واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: جايگاه نان در سبد غذايي مردم و فرايند گذر توليد آن از سنتي به صنعتي از اهميت بسزايي در كشور 75 ميليوني تركيه دارد به طوري كه زندگي بدون اين ماده حياتي تقريبا غير ممكن است، چرا كه هنوز هيچ ماده غذايي نتوانسته جايگاه نان را در كشور تركيه به دست آورد و يا از اهميت آن بكاهد. گرچه تركيه به لحاظ مشتركات تاريخي، فرهنگي، ديني و جغرافيايي از تشابه قابل توجهي با كشور ايران برخوردار است، اما در فرايند گذر تركيه به توليد نان صنعتي، در نبود رايانه هاي دولتي، اين كشور توانسته رتبه بالايي را در بهبود بخشيدن به توليد و عرضه نان در جهان كسب كند و از اين جهت داراي تجربيات ارزنده و وجوه تمايز جدي با ايران مي باشد. ماده اصلي نان نيز گندم است كه تركيه بعنوان يكي از هفت كشور بزرگ توليد كننده گندم، در تامين آن به خارج وابسته نيست و در همين حال دومين صادركننده بزرگ آرد در جهان نيز بشمار مي رود. گندم در تركيه همانند ايران و كشورهاي منطقه خاورميانه و اروسيا جايگاه ويژه اي دارد. اين درحالي است كه در خاوردور و جنوب آسيا برنج، در آمريكا ذرت و سويا، در آمريكاي لاتين سيب زميني و ذرت به عنوان اصلي ترين عنصر غذايي به شمار مي روند. براساس گزارش موسسه تحقيق بازارهاي بين المللي موسوم به يورومونيتور كه مركز آن در لندن قرار دارد، در سال 2009 ميلادي بازار نان در جهان با رشدي برابر پنج درصد به 194 ميليارد دلار رسيد. در همين گزارش بزرگي بازار نان تركيه حدود 10 ميليون و 677 هزار و 400 تن و ارزش رقمي آن برابر 21 ميليارد و 508 هزار ليرترك تخمين زده شده كه با نرخهاي سال مذكور به رقمي معادل 15 ميليارد دلار بالغ مي گردد، بزرگي اين رقم گوياي جايگاه مهمي در بازار نان و آرد در جهان مي باشد . گفته مي شود حجم توليد روزانه نان در تركيه حدود 110 ميليون عدد است كه كلان شهر استانبول بعنوان بزرگترين بازار آرد و نان تركيه، سهمي برابر با توليد روزانه بيش از 10 ميليون قرص نان توانسته جايگاه نخست در اين كشور را از آن خود كند. شهرهاي آنكارا، ازمير و آدانا و قونيه و بورسا در رديف هاي بعدي قرار دارند. مصرف روزانه نان در آنكارا نيز حدود سه ميليون عدد است. همسو با گذر به نظام اقتصادي بازار آزاد در تركيه در بعداز مصوبات مشهور 24 ژانويه 1980 تركيه كه توسط تورگوت اوزال رييس جمهوري فقيد اين كشور تدوين و در مديريت وي به اجرا درآمد، بازار نان در اين كشور نيز در چارچوب اين نظام و با حذف تدريجي كمكهاي غيرمستقيم ولي محدود دولتي، به ساختار رقابتي دست يافت و با توسعه شهرنشيني در تركيه و مهاجرت هاي توده اي روستائيان به شهرها، گام در صنعتي شدن گذاشت. بخش مهمي از بازار نان در تركيه در انحصار آن دسته از نانوايي ها قرار دارد كه در رده شركتهاي صنعتي كوچك و متوسط ارزيابي مي شوند و اين شركتها در سالهاي جديد در چارچوب الزام قانوني نهادينه شدن فعاليتهاي اقتصادي، صنعتي و تجاري و مالي، با تشكيل اتحاديه ها و تعاوني ها و فدراسيون و كنفدراسيونهايي، ضمن