شب قدر در گفت‌وگوی اختصاصی با حاج‌محمود ابوالقاسمی

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

حضرت زهرا(س) باطن شب قدر است ابتدا کمی درباره شب قدر بگویید. شب قدر، شبی است که پس از بعثت آخرین پیامبر خدا حضرت محمد مصطفی (ص)، از جانب پروردگار به عنوان یک عطا و هدیه به ایشان تقدیم شد، یعنی در تاریخ شب قدر این قابل طرح است که قبل از پیامبر اعظم (ص) امت‌های دیگر و انبیای آنها علیهم‌السلام، دارای یک چنین عنایت و لطفی نبودند. از جمله مشخصات و توصیفات شب قدر که در قرآن مجید به آن اشاره شده است نزول قرآن است البته این اعتقاد درباره‌اش وجود دارد که نزول قرآن یک‌باره نبوده است. در این‌باره در ترجمه جلد چهارم کتاب بحارالانوار؛ بخش اول، درباره احتجاج خداوند تبارک و تعالى با صاحبان مذاهب و ادیان مختلف در این باره گفته است یا در قرآن کریم در سوره مبارکه «فرقان،آیه شریفه 32» آمده است: «وَ رَتَّلْناهُ تَرْتیلًا » یعنى قرآن را براى تو تدریجا فرستادیم در طول 20 یا 23‏سال. قرآن به شکل تدریجی بر پیامبر نازل شد، یعنی یک‌باره و به طور یکجا وحی صورت نپذیرفت یا به تعبیر کامل‌تر می‌توانیم بگوییم، نزول قرآن به 2 شکل بر پیامبر، صورت گرفت. یک بار و یک نوع از این تنزل، دفعتا بوده و نوع دیگر به صورت تدریجی بوده است، منظور از تدریجی یعنی به مرور زمان اتفاق افتاده و شکل دیگر آن به صورت یکباره انجام شده است، اما به طور کلی، شکل دفعتا و یک‌باره آن، در شب قدر رخ داده است. در پی همین بحث، در امالى شیخ صدوق(رض)، ترجمه کمره‏اى، از جعفربن غیاث نقل شده است که روزی خدمت حضرت امام صادق(ع) عرض کردم، «به من خبر ده از گفته خداى عزوجل و ماه رمضانى که در آن قرآن نازل شده است، چگونه قرآن در ماه رمضان نازل شده است؟ و همانا قرآن در مدت 20سال از اول تا آخرش نازل شده است؟حضرت امام صادق(ع) در پاسخ جعفربن غیاث فرمودند: «همه قرآن در ماه رمضان به بیت‌المعمور نازل شده و در مدت20 سال از بیت‌المعمور نازل شده است». این توصیف همراه شب قدر وجود دارد که شب نزول قرآن است. در اسناد برای شب قدر توصیفات دیگری هم وجود دارد که از میان آنها می‌توان به اینکه تقدیرات در آن شب مقدر می‌شود، اشاره کرد. تقدیر یعنی اندازه‌گیری‌، در حقیقت شب قدر شب «اندازه گرفتن عمر انسان‌ها»، شب «اندازه گرفتن ارزاق» و حتی شب «اندازه گرفتن خیرات و برکاتی است که قرار است، برای انسان‌ها رقم بخورد». به تعبیر دیگر، شب قدر، شب تقدیر کردن است و بنا به همین تقدیر‌هاست که شب قدر نام نهاده شده است. از زمان پیامبراعظم (ص) شب (لَیل) شروع شد و انتظار این بود که همه تسلیم محض پیامبر(ص) بشوند تا روز (نَهار) شود اما مردم تسلیم نشدند؛ به همین خاطر، شب تا ظهور امام زمان (عج) که در روز است، طولانی شد و ادامه دارد. فضای شب گناه است اما در روز هیچ فسادی نیست. در شب 2 گروه هستند؛ یکی گروهی هستند که می‌خواهند به واسطه گناه و انجام فساد، شب ادامه