واكاوي فرصتها و تهديدهاي اقتصادي كشور در گفت و گوي فارس با كارشناسان_23 رزاقي: اقتصاد كشور به دليل عدم انتخاب مديران مناسب رنج مي برد

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: واكاوي فرصتها و تهديدهاي اقتصادي كشور در گفت و گوي فارس با كارشناسان_23 رزاقي: اقتصاد كشور به دليل عدم انتخاب مديران مناسب رنج مي برد
خبرگزاري فارس:استاد دانشگاه تهران در گفت و گوي تفصيلي با فارس تئوريهاي اقتصادي كشور را نيازمند تحولي جدي دانست وگفت: اقتصاد كشور به دليل عدم انتخاب مديران مناسب رنج مي برد لذا بايد با انتخاب مديران آگاه، امين و شايسته زمينه اجراي تئوريهاي اقتصادي بومي را فراهم كرد.

ابراهيم رزاقي در گفت وگو با خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس به تشريح نقاط قوت و ضعف ، تهديدها و فرصتهاي اقتصادي كشور در شرايط كنوني پرداخت.
اين اقتصاددان كه در سال 1318 متولد شده داراي دكتراي توسعه اقتصادي است. وي عضو هيات علمي دانشكده اقتصاد دانشگاه تهران بوده و قبل از حضور در عرصه هاي دانشگاهي كارشناس ارشد وزارت اقتصاد و دارايي بوده است.
از تاليفات وي مي توان به كتابهايي چون «اقتصاد ايران» ، «آشنايي با اقتصاد ايران»، «الگوي مصرف و تهاجم فرهنگي»،‌«الگويي براي توسعه اقتصادي ايران»، «مديريت خانواده و هزينه ها»و «نقدي بر خصوصي سازي ايران» اشاره كرد.
اين كارشناس اقتصادي در كارنامه فعاليت علمي خود 20 مقاله دارد كه در يك دوره از جشنواره مطبوعات به دليل نقد خود بر خصوصي سازي ايران، جايزه گرفت.

*‌*‌*‌فرصتهاي اقتصادي ايران

رزاقي در ابتدا به بيان فرصتهاي اقتصادي كشور پرداخت و به خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس گفت: منابع بي اندازه غني موجود در بخش نفت ، گاز، معادن از جمله اين فرصتها مي باشند.
وي افزود: كشور ما در برخي بخشها از منابع بسياري برخوردار است از جمله مس و زغال سنگ و فلزات، به همين دليل است كه ايرانيان از دير باز با فلزسازي آشنا بوده اند و اين مهم سابقه 9 هزارساله در كشور دارد.

-دسترسي به اطلاعات در سطح وسيع

رزاقي گفت: با ايجاد اينترنت و رفتن دانشجويان به خارج كشور براي كسب دانش ، زمينه مناسبي براي كشور براي كسب اطلاعات فراهم شده است.
وي افزود: مجموعه اين اطلاعات مي تواند در جريان تغييرات به نفع اقتصاد كشور باشد.

-امكان دسترسي بيشتر به تكنولوژي

اين اقتصاددان گفت: علي رغم فشارهايي كه در بخش تهديدات از آنها ياد شد ولي شرايط جهاني به گونه اي است كه در دسترسي به تكنولوژي روز عاملي نتواند جلو دار باشد.
وي افزود: همين امكان دسترسي ها است كه سبب شده تا كشور ما بتواند در صنايع نظامي و همچنين انرژي هسته اي پيشرفت نمايد و با برخي ابتكارات به حل مشكلات برآيد.

-نفت فرصتي براي اعمال فشار متقابل

رزاقي گفت: گرچه تك محصولي بودن اقتصاد ايران يك تهديد است و توصيه مي شود كه ايران از ميزان اتكاي خود به نفت بكاهد، از سويي نيز بايد در نظر گرفت كه كاهش ميزان صادرات نفت ايران به جهان خود مي تواند در معادلات اقتصادي جهان موثر باشد.
وي افزود: گرچه بعضا آمريكا به ايجاد بحرانهاي نفتي اقدام مي كند ولي در مجموع كشورهايي چون چين ، هند و برخي كشورهاي اروپايي تمايل به ايجاد اختلال در وضعيت عرضه و تقاضاي نفت جهاني ندارند.
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: لذا نفت فرصتي است كه به واسطه آن ايران مي تواند به اعمال فشارهاي متقابل بپردازد.

-توسعه ارتباطات با همسايگان

اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه برقراري ارتباط با همسايگان و تقسيم كار داخلي با آنها همچون اكو مي تواند به نفع كشورمان باشد افزود: ايجاد بازار مشترك خليج فارس يا بازار مشترك اسلامي در اين امر مي تواند از تاثيرات بالاي برخوردار باشد.
وي با انتقاد به بي توجهي كشورمان به بازار عربستان گفت: ما به عربستان به عنوان بازار فروش نمي نگريم و چينيها و تايوانيها با استفاده از همين غفلت بازار عربستان را به تصاحب خود دراورده اند.
رزاقي گفت: حتي آنها بر روي محصولات خود چون فلاسك چاي و .. به حك كردن عكسهايي از مناره و گنبد و... اقدام مي كنند در حالي كه اين علايم نه به لحاظ فرهنگي نه مذهبي ريشه اي در اين كشورها ندارد.
وي افزود: ما بايد به بازار عربستان توجه بيشتر داشته باشيم و بكوشيم تا كالاي ايراني را به مسلمانان عرضه كنيم و با همين اقدام امكان جلب و جذب فرهنگي را نيز فراهم نماييم.
عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: ما مي توانيم وقتي به صدور محصولات خود چون خودرو به كشورهاي اسلامي و عربي اقدام كنيم يا حتي به كشورهايي كه داراي تشابهات فرهنگي با ما هستند (همانند هند و پاكستان) از نمادهاي ايراني بهره گيريم.
وي افزود: در صدور خودرو به پاكستان و هند كه خود عادت به نقاشي خودروهاي دارند چه قدر زيبا خواهد بود اگر بتوانيم داشبرد جلوي خودرو را طرح قاليچه ايراني كار كنيم يا زير پايي هاي آن را طرح گليم نماييم .
وي افزود: توسعه ارتباطات با همسايگان و اشاعه فرهنگ خودبه آنها مي تواند در ايجاد همبستگي و تحكيم روابط اقتصادي با آنها موثر باشد.

