسبت به توانايي دمشق براي دستيابي به انرژي هسته‌اي و اداره تاسيسات پيچيده هسته‌اي ابراز ترديد كرد. دبير آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي در اين خصوص مي‌گويد: مداركي در اختيار نداريم كه اثبات كند سوريه از ظرفيت انساني كافي براي اداره چنين برنامه هسته‌اي پيچيده‌اي برخوردار باشد. كارشناسان آژانس ضمن اعلام اين خبر كه تاكنون هيچ‌گونه مواد هسته‌اي در اين مكان يافت نشده است نسبت به يافتن تشعشعات راديواكتيو در اين مكان ابراز ترديد كردند. مارك فيتزپاتريك از كارشناسان هسته‌اي موسسه بين‌المللي تحقيقات استراتژيك لندن در اين‌باره مي‌گويد: انتظار چنداني از اين سفر نداشته باشيد. هر چند ما در گذشته هم در كشورهايي نظير كره شمالي نشانه‌هايي مبني بر حركت اين كشور در مسير دستيابي به انرژي هسته‌اي يافته‌ايم كه ميزبان، انتظار آن را نداشته است. شايد در مورد سوريه هم اين احتمال به عينيت بپيوندد.

اعتماد به دمشق، ممكن يا محال؟
ايالات متحده تصاويري از تاسيسات هسته‌اي سوريه در اختيار نمايندگان آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي قرار داده است. اين تصاوير تاسيسات موجود در داخل ساختمان را به تصوير مي‌كشد. كارشناسان با وجود در اختيار داشتن اين مدارك بيش از هر چيز بر اظهارات دمشق تكيه خواهند كرد. كارشناسان آژانس دو روز در سوريه اقامت خواهند داشت. در جريان اين سفر نقشه‌هاي بيانگر موقعيت جغرافيايي اين ساختمان در اختيار نمايندگان آژانس قرار خواهد گرفت. مهندسان معمار اين ساختمان نيز مورد بازجويي قرار خواهند گرفت تا هدف دولت سوريه از احداث اين بنا مشخص شود. پس از اين مراحل نوبت به بازديد از محل خواهد رسيد و بازرسان، داخل ساختمان و اطراف آن را به منظور نمونه‌برداري مورد بازديد قرار خواهند داد. علاوه بر اين بازرسان آژانس به صراحت در خصوص كاربرد اين ساختمان از مسوولان سوريه سوال خواهند كرد. دولت جورج بوش پس از حمله اسرائيل به محل اين ساختمان دربيانيه‌اي ضمن حمايت از اين اقدام ادعا كرد كه سوريه اين ساختمان را تبديل به محلي براي ساخت رآكتور هسته‌اي و توليد پلوتونيوم كرده است. پلوتونيوم از جمله مواد مورد نياز براي توليد بمب هسته‌اي است. كاخ سفيد در بيانيه‌اي كه ماه آوريل به چاپ رسيد، نوشته است: ما مداركي در اختيار داريم كه رابطه ميان كره شمالي و سوريه را اثبات مي‌كند. مداركي هم داريم كه نشان مي‌دهد هدف سوريه از احداث اين ساختمان دستيابي به فناوري هسته‌اي صلح‌آميز نيست.
از آمريكا اصرار از سوريه انكار
در شرايطي كه واشنگتن و كاخ سفيد سرسختانه بر ادعاي خود مبني بر تلاش سوريه براي دستيابي به انرژي هسته‌اي اصرار مي‌ورزند، دمشق بارها اين ادعا را تكذيب كرده است. سوريه ادعا مي‌كند كه مصرف ساختمان فوق براي تاسيسات نظامي بوده و هيچ‌گونه فعاليت هسته‌اي در اين محدوده انجام نگرفته است. رئيس‌جمهوري سوريه، بشار اسد هم بارها اعلام كرده است كه كشورش قصد دستيابي به تسليحات هسته‌اي را ندارد. سوريه بر خلاف اسرائيل از اعضاي امضا‌كنندگان پيمان منع تكثير تسليحات هسته‌اي(NPT) است، بر اساس اين پيمان اعضا حق دستيابي به تسليحات هسته‌اي را ندارند. سوريه براي اثبات بي‌گناهي خود بايد مجوز ورود بازرسان آژانس به سه نيروگاه ديگر اين كشور را هم صادر كند. برخي كشورهاي عربي مجاور سوريه ادعا مي‌كنند كه اين كشور تلاش مخفيانه براي دستيابي به فناوري هسته‌اي را آغاز كرده است.
محق چه كسي است، اسرائيل يا آژانس بين‌المللي‌؟
اقدام خودسرانه اسرائيل در بمباران ساختماني كه اين رژيم ادعا مي‌كند مخفيگاهي براي تاسيسات هسته‌اي دمشق بوده است، انتقاد آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي را در پي داشت. اكنون سوال جامعه جهاني از آژانس اين است كه در صورت تلاش كشوري براي دستيابي به تسليحات هسته‌اي مرجع قانوني براي برخورد يا اين كشور چه سازماني است؟ آيا كشورها ملزم به احترام به آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي و واگذاري مسئله به مرجع قانوني آن هستند يا هر كشوري كه زودتر پرده از اين تلاش‌ها برداشت، مي‌تواند گوي سبقت را از سازمان هم ربوده و خودسرانه كشور متخلف را هدف قرار دهد؟ تل‌آويو و واشنگتن در شرايطي كه به ادعاي خود مداركي دال بر تخلف سوريه از NPT داشته‌اند بدون آنكه اين مدارك را در اختيار آژانس قرار دهند خودسرانه اقدام به انهدام ساختمان مورد نظر كرده‌اند. در حال حاضر آژانس بين‌المللي انرژي هسته‌اي از حق قانوني خود براي دخالت مستقيم در پرونده كشورهاي متخلف محروم شده است. از سوي ديگر ايالات متحده تاكنون بارها نسبت به توانايي آژانس براي مقابله با كشورهايي كه كاخ‌سفيد متخلف مي‌داند ابراز ترديد كرده است. در سال 2003 ميلادي اين فشارهاي ايالات متحده و بريتانيا بر ليبي بود كه منجر به اتمام فعاليت‌هاي هسته‌اي اين كشور شد. اسرائيلي‌ها اما گويا شيوه خود براي اداره امور بين‌المللي را دارند. آنها بي‌اندك تعللي دست به اسلحه مي‌شوند. در سال 1981 بود كه اسرائيل خودسرانه نيروگاه هسته‌اي عراق را بمباران كرد.
دوشنبه 3 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 224]