گزارشي از مشكلات خطه سرسبز شمال ؛ دريا زيبا نيست ؛ چون متولي ندارد!

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: گزارشي از مشكلات خطه سرسبز شمال ؛ دريا زيبا نيست ؛ چون متولي ندارد!
* رقيه توسلي- حسين احمدي نشسته ام روي ماسه هاي گرم ساحل و دارم اين آبي ابدي را دنبال مي كنم. دريا رو به روي من است و اين موج هاي متوالي، كه دل آدم را تسخير مي كند، زيبا و بزرگ است. آبي و بي انتها.آنقدر خواستني كه عاشقش مي شوي و مي ماني. آنقدر كه هر بار به خودت مي گويي: دريا يك هيجان شناور است، جايي كه مي توان غمها را فراموش كرد. دريا مادر ابر و باران و رودخانه هاي كوچك است. واقعيت و رؤياي آدمها. دريا اين است، آرامش فراوان. وقتي بوي دريا را خوب استشمام كنيم مي شود حسرت همه زندگي را بيرون ريخت و آنقدر روي ماسه هاي خيس و زير آفتاب داغ دويد كه طراوت در رگهايمان جاري شود. گاهي مي شود بوي دريا گرفت. مي شود مثل امواج، شاد و مواج شد. مي شود مثل خود دريا استثنايي بود. مثل آفتاب، آب و باد رها بود. بي فايده نيست، واقعاً مي شود حرارت را در يك قدمي احساس كرد. طراوت و آرامش دريا فراموش ناشدني است اما خشونت اين دنياي پهناور هم جاي خودش را دارد. بايد محاسبه كرد. وقتي مي شود لذت رها شدن در دريا هميشه باقي بماند، پس بگذاريم باقي بماند. بگذاريم دريا فقط دريا باشد. نه كابوسي تاريك و دردناك. نه عاملي كه خنده هايمان را تا هميشه از ما بگيرد. فقط بايد خواست. بايد خواست كه خودمان را از ياد نبريم. بايد خواست كه آينده بماند. پس وقتي شگفت انگيزترين روزهاي عمر را آمده ايد با دريا و آسمان قسمت كنيد، محتاط تر باشيد تا شادي تان پايدار باشد.چون كاميابي بزرگي است قدرداني لحظات. باشد روزي كه اين درياي اسرارآميز، نگاه غمگين و تلخي را بدرقه نكند. دريايي خالي از امكانات با آغاز تابستان و فصل گرما، سواحل درياي مازندران شاهد حضور مسافران زيادي از سراسر كشور است كه براي گذران اوقات فراغت و استفاده از دريا به مازندران مي آيند. طي ساليان گذشته طرحهاي سالم سازي دريا كه در ابتداي تابستان آماده استفاده گردشگران مي باشد داراي مشكلات بسياري بوده كه مي توان به كمبود امكانات رفاهي و بهداشتي اشاره كرد. متأسفانه طرحهاي دريا در حد يك نام باقي ماند و اقدامي در جهت بالا بردن كيفيت طرحها صورت نگرفت. هرچند سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري با افزايش طرحها به 120 طرح از آمار غرق شدگان كاست اما در جهت كيفي كردن طرحها گام مؤثر و مهمي برداشته نشد به طوري كه اغلب مسافران و استفاده كنندگان از دريا از كمبود امكانات ناراضي اند. با اقدام بي سابقه و در خور تحسين دولت نهم در آزادسازي سواحل مازندران، سواحل استان رنگ و بوي ديگري به خود گرفت و اين اقدام نويدي براي استفاده بهتر از دريا شد. اما متأسفانه پس از گذشت يك سال از آزادسازي سواحل مازندران، هنوز اقدامي در جهت ايجاد تأسيسات زيربنايي و گردشگري در مناطق آزاد شده ساحل صورت نگرفت و سواحل به همان شكل باقي ماند. متوليان و دست اندركاران طرحهاي دريا، كمبود اعتبارات را معضل بزرگي براي اين طرحها عنوان مي كنند و حضور دستگاههاي مختلف اجرايي در اجراي طرحها اين مسأله را حادتر كرده است. در اينجا ذكر اين نكته