معادله جديد قدرت در ايران؟

واضح آرشیو وب فارسی:مهر: معادله جديد قدرت در ايران؟
خبرگزاري انتخاب : ● شهير شهيد ثالث

اوج اختلافات لاريجاني و احمدي نژاد در ماه آبان سال گذشته و هنگام مسافرت ولاديمير پوتين به ايران بروز كرد. روز ١٧ اكتبر سال ٢٠٠٧ پس از ملاقات ولاديمير پوتين با آيت الله خامنه اي، لاريجاني كه چهره شاخص مناقشه هسته اي بين ايران و غرب به رهبري آمريكا بود اعلام كرد كه پوتين در اين ديدار پيشنهادي را مطرح كرده كه در دست بررسي است. هنوز گزارش اين خبر در صدر تيتر اخبار خبرگزاري هاي جهان قرار داشت كه آقاي احمدي نژاد در مصاحبه اي اعلام كرد كه پيشنهادي در كار نيست و تنها پيام دوستي بين دو كشور رد و بدل شده است.

سر در گمي عجيبي از اين اخبار ضد و نقيض داخل و خارج كشور را فرا گرفته بود كه خبر غيرمترقبه استعفاي علي لاريجاني نقطه پاياني بر حدس ها و گمان ها گذاشت. احمدي نژاد با جايگزين كردن سعيد جليلي از حلقه افراد نزديك به خود بجاي لاريجاني مانع بزرگي را در برابر اعمال نظرات خود در مسئله هسته اي از سر راه برداشت.

موضوع اختلاف بين احمدي نژاد و لاريجاني با سخنان محمدرضا باهنر چهره موثر جناح راست ديگر كاملا علني شد. به گفته آقاي باهنر: "امكان همكاري آقايان لاريجاني و احمدي نژاد ديگر وجود نداشت و طرفين به نتيجه رسيده بودند كه اين كار بايد انجام شود."

در پي اين حوادث سخنان ، آقاي حسام الدين آشنا معناي خاصي داشت. وي حذف يك رقيب بزرگ را كه مشخصا مورد حمايت آيت الله خامنه اي بود اينگونه توضيح داد: "من فكر مي كنم استعفاي آقاي لاريجاني دلائل ساده اي دارد. ايشان تا بحال فكر مي كرد رئيس دبير (يعني رئيس لاريجاني) رهبر است، حالا متوجه شد رئيس شورا (يعني آقاي احمدي نژاد) رئيس دبير هم هست."

از آنزمان ببعد جز سخنراني هاي گاه و بيگاه، خبري از لاريجاني نبود تا آنكه در انتخابات اخير مجلس وي به نمايندگي از سوي مردم شهر قم وارد مجلس هشتم شد. گمانه زنيها در مورد اينكه بين لاريجاني و يا غلامعلي حداد عادل كداميك نقش رهبري مجلس را بر عهده خواهند گرفت ادامه داشت تا اينكه بالاخره طي يك راي گيري لاريجاني پست رياست موقت مجلس را از آن خود كرد. اين انتخاب شايد در نگاه اول چندان درخور توجه و اعتنا به نظر نيايد اما مجموعه فكت ها خبر از حوادثي مي دهند كه ظرف ماههاي آينده بار ديگر معادله قدرت را در ايران دستخوش تغييرات اساسي خواهند كرد.

لاريجاني در انتخابات پيشين رياست جمهوري از پشتيباني شوراي هماهنگي برخوردار بود و نهادهاي پرقدرتي از روحانيت همچون جامعه روحانيت مبارز او را در كنف حمايت خود قرار داده بودند. اين بار در انتخابات مجلس كانديداتوري وي از قم نشان مي داد كه مراكزي چون جامعه مدرسين و روحانيون بلندپايه در قم نيز وي را به عنوان انتخاب اول خود برگزيده اند. اما آنچه كه نظرها را بخود جلب كرد اتفاقاتي است كه نهايتا منجر به انتخاب او به سمت رياست موقت مجلس شد.

چشمگيرترين تحرك در جريان انتخاب رئيس مجلس ورود فعال ناطق نوري در حين رايزني هاي مربوط به انتخاب رئيس موقت بود. ناطق نوري نه تنها رئيس دفتر ويژه بازرسي رهبري است بلكه سمت مشاور عالي را نيز بر عهده دارد. با درز كردن اطلاعاتي به خارج در مورد اينكه ناطق نوري حتي دست به تشكيل كميته اي زده و براي رياست لاريجاني شديدا تلاش مي كند ديگر شكي باقي نمي ماند كه اين فعاليت ها نمي تواند بدون رضايت آيت الله خامنه اي صورت گرفته باشد.

در اين ميان حمايت كساني مانند آيت الله مهدوي كني و يزدي كه لاريجاني از آنان به عنوان مراجع عاليرتبه ياد مي كند از او شانس وي را براي رسيدن به مقام رياست مجلس تقريبا تثبيت كرد.

