فاطمه (س) در آيينه كتاب ياس عصمت در فكر و قلم انديشمندان

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: فاطمه (س) در آيينه كتاب ياس عصمت در فكر و قلم انديشمندان
معرفي كتب مربوط به حضرت زهرا (س) در راستاي جلوه عظمت بانوي دو جهان و به عنوان اظهار ارادت به پيشگاه اقدس آن حضرت مصادف با ايام فاطميه براي آشنايي دوستداران اهل بيت(ع ) هديه مي‌شود.

***اولين تاليف درباره حضرت زهرا(س)
اولين عالمي كه تاريخچه‌اي از زندگاني حضرت صديقه كبري (س) را به قلم آورده وبه صورت كتاب تدوين كرده است ابوصادق سليم بن قيس هلالي كوفي متوفاي سال ‪ ۷۶‬هجري است .

او مطالب مربوط به حضرت زهرا ( س ) را به فاصله‌اي كمتر از سه سال از شهادت آن حضرت به نقل از اميرالمومنين (ع )، سلمان، ابوذر و مقداد كه شاهدان عيني ماجراها بوده اند، نقل كرده است.

كتاب سليم كه نخستين كتاب در تاريخ اسلام شناخته شده است داراي مطالب بسياري در فضايل و مناقب حضرت زهرا (س) و نيز مصايب و وقايعي كه منجر به شهادت آن حضرت شد، در خود ضبط كرده است .

اين يادگار هزار و چهارصد ساله بارها چاپ شده است و متن تحقيق شده آن به زبان‌هاي عربي، فارسي، اردو و انگليسي در دسترس عموم قرار گرفته است.

***تاريخچه تاليف در آستان حضرت فاطمه (س) :
در طول ‪ ۱۴‬قرن كتاب‌هاي بسياري درباره حضرت زهرا (س) تاليف شده است كه تعدادي از آنها مفقود شده است چنانچه شيخ صدوق چهار كتاب در چهار موضوع مربوط به آن حضرت تاليف كرد ولي هيچ كدام در دست نيست.

در اين ميان مولفاني نيز اقدام به فهرست نگاري كتب مربوط به حضرت زهرا (س ) كرده‌اند و در دهه اخير با نوعي همفكري موجب تكميل كار يكديگر شده اند.

يكي از مهمترين كتاب‌هايي كه در اين زمينه وجود دارد كتاب مصحف فاطمه (س) است .

اين كتاب از ودايع امامت است كه پس از شهادت آن حضرت نزد اميرالمومنين (ع ) بوده و در كنار كتاب علي (ع ) كه املاي پيامبر (ص) و دست خط امير المومنين است به دست يكايك ائمه رسيده و تاكنون كه نزد حضرت ولي عصر (عج ) است. اين كتاب را احدي غير از امامان نديده است و از مطالب آن اطلاع ندارد جز آنچه خود ايشان فرموده اند.

***تدوين كتابنامه‌هاي حضرت زهرا (س) :
در زمينه فهرست كتاب‌هاي مربوط به حضرت زهرا (س) نوشته‌ها مختلف بوده و هر يك با روش خاصي تدوين شده است با اذعان به اين كه اولين قدم در اين راه را علامه حاج آقا بزرگ تهراني در كتاب الذريعه برداشته و كتاب‌هاي بسياري درباره حضرت زهرا معرفي كرده است، كه از جمله :
‪ -۱‬چهل كتاب درباره حضرت زهرا (س) تاليف عبدالرحيم موكهي كه در كتاب فاطمه زهرا (س) ياس عصمت ص ‪ ۱۲۵ - ۱۳۰‬چاپ شده است.

‪ -۲‬رانده فخر النسا تاليف حيدر علي سعدي، كتابنامه‌اي به زبان عربي است و در نجف به سال ‪ ۱۳۸۷‬قمري چاپ شده است.

‪ -۳‬الزهرا في المكتبه العربيه تاليف محمد حسون كه در كتاب اعلام النسا المومنات ص ‪ ۵۷۵‬تا ‪ ۵۶۷‬چاپ شده و ‪ ۱۸۴‬كتاب عربي را در دو قسمت كتب مستقل و ضمني معرفي كرده است.