-دسترسي به آبهاي آزاد

رزاقي گفت: از ديگر فرصتهاي اقتصادي كشور مي توان به دسترسي به آبهاي آزاد اشاره كرد كه اين امكان را به كشور مي دهد تا در زمينه حمل و نقل دريايي و ارتباط دادن كشورهاي فاقد امكان دسترسي به آبهاي بين المللي موفق عمل نمايد.
وي افزود: ايران قادر به كشتي سازي نيست و از سويي از اين موقعيت امكان خود نيز استفاده مناسبي نمي كند ، لذا لازم است تا در اين خصوص نيز دقت بيشتري داشته و از فرصتهاي موجود بهره بگيرد.

-سرمايه داران ايراني مقيم خارج

اين اقتصاددان اظهارداشت: ايرانيان مقيم خارج با سرمايه هاي بالاي 800 ميليارد دلار يك فرصت براي كشورمان محسوب مي شوند كه با فراهم كردن شرايط لازم در داخل و ايجاد زمينه بازگشت و فعاليت آنها در كشور مي توان به منابع عظيمي از اين طريق دست يافت.

-منابع زيست محيطي

اين اقتصاددان گفت: ايران به لحاظ آب و هوا از تنوع بسياري برخوردار است و همين مساله سبب شده تا ايران از وجود 4 فصل همواره برخوردار باشد.
وي افزود: از جمله منابع عظيم در ايران كه كمتر از آن استفاده مي شود بحث آفتاب و نور خورشيد است.
رزاقي اضافه كرد: وجود انواع آبگيرها، درياچه ها، دسترسي به انواع آبهاي آزاد، برخورداري از 1800 كيلومتر ساحل در جنوب و 800 كيلومتر در شمال از جمله همين فرصتها است.
وي با بيان اينكه در استفاده از آبها كمتر سعي به برداشت است افزود: در ايران از درياي خرز بيشتر براي ماهي گيري استفاده مي شود و كمتر اقدام به كاشت مي گردد به اين شكل به پرورش ميگو و بچه ماهي اقدام شود، هرچند اخيرا حركتهايي نيز در اين بخش آغاز گرديده است.
اين كارشناس اقتصادي دسترسي به آبهاي آزاد را نيز از ديگر فرصتهاي اقتصادي ايران برشمرد.

-صنايع خانگي

رزاقي به حضور زنان در صنايع كشور كرد و گفت: 8 درصد صنايع بزرگ را زنان تشكيل مي دهند ولي سهم زنان در صنايع خانگي 80 درصد است.
وي افزود: توجه به صنايع خانگي غيراز پركردن اوقات بيكاري زنان ما و صدور آنها به خارج كشور به عنوان بخشي از فرهنگ سنتي كشور مي تواند موجبات افزايش رفاه خانواده ها و توسعه در دوره افتاده ترين نقاط كشور را فراهم كند.

-نيروهاي انساني با سواد

اين اقتصاددان گفت: 85 درصد از 70 ميليون جمعيت ايران با سواد هستند كه تاكنون از اين فرصت بالقوه استفاده مناسب نشده است.
وي افزود: بايد بتوان اين توان بالقوه را به بالفعل تبديل نمود.

-خصوصيت قناعت ايرانيان

رزاقي گفت: گرچه بحث الگوي مصرف و عادت به محصولات خارجي به عنوان يك تهديد طرح شد ولي بايد درنظر داشت كه مردم ما اكثرا قانع بوده و با افزايش كيفيت محصولات امكان جلب و جذب آنها به محصولات ايراني وجود دارد.

-سرمايه اجتماعي

وي با بيان اينكه يك نيروي تاثيرگذار در جامعه با عنوان سرمايه اجتماعي وجود دارد كه در نوع نگاه مردم به آينده، حكومت و ..موثر است گفت: از اين سرمايه مي تواند در اقتصاد، آموزش، مديريت و نيروي كار و ... بهره گرفته به طوري كه امكان افزايش بهره وري در كشور فراهم گردد.

-فضاي اجتماعي

اين اقتصاددان با بيان اينكه فضاي اجتماعي و روابط انساني جاري در جامعه از نوعي امنيت برخوردار است گفت: اين فضا يك فرصت مناسب به حساب مي آيد به طوري كه تا حدود بسياري در هم رايي و همياري افراد جامعه با يكديگر بسيار موثر است.

-فرهنگ عدالت خواهي

رزاقي به اشاره به اينكه در بين مردم ما فرهنگ عدالت خواهي حاكم است گفت: اين فرهنگ سبب شود كه به طور مثال اگر سياست تعديل به اجرا درآمده، مسئولان خود را موظف در مقابل افرادي بدانند كه مشمول اين سياست شده اند ، براي اينكه احيانا بي عدالتي نسبت به آنها نشده باشد به دادن امكانات به آنها مي پردازند .
وي افزود: اين نكته در قانون اساسي نيز ديده شده هرچند هنوز به طور كامل امكان تحقق نيافته است.
اين كارشناس اقتصادي گفت: مردم ما فرهنگ ستم ستيزي را از امام حسين الگو گرفته اند و به مدد همين فرهنگ نيز مردم را به راحتي مي توان در مقابل دشمنان يا انجام فعاليتهاي جهادي بسيج نمود كه خود يك فرصت ارزشمند است.

