يك استاد دانشگاه: هنوز الفبای ارتباطات دينی را نشناخته‌ايم

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
يك استاد دانشگاه: هنوز الفبای ارتباطات دينی را نشناخته‌ايم

«حميد عبداللهيان» دكترای علوم ارتباطات و استاد دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا)، در ارتباط با لزوم گسترش ارتباطات در حوزه دين با اشاره به تحقيقات «ساموئل راجرز» گفت:‌ ماهيت دين بدين گونه است كه افراد همواره خود را به داشتن انديشه‌های دينی ملزوم می‌دانند تا بتوانند بر اساس اين باورهای مذهبی به حيات اجتماعی خود ادامه دهند. وی در ادامه تأكيد كرد: در حال حاضر اشاعه مفاهيم اجتماعی، فرهنگی و دينی بدون وجود ابزارهای ارتباطی غير قابل تصور است از طرفی ديگر ما شاهد رشد روزافزون ابزارهای ارتباطی هستيم در نتيجه اگر رابطه ميان دين و ارتباطات را يك رابطه تنگاتنگ عنوان كنيم، برداشت اشتباهی نكرده‌ايم. اين مدرس علوم ارتباطات در دانشگاه تهران با اشاره به ديدگاه جامعه‌شناسان تصريح كرد: بخش عظيم كنش‌های ارتباطی افراد در زندگی روزمره در گرو نماد‌های ارتباطی است چراكه دانسته‌ها و نيازهای افراد از طريق نماد‌های ارتباطی منتقل می‌‌شود كه البته اين نمادها ريشه در فرهنگ هر جامعه‌ای نيز دارد. عبداللهيان دين در جامعه را بخشی از فرهنگ نهادينه شده در آن جامعه دانست و اظهار كرد:‌ به‌طور قطع می‌توانم بگويم كه ابزارهای ارتباطی در گسترش مفاهيم دينی در جامعه مؤثر هستند و ما نمی‌توانيم نسبت به اين امر بی‌تفاوت باشيم. عضو هيأت علمی دانشگاه تهران با اشاره به ابزار ارتباطی اينترنت و رشد فضاهای مجازی دينی در كشور افزود: طبيعت و ذات دين اين‌گونه است كه مفاهيم آن به راحتی با فضای نظام‌‌های رسانه‌ای قابل تطابق است كه البته رشد فضاهای مجازی در قالب سايت‌ها و وبلاگ‌های مذهبی مؤيد اين مطلب است. ميزان بهره‌مندی از پيشرفت‌های ابزارهای ارتباطی به‌منظور اشاعه مفاهيم دينی عنوان مبحث ديگر اين گفت‌وگو بود كه اين دكترای ارتباطات در پاسخ به آن با اشاره به ميزان رشد و درك افراد جامعه از مقولات دينی گفت: مفاهيم دينی و برخورداری از آن از نيازهای روحی و ذاتی افراد محسوب می‌شود از اين‌رو برای اشاعه آن در جامعه به دستورالعمل خاصی نياز نداريم برای مثال در دنيای غرب تبليغات دينی به اندازه‌ جوامع اسلامی نيست اما توجه مردم به دين و مفاهيم آن بيش از گذشته است. دين و ارتباطات رابطه تنگاتنگی با يكديگر دارند در حال حاضر اشاعه مفاهيم اجتماعی، فرهنگی و دينی بدون وجود ابزارهای ارتباطی غير قابل تصور است از طرفی ديگر ما شاهد رشد روزافزون ابزارهای ارتباطی هستيم در نتيجه اگر رابطه ميان دين و ارتباطات را يك رابطه تنگاتنگ عنوان كنيم، برداشت اشتباهی نكرده‌ايم اين استاد دانشگاه تهران معتقد است كه در گستره دين نياز جدی به ابزارهای تبليغاتی و ارتباطی وجود ندارد از اين‌رو نمی‌توان