جذابيت هاي سريال حضرت يوسف لحظه هاي معنوي و محبت آميز است

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: جذابيت هاي سريال حضرت يوسف لحظه هاي معنوي و محبت آميز است
حبيب يزديمجموعه تلويزيوني حضرت يوسف(ع) از اول تيرماه پخش خواهد شد. پخش اين سريال كه با 3 قسمت پشت صحنه آغاز مي شود، 45 قسمت ميهمان شما از شبكه اول سيما خواهد بود.اين مجموعه عظيم تلويزيوني به تهيه كنندگي، نويسندگي و كارگرداني فرج الله سلحشور است كه با او درباره آخرين كارش به گفت وگو نشستيم.فرج الله سلحشور كه كار هنري خود را با نمايش «حر» در مسجد جوادالائمه(ع) آغاز كرد، از سال 60 سراغ قصه هاي قرآني رفت و تحقيقاتش را در اين زمينه ادامه داد. او فيلم سينمايي «ايوب پيامبر» را درسال 72 نويسندگي و كارگرداني كرد و مجموعه تلويزيوني «اصحاب كهف» را درسال 76 ساخت.سلحشور تحقيقات سريال حضرت يوسف را از چهارسال پيش آغاز كرده و تاكنون ساخت كل سريال و تدوين 20 قسمت از آن را به پايان برده است.بيش از پنج هزار هنرور، بيش از 200 بازيگر ديالوگ گو، نزديك به 32 ماه فيلمبرداري همراه با صدابرداري سرصحنه در كل سريال بوده و دكور و لباس حدود 1.5 ميليارد تومان هزينه داشته است و هزينه كل سريال به گفته سلحشور يك چهارم سريال هاي الف ويژه صدا و سيما بوده است.- چرا بعداز داستان حضرت ايوب و اصحاب كهف سراغ قصه حضرت يوسف رفتيد؟اينكه چرا سراغ قصه حضرت يوسف رفتم، دليل خاصي داشت. البته از نظر من تمام قصه هاي قرآن مشكل گشاي ما در همه زمان ها و در همه جغرافياي زمين است و نمي توان گفت قصه اي از قصه هاي قرآن اولويت دارد. تفاوت قصه حضرت يوسف تنها اين است كه يك قصه كامل است و قصه هاي ديگر قرآن به اين صورت از ابتدا تا انتها بيان نشده اند كه البته مي شود از تاريخ آنها را كامل كرد. نكته ديگر اينكه در قصه حضرت يوسف ظرافت هاي پر مخاطره اي وجود دارد كه اگر دقت لازم صورت نگيرد، ممكن است كه بدآموزي داشته باشد و از آنجايي كه هرچه درباره قصه حضرت يوسف كار شده صرفا به بعد عشقي آن توجه شده، لذا تلاش كرديم تا براي يك بار هم كه شده يك نسخه قرآني از اين داستان ارائه شود و آن نكات و ارزش هايي است كه مدنظر قرآن است نه صرفاً بعد عشقي آن.- منظورتان از نسخه قرآني قصه حضرت يوسف چيست؟ لطفاً از ابتدا بفرماييد كه كارتحقيقات شما چه گستره اي داشته و از چه منابعي استفاده كرده ايد.اعتقاد ما براين است كه كامل ترين نگاه به قرآن، نگاه ائمه معصومين عليهم السلام است،لذا قرآن را از منظر اهل بيت تفسير مي كنيم.من هم سعي كردم تفاسير شيعه كه برگرفته از نگاه معصومين است را مبنا قرار بدهم و هر مطلبي را كه در اين زمينه جمع آوري كرديم اگر با الميزان تطابق داشت انتخاب كردم و هرچه نداشت انتخاب نكردم.در تحقيق قصه حضرت يوسف، قصص ها را خواندم، تاريخ شيعه و اهل تسنن را خواندم، اشعار، رمان ها و مطالبي كه در فرهنگ و اسطوره هاي ملل مختلف بود و بيش از هزار صفحه ترجمه از زبان هاي انگليسي و عربي و مطالب متنوعي از پايگاه هاي مختلف اينترنتي را جمع آوري كرديم و نيز 60 جلد تفسير شيعه را جلوي چشممان گذاشتيم تا بتوانيم قصه را بنويسيم.