-فرهنگ انتظار

عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: فرهنگ ستم ستيزي و انتظاري سبب مي شود تا به واسطه همين سرمايه عظيم بتوان با بسيج ميليونها انسان به حل مشكلات پرداخت.

-توسعه صنايع نظامي

رزاقي با اشاره به اينكه ايران توانسته در بخش صنايع غيرنظامي به موفقيتهاي چشم گيري دست يابد گفت: اگر همين عزم و توان در قالب مهندسي معكوس و ساير روشها به كار گرفته مي شد و منجر مي گرديد تا به ميزان موفقيتهاي نظامي در بخش صنايع غيرنظامي نيز رشد كنيم قطعا كشور به رشد و بلوغ چشمگيري مي رسيد.

* * * تهديدهاي اقتصادي ايران

- القاي يك الگوي مصرف برپايه ايجاد نوعي بي هويتي

عضو هيات علمي دانشگاه تهران به خبرنگار فارس گفت: ما دو نوع تهديد داريم، تهديد از بيرون و تهديد از داخل، از مهمترين تهديدات خارجي مي توان به اتحاد كشورهاي صنعتي و تلاش آنها براي فروش اضافه توليد خود به كشورهاي جهان سومي از جمله ايران اشاره كرد.
وي افزود: برخي از كشورهاي صنعتي با سابقه استعماري، قدرت و وحدت خود سعي مي كنند تا جهان را در شرايطي نگه دارند كه نگذارند همبستگي شان به خطربيفتد، آنها به واسطه همين اتحاد مي كوشند تا اضافه توليدات خود به سايركشورها بفروشند.
اين اقتصاددان گفت: هفت كشور بزرگ صنعتي از اين شرايط برخوردار و در تلاش هستند تا روسيه را نيز به خود جذب نمايند، ويژگي خاص اين كشورها برخورداري از سرمايه بالا و نيز توليد كالا بيش از مصرف داخلي است.
وي افزود: اين كشورها دائم به فكر راههايي هستند كه چطور صنايع كشورهايي چون ايران را محكوم به نابودي نمايند تا بتوانند همواره بازاري براي فروش كالاهاي خود داشته باشند.
رزاقي اضافه كرد: بنابراين كشورهاي صنعتي از عوامل مهم بازدارنده توليد در كشورهايي چون ايران مي باشند، بازاريابان و توليدكنندگان آنها در تلاش هستند تا با تبليغات متنوع يك الگوي مصرف را پديد بياورند و اين الگو را به عادت كشورهاي مصرف كننده تبديل نمايند.
وي ادامه داد: اين كشورها مي كوشند تا كشورهاي مصرف كننده را در دايره جذابيت كالاهاي خود درآورند و عمدتا نيز به صدور كالاهايي به آنها اقدام مي كنند كه كشورهاي مصرف كننده خود قادر به توليد آنها نيستند.
اين اقتصاددان تصريح كرد: كشورهاي صنعتي به ياري يك الگوي مصرف، القاي آن و نيز به واسطه صدور كالاهاي عادت زا به كشورهاي مصرف كننده ، تلاش مي كنند تا به حفظ برتري خود در توليد آن كالاي خاص ونيز حفظ برتري خود به لحاظ تكنيك بپردازند، به طوري كه در نهايت موجبات برتري فرهنگي خود را در مقابل كشورهاي مصرفي فراهم سازند.
وي تاكيد كرد: در اين راستا آنها از هيچ تلاشي براي زير سوال بردن هويت كشورهاي مصرفي و القاي برتريت فرهنگ خود دريغ نمي ورزند.

-نسخه هاي سازمانهاي بين المللي

رزاقي با بيان اينكه كار به همين جا ختم نمي شود بلكه اين كشورها به واسطه ايجاد سازمانهاي بزرگ بين المللي مي كوشند تا برخي تجويزها را نيز از كانل همين سازمان داشته باشند افزود: از جمله اين سازمانها مي توان به بانك جهاني، صندوق بين المللي پول، سازمان تجارت جهاني و .. اشاره كرد كه انها نيز با ايجاد جذابتهايي چون وام دادن و ... سعي مي كنند تا كشورهاي جهان سومي را به استفاده از نسخه هاي تجويزي خود ترغيب نمايند.
وي اضافه كرد: نسخه اي كه توسط اين سازمانها براي كشورهاي جهان سومي پيچيده مي شود عمدتا مبتني بر منافع كشورهاي صنعتي است.
اين كارشناس اقتصادي به خبرنگار فارس گفت: به طور مثال در مورد پيوستن به سازمان تجارت جهاني چنين به كشورهاي جهان سومي القا مي شود كه نفع در پيوستن به اينگونه سازمانها است و اگر بپيونديد مي بريد، در حالي كه چنين نيست آنهايي كه پيوستند بيش از آنها كه نپيوستند قرباني شدند.

-تحريم اقتصادي

عضو هيات علمي دانشگاه تهران خاطرنشان كرد: تحريم اقتصادي و تبليغ عليه توليد ايران خود سبب مي شود تا هزينه هاي توليد در كشور افزايش يابد.
وي افزود: به جز اين شرايطي در سطح جهاني ترسيم مي شود كه توليدات ايران فاسد و غيرقابل استفاده مي باشند، از جمله اين محصولات مي توان به پسته اشاره كرد.