داشته باشد. دوم، گروهی هستند که تمایلی به شب ندارند اما چون از روز، شناخت و معرفتی ندارند به خاطر همین، شب را محل زندگی خود می‌دانند، اما زمانی که مزه روز را بچشند، شب را رها می‌کنند (شب با چراغ‌های بسیار کجا، روز با خورشید کجا!؟) درست است که آیه‌های قرآن، چراغ‌ها و لامپ‌هایی در شب هستند اما ما باید در پی و انتظار روز باشیم. باید 313 نفر بیدار بنشینند و در طلب خورشید روز شوند. اگر در یک شب قدر 313 نفر طلب ظهور مولا(عج) را کنند، ظهور انجام می‌گیرد و روز مطلع‌الفجر فرا می‌رسد. ما باید برای نزدیک شدن ظهور مولا از خواب غفلت بیدار شویم. به طور کلی در این شب‌ها انسان‌ها باید با خدا ارتباط نزدیک‌تری برقرار کرده و از او طلب کمک و درخواست یاری کنند و تاکید بر انجام اعمالی همچون انس، الفت، مناجات، ذکر، توبه، استغفار و... داشته باشند. در این شب‌، به علت وجود یک چنین مشخصه‌ای است. اما به طور کلی برای شب قدر توصیفات بسیار زیادی قابل طرح است که در این فرصت نمی‌گنجد. به نظر شما فلسفه نامیدن «شب قدر» چیست؟ قدر در لغت به معنای قیمت، ارزش، اندازه و تقدیر بیان می‌شود و بر اساس شاخص‌هایی، هر کدام از انسان‌ها مطابق اعمالشان، قدر و قیمت‌ و اندازه‌گیری و قیمت‌گذاری می‌شوند و امورات برای آنها رقم می‌خورد. تمام این حساب‌ها به نوعی فلسفه نامگذاری شب قدر است. این شب، شبی است که از نظر قیمت، بسیار ارزش دارد و اگر کمی تامل کنیم، خواهیم دید که «لیلهًْ‌القدر» حکایت از همین امر دارد؛ وَ ما أَدْریک ما لَیلَهًْ الْقَدْرِ. این آیه اشاره دارد که «هیچ کدام از شما نمی‌توانید درک کنید، ارزش و قیمت شب قدر را»؛ شبی است بسیار پرقیمت که هر کس دارای قدر و قیمت باشد، در این شب جایگاه ویژه‌ای پیدا می‌کند و نخستین فردی که در این شب جایگاه پیدا می‌کند، وجود نازنین پیامبر(ص) و آل ایشان است. مرتبط با این موضوع در کتاب زندگانى 14 معصوم علیهم‌السلام (روایات شیعه در عدد ائمه اثنی‌عشر علیهم‌السلام) آمده است، روزی حضرت رسول‌الله صلى اللَّه علیه و آله و سلم به اصحاب خود فرمودند: «به شب قدر ایمان بیاورید شب قدر پس از من با على‌بن ابى‌طالب و 11 تن از فرزندان او است». زمانی هم که صاحب امر امام زمان (عج) ظهور کنند، بالاترین جایگاه را در آن شب برای ایشان می‌توان معرفی کرد. مهم‌ترین شاخصه و ویژگی شب قدر چیست؟ از این شب در قرآن بسیار یاد شده است و منظور از آیه «و ما ادریک ما لیلهًْ القدر» اشاره به قیمتی بودن این شب است. اینکه هر کسی ارزش شب قدر را نمی‌داند، می‌تواند از ویژگی‌های این شب به حساب بیاید. بنا بر تعبیری شب قدر با وجود اینکه ارزش بالایی دارد، مخفی است. مخفی بودن حکایت از این دارد که شب قدر دارای قیمت و ارزش زیادی است. مانند یک شئ یا یک گنج قیمتی که به دلیل ارزش و قیمتش آن را در جایی مخفی و پنهان می‌کنند، شب قدر هم از نظر ارزش و اهمیت برای بسیاری مخفی و پنهان است. در واقع کسانی که قدر و منزلتی