توسعه همبستگي هاي حرفه اي و شغلي، به امر پژوهش و تحقيق و توسعه نيز اهميت داده و همسو با توسعه اقتصادي در صدد نوسازي واحدهاي توليدي خود با استفاده از آخرين فناوريها و افزايش بهره وري در توليد هستند. استفاده از فناوري پيشرفته و اهميت دادن به بهره وري بهينه در توليد در كشوري مانند تركيه كه نيروي كار هزينه قابل بوجهي بر دوش كارفرما دارد و گرانترين سوخت جهان را استفاده مي كند از اولويت هاي جدي و اجتناب ناپذير واحدهاي توليدي و صنعتي شده و نانوايي هاي تركيه نيز به آن اهميت مي دهند. در دوره هاي جديد همسو با توسعه صنعتي در تركيه و گذر به نظام اقتصادي آزاد، رشد اقتصادي و توسعه رفاه در شهرهاي بزرگ، اهميت يافتن تغديه سالم و صحيح در جامعه، الزام در اصلاح الگوي مصرف، تاسيس نهادهاي مستقل و دولتي كنترل استاندارد، نهادهاي مدني حمايت از مصرف كننده، شركتهاي بزرگ نيز به ورود موثر به اين بازار با اولويت دادن به عرضه نانهاي متنوعي كه قشرهاي مرفه و متوسط جامعه را خطاب قرار مي دهد، رويكرد جدي دارند. بخش خصوصي كه در واقع حرف اول را در بازار نان تركيه مي زند، فقط با چند شركت بزرگ در اين بازار خودنمايي مي كند كه مشتريان آن نيز طبقه متوسط و ثروتمند جامعه در مناطق شهري است. لذا بخش اعظم توليد نان صنعتي همچنان در انحصار نانوايي هاي كوچك و متوسط است. مسوول يك شركت بزرگ كه سرمايه گذاري قابل توجهي در زمينه نان صنعتي در تركيه دارد و در عرضه انواع نان با كيفيت و محتواي ارگانيك و متفاوت و بسته بندي شده فعاليت دارد، مدعي است، حدود 30 درصد نانوايي ها در تركيه فاقد گواهي و جواز فعاليت هستند. در اين ميان شهرداريها كه در ساختار حكومتي تركيه به عنوان ادارات محلي از آن ياد مي شود، در راه ايفاي بخشي از وظايف اجتماعي خود كه تسهيل و توسعه رفاه زندگي شهروندان است، با تاسيس شركتهايي در زير مجموعه نهادهاي شهرداري به نان صنعتي و توليد انبوه نان روي آورده و به عنوان بازيگران قدرتمند و در عين حال تنظيم كننده قيمتها و ارتقاي كيفيت وارد بازار بزرگ نان در اين كشور شده اند. شهرداري آنكارا كه رييس و شوراي شهر آن در حاكميت حزب عدالت و توسعه مي باشد، در سالهاي اخير به امر تجديد ساختار و تنظيم بودجه شركتهاي شهرداري و سوددهي آنها در نظام بازار آزاد اهميت زيادي مي دهد، ضمن توسعه قابل توجه كارخانه نانوايي آنكارا، اين شركت را در رديف يكي از بزرگترين شركتهاي صنعتي تركيه قرار داده است. براساس رديف بندي اتاق صنايع استانبول كه به طور سنتي هر سال فهرست 500 شركت بزرگ اول و 500 شركت بزرگ دوم تركيه را معرفي مي كند، كارخانه نانوايي شهرداري آنكارا موسوم به خلق اكمك (نان مردم) جزو اولين شركتهاي در گروه دوم 500 شركت بزرگ صنعتي معرفي كرد. اين كارخانه با توليد روزانه با بيش از 200 تن آدر و توليد 700 هزار عدد نان 300 گرمي يكي از مهمترين شاخص هاي گذر به نان صنعتي و توليد انبوه نان در تركيه آمده است. خبرنگار ايرنا در پي تحقيق و تهيه گزارشي از وضعيت صنعت نان در تركيه ضمن بازديد از اين كارخانه، گفت