مرور كارنامه عليرضا داودنژاد /تركيبي از سينماي گيشه و بدنه و آثار شگفتي‌ساز

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مرور كارنامه عليرضا داودنژاد /تركيبي از سينماي گيشه و بدنه و آثار شگفتي‌ساز
كارنامه عليرضا داودنژاد كه فيلم سينمايي "تيغ‌زن" را از امروز بر اكران سينماها دارد، تركيبي از سينماي بدنه و گيشه و گاه آثار شگفتي‌ساز است كه رويكرد به نوعي كمدي هجوگونه حرف اول را در آن مي‌زند.

به گزارش خبرنگار مهر، داودنژاد فعاليت سينمايي را به عنوان نويسنده با همكاري در نگارش فيلمنامه "عطش" به كارگرداني ايرج قادري آغاز كرد و نخستين تجربه سينمايي خود را به عنوان كارگردان در سال 1354 با نام "شاهرگ"‌ ثبت كرد.

وي علاوه بر كارگرداني به عنوان فيلمنامه نويس و تهيه‌كننده هم در سينماي ايران فعاليت كرده و كارنامه 16 فيلمي او با ساخت سه فيلم در سينماي قبل از انقلاب و 13 فيلم در سال‌هاي پس از انقلاب تكميل مي‌شود. در آثار اين فيلمساز نسبتاً پركار كه تركيبي از سينماي بدنه و گيشه و گاه فيلم‌هايي شگفتي‌ساز هستند، حضور جمعي خانواده‌اش در تخصص‌هاي مختلف و البته رويكرد به نوعي كمدي هجو گونه حرف اول را مي‌زند.

عليرضا داودنژاد پشت صحنه فيلم "هوو"

داودنژاد به جز آثار خود در نگارش فيلمنامه‌هايي چون "در محاصره"،‌"مزدوران"،‌ "تاراج"،‌ "گردباد"، "عروس"،‌ "طوطيا" و "دختري در قفس" نيز همكاري داشته و در حال حاضر مجري طرح جديدترين فيلم سينمايي بهرام بيضايي با نام "ما همه خوابيم"‌ است.

"نازنين"، "شاهرگ" و"قدغن" آثار قبل از انقلاب اين فيلمساز هستند. دو فيلم اول بر اساس فيلمنامه‌هاي مشترك با رضا عطايي در سال 1354 و فيلم سوم بر اساس فيلمنامه‌اي مشترك با ايرج مطلبي در سال 1357 ساخته شدند. فيلم‌هايي كه در عين وامداري به مضامين رايج در سينماي آن دوران نگاه خاص داودنژاد را برجسته كردند و بخصوص "نازنين" به عنوان فيلمي متفاوت از يك فيلمساز جوان در ذهن همه ماند.

"جايزه" بر اساس فيلمنامه‌اي مشترك با ابراهيم مكي در سال 1361 ساخته شد. فيلمي كه با حضور علي نصيريان در نقش يك كارمند آموزش و پرورش كه به برنده يك هواپيماي دو موتوره مي‌شود و به شهر مي‌آيد، يادآور حضور خاص اين بازيگر در نقش آدم‌هاي حاشيه اي جامعه است كه از مهاجرت لطمه مي‌بينند. استيصال و بهم ريختگي مرد وقتي حيثيت خود و خانواده‌اش را بربادرفته مي‌بيند، عواقب آشناي مهاجرت و مدرنيته را در مدلي اينجايي ترسيم مي‌كند.

"خانه عنكبوت" بر اساس فيلمنامه‌اي مشترك با مسعود بهنود در سال 1362 ساخته شد. حضور جمشيد مشايخي،‌ عزت‌الله انتظامي، داود رشيدي و محمدرضا داودنژاد در فيلمي با موضوعي سياست زده، به نوعي متفاوت از ديگر آثار اين فيلمساز و بيشتر متأثر از فضاي موجود در جامعه است. در كشاكش حمله نظامي طبس چهار وابسته نظام سابق در ويلايي انتظار كودتا را مي‌كشند و هر كدام در موقعيتي شكست خورده از ترس گرفتاري به جان هم افتاده و يكديگر را از پا در مي‌آورند.

"بي‌پناه" بر اساس فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1365 ساخته شد. اين فيلم تأثيري مستقيم از ملودرام‌هاي دهه شصت گرفت و البته حضوري تأثيرگذار از فريماه فرجامي و عبدالرضا اكبري را ثبت كرد. فيلم داستان كشمكش‌هاي زني است ميان شوهر سابق معتاد و همسر جديدش كه مأمور كميته است. در ادامه هم به نوعي تصوير تخت و مثبت يك مأمور كميته با بازي عبدالرضا اكبري تثبيت مي‌كند.