ضروري است كه نبود متولي خاص، نبود نگاه ملي به دريا و استفاده از اعتبارات استاني نيز معضلات ديگري است كه مي توان به آنها اشاره نمود. مشكل اصلي دريا رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كشور كه به مازندران سفر كرده بود، در پاسخ به پرسش خبرنگار ما يكي از معضلات اصلي دريا را تعدد دستگاههاي تصميم گير دانست، به طوري كه هر يك از دستگاههاي سازمان بنادر و كشتيراني، مسكن و شهرسازي و محيط زيست به نحوي در دريا دخيل مي باشند. اسفنديار رحيم مشايي با اشاره به اينكه سازمان گردشگري توليت امر دريا را بر عهده ندارد، مي افزايد: اعتباراتي از سوي وزارت كشور و استانداريها در اختيار سه استان شمالي براي احداث زيرساختها قرار گرفته است. وي با بيان اينكه از همه ظرفيتهاي دريا استفاده نمي شود، يادآور مي شود: اعتبارات دولتي به هيچ عنوان پاسخگوي نيازها نمي باشد و دولت بايد در زيرساخت مشاركت نموده و با رفع موانع در طول نوار ساحلي، از نظر كيفي و كمي ساحل را آماده فعاليتهاي عمراني و زيربنايي نمايد. رئيس سازمان گردشگري كشور با ذكر اين نكته كه 5 درصد اعتبارات عمراني استانها به توسعه زيرساختهاي گردشگري اختصاص يافته است، مي گويد: امسال 90 ميليارد ريال در اين بخش در مازندران سرمايه گذاري خواهد شد. رحيم مشايي با بيان اينكه از 60 منطقه نمونه گردشگري مازندران، تعداد 15 منطقه گردشگري، ساحلي است، مي افزايد: در دنيا دولت در ايجاد تأسيسات گردشگري دخالت ندارد. معاون رئيس جمهوري مي گويد: آب دريا تنها 45 روز از سال قابل استفاده است و بايد برنامه ريزي ها به گونه اي باشد تا بهره برداري از دريا در طول سال امكان پذير گردد و دريا هميشه قابليت استفاده داشته باشد. رحيم مشايي در پايان مي افزايد: بايد با ايجاد تفريحات آبي در تمام فصلهاي سال از دريا استفاده نمود. نگاه ملي به دريا مدير كل دفتر امور اجتماعي و شوراهاي استانداري مازندران به گزارشگر ما مي گويد: استان مازندران 338كيلومتر نوار ساحلي دارد كه تنها با دستگاههاي اجرايي استاني و با اعتبارات استاني نمي توان شرايطي را فراهم كرد كه هر نقطه از ساحل قابل استفاده براي گردشگران باشد. سيد يونس حسيني مي افزايد: دولت مي خواهد به سمتي پيش برود كه در هر شهرستان يك يا دو نقطه ساحلي بسيار مطلوب رفاهي، بهداشتي، تفريحي، توريستي، اقامتي و پذيرايي داشته باشيم. وي ادامه مي دهد: چون به نقطه مطلوب نرسيديم فعلاً 120 طرح سالم سازي دريا براي مازندران پيش بيني شده كه از اين ميان 14 طرح ويژه نمونه گردشگري اجرايي خواهد شد. مدير كل امور اجتماعي استانداري مازندران مي گويد: بايد نگاه به دريا به صورت ملي باشد به طوري كه همه دستگاههايي كه در طرح دريا دخيل هستند از اعتبارات ملي وزارتخانه هاي ذي ربط به صورت ويژه استفاده كنند كه متأسفانه هم اكنون اين مسأله اتفاق نمي افتد. حسيني به مسافران توصيه مي كند: قبل از سفر به مازندران اطلاعات كافي در رابطه با طرحهاي سالم سازي دريا به دست آورند و فقط از اين مناطق استفاده كنند زيرا اين مكانها هم از لحاظ بهداشتي و هم امنيت جاني شناخته شده است. وقتي دريا سنگدل مي شود رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مازندران در گفتگو با خبرنگار ما مي گويد: قبل از سال 84 آمار