‪ - ۴‬فهرست كتاب‌هاي مربوط به مناقب و مصائب حضرت فاطمه (س) تاليف محمد باقر كجوري كه در كتاب خصايص فاطميه ص ‪ ۱۴‬تا ‪ ۱۶‬آورده شده است.

‪- ۵‬كتابشناسي حضرت زهرا (س)، تاليف احمد صادقي اردستاني، كه در مجله آئينه پژوهش: شماره ‪ ۱۰۷ _ ۱۱۳‬و نيز در كتاب خود فاطمه الگوي زن مسلمان،:
ص ‪ ۲۰۰_ ۱۳۷‬چاپ نموده است و طي آن ‪ ۲۸۰‬كتاب در ‪ ۴‬بخش فارسي ، عربي و اردو و كتاب‌هاي ضمني معرفي نموده است.

‪ - ۶‬كتابشناسي حضرت فاطمه زهرا (س)، تاليف امير علي آقاياري و مينو فضلي نژاد است. اين كتاب در ‪ ۲۷۷‬صفحه كتب مربوطه را معرفي كرده است .

‪ - ۷‬كتابنامه حضرت فاطمه زهرا (س)، تاليف ناصرالدين انصاري قمي، كه در ‪ ۱۲۰‬صفحه، ‪ ۴۷۱‬كتاب را در دو بخش چاپي و خطي معرفي كرده است.

‪ - ۸‬كتابنامه حضرت فاطمه (س)، تدوين بنياد فرهنگي فاطمه الزهراء (س)، كه ‪ ۷۹۶‬كتاب را معرفي كرده است. اين كتابنامه هنوز چاپ نشده و به صورت كامپيوتري عرضه شده است.

‪ - ۹‬كتابنامه فاطمه زهرا (س)، تاليف مجتبي يزدي كه كتاب‌ها و مقالات مربوط به حضرت فاطمه (س) را جمع آوري كرده است.

‪ - ۱۰‬كتابنامه كوثر، تدوين پژوهشكده باقر العلوم (ع) قم، كه در ‪ ۳۶‬صفحه ‪ ۳۳۴‬عنوان كتاب فارسي در دو قسمت مستقل و ضمني معرفي نموده است.

‪ - ۱۱‬الكتب المولفه في الزهرا (س)، تاليف علي محمد علي دخيل كه در سال ‪ ۱۳۸۷‬قمري به مناسبت مسابقات تاليف درباره حضرت زهرا (س) در نجف تدوين شده و در كتاب خود فاطمه الزهرا (س): ص ‪ ۱۴۷ _ ۱۶۴‬چاپ كرده و ‪ ۱۰۰‬كتاب در سه قسم خطي و چاپي و كتب برنده مسابقات معرفي كرده است. البته كتاب مصادر الدراسه عن الزهرا (س) كه تاليف آقاي دخيل است در معرفي منابعي است كه در تحقيقات مربوط به زندگاني حضرت زهرا (س) مورد استفاده قرار مي گيرد و كتابنامه نيست.

‪ - ۱۲‬الكتب المولفهفي الزهرا (س)، تاليف احمد رحماني همداني، كه در كتاب خود فاطمه الزهرا (س) بهجه قلب المصطفي (س): ص ‪ ۶۷۹ _ ۷۱۱‬چاپ نموده و پس از ذكر ‪ ۱۰۰‬عنوان كتاب‌هاي آقاي دخيل ‪ ۱۶۰‬عنوان ديگر به آن اضافه شده و مجموعا ‪ ۲۶۰‬عنوان كتاب معرفي نموده است. اين فهرست عينا در كتاب اعلموا اني فاطمه تاليف عبدالحميد مهاجر: ج ‪ ۱۰‬ص ‪ ۶۹۵ _ ۷۴۲‬منعكس شده است.

‪ - ۱۳‬كتابشناسي توصيفي حضرت فاطمه (س)، تاليف محمد روحاني علي آبادي كه ‪ ۸۰۰‬كتاب مستقل درباره حضرت زهرا (س) را به ترتيب الفبا و با تذكر منابع ارايه نموده و هنوز چاپ نشده است.

‪ - ۱۴‬معجم ما الف عن فاطمه الزهرا (س)، كه در سال ‪ ۱۴۰۸‬توسط دارالعلوم در بيروت منتشر شده است.