-اقتصاد برپايه خريد و مصرف

رزاقي گفت: شرايطي پديد آمده است تا اقتصاد ما همواره يك اقتصاد براساس خريد باشد و اقتصاد كشورهاي صنعتي مبتني بر فروش. ما به فروش نفت خام 140 ميليون تني اقدام مي كنيم و در ازاي آن به خريد كالاهاي وارداتي مي پردازيم و چنين مي شود كه صدور نفت از سوي ايران به يك ضرورت محض تبديل مي شود.
وي افزود: در اين ميان همواره مبناي نظام خام فروشي وابستگي مصرفي است.

-پيشرفت سريع تكنولوژي

عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: رقابت بين كشورهاي صنعتي سبب مي شود تا فناوريها وتكنولوژيهاي جديد پا به عرصه وجود بنهند.
وي افزود: بنابراين وقتي كارخانه اي در ايران اقدام به وارد كردن جديدترين دستگاهها مطابق با تكنولوژي مي كند، از آنجا كه تا دو سه سال ديگر اين تكنولوژي كهنه مي شود ، توليدات چنين كارخانه اي قابليت صدور به خارج از كشور را ندارد چون در اين مدت تكنولوژي جديدتري براي توليد كالاهاي با كيفيت جايگزين شده است.
رزاقي اضافه كرد: از سوي ديگر محصولات همين كارخانه در داخل نيز با مشكلاتي روبرو مي شود چون ديگر قابليت و توان رقابت با محصولات خارجي وارداتي را هم ندارد، لذا از اين بعد نيز توليد در كشورهايي چون ايران با مشكلاتي روبرو است.

-گرايش به صنايع نظامي به دليل فشارهاي سياسي - رواني

اين اقتصاددان گفت: از ديگر مسايلي كه به عنوان تهديد اقتصادي قابل ذكر است ، فشارها و تهديدات سياسي، نظامي و رواني است كه با ايجاد پايگاههاي نظامي در اطراف كشور حاصل مي شود.
وي افزود: حمله به عراق و افغانستان، نفوذ شديد در پاكستان، فعال سازي طالبان و القاعده، تلاش از كانال كشورهاي عربي براي به انزوا كشيدن ايران، نفود در تركيه و از همين طريق در آذربايجان شوروي سابق، ايجاد حلقه محاصره غيرمستقيم، همگي از جمله تهديدهايي هستند كه در كنار تهديدهاي ظاهري، به ايران و اقتصاد آن فشار وارد مي سازند.
رزاقي يادآور شد: در اين شرايط با القا نوعي احساس ناامني، اولويت يك كشور گرايش به سمت تامين امنيت و صرف هزينه هاي بسيار در امور نظامي در اين راستا است.
اين اقتصاددان گفت: در چنين شرايطي براي جلب ديگر كشورها و ازسويي تامين نياز داخل بايد بيشتر هزينه كرد، فشارهاي مذكور در نهايت به بروز مشكلاتي منجر مي شوند كه از جمله آنها مي توان از افزايش تورم و بازماندن از برنامه هاي بلند مدت و... يادكرد.

-جلب و جذب سرمايه هاي انساني

اين كارشناس اقتصادي در تبيين ديگر تهديدها به اين نكته اشاره كرد كه كشورهاي صنعتي به ارائه چهره اي ايده آل خود در مطبوعات و رسانه ها اقدام مي كنند و در عوض كشورهاي جهان سوم را براي نخبگان و سرمايه داران نا امن و فاقد سرنوشت درخشان جلوه مي دهند، در چنين شرايطي به راحتي به جلب و جذب سرمايه هاي انساني اينگونه كشورها مي پردازند.
وي افزود: به اين ترتيب حجم عظيمي از سرمايه ها به اين شكل از كشور خارج مي شوند و لذا تمايل در كشور به بهره گيري از الگوهاي مصرفي افزايش مي يابد.
رزاقي گفت:اين موضوع تنها به همين جا ختم نمي شود، با جلب نخبگان، دانشمندان و ... سعي مي شود تا از كانال همين افراد اينبار به جذب ديگر سرمايه هاي داخلي اقدام گردد.
وي افزود: اينگونه مسايل مشكلاتي را براي كشور به وجود مي آورد كه به راحتي قابل حل نبوده و مديريت كلان كشور را نيز در شرايط بدي قرار مي دهد.

-دلسرد كردن توليد كنندگان

اين استاد دانشگاه گفت: در شرايطي كه دائم تبليغ بي ثباتي سياسي براي كشور از سوي كشورهاي صنعتي شود، لذا در چنين شرايطي تمايل توليدكنندگان داخلي از سرمايه گذاري در بخش توليد كاسته مي شود.
وي افزود: در اين تبليغات چنين القا مي شود كه اگر در بخش توليد اقدام به سرمايه گذاري نمايند سرمايه هاي خود را از دست مي دهند كه خود اين مساله خود سبب مي شود تا گرايش به سرمايه گذاري در بخشهاي غيرتوليدي كه سودزا هم هست، افزايش يابد.

-تشويق قاچاق

رزاقي گفت: از ديگر اقدامات كشورهاي صنعتي در قالب تهديدهاي خارجي مي توان به كمكهاي آنها در راستاي قاچاق، تلاش براي واردات كالاهاي غيراستاندارد به قيمت ارزان، تشويق خريدان دولتي به دريافت رشوه در انجام اموري چون فاكتور كردن ماشين آلات كهنه به نام نو و ... اشاره كرد.
وي افزود: كليه اقدامات ياد شده در نهايت سبب مي شود كه تا توليد در اقتصاد به نفع كشورهاي صنعتي پانگيرد.

** * تهديدهاي داخلي

- عدم مقاومت در مقابل مصرفي شدن

رزاقي به خبرنگار خبرگزاري فارس گفت: اولين تهديد از درون، اشغال صنعت كشور توسط واردات توليدات خارجي و عدم مقاومت مصرف كنندگان در مقابل آن است.
وي افزود: عادت كردن مصرف كنندگان به كالاهاي غيرايراني ، كار را براي توليد كنندگان سخت تر نموده است.

