تاملي در سفر كرزي به عربستان

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: حامد كرزي رييس جمهوري افغانستان، به دعوت رسمي ملك عبدالله پادشاه عربستان سعودي، جمعه شب در صدر هياتي بلند پايه عازم اين كشور شد. هرچند يكي از اهداف اين سفر انجام مناسك حج عنوان شده اما بر اساس بيانيه دفتر رياست جمهوري افغانستان، در اين ديدار درباره تحقق صلح و ثبات در منطقه به ويژه در افغانستان بحث و تبادل نظر خواهد شد. كرزي را در اين سفر برخي اعضاي كابينه از جمله وزيران امور خارجه، وزير كشور و انرژي و آب همراهي كردند. چند ماه پيش عربستان ميزبان نشست كشورهاي منطقه با محوريت افغانستان و تحقق صلح و ثبات در اين كشور بود. همچنين اعضاي شوراي عالي صلح افغانستان نيز چند ماه پيش نشستي با مقام هاي عربستان سعودي براي تحقق صلح داشته اند. * اهميت روابط دو جانبه رياض – كابل: ------------------------------------------- روابط رياض – كابل اهميت ويژه اي براي دو كشور به خصوص براي افغانستان دارد. زيرا يكي از بازيگران پنهاني در روند صلح افغانستان، عربستان است كه حضور آن در لايه هاي زيرين مذاكرات صلح قابل جست وجو است. رابطه عربستان با دو كشور افغانستان و پاكستان - به عنوان يك مجموعه - دو جنبه دارد: يكي جنبه علني و رسمي و ديگري ابعاد مبهم و پنهاني كه با نشانه هاي خاصي قابل فهم است. جنبه هاي علني اين روابط را مي توان در مبادلات تجاري نفتي، كمك هاي مالي و اظهارات رسمي مبني بر حمايت و يا موضع گيري هاي رسمي رياض در مورد ثبات در دو كشور افغانستان و پاكستان خلاصه كرد. اما نشانه هايي كه بيانگر رابطه مبهم و پنهاني است برآمده از نقش قديمي عربستان در پرورش و همكاري با رهبران القاعده و طالبان است. اين نشانه ها را بايد در قالب چند مسافرت رسمي و تحليل هاي مبتني بر داده هاي اثبات شده تفسير كرد. سفر آصف علي زرداري و يوسف رضا گيلاني رييس جمهوري و نخست وزير پاكستان – به عنوان مقامات كشوري كليدي در ثبات افغانستان و متهم به همكاري با عناصر افراط - به عربستان طي دو ماه گذشته و در بحبوحه موضوعي كه از آن به عنوان مذاكره با طالبان و فشار امريكا بر پاكستان ذكر مي شد يكي از نشانه هايي بود كه تحليل هاي رسمي و اظهارات علني نمي توانست به خوبي محتواي اين سفرها را شفاف سازد. سفر ديگري كه به عربستان صورت گرفت و در هاله اي از ابهام قرار داشت سفر مارك گراسمن نماينده ويژه باراك اوباما در امور افغانستان و پاكستان، است. گراسمن نماينده اوباما در آسياي جنوبي است و وي پس از ديدار با مقامات كابل، اسلام آباد و دهلي نو به رياض سفر كرد. در حقيقت زنجيره اين سفر و منتهي شدن آن به عربستان مي تواند نشانه اي از روابط مبهم و غير رسمي باشد. علاوه بر موارد فوق بايد گفت كه كرزي در فوريه سال گذشته ميلادي (بهمن 1389) به عربستان سفر كرد كه در آن موضوع مذاكره با طالبان در دستور كار وي قرار داشت. يكي ديگر از موضوعات مهم در روابط دوجانبه عربستان – افغانستان محورهاي مالي است. در اين سفر يكي از درخواست هاي كرزي از ملك عبدالله در خواست مالي بود. عربستان سعودي در كنفرانس توكيو در سال 2002 متعهد شد 220 ميليون دلار، در سال 2005، 22ميليون دلار و در سال 2006، 153 ميليون دلار براي بازسازي افغانستان كمك كند. اين ارقام عربستان را در زمره چند كشور برتر در حمايت مالي از افغانستان قرار مي داد. بنابراين در بازسازي افغانستان و