‪ - ۱۵‬معجم ما كتب عن فاطمه الزهرا (س)، تاليف عبدالجبار رفاعي، كه در مجله تراثنا: شماره ‪ ۱۴‬ص ‪ ۲۹۶ ،۵۷ _ ۱۰۴‬عنوان كتاب به ترتيب الفبا معرفي كرده و تعدادي كتب ضمني و مقالات مجله‌ها را هم آورده است. همين كتابنامه به عنوان بخشي از كتاب معجم ما كتب عن الرسول و اهل البيت (ع) درج ‪ ۵‬ص ‪ ۱ _ ۱۳۰‬چاپ شده است.

‪ - ۱۶‬معجم المولفات حول السيد فاطمه، تاليف عبدالله منتفكي، كه در مجله الثقافه الاسلاميه: شماره ‪ ۴۰‬ص ‪ ۴۴_ ۸۹‬به معرفي ‪ ۲۸۴‬كتاب به شكل موضوعي پرداخته است.

‪ _۱۷‬الكتب المولفه عن فاطمه الزهرا (س) بالعربيه، تاليف علي اكبر مهدي پور، كه ‪ ۳۰۶‬كتاب چاپي و خطي به زبان عربي معرفي كرده و ‪ ۲۴۸‬عنوان چاپي، و ‪ ۴۴‬عنوان خطي و ‪ ۱۴‬عنوان در آخر كتاب به عنوان كتاب‌هاي برنده در مسابقات كتاب‌هاي حضرت آمده است.

‪ - ۱۸‬فاطمه (س) في مرآه الكتاب، ترجمه عربي چاپ دوم كتابنامه حاضر كه مختصرا در مجله المرشد (چاپ دمشق) شماره ‪ ۷ _ ۸‬سال چهارم از ص ‪۶۰۷ _ ۵۱۳‬ در سال ‪ ۱۴۱۸‬منتشر شده است.

‪ - ۱۹‬كتابشناسي فاطمي در تاليفات اهل سنت كه توسط معاونت فرهنگي ستاد منطقه ‪ ۲‬كشوري سازمان تبليغات تهيه شده و در كنگره بانوي آفتاب در كرمانشاه در سال ‪ ۱۳۷۹‬در كتابي با عنوان ويژه نامه نشست مقدماتي كنگره بانوي آفتاب از ص ‪ ۵۴‬تا ص ‪ ۹۱‬به معرفي ‪ ۷۰‬كتاب از مولفين اهل سنت درباره حضرت زهرا (س) پرداخته است.

‪ - ۲۰‬فاطمه (س) در ائينه كتاب، كتاب حاضر كه آخرين و كامل‌ترين كتابنامه در اين زمينه است. بار اول با معرفي ‪ ۷۳۵‬كتاب مستقل در ‪ ۱۵‬زبان در سال ‪ ۱۴۱۶‬منتشر شد. بار دوم با معرفي ‪ ۱۱۵۵‬كتاب مستقل در ‪ ۱۹‬زبان در سال ‪۱۴۲۷‬ به طبع رسيد. چاپ سوم آن با معرفي ‪ ۱۶۲۹‬كتاب مستقل در ‪ ۲۶‬زبان صورت گرفت . اينك چاپ چهارم آن با معرفي ‪ ۲۰۲۲‬كتاب مستقل در ‪ ۲۷‬زبان منتشر شده است
*** كتابشناسي حضرت فاطمه (س) در زبان‌هاي مختلف:
تاليفات مستقل درباره حضرت فاطمه (س) تا كنون به ‪ ۲۷‬زبان دنيا به دست آمده است. اكثريت كتاب‌هاي اين مجموعه به زبان‌هاي فارسي، عربي و اردو هستند و اين دقيقا به علت گسترش مذهب تشيع در اهل اين زبان‌ها است. كتاب هايي چند نيز به زبان تركي ديده مي‌شود كه به صورت تاليف است. اكثر كتاب هايي كه به غير اين سه زبان هستند ترجمه از فارسي يا عربي و يا اردو است.