به راحتی با ارائه برنامه مدون در اين مسير حساس گام برداريم چراكه برداشت‌های و نيازهای افراد از دين كاملاً متفاوت است. عبداللهيان در بررسی تأثيرات مفيد برخی از ابزاهای نوين ارتباطی همچون وبلاگ در اشاعه مفاهيم دينی به خبرنگار ايكنا گفت:‌ بايد عرصه را برای كسانی كه به ابزارهای نوين ارتباطی همچون اينترنت علاقه‌مند هستند، مهيا ساخت. سردبير نشريه جهانی رسانه در تشريح تأثيرات ارزشمند ابزارهای ارتباطی در حوزه ارتباطات دينی اظهار كرد:‌ من بر اين عقيده‌ام كه موفقيت در بهره‌مندی از ابزارهای نوين ارتباطی ريشه در آگاهی ما از نحوه استفاده از اين ابزار دارد چراكه تلسط داشتن بر قاعده برخورداری از اين ابزار مهم‌ترين و نخستين گام در مسير اشاعه و پيشرفت ارتباطات دينی است. بررسی عملكرد ابزارهايی همچون اينترنت، وبلاگ و ... در اشاعه مفاهيم دينی عنوان مبحث ديگر اين گفت‌و‌گو بود كه اين استاد علم ارتباطات در پاسخ گفت:‌ نگاه من به ابزارهای ارتباطی در راستای اشاعه مفاهيم دينی نگاهی آسيب‌شناسانه نيست زيرا من بر اين باور هستم كه اشاعه مفاهيم دينی بدون وجود ابزارهای ارتباطی نيز امكان‌پذير است چراكه دين امری فطری است. وی با اشاره به خدمات ارزنده‌ دين اسلام در گسترش علوم بشری تصريح كرد: بايد افرادی كه در عرصه ارتباطات توانمند هستند با توجه به ظرفيت‌ها و استعدادهايشان در مسير توسعه دينی گام بردارند و از اين ابزارها در گسترش صلح و امنيت جهانی استفاده كنند. عبداللهيان در بررسی آسيب‌های ابزارهای ارتباطی در اشاعه مفاهيم دينی با اشاره به تفاوت ميان دانش و اجرای نتايج آن افزود:‌ دانشگاه‌ها و مراكز علمی موظف به توليد دانش هستند و دستگاه‌های اجرايی نيز مسئول اجرای اين دستاوردها هستند اما متأسفانه در شرايط كنونی ميان دانشگاه‌ها و دستگاه‌های اجرايی در كشور تعامل سازنده‌ای برقرار نيست. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اينكه مسئوليت اصلی در حوزه ارتباطات دينی بر عهده كدام دستگاه و سازمان اجرايی در كشور است؟» اظهار كرد: هر سازمان يا دستگاهی دارای ساختاری كاملاً مشخص است اما برای موفقيت در حوزه ارتباطات دينی نبايد به دنبال مقصر بگرديم بلكه تنها كافی است تا دانشگاه‌ها با توجه به نيازهای جامعه به توليد علم بپردازند و دستگاه‌های اجرايی نيز اين دستاوردها را اجرا كنند. اين استاد دانشگاه تهران همچنين به كوتاهی‌های سازمان صدا وسيما در حوزه رسانه و وزارت كشور در حوزه ارزيابی برنامه‌های استانی اشاره و تصريح كرد: اگر بودجه تحقيقاتی در حوزه ارتباطات دينی بيش از حال باشد و نتايج به دست آمده از اين تحقيقات نيز به سازمان‌‌ها و دستگاه‌های اجرايی كشور ابلاغ شود، بدون‌شك مشكلات كنونی در حوزه ارتباطات دينی كمرنگ‌تر خواهد بود. بودجه تحقيقاتی در حوزه ارتباطات دينی را افزايش دهيم اگر بودجه تحقيقاتی در حوزه ارتباطات دينی بيش از حال باشد و نتايج