امانت‌هايي كه بازگردانده مي‌شوند... گام ديگر صداوسيما در بيرون كشيدن مستندهاي آرشيوي

واضح آرشیو وب فارسی:ايسنا: امانت‌هايي كه بازگردانده مي‌شوند... گام ديگر صداوسيما در بيرون كشيدن مستندهاي آرشيوي

خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: تلويزيون و راديو

در روزهايي كه گذشت پخش مستندهاي آرشيوي از تلويزيون فرصتي را فراهم كرد تا مردم بار ديگر شاهد تصاويري از امام خود باشند. آن چه مسلم است تصاوير مستندي كه صدا و سيما امسال براي پخش انتخاب كرده بود، با آن چه پيش از اين بييندگان تلويزيوني شاهد پخش آن بودند تفاوت بسيار داشت.

رسانه ملي در سالگرد ارتحال امام خميني (ره)، بار ديگر سياست پخش مستندهاي آرشيوي كه پيش از اين در مناسبت‌هاي ديگري چون دهه‌ي فجر اعمال شده بود را در دستور كار قرار داد و بر اين اساس در روزهاي گذشته تصاويري از امام (ره) و انقلاب اسلامي پخش شد كه شايد مخاطب تلويزيوني پيش از اين هرگز امكان تماشاي آن را در قاب تلويزيون نيافته بود؛ حضور بنيانگذار انقلاب اسلامي در بين جوانان و حتي پخش تصاويري از شوخي ايشان با يك قهرمان ورزشي، حضور پرشور مردم در مراسم ارتحال امام(ره)، انتخاب شايسته‌ي آيت‌الله خامنه‌اي به مقام معظم رهبري در مجلس خبرگان و صحنه‌هاي ديگر از اين دست از تماشاي يك فيلم سينمايي هم جذاب‌تر مي‌نمود و علاقمندان را تشنه‌ مي‌كرد كه صحنه‌ي بعد را از زاويه جديد دوربين دنبال كند؛ در ميان اين تصاوير، همچنين حضور چهره‌هايي آشنا نظام كه برخي نخستين سال‌هاي جواني و حتي نوجواني را طي مي‌كردند براي بيننده تلويزيون جذاب بود.

****

به گزارش خبرنگار سرويس تلويزيون خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، راديو و تلويزيون در روزهاي اخير در كنار پخش تصاويري مختلف از امام(ره)، همچنين سخنراني‌هايي بسيار صريح و جدي از ايشان را هم به روي آنتن بردند؛ رويكردي كه بر تعهد مسوولان فرهنگي در خصوص بازخواني وصيت‌نامه امام(ره)- اتفاقي كه اين روزها مورد تاكيد بزرگان نظام هم بوده- جامه عمل مي‌پوشاند.

با اين حال پخش تصاوير مستند و بكر از نخستين روزهاي پيروزي انقلاب اسلامي تا ارتحال امام خميني (ره) در مواردي به لحاظ كيفي حتي با مشكل هم مواجه بوده، چرا كه بسياري از آن‌ها توسط همين مردم عادي گرفته شده‌است، اين پرسش را هم در ذهن مخاطب علاقمند ايجاد مي‌كند كه چرا بايد اين مستندها اين همه سال در آرشيو‌ها نگهداري شوند و بعد از گذشته حدود سه دهه شاهد پخش آن‌ها باشيم؟!

***

اين روزنامه‌نگار و منتقد‌ معتقد است: با پخش اين مستندهاي آرشيوي، محدوديت‌ها و نگراني‌هايي كه پيش از اين در خصوص پخش برخي از اين مستندها وجود داشت، از بين مي‌رود و قدم جديدي در عرصه اطلاع رساني در رسانه برداشته مي‌شود.