مخاطبين خاص اين كتاب‌ها يا مسلماناني هستند كه به يكي از اين زبان ها سخن مي‌گويند و يا از اديان و ملل غير مسلمان هستند كه چنين كتاب‌هايي به عنوان هدايت و راهنمايي آنان تاليف شده است. به همين جهت رعايت اختصار و پرداختن به مسايل كلي و يا قطعه‌هاي داستاني به خصوص در كتاب‌هاي كودك مشهود است.

از سوي ديگر در كتبي كه توسط غير مسلمانان همچون هنري لامنس بلژيكي و لوئي ماسينيون فرانسوي تاليف شده با توجه به ديدگاه خاص آنان و فاصله‌اي كه از اسلام دارند، تحليل خاص خود را از تاريخ حضرت ارائه كرده اند.

طبق شمارشي كه در فهرست‌هاي آخر كتاب مشهود است تعداد كتاب‌ها در هز زباني چنين است:
‪ ۱۰۴۷‬كتاب فارسي - ‪ ۶۱۴‬كتاب عربي - ‪۲۱۴‬كتاب اردو - ‪ ۲۷‬كتاب تركي آذري - ‪ ۲۶‬كتاب تركي استامبولي - ‪ ۱‬كتاب تاجيكي - ‪ ۱‬كتاب كردي - ‪ ۱‬كتاب گجراتي - ‪ ۲‬كتاب مالايو - ‪ ۴‬كتاب هندي
‪ ۱‬كتاب سندي - ‪ ۱‬كتاب چيني - ‪ ۳‬كتاب تاميلي - ‪ ۲‬كتاب بنگالي - ‪ ۱‬كتاب تايلندي -‪ ۳‬كتاب سواحلي -‪ ۱‬كتاب هوسايي - ‪ ۱‬كتاب سوماليايي - ‪ ۳۶‬كتاب انگليسي - ‪ ۱۰‬كتاب فرانسوي -
‪ ۲‬كتاب آلماني - ‪ ۴‬كتاب روسي - ‪ ۴‬كتاب اسپانيايي - ‪ ۱‬كتاب ايتاليايي - ‪۱۲‬ كتاب پرتغالي -
‪ ۳‬كتاب بوسنيايي - ‪ ۱‬كتاب آلبانيايي .

ذكر يك نمونه از هر كتاب با زبان خاص تاليف شده :
‪ -۱‬فارسي: چشمه در بستر، سيد مسعود آقايي و بيش از ‪ ۱۰۰۰‬عنوان ديگر.

‪ -۲‬عربي: مجمع النورين ، ابوالحسن مرندي، و بيش از ‪ ۶۰۰‬عنوان ديگر.

‪ -۳‬اردو: آخري نبي كي اكلوتي بي‌تي سعيد الرحمن، و بيش از ‪ ۲۰۰‬عنوان ديگر ‪ -۴‬تركي استامبولي: اورنك ايسلام قاديني حضرت فاطمه (س) و ‪ ۲۵‬عنوان ديگر.

‪ -۵‬تركي آذري:خانيم لر خانيمي فاطمه الزهرا (س) و ‪ ۲۷‬عنوان ديگر.

‪ -۶‬انگليسي: د ليدي آو لايت و ‪ ۳۴‬عنوان ديگر.

‪ -۷‬آلماني: فقو هه بوت شافت و ‪ ۱‬عنوان ديگر.

‪ -۸‬پرتغالي: حياه الزهرا فاطيما (س) و ‪ ۱۱‬عنوان ديگر.

‪ -۹‬روسي: پري وتست وي يه بژست ون نم و وداخ ناوينيو و ‪ ۲‬عنوان ديگر.

‪ -۱۰‬فرانسوي: سلوت الوانيس پايراسيون و ‪ ۹‬عنوان ديگر.

‪ -۱۱‬اسپانيايي: يولوس امو امالوس توتمبين و ‪ ۳‬عنوان ديگر.

‪ -۱۲‬ايتاليايي: سلوتي ال‌مسجيو دي ديو و ‪ ۱‬عنوان ديگر.

‪ -۱۳‬گجراتي: تحفه المومنات، احوال فاطمه (س).

‪ -۱۴‬بنگالي: نبي بنديني و ‪ ۷‬عنوان ديگر.

‪ -۱۵‬تاميلي: بنگل دي لاهم فاطيما (س) و ‪ ۲‬عنوان ديگر.
جمعه 10 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 299]