من مطمئنم كه به ديدگاه قرآن از منظر اهل بيت در رابطه با قصه حضرت يوسف نزديك شديم البته هيچكس نمي تواند ادعا كند كه در رابطه با قرآن حرف كاملي زده است ولي فقط همين را مي توانم بگويم كه به اين قصه از منظر ائمه خيلي نزديك شده ايم و نكات تازه اي پيدا كرديم كه پيش از اين ديگران به آن دست پيدا نكرده بودند.- گفتيد كه هم تفاسير شيعه و هم تفاسير اهل تسنن را مورد تحقيق قرار داديد. آيا تفاوت شاخص هم بين اين تفاسير وجود دارد؟فراوان. تفاوت هاي فاحش وجود دارد. نوع نگاه تفاسير اهل تسنن آدم را به عنوان مسلمان شرمنده مي كند. مي توانم بگويم نگاه اهل يهود و مسيحيت به اين قصه به مراتب سالم تر از نگاه اهل تسنن است. در اين تفاسير هر گناه و نسبت ناروايي را به اين پيامبر خدا نسبت داده اند و جالب اينجاست كه اهل تسنن پيامبران را معصوم نمي دانند ولي نمي گذارند چهره هاي آنها پخش شود.- با توجه به همين نكته آخر، مخاطب سريال حضرت يوسف فقط ايراني ها در نظر گرفته شده اند و يا فكري براي مخاطب خارج از مرزها هم كرده ايد؟اگر ما به ديدگاه اهل بيت وفادار باشيم طبيعتاً مي بايست حرفي را بزنيم كه به درد همه دنيا مي خورد. اصلاً ديدگاه اهل بيت فقط براي شيعه نيست، براي همه دنياست اما ما بلد نيستيم نگاه جهاني به اهل بيت داشته باشيم. ائمه معصومين جهاني هستند و ديدگاه آنها به قرآن هم جهاني است لذا اگر قصه حضرت يوسف از ديدگاه معصومين درست بيان شود، همه مردم دنيا مخاطب آن خواهند بود.- غير از مسئله اي كه مطرح كرديد، منظور من مسايل و ممنوعيت ها و يا جذابيت هاي سينماي كشورهاي ديگر است.اگر ما بخواهيم يك نگرش بي طرفانه و بي غرض به قرآن داشته باشيم، نه اهل تسنن را مي رنجاند و نه فرقه هاي ديگر را مگر معاندين و منافقين كه آنها را نمي توان راضي كرد. من فكر مي كنم كساني كه نسبت به سوره يوسف سؤالاتي دارند، پاسخ شان را در اين سريال خواهند گرفت.- شما «احسن القصص» بودن قصه حضرت يوسف را در چه چيزي ديده ايد و در سريال خود چه بخشي را اوج و بخش احسن قصه قرار داديد؟در مورد «احسن القصص» دو تفسير وجود دارد؛ يكي اينكه اين قصه، زيباترين قصه قرآن است و ديگر اينكه اين، زيباترين روش قصه گويي است كه هر دوي اين معاني در سريال حضرت يوسف لحاظ شده است. هم سعي كرديم بگوييم كه اين قصه خيلي زيباست و هم اينكه از طرف خالق اين قصه، زيبا بيان شده است. البته بعد دوم را مهم تر مي دانم؛ زيباترين فرم قصه گويي. قصه حضرت يوسف در قرآن داراي فرم بسيار تكنيكي و تخصصي است و معتقدم كه قصه هاي ديگر قرآن از نظر زيبايي كمتر از قصه حضرت يوسف نيستند منتهي قالب قصه و نوع قصه گويي داستان حضرت يوسف زيباتر است.- نقطه اوج اين قصه كجاست؟