غرق شدگان از 220 نفر كمتر نبوده كه اين رقم در سال 85 به تعداد 165 نفر و در سال گذشته به 142 نفر رسيده است. دكتر رحمت عباس نژاد مي افزايد: در تعطيلات نيمه خردادماه گذشته آمار غرق شدگان با كاهش 24 درصدي از 20 نفر در سالهاي گذشته به 8 نفر كاهش يافته است. عباس نژاد مي افزايد: 8 منطقه از 15 منطقه ساحلي با نگاه هم زماني كردن بهره برداري از دريا به بخش خصوصي واگذار شد. وي يادآور مي شود: بر اساس سياست سازمان مبني بر استفاده بهينه از دريا در طول سال، 30 نقطه ساحلي استان جهت احداث مراكز تفريحي و گردشگري مشخص شده است كه طرحهاي شنا هم جزو يكي از تفريحات متنوعي است كه در اين مراكز تفريحي قابل اجراست. عباس نژاد ادامه مي دهد: در طول تابستان 20 برنامه فرهنگي در 20 نقطه ساحلي استان به همراه چهارمين جشنواره مجسمه هاي شني برگزار خواهد شد. رئيس سازمان گردشگري مازندران مي گويد: طي دو سال گذشته 10 ميليارد ريال اعتبار جهت احداث زير ساختها جذب شد و به دنبال آن هستيم كه در سفر رئيس جمهوري به مازندران 10 ميليارد ريال ديگر جذب نماييم. عباس نژاد مي افزايد: مسايل بهداشتي و جمع آوري زباله ها در طرحها با مجريان آنها مي باشد و در نقاط شهري حمل زباله ها به عهده شهرداريها و در نقاط غيرشهري با بخشداريها و دهياريهاست. وي خاطر نشان مي كند: چون طرحهاي دريا بازده اقتصادي مناسبي ندارند، كمك مي كنيم تا حقوق ناجيان غريق پرداخت شود. عباس نژاد با بيان اينكه اعتبارات گردشگري تنها مي تواند در زيرساختها هزينه شود و حق هزينه نمودن آن در مسايل جاري را نداريم، مي افزايد: حقوق يكصد نفر از ناجيان غريق از سال گذشته پرداخت نشده و به دنبال جذب اعتبار براي پرداخت آن هستيم. رئيس سازمان گردشگري مازندران به وجود 92 شهرك ساحلي در مازندران اشاره مي كند و مي گويد: مديران شهركهاي ساحلي نبايد به مسافران اجازه شنا در محدوده سواحل شهرك دهند، زيرا با اجرا نشدن طرحهاي دريا در اغلب شهركها جان مردم به خطر مي افتد. عباس نژاد از مردم مي خواهد در مناطق ممنوعه شنا نكنند و يادآور مي شود: درياي مازندران موجهاي شكافنده داشته و با قرار گرفتن ميان دو موج وضعيتي ايجاد مي شود كه زير پاي شناگر خالي شده و به سمت دريا كشيده مي شود. وي مي افزايد: درياي مازندران تنها قابليت استفاده دو ماه از سال را داشته و تا قبل از تيرماه و از اواسط شهريور به بعد امكان استفاده از آن به دليل طوفاني بودن نيست. رئيس سازمان گردشگري مازندران به وجود 52 مجتمع ويلاي دولتي با 22 هزار تخت در مازندران اشاره مي كند و مي گويد: استفاده از ويلاهاي دولتي براي عموم آزاد بوده و مردم حق استفاده از امكانات تفريحي اين ويلاها را داشته و بايد به داخل اين مناطق دسترسي داشته باشند. عباس نژاد با ذكر اين نكته كه نرخ اين ويلاها از سوي سازمان گردشگري اعلام شده است، مي افزايد: بازرسان در همه زمانها فعال بوده و با تخلفات برخورد خواهند كرد. ناجيان بي مواجب! دريا با همه زيبائيهايش، در كمين نشسته است، همين امر باعث شده سازمانها و نهادهايي براي تأمين امنيت جان مردم به تكاپو بيفتند. دبير هيأت نجات غريق مازندران با بيان اينكه امسال 950 ناجي در كل سواحل استان مستقر مي شوند، ادامه مي دهد: از اين ميان 230 ناجي غريق در نقاط پرخطر