-تك محصولي بودن اقتصاد كشور

اين اقتصاددان با بيان اينكه اقتصاد ما به نفت وابسته است و بر مبناي خام فروشي اداره مي شود گفت: از 90 سال پيش كه نفت خام جايگزين محصولات كشاورزي شد، اقتصاد ما تك محصولي شده و در اين روند بحث گرايش به كالاهاي مصرفي با توسعه به نوعي اختلاط نادرست رسيده است.
وي افزود: توسعه معنايش مصرف نيست و در اثر تركيبي از توليد و مصرف قابل تحقق است.
رزاقي يادآور شد: تاكنون 145 ميليون تن نفت صادر شده و از سويي 35 ميليون تن كالا به كشور وارد شده است، نگاهي به ميزان واردات و صادرات كشور (فروش حجم عظيمي از نفت به قيمت ارزان و واردات كالاهايي با قيمت بالا) نشان مي دهد كه تا چه حد اقتصاد كشور با عدم تعادل در اين بحث مواجه است.
وي افزود: گرچه قيمت نفت افزايش يافته ولي با كاهش قيمت دلار و از سويي بالا رفتن قيمت كالاها متوجه خواهيم شد كه عملا ارقام بالا رفته و چندان سودي در اين ميان نصيب كشورمان نشده است.
اين كارشناس اقتصادي اضافه كرد: آنچه كه در اين ميان بايد به آن توجه شود اينكه، مرتبا توليدات داخلي محدود و محدودتر مي شوند.

-واردكنندگان و توزيع كنندگان مشوق واردات

رزاقي با بيان اينكه در حال حاضر 5/2 ميليون نفر در كشور به طور انحصاري در بخش توزيع فعاليت دارند افزود: اين گروه آگاهانه يا ناآگاهانه يكي از بزرگترين حاميان واردات به حساب مي آيند.
وي افزود: تداخل منافع اين گروه در داخل با منافع توليدكنندگان خارجي سبب شده تا عملا تحت تاثير فشارهاي داخلي و خارجي ، اصلاح در ساختار اقتصادي كشور به راحتي ممكن نباشد.
عضو هيات علمي دانشگاه تهران خاطرنشان كرد: نفوذ واردكنندگان و توزيع كنندگان و ارتباط متقابل آنها سبب مي شود تا در نهايت نيروها را به نفع خود همسو نمايند.

-عدم وصول ماليات

اين اقتصاددان ديگر تهديد اقتصادي كشور را عدم وصول ماليات دانست و گفت: افرادي كه از راههاي نادرست همچون دلالي، انحصار، احتكار و .. به درآمدهاي بالا دست مي آورند و از ماليات گريزانند، به اصطلاح به "مفت خوري" عادت مي كنند لذا اين گروه براي حفظ شرايط كنوني از طريق شبكه هاي مختلف اقدامات وسيعي را در اين راستا صورت مي دهند.
وي با بيان اينكه با اقداماتي اين دسته صورت مي دهند عملا مفت بري به يك فرهنگ در بين مردم در مي ايد افزود: با مشروعيت يافتن فعاليتهاي آنها، نفوذ فساد توسط اين گروه در ديگر اقشار به راحتي حاصل مي شود، به طوري كه حتي مي توانند به زير سوال بردن هويت ملي بپردازند يا فراتر از آن موجبات ايجاد آشوب را فراهم نمايند.
رزاقي تاكيد كرد: عدم وصول مالياتها خود يكي از عواملي است كه به مفت بري و عمل تمايل به مشاركت درفعاليتهاي مفيد و موثر در توليد كمك مي كند.
وي با بيان اينكه ماليات در كشور ما در حاشيه قراردارد گفت: 30 درصد از درامدهاي دولت از طريق ماليات تامين مي شود كه از همين ميزان نيز حدود 15 درصد از طريق ماليات بر واردات تامين مي گردد كه در واقع ماليات واقعي در ايران 15 درصد است.
وي افزود: عدم دريافت ماليات يك نتيجه نه چندان خوشايند دارد و آن گرايش به سمت منابع آسان و قابل حصول همچون انتشار پول ... مي باشد.
اين اقتصاددان اضافه كرد: با شرايط مذكور، ديگر دولت در دخل و خرج خود حاضر به حساب پس دادن به كسي نيست.
وي با انتقاد از اينكه نمايندگان خود به ايجاد هزينه مي پردازند گفت: در مجلس ايران همه در هزينه كردن از هم سبقت مي گيرند و آنچه در اين ميان اصلا اهميت ندارد بحث كارآيي و بهره وري است.
رزاقي تاكيد كرد: در كشور ما هر نماينده مجلس به جاي كاهش هزينه ها خود به ايجاد هزينه مي پردازد ولو در حد گرفتن مجوز براي يك طرح عمراني كوچك در سطح استان.

-عدم اتحاد بين توليدكنندگان

اين كارشناس اقتصادي با اشاره به اينكه در بين توليد كنندگان برخلاف توزيع كنندگان ، اتحاد لازم وجود ندارد لذا همين مساله آنها را آسيب پذير مي سازدافزود: شرايط يادشده تا كنون ثابت كرده سود توليد پايين است لذا تنها كساني در اين عرصه فعاليت خواهند كرد كه عاشق كارشان هستند، به جز اين، توليدكنندگاني را شاهديم كه به نام توسعه فعاليتهايشان به دريافت تسهيلات اقدام مي كنند و بعد از اين وامها در امور دلالي بهره مي گيرند.
اين اقتصاددان افزود: وقتي كه توليد كننده در چنين شرايطي نسبت به كيفيت محصولات خود بي توجه مي شود و سعي به رقابت پذير كردن آنها نمي كند، به تدريج همين حس در كارگران تقويت شده و با كاهش كيفيت حجم ضايعات از توليد افزايش مي يابد و كم كم واحد مذكور به آستانه ورشكستگي مي رسد.