"نياز" بر اساس فيلمنامه‌اي مشترك با علي‌اكبر قاضي نظام در سال 1370 ساخته شد و نقطه عطف و تكرار نشدني كارنامه داودنژاد لقب گرفت. فيلم رابطه و تقابل دو نوجوان را براي به دست آوردن كار در يك چاپخانه به گونه‌اي تأثيرگذار ترسيم مي‌كند. در نهايت آنچه از وراي تلخي اين رئاليسم اجتماعي قابل رديابي است چيدمان شرايطي است كه آدم‌ها را مقابل هم قرار مي‌دهد.

پايان نمادين فيلم هنگامي كه علي به نفع رقيبش از كار در چاپخانه انصراف مي‌دهد و به پاك كردن علم مراسم عزاداري امام حسين (ع) مي‌پردازد، نوعي از شاعرانگي و مفهوم گرايي به فيلم مي‌بخشد كه خالصانه است. بي‌شك اگر اين فيلم امروز ساخته مي‌شد زير عنوان سنگين فيلم معناگرا بسياري از مفاهيم انساني آن ديده نمي شد.

شهره لرستاني با بازي در اين فيلم اولين گام خود را در سينماي حرفه‌اي محكم برداشت و حضوري خاطره انگيز از خود باقي گذاشت. "نياز"‌ موفق به دريافت پروانه طلايي و ديپلم افتخار بهترين كارگرداني و فيلمنامه از هفتمين جشنواره فيلم كودك و نوجوان در سال 70، سيمرغ بلورين بهترين فيلم از جشنواره دهم فجر در سال 70 و جايزه ويژه هيئت داوران، جوايز نقدي بهترين فيلم و كارگرداني و ... از جشنواره سه قاره نانت در سال 71 شد.

"خلع سلاح" بر اساس فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1373 ساخته شد. فيلمي كه با وامداري به تاريخ معاصر و واقعه كشف حجاب به شكلگيري رابطه عاطفي ميان يك رهبر نهضت آزادي نسوان و معاون فرماندار روستايي دورافتاده مي‌پردازد. محمدرضا داودنژاد برادر اين فيلمساز همچنان به عنوان يكي از بازيگران ثابت در اين فيلم هم حضور دارد كه ادامه منطقي فيلم‌هاي به نظر نمي‌آيد.

هشت پا

"عاشقانه" بر اساس فيلمنامه‌اي مشترك با محمد آفريده و اسماعيل رحيم‌زاده در سال 1374 ساخته شد. فيلمي كه با انتخاب زوج جوان و ناآشنا بهاره رهنما و پيمان قاسمخاني حضوري خاص را از آنها ثبت كرد كه بعدها هر دو بدل به چهره‌هاي شناخته شده عرصه بازيگري و فيلمنامه نويسي شدند. خسرو شكيبايي، سهيلا رضوي و محمدرضا داودنژاد از ديگر بازيگران اين فيلم تلخ با فضا و حال و هواي خاص هستند.

فيلم فضاي تلخ يك رابطه عاطفي تو در تو را با امتياز تازه بودن در زمان خودش محور قرار مي‌دهد. عشق هوس‌آلود يك مرد پولدار به غزال؛ دختر جوان مباشرش كه نامزد دارد و اين رابطه غلط نامزد و مرد را مقابل هم قرار مي‌دهد. سكانسي كه مرد، نامزد غزال را از بالاي برج آويزان مي‌كند تا چشمش را بترساند تأثير خاص خود را در زماني داشت كه هنوز قبح دو زنه‌گي مردان و مثلث عشقي مانند امروز در سينما و جامعه از بين نرفته بود.

"مصائب شيرين" بر اساس فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1377 ساخته شد. فيلمي با حضور اعضاي فاميل داودنژاد كه به عشق دوران نوجواني بين يك دختر و پسر مي‌پردازد. موضع گيري‌هاي تند خانواده‌ها كه آنها را به جان هم انداخته با ميانجيگري يك دوست مشترك منجر به كمرنگ شدن سخت گيري‌ها مي‌شود.

"بهشت از آن تو" با فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1379 ساخته شد. فيلم مي‌تواند پيام مستقيم كارگردان براي پناه بردن به آغوش طبيعت و زندگي بهتر و بي‌دغدغه‌تر را بر بستري كمرنگ از درام، جذاب روايت كند و در اين ميان حضور مهتاب كرامتي را كه آن زمان به شناخته شدگي امروز نبود در كنار تجربه بازيگري علي واجدسميعي، تهيه كننده سينما مورد توجه مخاطب قرار دهد. موسيقي و ترانه‌هاي فيلم هم توانست با فضاي كلي فيلم همخواني پيدا كرده و تأثيرگذاري آن را بيشتر كند.