فهيم به وجه هنري مستندهاي آرشيوي كه از تلويزيون پخش مي‌شوند، اشاره و اظهار مي‌كند: اين آثار از لحاظ هنري ما را با سقف مستندهاي خبري ارزشمند آشنا كرده و متوجه مي‌شويم كه در آن زمان با دوربين‌هاي سوپر 8 ميلي‌متري و امكانات محدود، چه آثار ارزشمندي ساخته ‌شده‌است.

اين منتقد در عين حال اين مساله را هشدار مي‌دهد كه تلويزيون نبايد به بيرون كشيدن اسناد از انبار‌ها بسنده كرده و از پخش سريال‌ها و ساير برنامه‌هاي نمايشي موثر غافل بماند.

وي در پايان مي‌گويد: پخش تصاوير بكر آرشيوي، تعهد رسانه را نسبت به بيننده نشان مي‌دهد؛ صدا و سيما حال ديگر مطمئن شده است كه پخش اين تصاوير نه تنها لطمه‌اي وارد نمي‌كند كه باعث قوت نظام جمهوري اسلامي و خود صدا و سيما مي‌شود.

***

پخش مستندهاي آرشيوي در حالي در مناسبتهاي مختلف در تمامي شبكه‌ها افزايش مي‌يابد كه برخي منتقدان و مخاطبان بر اين باورند كه بايد برنامه‌اي دقيق را به پخش آنها اختصاص داد و اينگونه نباشد كه صرفا براي پر كردن آنتن اين مستندها را پخش كنيم.

حسين سلطان‌محمدي خود از جمله افرادي است كه به اين شيوه پخش انتقاد دارد.

اين منتقد و روزنامه‌نگار مي‌گويد: پخش اين مستندها اگر با هدف روايت تاريخ براي نسل جديد و بازنگري تاريخ براي نسل گذشته صورت مي‌گيرد تا محكم تر از گذشته به آرمان‌هاي انقلاب پايبند بمانند، بايد جدي گرفته شود. در غير اين صورت از پخش باري به هر جهت اين تصاوير تنها حاصلي كه باقي مي‌ماند لذت اين مساله است كه صدا و سيما در آرشيو را باز كرده و مي‌توان تصاويري جذاب از گذشته را ديد.

وي با تاكيد بر اين كه اجازه دهيد تاريخ از زاويه‌هاي ديد مختلف در فيلم‌ها، سريال‌ها و ساير برنامه‌هاي تلويزيوني روايت شود، به خبرنگار ايسنا خاطر نشان مي‌كند: در حال حاضر اغلب مستندهايي كه از تلويزيون پخش مي‌شوند، نگاه واحدي دارند.

سلطان محمدي به ايسنا مي‌گويد: در ميان حجم انبوهي از برنامه‌هاي مستند كه در مناسبتها از تلويزيون پخش مي‌شوند، يك جوان يا نوجوان به راحتي تصاويري كه براي نخستين بار از تلويزيون پخش مي‌شوند را پيدا نخواهد كرد؛ چراكه اطلاع رساني روشني در اين زمينه وجود ندارد.

وي تصريح مي‌كند: پخش مستندهاي آرشيوي به اين گونه كه داريم جلوي پرنده، ارزن مي‌پاشيم و حال هر كجا عشقمان كشيد اين ارزن‌ها را بپاشيم به هيچ وجه درست نيست؛ بلكه بايد پخش اين برنامه‌ها سازمان‌دهي شود. سازمان‌دهي پخش مستندهاي آرشيوي در كنار ايده عالي معاونت سياسي سازمان صدا و سيما نسبت به پخش اين مستندها تنها جواب مثبت مي‌دهد؛ در غير اين صورت به صرف نشان دادن پراكنده آرشيو صدا و سيما بسنده مي‌شود.