-دسترنج مفت بري در حسابهاي بانكي خارج از كشور

اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: وقتي مفت بران اقتصادي از راههاي غيرمشروع و غيرقانوني به كسب ثروت مي پردازند ، آنجا كه مي دانند براساس مندرجات قانون اساسي دير يا زود مورد مجازات قرار خواهند گرفت، لذا پولهاي خود را به خارج از كشور منتقل مي كنند.
وي افزود: همين انتقال ثروت از كشور نيز خود تهديدي را باعث مي شود كه قبلا در بخش تهديدهاي خارجي به آن اشاره شد.

-علايم انحرافي اقتصادي

رزاقي گفت: نوع فعاليتها در ايران به گونه اي رقم خورده كه علايمي كه اقتصاد مي دهد افراد داراي سرمايه را به بخشهاي خاصي سوق مي دهد.
وي افزود: اين علايم حاكي از آن هستند كه بالاترين سود در بخشهاي دلالي است، مثلا 100 درصد دلالي سود دارد، 500 درصد واردات، 300 درصد بسازو بفروشي ، و بالاخره اينكه هركس سود بيشتر مي خواهد وارد كارهاي غيرتوليدي شود.

-نابرابري اقتصادي و فقر

اين كارشناس اقتصادي گفت: نوع مناسبات حاكم بر اقتصاد كشور به شكلي درآمده كه 20 درصد افراد جامعه 50 درصد از اقتصاد سهم مي برند و 80 درصد باقي نيز در مجموع 50 درصد به سهم بري از اقتصاد مي پردازند.
وي افزود: هرچند از 80 درصد مذكور، حدود 20 درصد يعني رقمي حدود 20 ميليون نفر در فقر مطلق به سرمي برند.
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: فقر و نابرابري در كشوري كه برپايه اعتقادي شكل گرفته و در قانون اساسي آن بارها به عدالت و برابر تاكيد شده، مي تواند يك تهديد بزرگ محسوب شود.
وي تاكيد كرد: با توجه به اعتقادات قلبي مردم به بحث عدالت ، با توجه به شرايط اقتصادي حاضر، مردم ما بيش از ساير نظامهاي سياسي از ناعدالتيها رنج مي كشد.

-بيكاري

رزاقي به بالابودن نرخ بيكاري در كشور اشاره كرد و افزود: طبق آمار 3 ميليون بيكار و 35 ميليون شاغل در كشور وجود دارد در حالي كه عملا 20 ميليون شاغل و 15 ميليون خواهان كار در ايران به سرمي برند.
وي افزود: بيكاري تنها اين نيست كه فرد فاقد شغل باشد بلكه چنين فردي برنامه اي براي زندگي خود ندارد، جزيي از جامعه نبوده و از سويي صدقه بگير به حساب مي آيد.
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: فرد بيكار احساس وابستگي به جامعه ندارد و خود را در غم و شادي جامعه شريك نمي داند.
وي افزود: با توجه به افزايش تحصيل كردگان كشور ، خورندگي در بين اين دسته افراد ناشي از نبودن شغل بيشتر است، لذا همين افراد نيز براي گذران خود به فعاليتهاي غيرتوليدي ، انواع فعاليتهاي اعتيادآور، سرگرميهاي ضايع آور و ... روي مي آورند.

-خالي شدن روستاها

اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه در كشور ما به لحاظ تاريخي به سرزمين ماندگار (بقا) معروف است افزود: ما بعد ازعصر يخبندان نيز امكان بقا يافتيم و از آن زمان آنچه كه سبب مي شد تا ما بتوانيم به بقاي فرهنگي خود نيز ادامه دهيم به واسطه وجود روستاها بود.
وي افزود: روستاها در حفظ فرهنگ از نقش به سزايي برخوردار بودند ولي از همان زمان كه گرايش به شهرنشيني افزايش يافت و كم كم روستاها شروع به خالي شدن نمودن ما به لحاظ فرهنگي دچار تغييرات شديد شديم.
رزاقي گفت: در حاضر نزديك به 50 هزار روستاي خالي در كشور وجود دارد كه مهاجرت سكنه اين روستا به شهرها مشكلاتي را پديد آورده كه از جمله آنها مي توان به حاشيه نشيني اشاره كرد.
وي افزود: خالي شدن روستاها از سكنه به مشكل ديگري نيز دامن زدن و آن تغيير فرهنگ روستايي به فرهنگ شهري بود.
اين اقتصاددان گفت: فرهنگ روستا فرهنگ توليد و مبارزه با سختي است، فرهنگ شهري فرهنگ زندگي آسان و مبتني بر رفاه ، سرگرمي و استراحت است با اين تغيير فرهنگ تبديل فعاليتهاي توليدي به غيرتوليدي نيز طبيعي مي نمايد.
وي افزود: در شرايط كنوني بسياري از صنايع روستايي روبه ورشكستگي نهاده اند و همين مساله به فقر در روستاها منجر مي شود.
رزاقي گفت: در چنين شرايطي فرد روستايي براي دست يابي به شرايط بهتر به فروش تكه زمين خود در روستا اقدام مي كند و به جامعه شهري مي پيوندد.

-حاشيه نشيني و فقر

اين كارشناس اقتصادي اظهارداشت: فرد روستايي به اميد بهبود شرايط به شهر پناه مي اورد در حالي كه به جز اينكه تبديل به يك موجود مصرفي شود و با حاشيه نشيني خود بر مشكلات اقتصادي بيافزايد كاري از پيش نمي برد.
وي افزود: در چنين شرايطي بر دامنه فقر آنها افزوده مي شود و گرايش آنها براي كسب سود بيشتر در مدت زمان اندك افزايش مي يابد كه خود اين مساله به بروز اختلالات و بعضا جرايمي منجر مي شود كه در شكل خوشبينانه ان مي توان به توسعه فعاليتهاي غيرتوليدي و دلالي اشاره كرد.