نقطه اوج قصه حضرت يوسف جايي است كه پدر و برادران حضرت يوسف بعد از سال ها با حضرت يوسف ملاقات مي كنند و برادران حضرت يوسف در برابر او سجده مي كنند كه خواب اول داستان حضرت يوسف تعبير مي شود.- از موضوع قصه اين سريال كه بگذريم نكته بسيار مهم انجام پروژه اي چنين بزرگ است كه البته سازمان صدا و سيما با همت و جرأتي كه در توليد و پشتيباني مجموعه هاي تاريخي داشته توانسته است قدم هاي بزرگ و ماندگاري را در اين عرصه بردارد. مجموعه حضرت يوسف نيز قطعا يكي از پروژه هاي سنگين و پرهزينه بوده است. صدا و سيما با شما چه تعاملي داشته و چقدر توانسته ايد با توجه به محدوديت هاي مالي، اين پروژه را كنترل و مديريت كنيد؟مسئله مالي از مشكلاتي است كه همه مجموعه هاي تلويزيوني با سازمان صدا و سيما دارند. متاسفانه سازمان صدا و سيما در بخش مالي بي نظم است و از ابتداي برآورد يك فيلمنامه تا انتهاي توليد يك سريال هميشه يك چالش بين همه تهيه كنندگان و مسئولين مالي صدا و سيما وجود دارد و من هم اين درگيري ها را درمسائل مالي داشتم.- اما من مطلع هستم كه درداخل مجموعه شما مشكلات مالي وجود نداشته و مطلع هستم كه حتي گاهي به افراد مجموعه حضرت يوسف وام هم پرداخت مي شده.اين مشكل من با سازمان بود ولي خود من سعي كردم با وام ها و كمك هايي كه از جاهاي ديگر مي گرفتم، حقوق عوامل سريال را به موقع پـرداخت كنيم و حتي اگر كساني مشكلات كوچكي داشتند سعي كرديم در برابر مشكلات شخصي آنها بي تفاوت نباشيم كه البته به همين نسبت عوامل اين مجموعه هم محبت داشتند و كارشان را با علاقه انجام مي دادند. نظم مالي موجود در سريال حضرت يوسف ناشي از نظم مالي صدا و سيما نبود بلكه با وام هايي بود كه خودمان گرفتيم.- آقاي سلحشور آيا شما اعتقاد داريد كه هنرمندي كه پيام ديني را منتقل مي كند خودش مي بايست اعتقاد ديني داشته باشد؟دراين مورد چون كار، مربوط به دل است فقط دانش و علم ديني كافي نيست. يعني هنرمندي كه مي خواهد پيام ديني را انتقال بدهد هم مي بايست كارشناس دين باشد و هم مي بايست اعتقاد به دين داشته باشد و به نظر من بالاتر از اين، هنرمند نبايد در حد نياز شخصي خود در مورد اين اطلاعات داشته باشد. مي بايست درحد يك مربي دين اطلاع داشته باشد و فراتر از آن مي بايست مدارجي از ايمان را طي كرده باشد.-اگر واقعيت را بخواهيم بپذيريم درعالم سينما و در بين قشر هنرمندان هنر هفتم، صاحب مشخصاتي كه مي فرماييد يك مقدار كم است.بدون تعارف بگويم كه همه كساني كه من مي شناسم و ارتباط دلي با هنر مذهبي برقرار كرده اند، خودشان هم مذهبي اند و اهل معني و معرفت هم هستند به اندازه انگشتان يك دست هم نيست.-حالا با توجه به اين شرايط، شما چطور عوامل تان را انتخاب كرديد تا بخواهيد با هنرمنداني اهل معني و معرفت پـيام ديني را انتقال دهيد؟اينكه ما دراين مجموعه همه عوامل مان مؤمن و معتقد باشند، اينطور نيست اما حداقل سرگروه هايمان را آدم هاي مؤمن و معتقدي انتخاب كرده ايم. مسئول دكور، لباس، گريم، بازيگرها، دستياران و...