به دست آمده از اين تحقيقات نيز به سازمان‌‌ها و دستگاه‌های اجرايی كشور ابلاغ شود، بدون‌شك مشكلات كنونی در حوزه ارتباطات دينی كمرنگ‌تر از حال خواهد بود استاديار گروه ارتباطات دانشگاه تهران در پاسخ به پرسش ديگری مبنی بر اينكه «ضعف‌ در برخورداری از ابزارهای ارتباطی تا چه اندازه در ورود بدعت‌ها و انحرافات در حوزه دين مؤثر بوده است؟» اظهار كرد: به اعتقاد من در گام نخست لازم است تا ميزان بدعت‌ها و انحرافات اعمال شده در حوزه دين را بدانيم همچنين بايد تعريف جامعی از انحرافات دينی داشته باشيم تا بتوانيم در اين چارچوب به اين پرسش پاسخ دهيم. وی در ادامه به نقش روحانيون و علمای دين در حوزه ارتباطات دينی اشاره و تصريح كرد: اگر در اين حوزه نيز همانند ساير بخش‌های جامعه برنامه‌ريزی منسجمی وجود داشته باشد و كاملاً اهداف، آرمان‌ها و انتظارات از ارتباطات دينی مشخص شود تا با علم از اين مقوله تبليغات مناسب ارائه شود در گستره دين در جامعه موفق بوده‌ايم. هنوز الفبای ارتباطات دينی را به خوبی نمی‌دانيم اين مدرس دانشگاه تهران با انتقاد از وضعيت تبليغات دينی موجود كه مورد تأييد كارشناسان دينی هم نيست، گفت: به اعتقاد من هنوز الفبای ارتباطات دينی را به خوبی نمی‌دانيم. آسيب‌ها و آفت‌های استفاده از ابزارهای نوين ارتباطی در اشاعه دينی عنوان مبحث ديگر اين گفت‌وگو بود كه اين دكترای علم ارتباطات با اشاره به تاريخچه علم ارتباطات آن را علمی صرفاً غربی ندانست و افزود: بحث برقراری ارتباط از ديرباز در كشور ما مورد توجه بوده است كه با ورود اسلام به كشورمان ارتباطات به شكل‌های ديگری نمود يافت برای مثال منبرها از همان ابتدا مكانی برای برقراری تعامل با افراد و اشاعه مفاهيم دينی بوده‌اند. اين استاد دانشگاه تهران جدی نگرفتن علوم ارتباطات و اجتماعی را منشأ بروز بسياری از مشكلات و آسيب‌های موجود در جامعه عنوان و اظهار كرد: مطالعه در زمينه مسائل اجتماعی و ارتباطی به راحتی مانع از بروز هر آسيبی در جامعه می‌شود اما بی‌توجهی به علوم مورد نياز مردم، آسيب‌هايی بر پيكره اجتماع وارد می‌سازد كه قابل جبران نيست، برای مثال در حال حاضر 26 درصد جمعيت كشور از كاربران اينترنتی هستند اما بودجه تحقيقاتی مناسبی برای برنامه‌های اينترنتی در نظر گرفته نشده است تا از اين ابزار ارتباطی به‌طور مطلوب در حوزه ارتباطات دينی استفاده شود. عبداللهيان از نبود تحقيقات مكفی برای فرهنگ‌سازی در ابزارهای ارتباطی ابراز ناراحتی كرد و گفت: در كشور ما در زمينه تكنولوژی ارتباطی سرمايه‌گذاری می‌شود‌ اما در بخش فرهنگ‌سازی اقدام ارزنده‌ای صورت نمی‌گيرد و بيشتر از فرهنگ‌ موجود در جوامع غربی كه بر اساس نيازهای افراد آن جوامع توليد شده، الگوگيری می‌شود كه اين امر خود آسيب جديدی در حوزه ارتباطات به‌ويژه ارتباطات دينی وارد می‌سازد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 306]