پیدا می‌کنند، پنهان می‌شوند و گویی اصلا میلی برای گذاشتن رد پا یا اثری از خود ندارند. در واقع به هر میزانی که ما نسبت به شب قدر درک پیدا کنیم، به همان اندازه دارای قدر و قیمت هستیم و به همان اندازه مخفی و پنهان می‌شویم. کسانی که می‌خواهند با قدر و قیمت بشوند، نباید میل به مطرح شدن داشته باشند، آنهایی که به طور مداوم علاقه دارند خود را مطرح کنند، منیت و تکبر دارند و گفته شده «روز محشر اینان به صورت مورچه محشور می‌شوند» و حتی مرتبط با درک شخص یا چیزی، سخن امیر المومنین(ع) در اینجا بهترین مثال است. درباره مالک اشتر هم امیرالمونین (ع) می‌فرمایند: «و ما ادریکَ مَا المالک»؛ چه کسی می‌داند مالک چه کسی است (چه کسی قدر و قیمت مالک را می‌داند) و مثال می‌آورد؛ زمانی که در جنگ صفین از بقیه جلو می‌زد و می‌رفت، خبر دادند که مالک بیا، می‌خواهند علی (ع) را بکشند، علی (ع) می‌گوید که بیا. گفت: برو به علی (ع) بگو، سر معاویه را برایت می‌آورم؛ الان می‌آیم. دوباره به مالک می‌گویند، علی (ع) می‌گوید رها کن و بیا (اگر مالک می‌ماند، معاویه را به درک واصل می‌کرد). مالک به خاطر مولا علی (ع) بازگشت و وقتی بازگشت، علی(ع) یک مدال افتخار به مالک داد و فرمود: «اَنتَ لی کما کُنتُ رسول الله (ص)» یعنی مالک! قدر و قیمت تو برای من، مثل قیمت من برای پیغمبر(ص) است. درک کردن شب قدر به این است که ما شب قدر را بچشیم و همانند آن شویم؛ جنس ما جنس شب قدر شود و صفات این شب را در خود پرورش دهیم چون این شب صفاتی دارد. باید در پی این باشیم که صفات این شب چیست؟ مخفی بودن، خود را کنار کشیدن، از خودگذشتگی و چیزی نخواستن و میل نداشتن است. مهم‌ترین صفتی که شب قدر در آن جلوه دارد، چیست؟ شب قدر ارتباط شدیدی با نور وجود حضرت زهرا سلام الله علیها دارد و به نوعی می‌توان گفت، حضرت زهرا (س) باطن شب قدر هستند. اگر ما بخواهیم به صفات شب قدر اشاره کنیم، باید صفات ایشان را مرور کنیم. یکی از صفات برجسته حضرت صدیقه طاهره از خودگذشتگی ایشان بود؛ اینکه دیگران را بر خود مقدم می‌دانستند. می‌توان گفت، یکی از صفات شب قدر، ایثار و از خود گذشتگی است. بالاترین رتبه‌ای که خداوند در نظام الهی خویش نسبت به صفت ایثار قرار داده، ایثار نسبت به امام عصر علیه‌السلام است که این صفت را حضرت زهرا سلام‌الله علیها به خوبی در طول زندگی کوتاهی که در دنیا داشتند، به کمال ظهور و بروز نشان دادند. ایثار نسبت به امیرالمومنین و اینکه ایشان را مقدم بر خود می‌دانستند، یعنی ایثار نسبت به امام زمان خویش داشتند. ایشان در تمام لحظه‌ها امام زمان خود را مقدم می‌شمردند. از خود گذشتن برای امام زمان، یکی از برترین صفاتی است که شب قدر به همراه دارد. به میزان ایثار ما نسبت به امام زمان، قدر و قیمت و درک ما از شب قدر متفاوت خواهد بود. از خدای متعال در این ماه درخواست می‌کنیم، این صفت باارزش را در وجود ما بیشتر ظهور دهد تا ما هم دارای قدر و مقام و منزلت بیشتر شویم و با معرفت به شب قدر نزدیک شویم و طعم و لذت شب قدر را بچشیم. درک شب قدر چگونه ممکن است؟ لازم است ما ابتدا بین علم داشتن به موضوع و درک کردن آن موضوع تفاوت قائل شویم. علم داشتن یا همان آگاهی داشتن درباره شب قدر از درک کردن آن موضوع جداست. به عنوان مثال، شناخت و آگاهی از تهیه شیرینی این است که شناخت از آرد، تخم‌مرغ، شکر، شیر و تهیه و ترکیب آنها داشته باشیم اما درک از شیرینی این است که شما شیرینی را بچشید و بخورید تا طعم آن را به طور کامل درک کنید، در غیر این صورت با «حلوا حلوا گفتن، دهان شیرین نمی‌شود»، هر قدر شما از شیرینی و طرز تهیه آن صحبت کنید، نسبت به شیرینی درکی پیدا نمی‌کنید و دهانتان طعم شیرینی را نمی‌فهمد. شب قدر را باید چشید و درکش کرد، اما باید دید شب قدر را چگونه می‌توان شناخت؛ تنها راه، درک و لمس صفات شب قدر است. مهم‌ترین فایده ماه رمضان و شب قدر چیست؟ ماه رمضان راهی است برای خدایی شدن و شب قدر راهی است برای جدا شدن از منیت‌ها. مخفی بودن یکی از ویژگی‌های شب قدر است و همچون گنج مهم و باارزش همیشه از چشم ما مخفی است، لذا ارزش شب قدر به مخفی بودن آن است. شب قدر به من و شما یاد می‌دهد اگر می‌خواهید «باارزش» و «قیمتی» بشوید، باید مخفی باشید، آنهایی که مخفی هستند و خود را نشان نمی‌دهند، دارای ارزش بیشتری هستند. شب قدر با ارزش خود به ما یاد می‌دهد از منیت جدا شویم. ماه رمضان در واقع گناهانمان را می‌سوزاند. گناهان انسان‌ها همان منیت‌هاست. بزرگ‌ترین بهره از شب قدر و ماه رمضان دور شدن از منیت‌ها و نزدیک شدن به خدا و «خدایی شدن» است. با توجه به اینکه در شب قدر بسیاری از حاجات برآورده می‌شود، دعا کردن روند خاصی دارد؟ دعا کردن مفهوم و مضمون این شب‌هاست. در حقیقت کسی که دعا می‌کند، به نوعی خدا را بر خود مقدم می‌داند. زمانی که منیت و تکبرمان به اوج می‌رسد، برای انجام هر کاری خود قدم برمی‌داریم و از خدا هیچ کمکی نمی‌خواهیم، کسی که در انجام کاری از خدا کمک نمی‌گیرد به اوج منیت و تکبر رسیده است. در آیه‌ای که مربوط به دعاست خدا فرموده است: «ادعونی استجب لکم و الذین یستکبرون ان عبادتی...» دعا کنید تا اجابت کنم شما را اما کسی که استکبار بورزد به عبادت من... دعایش مستجاب نمی‌شود. استکبار یعنی کسی که تکبر ورزد؛ استکبار کردن یعنی دعا نکردن. درباره دعا نکردن گفته شده است، «الذین یستکبرون» یعنی کسی که دعا نکند فردی متکبر است. دعا کردن واجب است زیرا تکبر را از بین می‌برد، منیت را از ما دور می‌کند، در حقیقت خدا را پذیرفته‌ایم و نسبت به او سر تسلیم فرود آورده‌ایم و از خودمان گذشته و گریخته‌ایم. حالا یک نکته دیگر اینجا مطرح است و آن اینکه توصیه شده است انسان در شب قدر برای دیگران دعا کند. درباره دیگران دعا کردن باعث دور شدن انسان از منیت می‌شود، یعنی دیگری را بر خود مقدم بشمارید، آنقدر توانایی این را داشته باشید که دیگران را بر خود ترجیح دهید. آیا می‌توان یکی از موارد مهم شب قدر را به دلیل ظهور امام زمان(عج) دانست؟ ظهور منجی در شب قدر اتفاق نمی‌افتد. ظهور صفات خدا از جمله لطف، کرم، رحم، بخشش، عفو، گذشت و... در شب قدر اتفاق می‌افتد، اما ظهور به معنای ظهور منجی عالم، امام زمان در شب قدر اتفاق نمی‌افتد. می‌توان گفت چون شب قدر محل و زمان اجتماع مسلمانان است، شب ظهور است، همانند عاشورا که می‌گویند ظهور است، زیرا در عاشورا همه هماهنگ دور امام زمان خود جمع و برای دفاع از دین تلاش کردند. چرا شب‌زنده‌داری بزرگ‌ترین عبادت شب قدر است؟ شب زنده‌داری بزرگ‌ترین عبادت شب قدر محسوب نمی ‌شود، از بزرگ‌ترین کارهایی که می‌توان در شب قدر انجام داد تحصیل علم و معارف دین است، بالاترین عمل بالا بردن معالم و معارف است. نماز شب به جا آوردن و عبادت در نیمه‌ها‌ی شب همیشه مهم و باارزش بوده و در شب قدر هم طبیعتا ارزش خود را دارد، اما اینکه بالاترین عبادت محسوب شود، درست نیست. برای قدر پیدا کردن و قیمت یافتن باید از خود گذشت. عبادت یعنی تسلیم خدا شدن یعنی در مقابل خدا سر تسلیم فرود آوردن و می‌تواند راه و وسیله‌ای باشد برای اینکه انسان در حقیقت از منیت‌های خودش بگذرد، ترک هوای نفس با عبادت در شب ایجاد می‌شود. تزکیه نفس در شب‌های قدر یعنی چه؟ در ابتدا معنای نفس و تزکیه نفس را بیان می‌کنیم، اولا تزکیه به معنای این است که جلوگیری کنیم از افت. به طور مثال یک بالونی را در نظر بگیرید که با هوای سبک بالا می‌رود، اما زمانی که هوای سبک در این بالون کم ‌شود، این بالون کم‌کم به سمت زمین نزدیک می‌شود و پایین می‌آید. در این میان تنها کاری که باید انجام داد این است که اشیای سنگین ولو اینکه قیمتی باشد را از بالون به پایین پرتاب کنیم تا بالون افت ارتفاع خود را جبران کند و بتواند به سمت بالا برود و از خطر برای سرنشینان جلوگیری کند. زمانی که می‌گوییم تزکیه، یعنی اینکه هر آنچه باعث سقوط می‌شود را دور کنیم و هر آنچه سنگین است را از روح خود خارج کنیم. تزکیه نفس در شب قدر یعنی اینکه شما خودتان را کنار بگذارید، در عین حال که خود را دوست دارید و منفعت خودتان را می‌طلبید، خودتان را کنار بگذارید، بگویید خدایا! به دیگران لطف کن، به دیگران عنایت کن. در حقیقت این همان معنای تزکیه است که ما مثل این معنا را باید در شب قدر دنبال کنیم. اصل تزکیه این است که خود را در مقابل امام زمان (عج) بدانیم و او را در تمام کارها بر خود مقدم بداریم. قلم عفو خداوند بر اعمال گذشته یک ساله انسان آیا با تداوم دعا و نیایش در شب قدر امکان‌پذیر است؟ بله! زمانی که خداوند ما را به شب قدر دعوت می‌کند، هدفش این نیست که من و شما را نسبت به گذشته مواخذه کند و گذشته را به رخ ما بکشد، بلکه او می‌خواهد ما را تحت‌تاثیر قرار بدهد و به ما می‌فرماید، بنده من! تو به سمت من بیا، من به گذشته تو کاری ندارم و این ساعت می‌خواهم آینده تو را بررسی کنم و برای تو درباره آینده‌ات برنامه‌ریزی کنم و هر قدر بندگان خدا برای این دعوتنامه جدیت بیشتری قائل شوند، در حقیقت از این لطف و عنایات بیشتر بهره می‌برند. حدیثی در این باب وجود دارد که می‌گوید: «المعروف علی قدر معرفه» بخشش به اندازه درک و معرفت و شناخت است. اینجاست که باید توجه داشت، اگر قرار است خدا به کسی چیزی ببخشد، درک و شناخت او بسیار مهم است. هر کسی شناخت و درک و فهم بیشتری داشته باشد، از بخشش خدا بیشتر بهره می‌برد. فردی که به خاطر سفارش و التماس به خداوند در شب قدر حاضر می‌شود، دست رد به سینه‌اش نمی‌خورد و این همان دعوتی است که خداوند از ما کرده است. «تنزل الملائکه والروح» یعنی پایین آمدن فرشتگان و روح در شب قدر، این عبارت چه معنایی دارد و منظور از فرشتگان و روح کیست؟ تنزل کردن در حقیقت «پایین آمدن» ترجمه می‌شود، اما به گونه‌ای دیگر هم می‌توان آن را معنا کرد. پایین آمدن یا نزول ملائکه از آسمان به زمین، در ابتدا برای آوردن الطاف پروردگار است و باز هم در کتاب «الإنصاف فى النص على الأئمه (ع)» با ترجمه آیت‌الله رسولى محلاتى آمده است، کلینى در کافى از حسن بن عباس بن جریش از حضرت باقر علیه‌السلام نقل کرده‌اند، امیر المؤمنین(ع) به ابن‌عباس فرمودند: شب قدر در هر سال هست و در آن شب امر یک سال از آسمان نازل می‌شود، ملائکه کارگزاران خداوند متعال هستند، مانند کارمندانی هستند که خداوند متعال در اداره امور، آنها را وسیله قرار می‌دهد، اما این جا نکته‌ قابل طرحی وجود دارد و آن، این است: «آیا خداوند احتیاج به کارمند دارد؟» یعنی او هم مثل ما انسان‌ها برای انجام کارهایش نیازمند وجود کارمند و نیرو است؟ خیر، اینگونه نیست، «احتیاج» برای خدا، معنا و مفهومی ندارد. امام الصادق علیه‌السلام می‌فرمایند: «أبَی اللّه ُ أن یجرِىَ الأشیاءَ إلاّ بِأسبابٍ» پس هر کاری که می‌خواهد انجام دهد بنارا بر این می‌گذارد که از ابزار و وسیله استفاده کند، او نحوه اداره عالم را اینگونه انتخاب کرده است. هر چند وسایل را خود خلق می‌کند، اما به عنوان وسیله از آنها استفاده می‌کند. ملائکه وسیله خدا روی زمین در انجام امور و کارها هستند، ملائکه به عنوان نیرو و کارمند جهت انجام امور در کارها استفاده می‌شوند. به طور مثال، فرشته عزرائیل مسؤول قبض روح یا همان گرفتن جان انسان‌هاست. در حقیقت مجموعه ملائکه زیر نظر خداوند کارهایشان را انجام می‌دهند، او دستور دهنده برای انجام تمام کارهاست و ملائکه فرمانبر او هستند. واسطه‌ خداوند‌ برای انجام کارها ملائکه هستند و ارزاقی که به سمت زمین از جانب پروردگار برای بندگان فرستاده و مقرر می‌شوند از طریق آنها به انجام می‌رسد. به طور کلی می‌توان گفت شب قدر، شب نزول ملائکه است (تَنَزَّلُ الْمَلائِکه). جلوه‌های مختلفی در شب قدر اتفاق می‌افتد که آنها اعم از الطاف، عنایات و محبت‌ها راخدا قرار داده است، بخشش‌ها، غفران‌ها، پاک کردن‌ها، گذشت کردن‌ها و آنچه که به هر حال در نواحی پروردگار قرار دارد. کارهای شب قدر توسط ملائکه صورت می‌گیرد و یکی از جلوه‌های نزول ملائکه در شب قدر همین موضوع است. آیا روح با ملائکه تفاوت دارد؟ روح چگونه معرفی می‌شود؟ در بعضی از اسناد واژه‌ روح به حضرت فاطمه زهرا(س) نسبت داده شده است. (قسمت امامت- ترجمه جلد هفتم کتاب بحار الانوار- در بخش روح‏هایى که در ائمه هست و آنها مؤید به روح‌القدسند، بیان نزول سوره لیلهًْ‌القدر در باره آنها آمده است، محمّد بن جعفر از موسى بن بکر از زراره از حمران نقل کرد که گفت: از حضرت صادق علیه السّلام پرسیدم، آنچه تمییز و توضیح داده مى‏شود در شب قدر آیا همان چیزهایى است که خدا مقدر کرده؟حضرت در پاسخ فرمودند: «نمی‌توان توصیف کرد قدرت خدا را «فِیها یفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ» چگونه مى‏تواند چیزى محکم باشد؛ مگر اینکه تشخیص داده شود و معین شود ولى نمى‌توان قدرت خدا را توصیف کرد که چه چیز را مقدر می‌کند، زیرا در اختیار اوست هر چه را بخواهد انجام می‌دهد؛ اما این آیه: «لَیلَهًْ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ» «یعنى فاطمه زهرا علیها السّلام». و در آیه‌ «تَنَزَّلُ الْمَلائِکهًُْ وَ الرُّوحُ فِیها» ملائکه در اینجا مؤمنانی هستند (ائمه) که داراى علم آل محمدند. روح عبارت از روح القدس است که او در فاطمه علیها السّلام است). حدیثی درباره حضرت صدیقه طاهره(س) تعریف می‌‌شود که شب قدر اساسا شبی است که به واسطه حضرت فاطمه(س) معرفی می‌شود که در «بحارالانوار» آمده است. «الأرواح التی فیهم و أنهم مؤیدون بروح‌القدس و نور إنا أنزلناه فی لیلهًْ القدر و بیان نزول السورة فیهم علیهم السلام» و در جایی دیگر امام صادق فرمودند: «وَ رَوَى أَیضاً عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جعفرٍ عَنْ مُوسَى بْنِ بَکرٍ عَنْ زُرَارَهًَْ عَنْ حُمْرَانَ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَمَّا یفْرَقُ فِی لَیلَهًِْ الْقَدْرِ هَلْ هُوَ مَا یقَدِّرُ اللَّهُ فِیهَا قَالَ لَا تُوصَفُ قُدْرَهًُْ اللَّهِ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ فِیها یفْرَقُ کلُّ أَمْرٍ حَکیمٍ فَکیفَ یکونُ حَکیماً إِلَّا مَا فُرِقَ وَ لَا تُوصَفُ قُدْرَهًُْ اللَّهِ سُبْحَانَهُ لِأَنَّهُ یحْدِثُ مَا یشَاءُ وَ أَمَّا قَوْلُهُ لَیلَهًْ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ یعْنِی فَاطِمَه(ع)» و در این روایت منظور از «لیل» فاطمه است، و منظور از «قدر» یعنی خدا و منظور از «لیلهًْ‌القدر» یعنی فاطمه خدا. در پی “فاطمه خدا” می‌توان اشاره کرد که می‌فرماید: «مَن عَرَفَ فاطِمَةَ حَقَّ مَعرِفَتِها فَقَد أدرَک لَیلَهًْ القَدر» «بنابراین فقط حضرت فاطمه (س) شب قدر را درک کرده است». لذا درک شب قدر منوط به درک و شناخت فاطمه است، پس رابطه‌ای بین تعریف از شب قدر و حضرت زهرا وجود دارد. (ارتباط شدید بین حضرت زهرا سلام‌الله علیها و شب قدر) یکی از تعریف‌هایی است، که در شب