****

پخش تصاوير آرشيوي از تاريخ معاصر ايران براي سازمان صدا و سيما كه با طيف گسترده‌اي از مخاطبان روبه‌رو است، در ابتدا به منزله‌ي يك ريسك محسوب مي‌شد؛ ريسكي كه گذشت سه سال از پخش نخستين تصاويرنشان داد كه اثري مثبت در جامعه و در بين مخاطبان داشته‌ و در نتيجه برخي از اين تصاوير كه در ابتدا با اما و اگرهاي بسيار همراه بودند، سرانجام هر كدام چندين بار از تلويزيون پخش شدند.

اعظم بروجردي معتقد است كه نمايش اين تصاوير، نشان از صداقت يك رسانه دارد.

اين مدرس تئاتر ادامه مي‌دهد: در هر شرايطي بايد اين تصاوير را پخش كرد؛ چرا كه حداقل تاثير پخش اين تصاوير آن است كه مردم احساس مي‌كنند، مسوولان نظام با آنها صادق هستند.

وي مي‌دهد: ملت را بايد بزرگ ديد همان طور كه هستند؛ و تنها در آن صورت است كه آن حضور در صحنه مردم كه بارها مورد تاكيد امام(ره) بوده است، محقق مي‌شود.

اين مدرس دانشگاه با طرح اين پرسش كه اگر اين تصاوير در آرشيو بوده چرا صدا و سيما زودتر به فكر پخش آنها نيفتاده است، بر ريسك پذيري رسانه تاكيد و خاطرنشان مي‌كند كه هنوز هم براي پخش اين تصاوير دير نيست.

بروجردي درباره پخش تصاويري از زندگي امام (ره) در خلال پخش اين مستندهاي آرشيوي، به ايسنا مي‌گويد: امام(ره) يك اسوه و الگو بود و در عين حال بسيار ساده مي‌زيست؛ جوانان و نوجوانان ما بايد با اين وجه از زندگي امام (ره) آشنا شوند و نبايد با غلو كردن در شخصيت امام خميني (ره) از او براي نسل جديد شخصيتي دور از دست بسازيم.

***

محمد اسماعيل براري نيز كه در پاسخ به پرسش ايسنا درباره ارزيابي خود از پخش مستندهاي آرشيوي از صدا و سيما ، پاسخگوي اصلي اين پرسش را جوانان و نوجوانان مي‌داند، در عين حال بر اين نكته تاكيد دارد كه صدا و سيما با پخش اين قبيل مستندها، به تدريج در حال پر كردن خلاءهايي است كه به وجود آمده است.

اين گزارشگر پيشكسوت راديو از اين مستندهاي آرشيوي به عنوان امانت‌هايي ياد مي‌كند كه در دست رسانه ملي قرار گرفته و بايد به طريقي به مردم بازگردانده شود.

***

در كنار منتقداني كه اين بار بيشتر در حكم يك مخاطب نظرات خود را نسبت به پخش مستندهاي آرشيوي در مناسبتي چون 14 و 15 خرداد مطرح كرده‌اند، بينندگاني هم هستند كه به دور از نام‌ها در حقيقيت مخاطبان اصلي اين مستندها بشمار مي‌آيند؛ آنان همان جوانان و نوجواناني هستند كه محمد اسماعيل براري معتقد است براي يافتن جواب بايد به سراغ آنان رفت.

پسري 16 ساله ساكن منطقه 5 تهران معتقد است كه پخش اين فيلم‌هاي مستند از امام (ره) باعث شده كه از نزديك تر با شخصيت بنيانگذار جمهوري اسلامي آشنا شود و او را بيشتر دوست داشته باشد؛ چراكه حالا مي‌داند امام (ره) نيز فردي عادي بوده كه انديشه‌هاي بزرگ داشته است.

او ادامه مي‌دهد: از اين مستندها فهميدم كه امام(ره) همسالان ما را خيلي دوست داشته و با آنها بسيار با محبت رفتار مي‌كرده است.

