- آب را گل نکنیم ؛ صرفه‌جویی در مصرف آب با همت مضاعف

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

رشد مصرف فعلی آب و همچنین کاهش منابع آبی به دلیل شرایط جوی و خشکسالی‌هایی که در بخش کشاورزی طی دو سال اخیر به خوبی آن را در برخی از کشورها از جمله ایران شاهد آن بودیم،‌ به خوبی نشان می‌دهد بی‌شک در دهه آینده، بحرانی با شدت و تهدید جدی‌تری را در جهان شاهد خواهیم بود. با این حال وضعیت اقلیمی کشور به گونه‌ای است که وضعیت نامطلوب‌تری نسبت به بسیاری از کشورهای دیگر دربخش منابع آب و بارندگی‌ها خواهیم داشت. با توجه به این مسائل، حفظ و صیانت از منابع آب موجود و جلوگیری از آلودگی آن در کنار مدیریت صحیح مصرف آب، راهی است که "همت مضاعف" مردم و مسئولان را برای خروج از بحران آب در دهه‌های آینده می‌طلبد. در واقع "تلاش مضاعف"‌ و "همت مضاعف"، دومقوله‌ای است که رهبر معظم انقلاب به خوبی اهمیت آن را در تمام بخش‌های مدریتی و اجرایی برای مردم و مسئولان تبیین کردند که مصرف آب و مدیریت منابع آب نیز از آن جدا نیست. افزایش روزافزون تقاضای آب برای مصارف مختلف و محدودیت منابع آب، ضعف در مکانیزم‌های پیشگیرانه، کنترل و نظارت جهت کاهش آلودگی منابع آب و جلب مشارکت مردمی درحفاظت وبهره‌برداری بهینه ازمنابع آب، تداخل وظایف و موازی کاری ارگان‌های ذیربط در زمینه مدیریت کیفیت منابع آب، استفاده غیربهینه از کودهای شیمیایی و آفت کش‌ها در بخش کشاورزی، تخلیه پساب‌های صنعتی تصفیه نشده به منابع آب، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها، دفع غیربهداشتی و تخلیه زباله‌ها به منابع آبی وکافی نبودن استانداردها ودستورالعمل‌های حفاظت ازکیفیت ومحیط زیست منابع آبی از جمله چالش‌های پیش روی مدیریت کیفیت منابع آب است که با توجه به شرایط اقلیمی کشور، ضرورت توجه بیشتر مسئولان را در سال جاری می‌طلبد. با این حال، اهمیت دست‌یابی به منابع آب بهداشتی به حدی است که برخی ارگان‌های بین‌المللی را بر این باور نهاده، تعداد مردمی که در سال‌های آتی به دلیل استفاده از آب ناسالم از بین می‌روند بیش از تلفات جنگ یا سایر خشوتها خواهد بود. در حالی که با وجود توجه خاص ملل مختلف به آب، سالانه حدود 2 میلیارد نفر در جهان به علت آلودگی آبها دچار بیماری‌های مرتبط با آن می‌شوند که ایران نیز می‌تواند سهمی از این آمار داشته باشد. 7 میلیارد نفر به دنبال یک قطره آب/جنگ آینده، جنگ آب طبق آمار رسمی بین‌المللی منتشر شده، نزدیک به 97.5 درصد از آبهای کره زمین را آبهای شور تشکیل می‌دهند از این رو با ادامه این روند مصرف آب، تا سال 2075 میلادی یعنی کمتر از 70 سال دیگر، 3 تا 7 میلیارد نفر در دنیا، به حتی یک قطره آب سالم نیز دسترسی نخواهند داشت. شاید این آمار بتواند تنها اندکی به نگرانی‌های بسیاری از سران کشورها که هم اکنون در راس قدرت هستند بیفزاید اما آمار تکان دهنده‌تر این است که تا 16 سال دیگر نزدیک به یک سوم دنیا بدون آب خواهند بود و شاید به همین دلیل باشد که دو دهه دیگر را