واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: باهو كلات و روياي بازگشت به روزگار رونق
نرجس خاتون براهوييباهو به زبان بلوچي به سرزمين بسيار آبادان و سرسبز گفته ميشود. به روايتي وقتي قجرها به سرزمين بلوچستان و به باهو قدم نهادند، از سرسبزي منطقه در شگفت شدند و به اين همه زيبايي و آباداني به به گفتند.
پس بلوچ آن را باهو خواند.
دشت باهو يا همان باهو كلات در شرق چابهار واقع است و يكي از حاصلخيزترين و سرسبزترين مناطق بلوچستان در طول تاريخ محسوب ميشده است.
رودخانه باهو كه ادامه رودخانه سرباز در دشت باهو است، دليل اين حاصلخيزي است.
اين رودخانه به دليل وسعت حوضه آبگيرش و نيز ويژگيهاي خاص زمين شناختي آن كه قادر است جريان زيرزميني آب را ميسر سازد، بهرغم نامنظم بودن بارندگي تقريبا همواره داراي آب است.
از طرف ديگر سفرههاي آب زيرزميني در حاشيه رودخانه، منبع ديگري براي آب زراعت در منطقه ارائه ميدهد و وجود آباديهاي وسيع را در دشت باهو توجيه ميكند. حافظه بلوچ دوران آبادي و رونق دشت باهو را به خاطر دارد كه از هر تخم محصول 180تخم برداشت كرده است، بذر پاشيده است (هر قدر كه داشته) و سالي سه بار از خاك، محصول برداشته است. در نظر آنان اگر سدي بر رودخانه باهو ساخته ميشد، كسي از پس برداشت محصول در دشت بر نميآمد.
خشكساليهاي پياپي بارها خاطره اين آباداني را به يادگاري از گذشته تبديل كرده است.
خشكسالي دورهاي بهويژه دهه 40 و پس از آن هفت سال اخير، بسياري از كشاورزان را جاكن كرده است و سبب مهاجرت مردم منطقه در جستوجوي نان و كار به كشورهاي حوزه خليج فارس و پاكستان و شهرهاي شمالي ايران شده است.
براي منطقهاي كه بيش از نيمي از جمعيت آن به كار كشاورزي تعلق خاطر دارد.
در واقع كشاورزي ساختار جامعه و روابط ميان گروههاي جامعه را شكل داده است، از بين رفتن آن به معناي از هم پاشي ساختار جامعه است. از اينرو در دهه 40 براي جلوگيري از آسيبهاي خشكسالي و استفاده از امكانات منطقه از جمله منابع آبي و جلوگيري از هدررفت آن طرح ساخت سد پيشين بر روي رودخانه سرباز مورد مطالعه قرار گرفت. ساخت سد از دهه 50 آغاز شد.
اما وقوع انقلاب اسلامي و سپس جنگ پروژه، ساخت سد را معوق گذاشت تا اينكه در دوران سازندگي سرانجام سد تكميل و در اوايل دهه 70 آبگيري شد.
گنجايش مخزن اين سد، 175ميليون متر مكعب آب است كه ميتواند آب موردنياز 6500هكتار اراضي قابل كشت منطقه را تامين كند.
پروژه كشاورزي دشت باهو، طرح مكمل سد پيشين به شمار ميرود كه دولت براي جلوگيري از مهاجرت نيروي كار كشاورزي در منطقه، ايجاد اشتغال از يك سو و آباداني منطقه كه خودبهخود امنيت را در منطقه به ارمغان ميآورد، تدبير كرده است.
از اين رو و بر اساس اين طرح، دولت 6000 هكتار از اراضي دشت را شبكه بندي و كانال كشي كرده و در اختيار 1300 كشاورز از طريق بانك زمين (شعبه سرمايهگذاري بانك كشاورزي) گذارده است.
واگذاري زمين با تسهيلات اعطايي كشاورزان را پس از 7 سال خشكسالي به آباداني دشت باهو و رونق زندگي اميدوار كرد. به دليل آب و هواي گرم و مرطوب در اين منطقه امكان كشت در هر 12 ماه سال وجود دارد.
انواع ميوههاي گرمسيري مانند انبه، موز، نارگيل، آناناس، زيتون محلي يا گوا و پاپايا، صيفي جات و غلات محصولاتي است كه در اين منطقه به عمل ميآيد.
بنابراين حدود 1500هكتار از اراضي اين طرح باغ موز و انبه است و 4000 هكتار ديگر ، اراضي زراعي است.