پخش تصاوير مراسم ارتحال امام(ره) نيز بر اين مخاطب نوجوان تلويزيون بسيار تاثير گذاشته به نحوي كه مي‌گويد: با اينكه در آن زمان هنوز به دنيا نيامده بودم اما از ديدن اين تصاوير گريه‌ام گرفت.

زني 50 ساله ساكن منطقه 17 تهران پخش مستندهاي آرشيوي را بسيار جذاب مي‌داند و از اين كه بسياري از بزرگان حال حاضر نظام را در سنين نوجواني و جواني ديده اظهار تعجب مي‌كند.

او مي‌گويد: در تمام لحظاتي كه اين تصاوير پخش مي‌شد، هيچكدام از ما و خصوصا بچه‌ها تمايل نداشتيم كه كانال را عوض كنيم و آرزو مي‌كرديم كه اي كاش اين تصاوير بار ديگر از تلويزيون پخش شوند؛ البته صدا و سيما بايد ساعت مشخصي را به پخش اين مستندها اختصاص دهد تا مردم سردرگم نشوند.

خانم جواني 29 ساله ساكن منطقه 10 تهران مي‌گويد: از ديدن تصاوير مستند آرشيوي از زماني كه مقام معظم رهبري قرار بود به اين مقام انتخاب شوند بسيار تعجب كردم. دوربين به ايشان بسيار نزديك بود و به خوبي مي‌توانستيم احساس ايشان را درك كنيم.

وي خاطرنشان مي‌كند كه پخش چنين تصاويري از تلويزيون باعث مي‌شود كه مردم خود را نزديك‌تر به بزرگان نظام احساس كرده و به صدا و سيما هم بيشتر اعتماد كنند.

مردي 30 ساله ساكن منطقه 15 تهران تصاويري از امام (ره) را كه براي نخستين بار از تلويزيون پخش مي‌شد به دور از كليشه مي‌داند و مي‌گويد: اين مستندها توانستند به بسياري از پرسشهاي جوانان و نوجوانان درباره امام (ره) پاسخ دهند؛ اين فيلم‌ها بيشتر ناگفته‌هاي زندگي و شخصيت امام (ره) را بازگو مي‌كردند و نشان مي دادند كه بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران داراي چه شاخصه‌هايي بود كه همه جذب ايشان مي‌شدند.

وي به سخنراني‌هاي صريح امام كه در اين مدت از تلويزيون پخش شد اشاره مي‌كند و مي‌گويد: مردم انتظار دارند كه اين سخنان در عملكرد و برنامه‌ريزي‌هاي مسوولان كشور مد نظر قرار گيرد.

اين مخاطب همچنين معتقد است كه تلويزيون با پخش تصاوير آرشيوي در سالگرد امام (ره) و دهه‌ي فجر بسيار خوب عمل كرده است و ابراز مي‌كند كه اين اتفاق درباره حوادثي كه در خلال هشت سال دفاع مقدس اتفاق افتاد نيز رخ دهد.

در پايان ...

اين مستندها كه در ميان‌برنامه‌ها، بخش‌هاي خبري و برنامه‌ها اغلب براي نخستين بار به روي آنتن رفتند، براي افرادي كه خود در جريان اين حوادث بوده‌اند، به نوعي بازنگري تاريخ محسوب شده و براي جوانان و نوجواناني كه در آن زمان به دنيا نيامده يا بسيار كودك بوده‌اند، روايت تاريخ از زبان تصوير است.

البته بنا به اعتقاد كارشناسان رسانه همچنان بايد به فكر ساختارهاي جديد برنامه‌سازي در مناسبت‌ها بود و اين هشدار را نيز بايد جدي گرفت كه «بسنده كردن به مستندهاي آرشيوي در دراز مدت جواب نخواهد داد» و بايد به ساخت آثار هنري فاخر و به يادماندني با استفاده از اين منابع نيز انديشيد.

انتهاي پيام
شنبه 18 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايسنا]

[مشاهده در: www.isna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 314]