دهه نزاع بین‌المللی بر سر آب نامیده‌اند. براساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی هر روز در سراسر دنیا حدود پنج‌هزار کودک در اثر استفاده از آبهای آلوده به میکروب جان می‌بازند اما در مجموع آبهای ناسالم سالانه پنج میلیون قربانی در سراسر دنیا می‌گیرند. به هرحال، با شتاب بخشیدن به تحقق اهداف توسعه هزاره سوم باید، جمعیت محروم از آب آشامیدنی سالم و دفع بهداشتی فاضلاب را تا سال 2015 به نصف تقلیل داد. بر این اساس، برآوردهای جهانی نشان می‌دهد که برای نیل به اهداف توسعه هزاره، به سرمایه‌گذاری بیش از 42 میلیارد دلاری نیاز است که بر مبنای آن باید هر سال رقمی در حدود 2.8 میلیارد دلار به مدت 15 سال در بهداشت و دفع زایده‌های انسانی سرمایه‌گذاری شود. بر پایه اعلام سازمان جهانی بهداشت، هر یک دلار سرمایه گذاری در بخش آب و فاضلاب به دلیل منافع بی‌شمار آن همچون کاهش موارد ابتلا به بیماری و نیاز به دارو، کاهش غیبت کاری و افزایش کارآمدی 9 دلار بازگشت سرمایه خواهد داشت. این در حالی است که هر سال بیش از پنج میلیون نفر براثر بیماریهای ناشی از آلودگی آب آشامیدنی جان می ‌سپارند و میلیونها تن از ساکنان دنیا در نقاطی زندگی می‌‌کنند که ذخایر آبی کافی برای تامین نیازهای روزمره خود در اختیار ندارند. سه عامل مهم آلوده شدن، اتلاف و تغییرات آب و هوایی، وضعیت آب را به صورت خطرناکی در جهان در آورده است؛ چراکه حدود 70 درصد آب مصرفی دنیا در بخش کشاورزی، 23 درصد در صنعت و 7 درصد در بخش خانگی صرف می‌شود. گرچه 70 درصد سطح زمین را آب پوشانده؛‌ ولی تنها 2.5 درصد آن، آب شیرین و بیشتر آن نیز به صورت یخ در قطب است. از سوی دیگر، کمتر از یک درصد از آب شیرین نیز در اختیار انسان است؛ یعنی 2/0 در صد از کل آب دنیا را آب شیرین در اختیار انسان تشکیل می‌دهد. آب کمیاب می‌شود اهمیت "آب" در کره زمین برای ساکنان آن دبیرکل سازمان ملل متحد را بر آن داشت تا با توجه به روز جهانی آب، در پیامی نسبت به کمیاب شدن آب هشدار دهد. بان‌کی‌مون در پیام خود اظهار داشت: هر روز میلیونها تن فاضلاب تصفیه نشده و مواد زائد صنعتی و کشاورزی به سیستم‌های آب جهان وارد می‌شود و به همین دلیل آب پاکیزه کمیاب شده و با افزایش تغییرات آب و هوایی کمیاب‌تر هم می‌شود. وی افزود: آب به طور مستقیم به همه هدف‌های ملل متحد از جمله بهبود سلامت مادران و فرزندان و نیز امید به زندگی، افزایش مشارکت زنان، امنیت غذایی، توسعه پایدار و سازگاری و کاهش اثرات تغییرات آب و هوایی مربوط است. به همین دلیل شناخت این ارتباط‌ها منجر به نامگذاری سال های 2005 تا 2015 به عنوان دهه "آب برای زندگی" شد. به گفته دبیرکل سازمان ملل، ثابت شده که منابع آب حیاتی ما، کاملا تجدیدپذیر اما به شدت آسیب‌پذیر و در خطر هستند. از سوی دیگر، نیاز جمعیت رو به رشد به آب برای تامین غذا، مواد خام و انرژی به شدت با نیاز طبیعت به آب برای پایداری اکوسیستم آسیب دیده - که ما به آن وابسته ایم - رقابت می‌کند. وی تصریح کرد: هر روز میلیونها