تصور اكثر تحليل گران سياسي بر اين بود كه با توجه به حذف گسترده كانديداهاي مخالف جناح راست، مجلس هشتم به شكلي درآيد كه اصولگرايان حامي دولت در آن دست بالا را داشته باشند اما با اتكاء به آرائي كه لاريجاني توانست در پشت سر خود جمع كند بايد نگاهي دوباره به اين مسئله انداخت.

پيروزي خورد كننده ٢٣٢ راي در برابر ٣١ راي آقاي لاريجاني نشان از آن دارد كه هر چند رقابت ها در اين دوره در ميان خودي ها صورت گرفته است اما وضعيت نابسامان مديريت كشور، مشكلات جدي اقتصادي و اعمال و رفتار و سخنان عجيب احمدي نژاد كه مخالفت هاي شديدي را حتي در ميان روحانيون محافظه كار از جمله آيت الله مهدوي كني برانگيخت ظاهرا شيپور بيدارباش را به صدا درآورده است. اينكه رئيس جمهور ايران هيچ گونه انتقادي را نمي پذيرد و حتي يك تذكر ساده از سوي حداد عادل را در ژانويه گذشته نتوانست تحمل كند، اينكه خود و برگزيدگان خود را جمع برتر مي بيند، اينكه بيشترين تغييرات و اخراجها را در كابينه خود تجربه كرده است و از همه بدتر وضعيت اقتصادي شديدا رو به وخامت (هر چند كه حقا نمي توان علت تامه تورم و گراني را احمدي نژاد دانست) حتي آنان را كه روزي با همه وجود از او حمايت مي كردند به تفكر دوباره واداشته است.

زمان هر چه به طرف جلو حركت كند مديريت "خانواده وار" (كه يك كشور بزرگ را با اداره يك خانواده اشتباه گرفته است)، وهم آلود و غيرواقع گرا (ايران را يك ابرقدرت در حال پيروزي مي بيند و پايان كار آمريكا را همين عنقريب) و رمانتيك كه نه تنها بر پايه آرمان و بدور از پراگماتيسم مورد نياز دنياي مدرن امروز عمل مي كند بلكه از همه بدتر اينكه حتي واقعيت هاي جهان پيرامون خود را نيز از درون سيستم آرماني مي بيند (اشاره به علت آمدن نيروهاي آمريكائي به منطقه و علم آنان به اينكه بزودي انقلاب نهائي تشيع آغاز خواهد شد) روز به روز بر پيچيدگي اوضاع خواهد افزود.

حداد عادل در مقام رياست مجلس از آن شخصيت محكم در برخورد با احمدي نژاد برخوردار نبود و از ريزه كاريهاي سياست هم چندان بهره اي نمي برد. او براي شخص من در دوران دانشگاه معلم فلسفه خوبي بود اما افسوس كه آن دانش و استعداد را در جائي كه بايد صرف نكرد.

لاريجاني كه در آبان گذشته در شرايطي نه چندان مطلوب از صحنه سياسي خارج شد اينك با ظهوري پرقدرت پا به عرصه گذاشته است. با توجه به شناختي كه از شخصيت وي وجود دارد برخلاف دوران رياست حداد عادل روزها و ماههاي آينده مجلس نقش فعالي را در مهار حركت هاي دولت بر عهده خواهد گرفت. سخنراني لاريجاني در مقام رياست موقت مجلس حامل پيامي براي محمد احمدي نژاد بود. او با اشاره به سخنان اخير آيت الله خامنه اي گفت: "كه مجلس راهنماي عمل دولت است و بناست كه دولت در هيچ يك از زمينه ها (از مصوبات مجلس) تخطي نكند."

اما آيا اوج گيري بخت لاريجاني در همين نقطه متوقف خواهد شد؟ بنظر من ورود دوباره او به صحنه انتخابات رياست جمهوري در سال آينده و پيروزي وي يك ضرورت براي تفكر محافظه كارانه و سنتي ديني در ايران است. احمدي نژاد قادر نخواهد بود كه تشتت و چند دستگي در بين نيروهاي اصولگرا را التيام بخشد. آراء ٢٣٢ نماينده به لاريجاني نشان داد كه گرايش هاي مختلف در درون اين جناح حداقل بطور موقت به يك توافق نسبتا قوي رسيده اند. و در بعد خارجي نيز با آنكه غرب مي داند كه لاريجاني نيز اردوگاه محافظه كاران را نمايندگي مي كند اما حداقل وي را شخصيتي پراگماتيك مي دانند كه مي شود با او كار كرد. آيا اين آغازِ پايان پديده اي بنام احمدي نژاد است كه به سرعت خود را بالا كشيد و با سرعتي بيشتر افول كرد؟

شهير شهيد ثالث
[email protected]
جمعه 10 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: مهر]

[مشاهده در: www.mehrnews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 329]