"بچه‌هاي بد" با فيلمنامه‌اي مشترك با پسرش رضا داودنژاد در سال 1379 ساخته شد. فيلمي جوانانه درباره همراهي اتفاقي دو دوست قديمي كه آنها را در مسيري غيرقابل پيش بيني با يك دختر جوان قرار مي‌دهد كه شخصيتي عجيب و مبهم دارد. نسخه به نمايش درآمده فيلم بسيار مديون شيوه تدوين متفاطع مصطفي خرقه‌پوش، تدوينگر فيلم بود كه ساختار خطي قصه را به هم ريخت و از اين شيوه لايه‌هايي جديد را به فيلم الحاق كرد. حضور يك دختر جوان با سر تراشيده بدون حجاب هم از موارد خاص فيلم بود كه به حاشيه‌هاي آن افزود.

"ملاقات با طوطي" بر اساس فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1382 ساخته شد. يكي از دوگانه غريب كارنامه داودنژاد كه از حضور بازيگران چهره و حرفه‌اي سينماي ايران در فيلمنامه‌اي هجوگون و نامتعارف بهره مي‌برد. محمدرضا فروتن، مهتاب كرامتي، ميترا حجار، مرجان شيرمحمدي، ماهايا پطروسيان و ايرج نوذري از بازيگراني هستند كه در قصه‌اي غريب از توطئه و اعدام و آدم‌ربايي گرد هم مي‌آيند. شكلگيري گروه‌هاي زنانه كه براي حل مشكلات دست به عمليات انتخاري و غيرقابل پيش بيني مي‌زنند از ديگر نكات اين فيلم است كه در دل پيچيدگي‌هاي متظاهرانه‌اش چيزي براي ارائه ندارد.

"هشت پا" با فيلمنامه‌اي از خودش به فاصله يك سال بعد در 1383 ساخته شد. فيلمي كه مانند فيلم قبل از حضور بازيگراني چون محمدرضا فروتن، مهتاب كرامتي، ويشكا آسايش، احمد نجفي، آتنه فقيه نصيري و ... بهره مي‌برد و ماجراهاي سه زن را پي مي‌گيرد كه با تشكيل يك شركت تجاري اقدام به اختلاس از يك موسسه اعتباري مي‌كنند.

"هوو" با فيلمنامه‌اي از خودش در سال 1384 ساخته شد. فيلم با محور قرار دادن تقابل سنت و مدرنيسم در معضل دو زنه‌گي مردان، نگاهي تا حدي تازه به رابطه‌هاي اين چنيني دارد. بخصوص حضور رضا عطاران در فيلم موجب مي‌شود جنسي خاص از شوخي و كمدي وارد كار شود كه سطح اين ساخته داودنژاد را از دو فيلم متأخرش متمايز مي‌كند. رضا عطاران، مريم كاوياني، علي صادقي و رضا و محمدرضا داودنژاد از بازيگران اين فيلم هستند. "هوو" نوروز 85 در سينماهاي تهران و شهرستان‌ها اكران شد.

پوستر فيلم "تيغ‌زن"

"تيغ‌زن" جديدترين اثر اين فيلمساز است كه نويسندگي آن را هم بر عهده داشته و در سال 1386 ساخته شده است. فيلم داستان دختر و پسري است كه يكديگر را دوست داشتند و پس از 20 سال همديگر را در حالي مي‌بينند كه دلبستگي آنها نسبت به گذشته تفاوت كرده، اينك دختر عاشق سگ‌هايش است و پسر عاشق ماشين. در اين فيلم رضا عطاران، لادن مستوفي، رضا داودنژاد، علي صادقي، مهرداد نوذري، كورش موثقي، فرزانه ارسطو و ... بازي مي‌كنند.

از عوامل توليد "تيغ‌زن" كه در شمال فيلمبرداري شده مي‌توان به جمشيد الوندي مدير فيلمبرداري، مهدي سعيدي طراح لباس و صحنه، جهانگير ميرشكاري صدابردار و نگين ريحاني طراح چهره پردازي اشاره كرد. "تيغ زن" از چهارشنبه 22 خرداد در گروه سينمايي قدس جايگزين فيلم "دايره زنگي" شده است.
چهارشنبه 22 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 346]