مهم ايجاد فضاي مذهبي است واگر كساني را پيدا نكرديم با آن تعريفي كه عرض كردم، مي توانيم كساني را انتخاب كنيم كه حداقل با مذهب عناد نداشته باشند واجازه ندهيم كه افراد در مجموعه، رفتار خلاف دين وايمان را انجام دهند. پوشش خانم ها، رفتار آقايان، نماز، اذان، اخلاق اسلامي و... باعث ايجاد يك فضاي مذهبي است و انشاء الله با ايجاد يك فضاي مذهبي در پشت صحنه، اثر مذهبي و ديني هم ايجاد خواهد كرد.اين مسئله اي است كه حداقل خود من را آزار مي دهد. اينكه يك بازيگر نقش يك شخصيت مذهبي و حتي عارف را بازي مي كند در حاليكه از بازي او كاملا مشخص است كه هيچ اعتقادي به اين شخصيت و افكار و اعتقاد او ندارد و اين بازيگر به هيچ وجه نتوانسته ارتباط دروني با اين شخصيت برقرار كند بنابراين مخاطب به هيچ وجه اين شخصيت را باور نمي كند و همه هزينه هايي را كه صدا و سيما براي انتقال يك پيام معنوي و باور يك شخصيت ديني مي كند با انتخاب نادرست يك بازيگر پوچ و بيهوده مي شود. سؤال من اين است كه آيا يوسف سريال شما را مردم باور خواهند كردو آيا خودش توانسته است ارتباط دلي با اين شخصيت برقرار كند تا مردم هم بتوانند با اين شخصيت و اين سريال ارتباط برقرار كنند؟ما بازيگراني را انتخاب كرديم كه بااين مسايل بيگانه نيستند. يوسف ما اهل دعاي كميل است و بچه معتقدي است و خانواده مذهبي خوبي دارد. همينطور بازيگران نقش حضرت يعقوب و زليخا و... اين بازيگران آنقدر معتقد هستند كه درك معنوي خوبي از متن فيلمنامه داشتند و مي دانستند چكار بايد بكنند. گاهي با يك كلمه به هم مي ريختند. مثلاً به يكي از بازيگران مي گفتم كه وقتي با بازيگر طرف مقابل خود روبرو مي شوي، تصور كن كه با آقا امام زمان روبرو مي شوي و همين جمله كافي بود تا بازيگر كل حس را بگيرد و بتواند انتقال دهد. آن مواردي را كه شما مي گوييد، من خودم ديدم كه كارگردان به بازيگري كه زائر يك امام زاده را بازي مي كند مي گويد فرض كن كه رسيدي به نامزدت، با نامزدت داري حرف مي زني. اين كارگردان اينقدر درك ندارد كه بفهمد نامزد با امام زاده فرق مي كند.- به نظر شما مجموعه حضرت يوسف تا به حال بزرگ ترين پروژه تاريخي در بين سريال هاي تاريخي صدا و سيماست.در بين سريال هايي كه تا امروز از صدا و سيما پخش شده فكر مي كنم اين بزرگ ترين پروژه باشد.- چه ويژگي هايي دارد؟ما سعي كرديم براي ساخت اين سريال بهترين ها را جمع كنيم. مثلاً از آقاي رسول احدي به عنوان مدير فيلمبرداري، آقاي جمال شورجه به عنوان مشاور، آقاي ميرفخرايي و فرهاد آهي به عنوان طراح صحنه لباس، آقاي ملكان به عنوان طراح گريم و همه عوامل كه فكر مي كنم بهترين ها هستند. در بخش نگارش هم حدود چهارسال و با همراهي هجده نفر تلاش شب و روز شده كه فيلمنامه به حد مطلوب برسد. دراستفاده از سياه لشكر، جلوه هاي ويژه و صحنه هاي عظيم هم تلاش زيادي شده است.- از تكنيك ها و الگوهاي سينمايي هاليوودي چقدر بهره برده ايد؟