و گويي نيز با علي ايلك بهار مديرعامل كارخانه نانوايي شهرداري آنكارا در خصوص فرايند توليد و نقش كارخانه در تامين مصرف روزانه نان شهروندان آنكارا داشت. وي با تاكيد بر اينكه نان بعنوان مهمترين منبع غذايي مردم در ارتباط مستقيم و با سلامت و بهداشت جامعه است، گفت: مهمترين دغدغه موسسه متبوع وي عرضه نان با كيفيت غذايي مطلوب در شهرايط بهداشتي لازم به شهروندان آنكارا است و خوشبختانه اين موسسه نه تنها باري بر دوش شهرداري آنكارا به عنوان سهامدار اصلي كارخانه ندارد، بلكه با سود خود توانسته با توسيع سرمايه گذاري، كارخانه خلق اكمك را به صورت بزرگترين كارخانه در نوع خود در بياورد. ايلك بهار با يادآوري اينكه در تركيه هيچ رايانه اي در بخش نان نيست گفت: كارخانه خلق اكمك با مصرف روزانه 200 تن آرد و توليد بيش از 700 هزار نان، توسط بيش از 600 شعبه خود در نقاط مختلف شهر توليدات خودرا در اختيار شهروندان قرار مي دهد. مديرعامل اين كارخانه گفت: تامين آرد با كيفيت مهمترين دغدغه است و با برگزاري مناقصه كه حداقل 50 شركت در آن مشاركت مي كنند، از شركت برنده شده در مناقصه تامين كرده و بعداز كنترلهاي لازم و مستمر در آزمايشگاه پيشرفته كارخانه، مورد استفاده قرار مي دهد. وي در تشريح كاركرد كارخانه گفت: توليد نان در اين كارخانه در سامانه اي خودكار و بدون تماس دست انسان صورت مي گيرد و كارخانه در سه شيفت به طور 24 ساعته فعاليت مي كند. ايلك بهار گفت: شركت كليه توليد خودرا از طريق مزايده به شركتها فروخته و اين شركتها امر بسته بندي و توزيع نان بين 610 شعبه در سطح شهر انجام مي دهند. وي درتوضيح شيوه واگذاري دكه هاي فروش نان شهرداري در نقاط مختلف شهر نيز گفت: شركت اين دكه هاي شهرداري براساس قراردادي به متقاضيان واجد شرايط اجاره مي دهد و آنها نيز به نسبت فروش خود از شركت توزيع كننده نان خريداري مي كنند. ايكك بهار افزود: نان در جعبه هاي پلاستيكي بسته بندي شده و توزيع مي گردد و اين جعبه ها در بازگشت به كارخانه در واحد شستشوي خودكار در شرايط بهداشتي كامل تميز شده و دوباره مورد استفاده قرار مي گيرد. مديرعامل خلق اكمك در خصوص اسراف نان در تركيه و نوع و كيفيت عرضه نان در تركيه و كارخانه متبوع وي گفت: اسراف نان در خانه ها معمولا نسبت به اماكن عمومي مانند غذاخوري ها كمتر است كه اين تا حدي نيز با كيفيت نان عرضه شده مرتبط است. ايلك بهار با تاكيد بر اينكه در پژوهشهاي علم پزشكي همواره بر استفاده از آرد گندم كامل توصيه مي شود، گفت: بخش مهمي از توليد كارخانه متبوع وي به توليد نان از آرد كامل گندم اختصاص يافته كه با استقبال طبقات مختلف مردم روبه شده است. او توضيح داد كه از 100 كيلوگرم گندم معمولا حدود 50 كيلوگرم آرد سفيد تهيه مي شود و اين درحالي است كه در توليد آرد كامل گندم حدود 95 درصد بازدهي داريم. ايلك بهار افزود: تنها شرط در تهيه آرد كامل گندم، استفاده از گندم مرغوب است. وي با اشاره به اينكه همه ساله در تركيه حدود 15 ميليون تن گندم استفاده مي شود، گفت: در صورت گذر به