-واسطه گري و سود كلان

رزاقي گفت: واسطه گراني وجود دارند كه در حوزه كشاورزي فعاليت مي كنند اينها محصول را از توليد كننده به قيمت بسيار نازل مي خرند و آن را به ساكنان شهرها با قيمت بسيار بالا مي فروشند.
وي افزود: اين واسطه گران همچنين با ترغيب روستاييان به فروش، زمينهاي آنها به قيمت ارزان مي خرند و آنها را تا 6 برابر به ساكنان شهرها كه خواهان خريد زمين و ملك مي باشند مي فروشند.
اين اقتصاددان گفت: در چنين شرايطي بالاترين سود از آن واسطه گران مي شود.

-نگاهي رياضي گونه به اقتصاد

عضو هيات علمي دانشگاه تهران گفت: از ديگر تهديدات داخلي قابل ذكر مي توان به نوع نگاه به اقتصاد اشاره كرد، اكثر برنامه ريزان و مسئولان اقتصادي كشور و حتي صاحبنظران فكر مي كنند كه اقتصاد نيز همانند رياضي است، يعني مثلا فلان فرمول كشف شد در همه جاي جهان صادق است، در حالي كه هرگز چنين مساله اي در مورد اقتصاد صحيح نيست.
وي افزود: وقتي در پي جنگ ما به وام گيري از سازمانهاي جهاني پرداختيم و از ما خواسته شد تا سياست تعديل را اجرا كنيم ، نتايج آن را به عينه ديديم و عدم موفقيت نگاه رياضي گونه به اقتصاد را درك و لمس كرديم.
رزاقي گفت: لذا تكرار اينگونه تجارب چندان نمي تواند جالب باشد، به طور مثال وقتي تاكيد مي شود كه خصوصي سازي در كشور صورت گيرد بدون اينكه دلايل عدم موفقيت مديريت دولتي مورد توجه قرار گيرد، خصوصي سازي نيز نمي تواند توفيق چنداني حاصل كند.
وي تاكيد كرد: سياستهاي اقتصادي طوري است كه ممكن است در كشوري جوابگو باشد ولي در كشوري ديگر با فرهنگ و شرايط حاكم متفاوت نه تنها موفق نباشد بلكه به بروز مشكلاتي نيز منجر شود.

-عدم مبنا قرار گرفتن امور بر پايه منافع ملي

وي با بيان اينكه يكي از بزرگترين تهديدها اين است كه دست اندركاران اقتصادي منافع ملي را در تصميمات خود همواره مدنظر ندارند گفت: توليد كننده، مصرف كننده، توزيع كننده و حتي صاحبنظران و .. همگي به منافع خود مي انديشند ولذا د رچنين شرايطي منافع ملي حلقه گمشده ارتباطات آنها مي شود.
وي افزود: اگر منافع ملي در تصميمات و برنامه هاي اجرايي مدنظر به معناي واقعي قرار نگيرد عملا ديگر ايراني باقي نمي ماند.
وي افزود: در چنين شرايطي تبليغ جهان وطني توسط غربيان و بهشت ديدن آن سوي مرزها در باور داخلي، سبب مي شود تا با عدم تامين منافع ملي، امكان تحقق رشد و توسعه فراهم نشود.

-نگاه به اقتصاد به عنوان هدف نه وسيله

اين اقتصاددان با تاكيد بر اينكه اقتصاد وسيله است هدف نيست گفت: برخي فكر مي كنند سياست تعديل يا خصوصي سازي و ... هدف است در حالي كه هيچ يك از اينها هدف نيستند و وسيله مي باشند.
وي تاكيد كرد: برخي فكر مي كنند اگر خصوصي سازي صورت گيرد همه مشكلات با اين كار درست خواهد شد، در حاليكه چنين نيست، خصوصي سازي نيز وسيله اي است چون ساير وسايل براي دست يابي به اهداف اقتصادي.

-عدم تربيت نيروهاي دانشگاهي خلاق و متفكر

رزاقي گفت: نظام آموزشي كشور به تربيت نيروهاي دانشگاهي خلاق و متفكر در حوزه اقتصاد كه داراي ديد انتقادي باشند اقدام نمي كند.
وي افزود: تربيت نيروهايي كه روايت گر تئوريهاي تقليدي آن سوي مرزي سبب مي شود، نسخه هايي توسط اين اساتيد پيچيده شود كه سنخيتي با شرايط كشور نداشته باشد.
اين اقتصاددان اضافه كرد: حتي برخي از اين اساتيد اين زحمت را به خود نمي دهند كه حداقل اينگونه تئوريها را بومي نمايند.

* * * راهكارها

* بومي سازي تئوريهاي اقتصادي

رزاقي به خبرنگار اقتصادي خبرگزاري فارس گفت: تئوريهاي اقتصادي كشورمان برگرفته از تئوريهاي ليبرالي است و هيچ ابتكاري در آنها وجود ندارد.
وي افزود: حتي تئوريهاي وارداتي در كشور بومي نمي شوند و بعضا بر خلاف نگاههاي ايدئولوژيك حاكم بر كشور مي باشند.
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: اقتصاد ما نياز به نظريات جديد دارد تا در آن نگاههايي چون مبارزه با استبداد، مبارزه با نابرابريها و ... لحاظ گردد.
وي تاكيد كرد: تئوريهاي اقتصادي كشور نياز به تحول جدي دارند.