استقرار مي يابند كه پرداخت حقوق آنان از سوي هلال احمر تعهد شده است. كلبادي با اشاره به اينكه حقوق ناجيان مستقر در طرحها بايد از سوي مديران طرحهاي دريا پرداخت شود، مي گويد: طبق قوانين بين المللي، هر ناجي غريق بايد 6 ساعت فعاليت داشته باشد كه متأسفانه در بعضي از نقاط تا 12 ساعت فعال مي باشند. دبير هيأت نجات غريق مازندران مي افزايد: همه ساله سازمان بنادر و كشتيراني كمك مالي به هيأت نجات غريق مي نمود كه از سال 86 تاكنون اين كمكها قطع شده است. دبير هيأت ناجي غريق مازندران به گزارشگر ما مي گويد: متأسفانه مطالبات سال گذشته 200 نفر از ناجيان غريق كه مبلغ 500 ميليون ريال مي باشد، پرداخت نشده است. علي اصغر كلبادي با اشاره به اينكه هلال احمر مطالبات 230 نفر از ناجيان غريق كه در نقاط حادثه خيز مستقر بودند را پرداخت كرده است، مي افزايد: سازمان گردشگري پرداخت مطالبات 200 ناجي باقي مانده را قبول نموده كه متأسفانه تاكنون پرداخت نشده است. كلبادي به آموزش 400 ناجي غريق در طول سال جاري اشاره مي كند و مي گويد: اين نيروهاي آموزش ديده در تعطيلات نيمه خرداد امسال در نقاط حادثه خيز مستقر شدند كه در اين راستا آمار غرق شدگان نسبت به سال 85 به ميزان 48 درصد و نسبت به سال گذشته 24 درصد كاهش يافت. وي با اشاره به اينكه در 6 روز تعطيلات نيمه خردادماه 3050 نفر از غرق شدگان نجات يافتند، ادامه مي دهد: از ابتداي امسال تاكنون 16 نفر در مازندران بر اثر غرق شدگي جان خود را از دست دادند كه از اين ميان 12 نفر در دريا اقدام به شنا كرده بودند. كلبادي يادآور مي شود: همه ساله تعداد زيادي از هموطنان در مناطق آبي دور از دريا مانند سدها و رودخانه ها جان خود را از دست مي دهند و متأسفانه اقدامي در اين رابطه صورت نگرفته و هر ساله غرق شدگان در اين مناطق بيشتر مي شوند. در همين رابطه هيأت نجات غريق مازندران حاشيه رودخانه تجن ساري را توسط ناجيان تحت پوشش قرار داده است. مدير عامل جمعيت هلال احمر مازندران نيز مي گويد: همانند سالهاي گذشته با 14 پست امداد ساحلي كه هر پست يك پزشك، سه امدادگر و يك آمبولانس دارد، سواحل را پوشش مي دهيم. فردين خنجري با اشاره به اينكه در سال گذشته 200 نقطه حادثه خيز را پوشش داديم، مي افزايد: امسال نيز 115 نقطه حادثه خيز توسط 230 ناجي غريق پوشش داده مي شود كه آمادگي داريم اين نقاط را به 200 نقطه برسانيم. وي ادامه مي دهد: 3 قايق امدادي نيز در سواحل محمودآباد، نور و بابلسر مستقر مي باشند. خنجري، رئيس هيأت نجات غريق مازندران از مسافران خواست ضمن توجه به توصيه هاي ناجيان غريق، در زمان طوفاني بودن هوا از دريا استفاده نكنند و فقط در طرحها به شنا بپردازند. همچنين مدير كل حوادث و فوريتهاي پزشكي مازندران مي گويد: امسال 33 پايگاه اورژانس با 66 پرسنل آموزش ديده به همراه 17 دستگاه آمبولانس در سواحل مازندران مستقر مي باشند. دكتر فرزاد بزرگي مي افزايد: در صورت تأمين اعتبارات لازم كه 2 ميليارد ريال مي باشد، تعداد پايگاههاي اورژانس به 80 مورد افزايش خواهد يافت. بزرگي، تنگناهاي مالي را بزرگترين مشكل در خدماترساني به مسافران مي داند و مي افزايد: متأسفانه تعهدات مالي سال گذشته كه بيش از 700 ميليون ريال مي باشد، پرداخت نگرديد. فرمانده انتظامي