بررسي فرآيند توليد كتاب؛پايين بودن توان خريد جامعه نبايد به افت كيفيت كتاب بينجامد

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: بررسي فرآيند توليد كتاب؛پايين بودن توان خريد جامعه نبايد به افت كيفيت كتاب بينجامد
نشست پژوهشي "نقش امور فني و هنري در فرايند توليد كتاب" عصر ديروز در مركز تربيت معلم شهيد شرافت برگزار شد.

به گزارش خبرنگار مهر، اين نشست با حضور مديران، اساتيد، كارشناسان و جمعي از دانشجويان مركز تربيت معلم شرافت و انتشارات مدرسه به منظور كنكاش نقادانه در ويژگي هاي هنري و تصويري كتاب هاي انتشارات مدرسه برگزار شد.

برنامه بعد از قرائت سرود ملي و قرآن مجيد با اجراي محمد رضا جهانبخش - دبير نظام پيشنهادات انتشارات مدرسه - در سالن قائم مركز تربيت معلم شرافت كار خود را آغاز كرد.

ابتدا مرتضي باباييان مدير بخش گروه هنر مركز تربيت معلم و مدير توليد انتشارات علمي فرهنگي با اشاره به ظرفيت ها و قابليت هاي مراكز تربيتي در تعامل و نقد و كنكاش در امور فني توليد كتاب گفت: برگزاري چنين جلسات نقدي كه در حضور اساتيد و دانشجويان برگزار مي شود در راستاي بالا بردن سطح كيفيت و اثرگذاري بر كار هنروران و ظاهر فيزيكي و فني كتاب موثر است.

باباييان اظهار داشت: چون من خود در آموزش و پرورش فعاليت دارم، معتقدم آنهايي كه در گود آموزش و پرورش هستند بهتر مي توانند نظر دهند؛ چه در مورد كتاب هاي درس و چه غير درسي. همچنين معتقدم اين نگاه ها و نظرات نقادانه مشوق حركت هاي جسورانه براي كساني است كه در اين سازوكار نقشي ايفا مي كنند و چنانچه اين ساز و كار برنامه منظمي داشته باشد كيفيت كتاب ها چه به لحاظ فني و چه هنري افزايش مي يابد.

باباييان افزود: آنچه در اين ميان بسيار حائز اهميت است اين است كه كتابهاي درسي به عنوان يك پروژه ملي جايگاه خاصي دارند و اين خود عاملي است كه كتاب ها را به گونه اي طراحي كنند تا از هر لحاظ براي همه فرهنگ هاي قومي ساكن كشور قابل استفاده باشد. شايد به دليل ملي بودن پروژه كتاب هاي درسي است كه نمي توان با آن سليقه اي برخورد كرد و چه شايسته است كه در جهت طراحي كتاب هاي درسي فراخواني براي هنروران داده شود تا از ميان طرح هاي كار شده، بهترين ها برگزيده شود. اما همه اين اتفاقات زماني مي افتد كه زمان و دقت مناسب وجود داشته باشد و كارها در زمان بندي مناسب هدايت شود چرا كه توجه و ايجاد زمان بندي مناسب موقعيت بيشتري در زمينه اجراي پروژه هاي ملي ايجاد مي كند و موجب ارتقاي سطح سواد بصري دانش آموزان و البته همه مردم مي شود. شايد اگر كتاب هايمان را در مقايسه با كتاب هاي يك ناشر درجه سه اروپايي بررسي كنيم، هم نقاط ضعف پيدا كنيم و هم نقطه قوت. البته به هيچ عنوان عقيده ندارم كار ما به كلي ضعف دارد اما اگر بخواهيم چيزي را به اسم نقطه ضعف مطرح كنيم مي توانيم از مواد و مصالح نام ببريم.

وي ادامه داد: پذيرش اين نكته كه توان خريد جامعه پايين است و ما نيز بايد توليداتمان را با خريد جامعه تطبيق بدهيم تا حدي صحيح است اما اين موضوع هرگز نبايد سبب شود كه كتاب ها را در سطح كيفي پايين باقي بگذاريم.