جذابيت هاي سريال يوسف، لحظه هاي معنوي، عرفاني و دروني و روابط عاشقانه و محبت آميز است نه لحظه هاي اكشن و دلهره. ما در جاهايي كه مجبور بوديم صحنه هاي اكشن را داشته باشيم حداقل زمان را براي آن صرف كرديم چون اعتقادي به اين ندارم كه جذابيت هاي سينما فقط صحنه هاي اكشن است بلكه معتقدم جذابيت هاي زيادي است كه مي تواند ما را از اينها بي نياز كند.ما در اين سريال پيرو تكنيك هاي هاليوود نبوده ايم مگر تكنيك هايي كه در همه دنيا از آن استفاده مي شود؛ نوع فيلمبرداري، نوع نورپردازي، نوع دكوپاژ و...- يعني آيا مي شود گفت كه با توليد اين نوع سريال ها و فيلم ها به اين سمت مي رويم كه كم كم يك الگو از سينما و تلويزيون اسلامي و ايراني ارايه بدهيم.بله مي توانيم بگوييم كه به آن سمت مي رويم اما اينكه چقدر از اين پارامترهاي مختص به خودمان را پيدا كرده ايم، نمي دانم اما به طور مثال مي توانم بگويم كه در آثار مذهبي انسان محور نيست بلكه خدا محور است.در آثار هنري غيرمذهبي فعال مايشاء نويسنده و كارگردان است و آنها در هر موضوعي نگاه خودشان را عرضه مي كنند اما در آثار مذهبي شما يك راوي و گوينده هستي البته خداوند به هر مؤمني عنايت هايي مي كند ولي به اين معني نيست كه اين انسان هرچه دلش خواست بگويد و شيطان يا روح را هرطور بخواهد به تصوير بكشد. هنرمند ديني اثر را براي طرح خودش نمي نويسد بلكه اثر هنري را براي اداي وظيفه و تكليف مي نويسد و توليد مي كند.- سينماي هاليوود شاخصه هاي محتوايي و فني مشخصي دارد و مي توان به طور مشخص از آنها نام برد. شما باتوجه به دغدغه هايتان و تجربياتي كه در اين سال ها داشتيد چقدر توانسته ايد به شاخصه هاي سينماي اسلامي دست پيدا كنيد و چقدر مي توانيد از آنها به طور مشخص نام ببريد؟من فرج الله سلحشور به يك چيزهايي رسيده ام اما اينكه بگوييد سينماي جمهوري اسلامي اين است و اين شاخصه ها را دارد هنوز نرسيده ايم و به جرأت مي توانم بگويم كه سينماي جمهوري اسلامي خيلي كوتوله تر از اسلام و خيلي كوچك تر از اين انقلاب است.بله من الحمدلله چيزهايي را پيدا كرده ام و گمان مي كنم اينها مختص سينماي مذهبي است و تعاريفي را براي آن دارم ولي اينكه تا اينها بشود قاعده و در مراكز دانشگاهي و فرهنگي- هنري بتوان از آن استفاده كرد يا به كار گرفته شود، نه هنوز به اينجا نرسيده ام.- هنوز درحد يك جزوه هم نرسيده؟چرا، يك جزوه هايي را بنده نوشته ام كه سعي مي كنم با مشاوره مقداري از اينها را قانون مند كنم.- در سريال حضرت يوسف اينها را به كار برده ايد؟بله من سي دستورالعمل براي يك اثر مذهبي دارم كه از اول نوشتن يك فيلمنامه تا پخش آن فيلم مي بايست عمل شود و تلاش كردم در اين سريال اجرا كنم.- صحبت خاصي با مخاطب اين سريال داريد؟خواهش من اين است كه نگاه مردم به يك سريال قرآني با نگاه به يك سريالي كه از تراوشات مغزي يك انسان معمولي مثل حقير است، متفاوت باشد. به يك اثر قرآني بايد باتوجه بيشتري نگاه كرد.
شنبه 25 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 577]