مازندران هم در گفتگو با گزارشگر ما مي گويد: تابستان امسال 10هزار نيروي پليس در جاده ها، جنگلها، شهرها و سواحل، امنيت طرحهاي تابستانه را فراهم مي كنند. سردار مهدي توكلي مي افزايد: از اين ميان دو هزار پليس در سواحل استقرار مي يابند كه در اين رابطه از يكهزار نيروي بسيجي كمك گرفته خواهد شد. وي با اشاره به اينكه با افزايش 50 درصدي گشتهاي انتظامي و ترافيكي در ايام طرح تابستانه، شاهد شرايط امنيتي بهتري خواهيم بود، ادامه مي دهد: در تابستان 400 خواهر بسيجي به كارگرفته مي شوند كه با مظاهر علني فساد برخورد نمايند. فرمانده انتظامي مازندران از فعاليت قرارگاه تأمين امنيت طرح تابستانه در شهرهاي مازندران خبر مي دهد و مي گويد: يكي از وظايف اين قرارگاهها، هماهنگي بين بخشي دستگاهها و واحدهاي امدادرسان مي باشد. سردار توكلي مي افزايد: با وجود زمان كنكور و ماه مبارك رمضان، تابستان امسال 60 روز بوده و تابستان فشرده اي خواهيم داشت. توكلي مهمترين مشكل طرحهاي دريا را رغبت نداشتن بخش خصوصي براي اجراي طرحها مي داند و مي گويد: به همين خاطر طرحها با تأخير و گاهي در اواخر تيرماه اجرا مي شود كه اين مسأله باعث مي شود مردم در نقاط ممنوعه به شنا بپردازند. وي از مردم خواست كه در رودخانه ها، سدها و آب بندانها شنا نكنند، زيرا كسي براي نجات آنان نيست. ... و اما جاي خالي بهداشت آنهايي كه به دريا رفته اند حتماً زباله هاي انباشته در نزديك ساحل، جاري بودن فاضلابها در دريا و زباله هايي كه دريا پس مي زند را ديده اند! سخنگوي شوراي اسلامي شهر ساري مي گويد: متأسفانه وضعيت سرويسهاي بهداشتي و فروشگاههاي عرضه مواد غذايي نامناسب مي باشد و مسؤولان بايد هرچه سريعتر نسبت به رفع مشكل اقدام كنند. دكتر جمال باقري مي افزايد: جاي تأسف دارد كه سواحل مركز استان از رعايت نكردن مسايل بهداشتي رنج ببرد. وي ادامه مي دهد: متأسفانه سازمان گردشگري در امور ساير دستگاهها دخالت نموده و با صدور مجوزهاي غيرقانوني سلامت مردم را به خطر مي اندازد به طوري كه مجوز ارائه مواد غذايي از سوي گردشگري صادر مي شود و اين در حالي است كه اين اماكن حتي آب شرب سالم و بهداشتي ندارند. عضو شوراي شهر ساري مي گويد: امروز هيچ عذر و بهانه اي براي مسؤولان وجود ندارد و با آزادسازي سواحل بايد تمام امكانات براي گردشگران فراهم شود. باقري با اشاره به اينكه هنوز متولي دريا مشخص نيست، مي افزايد: متأسفانه نهادهاي ذي ربط از خود سلب مسؤوليت مي كنند. وي با بيان اينكه در اعتبارات سال آينده بايد اعتبار طرح دريا از سوي شهرداري افزايش يابد، مي افزايد: اميدواريم با افزايش اعتبارات تغييراتي مؤثر را در طرحهاي دريا شاهد باشيم. مدير اجرايي معاونت بهداشتي دانشگاه علوم پزشكي مازندران نيز در اين باره به گزارشگر ما مي گويد: ارائه مواد غذايي در طرحهاي دريا حتماً بايد با نظر كارشناسان بهداشت محيط باشد در حالي كه مكانهايي كه اقدام به ارائه غذاهاي گرم مي كنند امكانات ارائه غذا را ندارند كه اين مسأله باعث ايجاد معضلاتي مي شود. دكتر آگاه، در ستاد تسهيلات سفر مازندران مي افزايد: اماكن ارائه مواد غذايي در طرحهاي دريا بايد توسط كارشناسان مورد بازديد قرار گرفته و كارت صحت و سلامت براي آنان صادر شود. وي با اشاره به اينكه در