تن فاضلاب تصفیه نشده و مواد زائد صنعتی و کشاورزی به سیستم‌های آب جهان وارد می شود، به همین دلیل، آب پاکیزه کمیاب شده و با افزایش تغییرات آب وهوایی کمیاب‌تر هم می‌شود. بان کی مون در بخش دیگری از پیام خود تصریح کرده، نام روز جهانی آب امسال "آب پاک برای جهان سالم" انتخاب شده تا تاکید کند که هم کیفیت و هم کمیت منابع آب در خطر است. زیرا تعداد مردمی که به دلیل استفاده از آب ناسالم می‌میرند از تمام دیگر انواع خشونت از جمله جنگ بیشتر است. در سال 1992 برای نخستین بار در بیست و یکمین دستور جلسه کنفرانس (محیط زیست و توسعه سازمان ملل unced) در شهر ریودوژانیرو و برزیل رسما از همه کشورها خواسته شد تا در راستای اجرای بیانیه 21 سازمان ملل، روز 22 مارس را به عنوان روز ترویج و آگاه‌سازی مردم در مورد آب اختصاص داده و از طریق رسانه‌ها و برگزاری کنفرانس‌ها، سمینارها و نمایشگاه‌ها در گرامیداشت آن تلاش کنند. علاوه بر کشورهای عضو سازمان ملل، بسیاری از سازمان‌های غیردولتی، NGOها نیز در این روز بر اهمیت آب سالم تأکید کرده و این روز را به عنوان روز توجه عموم به مسایل حیاتی آب در نظر می‌گیرند. چگونگی دستیابی بیش از یک میلیارد نفر به آب شرب سالم و یا نقش زن و مرد در خانواده برای دستیابی به آب سالم سبب شد تا مشارکت آژانس‌ها و نمایندگی NGOها را در این زمینه پررنگ‌تر ‌کند. ضمن آنکه آژانسی از سوی سازمان ملل برای هماهنگی مسائلی در مورد روز جهانی‌آب تعیین می‌شود که بسیاری از مسایل را در مورد منابع آبی منعکس می‌کند. سازمان ملل، دهه 2005 تا 2015 را با عنوان (آب برای زندگی) معرفی کرده است. این دهه با هدف جهانی‌ (تمرکز بیشتر روی موضوعات مربوط به آب) آغاز شده است. از سال 1993، هرسال یک شعار جدید در‌باره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می‌شود تا فعالیت‌های جامعه برپایه آن شعار شکل گیرد. وقتی ایرانیان به درست مصرف کردن آب توجهی ندارند سازمان ملل تخمین می‌ زند که تا سال 2030 بیش از 5 میلیارد نفر از مردم دنیا به نحوی با کمبود آب درگیر خواهند بود. این آمارها در شرایطی عنوان می‌شود که در ایران، با وجود توصیه‌ها برای اصلاح الگوی مصرف آب، الگوی مصرف همچنان دو برابر میانگین دنیا است، به نحوی که میانگین مصرف آب در ایران و جهان، به ترتیب یک هزار و 300 مترمکعب و 580 مترمکعب است. از سوی دیگر، هدر رفت آب در ایران 28 تا 30 درصد است، در حالی که این مقدار اتلاف در دنیا، 9 تا 12 درصد گزارش شده است. اینها نشانه‌هایی هستند که ضرورت وارد کردن تلنگر جدی به مسئولان، برنامه ریزان و مهمتر از همه مصرف‌کنندگان را بیش از پیش آشکار می‌سازد.گر چه دولت برنامه‌هایی را در قالب اصلاح الگوی مصرف آب در نظر گرفته است، اما اجرای این برنامه‌ها باید سرعت بیشتری به خود گیرد. زیرا شاخص‌های موجود نشان می‌دهد وضعیت منابع آب و مصرف در کشور، نامطلوبتر و حتی بحرانی‌تر از آن چیزی است که در دنیا مطرح می‌شود./2759/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 211]