باباييان اضافه كرد: درباره نحوه تعامل مراكز تربيت معلم عقيده دارم كه اگر يك راهكار و برنامه منسجم داشته باشيم، در بسياري از مباحث - تصويرسازي، محتوا و ظاهر - به نتايج خوبي خواهيم رسيد و اين نيز اين گونه نتيجه مي دهد كه دست ناشر براي انتخاب طرح باكيفيت باز خواهد بود چرا كه به جاي آنكه طرح را از بين سه يا چهار طرح انتخاب كند از بين 20 طرح انتخاب مي كند. من عقيده دارم كار تيمي بهتر جواب مي دهد و دانشجويان را زنده و فعال نگاه مي دارد.

در ادامه، جهانبخش گفت: من به عنوان يكي از ناظرين بخش فني انتشارات مدرسه با طرح ها و طراحان خوبي روبرو بوده ام اما متاسفانه يا طرح هاي آنها انتخاب نمي شود و يا خود آنها در مراحل اوليه كار خسته مي شوند و كار را رها مي كنند و من از دلايل عمده اين اتفاق مي توانم به سه مورد اشاره كنم: 1- نا آشنا بودن به خواست مشتري 2- بي توجهي به بودجه بندي هاي موجود 3- گرايش به نوعي خاص از طراحي. من تصور مي كنم آنچه يك طراح را در اوايل كار خود بسيار موفق مي كند توجه به مواردي است كه به اختصار ذكر شد.

عليرضا جهانبخش سپس از حميد قاسم زادگان - مدرس دانشگاه تربيت مدرس و نويسنده - براي سخنراني دعوت كرد.

قاسم زادگان صحبت هاي خود را به "تئوري نقد" اختصاص داده بود. او صحبت هايش را با قطعه شعري از قيصر امين پور آغاز كرد و گفت: هنگامي كه كتاب بررسي مي شود بايد همه ابعاد آن مدنظر قرار گيرد و هنگامي كه كار به نقد فني و هنري كتاب مي رسد از همه عناوين آن اعم از صفحات كتاب، صحت و سقم تصوير خواني، مواد و ابزار، رنگ، تركيب بندي تصاوير و... پرسش مي شود.

در ادامه، كاظم طلايي - مدير هنر انتشارات مدرسه - صحبت هاي خود را با نقش مديريت هنري در كار هنري آغاز كرد. او موفقيت ناشران را در نوع سياستگذاري ها و انتخاب هنري مهم دانست و گفت: اكنون كار به شكل تخصصي انجام مي شود و مدير هنري علاوه بر آنكه كار تيمي را هدايت مي كند با محتوا و نوع كار آشناست و كار را به شكلي مناسب پيش مي برد.

وي همچنين در بخشي از سخنانش به شيوه هاي همكاري انتشارات مدرسه با طراحان و تصويرپردازان اشاره كرد و ادامه داد: ما هر روز شاهد مراجعه تصويرگرهاي دانشجو يا فارغ التحصيل هستيم اما آنچه براي ما مهم است اين است كه به جاي آنكه طراح خود را معرفي كند كار او، خودش را معرفي مي كند. ما براي برگزيدن طرح ها در انتشارات مدرسه هيچ محدوديتي نداريم حتي به سراغ كساني كه در شهرستان هم هستند مي رويم، حتي طراحاني از مشهد و قم انتخاب كرده ايم و اين اتفاق در هر شهرستان ديگري نيز مي افتد.

در اين ميان مرتضي باباييان انتقادي به صحبت هاي طلايي ابراز داشت. وي عنوان كرد: شيوه انتخاب طراح از طريق انتشارات مدرسه همانند ساير انتشاراتي هاست. به نظر من آنچه كه موجب ارتقاي كيفيت كار طراحي هاي ما مي شود اين است كه به جاي آنكه كار يك طراح بررسي شود ما طرح خود را در بين طراحان و دانشجويان مراكزي مثل نشر مدرسه و تربيت معلم ها در ميان بگذاريم تا آنها به صورت تيمي و گروهي روي آن طرح كار كنند. آن هنگام است كه استعداد درون دانشجو زنده مي شود و به كار مي آيد.