بانك كشاورزي اين زمينها را با اعطاي وام با بهره 13درصد و به صورت اجاره به شرط تمليك واگذار كرده است.
براي كشاورزاني كه 7سال با خشكسالي دست و پنجه نرم كرده بودند و بيابان سفيد و برهوت را پيش روي داشتند، اين زمينها فرصتي ديگر براي زندگي و فعاليت ارائه داد. بنا به گفته كشاورزان منطقه، آنها از فعاليت خود در دو سال گذشته برداشت مناسبي كردهاند. هندوانه زمستان پارسال كشور را جاليزهاي باهو تامين كرده است.
با اين همه از آنجا كه كشاورزي در بلوچستان با مخاطرات و ريسكهاي فراوان همراه است، به نظر ميرسد حمايت دولت كافي نبوده است.
توفان گونو محصول تابستان سال قبل منطقه را نابود كرد و حداقل300 هكتار از باغهاي موز از بين رفت.
برخي تاسيسات خراب شد و بيش از هزار حلقه چاه آب كه براي استفاده از سفرههاي زيرزميني حفر شده بود هم پر شد و در نتيجه كشاورز ماند و دستان خالي و اقساط وام بانك با بهره 13درصدي.
اين علاوهبر ضرري است كه باغداران به ويژه موزستانها از ناحيه سيستم آبياري قطرهاي كه براي آبياري اين باغ توسط كارشناسان طراحي شده بود، متحمل شدند.
خليل درخشان از كشاورزان باهو ميگويد، زمينهاي كانال كشي و شبكه بندي شده كه تحويل ما شده است، براي باغهاي موز سيستم آبياري قطرهاي را پيشبيني كرده است كه خود باعث خشك شدن 350 هكتار باغ موز شد و مجبور شديم كلي هزينه كنيم تا اين سيستم را تغيير دهيم.
وي ميگويد، ما سالانه حداقل 10ميليون تومان براي هر هكتار باغ موز هزينه ميكنيم و اين علاوه بر وام دولت است.
اين در حالي است كه مطابق قانون احيا و نوسازي و تجميع اراضي كشاورزي در حاشيه مرز، 85درصد هزينه زير ساختها بر عهده دولت است و 15درصد هزينه را كشاورز از طريق وام اعطايي با بهره ارزان قيمت براي توسعه و يكسان سازي پرداخت ميكند.
وي كه مدير تعاوني توليد دشت طلايي باهو است، ميگويد ما براي مقامات نامه نوشتيم و تقاضاي بخشودگي وامهاي اعطايي به دليل آسيبي كه توفان گونو به كشاورزي و به طور كلي به زندگي در اين منطقه وارد كرده است، كرديم ولي تا به حال با اينكه دولت خود را بارها حامي كشاورزان اعلام كرده،ترتيب اثري به تقاضاي ما داده نشده است و در پاسخي كه بانك مركزي به دفتر رييسجمهور نوشته است، بخشودگي وامها يا حتي اعطاي وام با بهره ارزان را منوط به تامين بودجه براي آن كردهاند. در نتيجه پاسخ براي ما فعلا نه است.
درخشان ميگويد، دشت باهو در 20كيلومتري مرز قرار دارد، هر گونه آباداني در اين ناحيه به معناي افزايش ساكنان و امنيت بيشتر است. مرز را با سرباز نگه نميدارند، مرزنشينان خود مرزدار هم هستند.
از طرف ديگر رونق كشاورزي بسياري از كشاورزان مهاجر را كه به كشورهاي عربي مثل دبي و ابوظبي رفتهاند به خانه باز ميگرداند. كشاورز بلوچ، بلوچستان را آباد ميكند، با هواي گرمش، با سيل و توفانش كنار ميآيد، پس چرا امكانات را و خانهاش را بايد از او دريغ كرد؟ هر هكتار زمين براي 25000نفر شغل ايجاد ميكند و صنايع مكمل را رواج ميدهد.
اين براي دولت سرمايهگذاري با سود فراوان است.استان سيستان و بلوچستان عقب ماندهترين استان كشور است.
آب و هواي گرم و بياباني و كمبود منابع آبي ميتواند گاه فقر عجيب منطقه را توجيه كند، اما بيش از همه اينها، اين فقدان برنامهريزي صحيح براي استفاده از امكانات منطقه يا چگونگي برنامههاي حمايتي است كه مهمترين دلايل ادامه جريان فقر و محروميت را در جامعه ارائه ميدهد.
شنبه 11 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 304]