قدر وجود دارد، با این حساب از این زاویه اگر نگاه کنیم، می‌گوییم روح را هم می‌توان بر طبق یکسری از اسناد حضرت زهرا استنباط کرد، «تنزل الملائکهًْ و الروح» یعنی ملائکه به همراه روح که حضرت صدیقه سلام‌الله‌علیها و نور وجود نازنین ایشان است، درفضای شب قدر برای انجام دادن اموری که پروردگار به آنها محول کرده است، معنا می‌یابند. در حضور ملائکه و روح در فضای شب قدر سرنوشت انسان‌ها به چه صورت تقدیر می‌شود؟ می‌توانیم بگوییم که امام زمان در هر دوره‌ای با نور وجود حضرت زهرا (س) مرتبط خواهد شد و فرشتگان و ملائکه هم در حقیقت تزئین‌کننده این جلسه هستند و کسانی که جز فرشتگان و ملائکه در این جلسه حضور دارند کارهای اجرایی و امور اداره جلسه را برعهده دارند. امورات از ناحیه حضرت امام زمان (ع) برای خلق رقم می‌خورد و در شب‌های قدر نهایتا به دست حضرت زهرا (س) سپرده و از ناحیه ایشان امضا می‌شود و توسط امام زمان بالا برده می‌شود. در بعضی از اسناد گفته شده احتمال وجود شب قدر چند شب در یک سال است، در کتاب ارشاد، ترجمه ساعدى خراسانى در باب سى و هفتم اخبارى که درباره امامت امام دوازدهم به طور اجمال و تفصیل رسیده است، بیان شده حضرت امیرالمؤمنین (ع)به ابن عباس فرمودند: «شب قدر در هر سال منحصر به فرد است و فرمان سنت و مقدرات بشر در آن شب جارى می‌شود و دست‌هاى توانایى پس از رسول خدا (ص) بر جریان آن ولایت دارند». حال می‌توان از بین این چند شب در سال به شب‌های نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم اشاره کرد. بعضی می‌گویند احتمال اینکه این 3 شب از بین دیگر شب‌های سال شب قدر باشند بیشتر است. در این میان هم شب اول شبی است که امورات برای خلق رقم می‌خورد و شب دوم، شبی است که امورات به واسطه دعای مومنان کم یا زیاد می‌شود و شب سوم، شبی است که آنچه به عنوان مقدرات برای انسان تعیین شده به طور کلی تثبیت و قطعی می‌شود. و باز هم در گزیده کافى اشاره شده است که ابوعبدالله صادق(ع) گفت: «برآورد و آمار در شب نوزدهم صورت مى‏گیرد و در شب بیست و یکم به ثبت مى‏رسد و در شب بیست و سوم امضا مى‏شود». به هر حال شب قدر نتیجه ملاقاتی بین امام زمان و حضرت زهراست که از بین مذاکره این 2 بزرگوار توسط پروردگار عالم برای مدت یک سال، تقدیر افراد متناسب با اعمال اشخاص برای‌شان رقم می‌خورد. مطلع الفجر یعنی چه؟ و اینکه مطلع‌الفجر تا ظهور حجت خدا حضرت مهدی موعود (عج) ادامه دارد را چطور تبیین می‌کنید؟ شب قدر تا مطلع الفجر ادامه دارد، یعنی تا روز ظهور ادامه دارد و حتی آیه‌ای هم در این باب وجود دارد، «و ذکرهم بالیوم الله»، «تذکر بدهید به ایام و روز ظهور». ابتدای شب قدر در زمان پیامبری حضرت محمد مصطفی (ص) است و انتهای آن ظهور حجت خداست.اول و ابتدای شب قدر ظهور خاتم الانبیاست و انتهای شب قدر ظهور خاتم الاوصیا(عج) است. منبع : وطن امروز /1001/

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 400]