اغلب طرحهاي دريا آب شرب از آب چاه تهيه مي شود، ادامه مي دهد: در 145 مورد از گزارشها، دفع بهداشت فاضلابها وجود نداشته است. اين مقام مسؤول در دانشگاه علوم پزشكي مازندران به وجود 317 چشمه سرويس بهداشتي اشاره مي كند و مي گويد: از اين ميان 123 چشمه غير بهسازي شده بود و بقيه هم نظافت خوبي نداشته اند. آگاه با اشاره به اينكه به طور متوسط سالانه 180 نفر در درياي مازندران غرق مي شوند كه 90درصد آنان در خارج از طرحها بوده و 85 درصد غرق شدگان غير بومي و اغلب بين 20 تا 30 سال مي باشند، مي افزايد: با اين ميزان آمار غرق شدگان، سالانه 72 ميليون دلار در زمينه عمر مؤثر و مفيد به كشور ضرر وارد مي شود. وي در پايان يادآور مي شود: در تعويض شيفتها در طرحهاي دريا يكي دو ساعت مناطق شنا بدون ناجي بوده كه منجر به غرق شدگي مي شود. دريا را به شهرداري چه كار؟! شهردار ساري در رابطه با ايجاد طرحهاي سالم سازي دريا توسط شهرداريها مي گويد: متولي دريا مشخص نبوده و سازمان گردشگري مسؤوليت اجراي طرحهاي دريا را به عهده نمي گيرد و شهرداريها به ناچار بايد طرحها را اجرا كنند. سيد علي حجازي مي افزايد: شهرداريها از نظر پرسنلي و مالي ضعيف بوده و در بهترين فصل كاري نيز بايد انرژي خود را صرف اين كار نمايند در حالي كه بحث گردشگري در تخصص شهرداريها نيست. وي يادآور مي شود: 4 هكتار از اراضي شهرداري در منطقه فرح آباد ساري به سازمان گردشگري جهت ايجاد تأسيسات زيربنايي واگذار شد كه متأسفانه پس از گذشت 13 ماه، سازمان توسعه گردشگري هيچ اقدامي در اين منطقه انجام نداده است. حجازي مي افزايد: اگر سازمان توسعه گردشگري در ايجاد زيرساختها تسريع نداشته باشد، قرارداد شهرداري با آنان فسخ خواهد شد. چگونه دريا زيبا مي شود! ايجاد امنيت در دريا جز با همياري مردم و مسؤولان ميسر نبوده و مردم بايد در استفاده از آن به توصيه هاي ايمني توجه جدي داشته باشند. با فرهنگ سازي، آگاهي دادن به خانواده ها و توجه به هشدارهاي مأموران مي توان آمار غريق را كاهش داد. بسياري از افراد در هنگام طوفاني شدن دريا جان خود را از دست مي دهند و در اين زمانها بايد با ايجاد تفريحهاي ديگر ساحلي ، اجراي برنامه هاي فرهنگي و هنري و جنگهاي شادي ، مردم را از آب دور نگه داشت. پوشش دادن نقاط ممنوعه شنا نيز در كاهش آمار غريق مؤثر مي باشد و بايد با ايجاد گشتهاي ساحلي، استقرار نيروهاي پليس و ناجيان غريق و نصب تابلوهاي هشدار دهنده، از شنا در مناطق ممنوعه جلوگيري كرد. آزادسازي سواحل نيز فرصتي است كه متوليان براي توسعه و بهسازي طرحهاي سالم دريا برنامه ريزي نموده و مناطق مناسب براي ايجاد طرحهاي دريا را تعيين و به اجرا بگذارند. افتتاح به موقع طرحهاي دريا، توسعه و جذاب كردن طرحها، اطلاع رساني مناسب براي معرفي امكانات و به كارگيري ناجيان كار آزموده و كافي و تجهيز آنان نيز ضروري است. ... و حرف آخر با خانواده هاست كه با استفاده صحيح از دريا با سلامت و خاطره اي خوش مازندران را ترك نموده و با توجه به توصيه هاي مأموران جان خود و خانواده هايشان را از آسيب حفظ نمايند، زيرا دريا با چشمان گريان زيبا نيست. خانواده ها هوشيار باشند خطر غرق شدگي در كمين است.
يکشنبه 2 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 383]