روند مذاكرات صلح اين كشور، عربستان يك بازيگر حاشيه اي موثر است كه با ابزار مالي مي تواند به تقويت يا تضعيف بازيگري كه خلاف قاعده حركت مي كند، ياري رساند. ** تحليل محتوايي سفر كرزي به عربستان: ------------------------------------------------ برقراري صلح و ثبات در افغانستان موضوع مهمي براي مقامهاي اين كشور است ، اما تا كنون طالبان حاضر نشده در كنفرانس بن دوم كه قرار است در ماه دسامبر (آذر 1390) در آلمان برگزار شود، حضور يابد. اين تصميم مساوي با ناكام گذاشتن كنفرانس بن خواهد بود. همچنين قرار است كنفرانس استانبول در كشور تركيه برگزار شود و در آن مقدمات بن دوم مورد بررسي قرار گيرد. اما تمام سازوبرگ هاي دو كنفرانس مذكور بدون طالبان بي نتيجه خواهد بود. لذا عربستان به عنوان بازيگر حاشيه اي موثر و ميانجي، مورد توجه مقامات افغانستان قرار گرفته است. نقش ميانجي گري عربستان نقش تازه اي نيست بلكه ابتدا در سال 2006 ، اين موضوع به رياض پيشنهاد شد و گويا اين ميانجي گري منجر به برقراري يك دور از مذاكرات با طالبان در عربستان شده است. از طرفي برخي از اسناد افشا شده موسوم به ويكي ليكس نيز بر رابطه عربستان با طالبان و القاعده صحه گذاشت. عربستان كشوري است كه براي دو طرف مذاكره يعني طالبان و نيروهاي خارجي مورد اعتماد است. اعتماد طالبان به عربستان به خاطر آن است كه اين كشور در كنار امارات و پاكستان دولت طالبان را قبل از حمله امريكا به افغانستان در سال 2001 به رسميت شناخت. براي امريكا و ناتو نيز رابطه ويژه اين كشورها با عربستان سبب بروز اعتماد بين دو طرف شده است. امريكا هزينه هاي سياسي زيادي براي عربستان مي پردازد و در مقابل رياض اين امر را با اقدامات نفتي – مالي خود جبران مي كند. در افغانستان نيز در بين گروه هاي مختلف، يك رويكرد خاص نسبت به نقش عربستان وجود دارد. رويكرد گروه هاي مختلف افغاني از پشتون هاي جنگجوي جنوب تا تاجيك هاي مستقر در شمال افغانستان در كنار رويكرد رسمي دولت نسبت به ميانجي گري عربستان مثبت است. كرزي، پادشاه عربستان را قويترين شريك براي ورود به مذاكره با طالبان مي داند. سخنگوي كرزي نيز در اظهارات خود بر حضور عربستان در اقدامات آتي مذاكره با طالبان تاكيد كرده است. در حقيقت استفاده از عربستان براي ميانجي گري، استفاده از قابليت ها و داشته هاي نهايي است و بيانگر پيگيري ديپلماسي با واسطه است. اكنون جنگ در افغانستان از چند كانال ادامه مي يابد. يكي كانال مذاكرات مستقيم است. كانال دوم صحنه مبارزات سخت نبرد و نهايتا ديپلماسي با واسطه اي است كه از طريق پاكستان و عربستان دنبال مي گردد. با وجود اقدامات ذكر شده بايد اشاره كرد كه از ديدگاه برخي كارشناسان اكنون زمان مناسبي براي مذاكره با طالبان نيست و بايد مذاكره را تا زمان تغيير اوضاع به نفع نيروهاي خارجي در افغانستان به تعويق انداخت و همچنين بايد رابطه طالبان با القاعده قطع شود ولي اكنون هيچ يك از دو شرط محقق نشده است. در پايان اين سوال مطرح است كه با توجه به آن كه منبع مالي طالبان مشخص نيست و هنوز شرط اين گروه يعني خروج نيروهاي خارجي از افغانستان محقق نشده و همچنين با توجه به مرگ بن لادن، آيا طالبان ابتكار عربستان را در مذاكرات خواهد پذيرفت؟ آيا طالبان در مواضع قبلي خود مبني بر عدم حضور در بن دوم تغييري خواهد داد؟ تحقيق**م.پ**1358

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 183]