كاظم طلايي در پاسخ به باباييان گفت: من به هيچ عنوان انحصار در كار را قبول ندارم. ما حتي براي كساني كه ظاهرشان به ما نمي خورد هم وقت مي گذاريم. اما چون زمان ما اندك است ناچاريم طرح و كار را به آدم حرفه اي بسپاريم. اما مي توانيم براي تغيير تصويرسازي هاي كتاب هاي قديمي زمان بگذاريم و از دانشجويان كمك بگيريم.

سپس سولماز ايماني - يكي از دانشجويان كه تعدادي از كتاب هاي انتشارات مدرسه را از ميز ميان سالن جلسه انتخاب كرده بود - گفت: من عقيده دارم اين كتاب ها در سطح متوسط هستند و كتاب هايي كه ويژگي هاي برتري داشته باشند در اين ميان كم ديده مي شوند. قطع اين كتاب ها تقريبا شكل رايجي است كه هميشه ديده مي شود و ابتكاري در اين زمينه در بين كتاب هاي موجود ديده نمي شود.

وي اضافه كرد: آنچه در بين اين كتاب ها قابل رويت است نوع تصوير سازي و قرار گرفتن لوگوي كار است. تصويرها با رنگ هاي نامناسب پرداخت شده اند و لوگوي كار در اندازه نامناسب روي جلد بعضي از كتاب ها ديده مي شود. من تصورم اين است كه اگر تصوير و طراحي جلد اهميت ندارد اصلا چرا آورده مي شود و اگر اهميت دارد پس لوگوي كار نبايد به شكلي قرار گيرد كه تصوير را تحت الشعاع قرار دهد.

اين دانشجوي منتقد همچنين به خط و فونت حروف كتاب اشاره كرد و ادامه داد: كودك بايد بتواند با خط كتاب هم ارتباط برقرار كند اما متاسفانه خط بعضي از كتاب ها نستعليق است و از طرف ديگر آغاز كتاب با "بسم الله" شروع مي شود كه كودك از اين كلمه دركي ندارد. او با "به نام خدا" آشناست، از طرف ديگر صفحات اول كتاب بسيار شلوغ هستند كه اين مورد نيز تاثير مثبتي بر ذهن او ندارد.

قاسم زادگان در اين باره گفت: بسياري از تصويرسازي هاي اين كتاب ها سازمان فكري به مخاطب نمي دهد چرا كه گرافيست هاي ما سعي نمي كنند تحليل هاي كلامي متن را بيرون بياورند. در اين زمينه رايزني طراح با نويسنده بسيار ضعيف است؛ در مجموع مي توان گفت: كتاب ها انديشه ساز نيستند و حس زيبايي شناسي را تحريك نمي كنند. اين كتاب ها با فرهنگ هاي ملي، ديني و جغرافيايي ما نزديكي ندارند.

طلايي نيز در توضيح مطالب گفته شده خاطرنشان كرد: شيوه ما در انتشارات مدرسه به شكلي است كه در كارهاي جديد به تصويرسازي هاي موفق تكيه مي كنيم؛ هر چند قبول دارم كه معماري و جغرافي و فضا بايد در خدمت متن باشد.

در پايان جواد محقق، علي اصغر فيضي زاده (مديرعامل انتشارات مدرسه) و جواد عظيمي (مدرس مركز تربيت معلم شرافت) نكاتي را عنوان كردند.

علي اصغر فيضي زاده از برگزاري اين نشست ابراز خرسندي كرد و اين دست نشست ها را بابي دانست تا دانشجويان با صبر و تامل وارد عرصه جديدي از زندگي شوند و مقدمه اي باشد براي همكاري هاي آينده.

جواد عظيمي نيز گفت: اگر بخواهيم كتاب هاي ايراني را در مقايسه با ديگر كتاب هاي جهان قرار دهيم كتاب ها بيشتر رئاليستي هستند و به تكنيك و پردازش كمتر توجه مي شود، در حالي كه خلاقيت در متن و تصوير بايد هماهنگ باشد چرا كه اگر چنين نباشد كودك از يكي از اينها صرف نظر مي كند.
سه شنبه 28 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 518]