*اصلاح مديريت اقتصادي

اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه اقتصاد كشور به دليل عدم انتخاب مناسب مديران از ضعف مديريتي رنج مي برد افزود: با انتخاب مديران آگاه، امين و شايسته بايد بتوان به اجراي تئوريهاي اقتصادي بومي اقدام نمود.

* توليدي شدن ساختار اقتصادي كشور

عضو هيات علمي دانشگاه تهران با بيان اينكه آنچه امروز بلاي جان اقتصاد كشور شده بحث غير توليدي بودن ساختار اقتصادي كشور است افزود: غيرتوليدي بودن اين ساختار سبب شده تا فرهنگ مفت بري در كشور رواج يابد و اين ترويج فرهنگي محدود به قشر خاصي نيست.

*مبارزه با اقتصاد دلالي

رزاقي به خبرنگار خبرگزاري فارس اظهارداشت: در ساير كشورها وصول ماليات، كنترل شديد قيمتها، ايجاد فروشگاههاي زنجيره اي و ... سبب مي شود تا اقتصاد دلالي رشد نيابد.
وي افزود: ساختار غيرتوليدي مذكور و شرايط حاكم بر اقتصاد طوري شكل گرفته كه تفكر دلالي در اذهان اكثر مردم رسوخ نمايد ، نمونه اين مساله را مي توان خريد خانه دوم در ايران دانست.
اين اقتصاددان خاطرنشان كرد: در اقتصادهاي آزاد جهان چون آمريكا نيز با گرفتن مالياتهاي بالا شرايطي را فراهم مي كنند كه خريد خانه دوم و سوم و در مجموع گرايش به دلالي داراي صرفه اقتصادي نباشد.

* افزايش انگيزه براي توليد

رزاقي با بيان اينكه كاهش بستردلالي موجبات گرايش به توليد را افزايش مي دهد افزود: تقويت توليد كنندگان در بخشهاي مختلف اعم از صنعتي و كشاورزي، كالا و خدمات سبب مي شود تا امكان بسيج آنها نيز فراهم گردد.
وي افزود: اگر كشاورزان نيرومند شوند امكان ايجاد تشكلهاي سراسري فراهم مي شود، حتي با حذف واسطه ها مي توانند بازارهاي روز را در اختيار بگيرند و به عرضه مستقيم كالا اقدام نمايند.
اين اقتصاددان با بيان اينكه ايجاد تعاونيهاي مصرف مي تواند خود در كنترل توزيع موثر باشد افزود: حمايت از توليد كنندگان ، كنترل توزيع كنندگان و تشويق مصرف كنندگان به استفاده از توليد داخلي از ديگر عواملي است كه سبب مي شود توليد تقويت شود.
وي اضافه كرد: با افزايش كيفيت محصولات و عرضه آنها به قيمت مناسب، مصرف كنندگان قطعا به سمت توليدات داخلي روي خواهند آورد و همين مساله باعث مي شود تا گرايش به انجام فعاليتهاي توليدي افزايش يابد.

*تبديل بانكها به حاميان توليد

رزاقي گفت: نحوه وام دهي بانكها به شكلي است كه خود در تشديد دلالي موثر بوده است در حالي كه بايد بانكها حامي توليد كنندگان باشند و با نظارت دقيق خود بر صرف تسهيلات، چنانچه اين منابع از مسير توليد انحراف يافت جرايم سنگيني براي متخلفان تعيين و از آنها اخذ نمايند.

* لزوم به هم پيوستگي سياستهاي صنعتي و كشاورزي

اين اقتصاددان به خبرنگار فارس گفت: سياستهاي اقتصادي ما در تمام حوزه ها همسو نبوده و از هم پيوستگي لازم برخوردار نيست، در حالي كه توجه به اين مهم خود از ضرورتها است.

* سامان دهي شهرها و جلوگيري از نابودي روستاها

عضو هيات علمي دانشگاه تهران با تاكيد بر اينكه رشد متوازن شهرها و روستاها يك ضرورت است افزود: شهرهاي كشور نياز به ساماندهي دارند و بايد با تخصيص امكانات به سمتي حركت كنيم كه از نابودي روستاها جلوگيزي شود.

* اصلاح ساختار تجارت خارجي

رزاقي گفت : ما 50 ميليارد دلار واردات داشته ايم كه 80 درصد ان مصرفي است.
وي افزود اين مساله نشان دهنده غيرتوليدي بودن ساختار كشور است كه تداوم آن خود ويران كننده است.
اين اقتصاددان يادآور شد: تا حد امكان بايد از حجم واردات كاسته شود و براي درون زا كردن صنايع تلاش كرد.

* اصلاح ساختار نظام آموزشي

اين اقتصاددان با بيان اينكه نظام آموزشي ما نياز به اصلاح ساختار دارند افزود: دانشگاههاي ما در تصرف الگو مصرف وارداتي قرار دارند، در دروس دانشگاهي درسي به نام تاريخ اقتصاد ايران وجود ندارد.
وي افزود: بدون اصلاح اين ساختار نمي توان اميدي به توليد تئوريهاي جديد اقتصادي داشت.

*كاهش وابستگي در بخش صنايع

وي با اشاره به اينكه ما در توليد برخي محصولات همچون روغن نباتي داراي بالاترين حد از وابستگي قرار داريم افزود: ما تاحد ممكن بايد بتوانيم روي پاي خود بايستيم و از ميزان وابستگي خود در برخي بخشها بكاهيم.

*مبارزه با فساد اقتصادي مالي و اداري

رزاقي با بيان اينكه قوه قضاييه بايد با بحث مبارزه با مفاسد اقتصادي جدي تر عمل نمايد، چراكه تداوم اينگونه مسايل رابطه دولت و مردم را تحت تاثير قرار مي دهد.

انتهاي پيام/
شنبه 18 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 504]