استفاده از گندم مرغوب و آرد كامل گندم، تركيه سالانه حدود پنج ميليون تن در مصرف گندم صرفه جويي كرده كه مي تواند اين مقدار قابل توجه را نيز صادر كند. ايلك بهار ابراز اميدواري كرد با روند روبه رشدي كه در سطح آگاهي هاي مردم ديده مي شود و مصرف كننده رويكرد هوشمندانه اي به تامين مايحتاج روزانه خود در شرايط رقابتي جامعه فعلي تركيه دارد، مصرف آرد سفيد كاهش يافته و استفاده از آرد كامل گندم كه در ارتباط مستقيم با سلامت جامعه نيز است، افزايش يابد. وي با تاكيد بر اهميت گذر به استفاده همگاني از اين نوع نان در مصرف روزانه مردم گفت: املاحي را كه ما بعنوان دارو و با صرف هزينه زياد و بعداز ابتلا به بيماريهاي مختلف از داروخانه ها تامين مي كنيم، مي توانيم با تغييير الگوي مصرف، از طريق استفاده از آرد كامل گندم وارد بدن كرده تا سلامت خودرا حفظ و تقويت كنيم. وي گفت: اصولا در سنت قديمي تهيه نان كه آرد در آسيابهاي سنگي تهيه مي شد، مواد ارزشمند گندم از آن جدا نمي شد كه همسو با عصر صنعتي شدن استفاده از آرد سفيد رايج يافت. ولي اكنون دوباره رويكرد جدي در دنيا و در تركيه به استفاده از غذاي ارگانيك ديده مي شود و خل اكمك مي خواهد در اين زمينه در تركيه پيشگام باشد. مديرعامل خلق اكمك با اشاره به اينكه اين كارخانه داراي استناندارد ISO 9000 و 2008 سازمان استاندارد تركيه است، در خصوص تنوع توليد كارخانه گفت: نان سبوسدار، نان بي نمك، نان سمون و نان ادويه دار كه حامل مواد و املاح مفيد براي بدن است و نوعي نان مخصوص كه با استفاده از روغن زيتون خالص توليد مي شود. نان هاي مخصوص صبحانه اعم از كشمش و فندق دار و تخمه دار از ديگر توليدات اين كارخانه است. نوعي نان كه شبيه كيك مي باشد به تازگي توليد مي شود كه بسته بندي شده است و در بين دانش آموزان محبوبيت يافته و حاوي مواد مغذي براي رشد و سلامت دانش آموزان است. اين نان با همكاري دانشكده مهندسي غذايي دانشگاه حاجت تپه آنكارا توسعه داده شده است. وي در ادامه در توضيح فناوري و دستگاههاي مورد استفاده در كارخانه گفت: در گذشته نه چندان دور بخش اعظمي از ماشين هاي نانوايي و فرها از آلمان و كشورهاي اروپايي وارد مي شد ولي در دوره جديد همسو با توسعه صادرات توليدات صنعتي تركيه، دستگاههاي نانوايي پيشرفته اي نيز در تركيه توليد و به بازار داخلي و خارج صادر مي شود كه بخش مهمي از دستگاههاي موجود در كارخانه را نيز توليدات داخلي تشكيل مي دهد. ايلك بهار در خاتمه ابراز علاقه كرد كه كارخانه متبوع وي آماده است تجربيات خودرا در اين زمينه در اختيار دست اندركاران صنعت نان در ايران قرار دهد. وي گفت: اين كارخانه بدون اخذ هرگونه كمك مالي توانسته است در 10 سال اخير 28 ميليون ليرترك معادل تقريبي 6/18 ميليون دلار سود كرده كه بخشي از آن را نيز در توسيع سرمايه گذاري در كارخانه مورد استفاده قرار داده و روزانه نيز با حمايتهاي شهرداري بطور رايگان بيش از 55 هزار عدد نان در بين خانواده هاي فقير و حاشيه نشين شهر توزيع مي كند. در تحليل نهايي نتيجه مشاهدات و بررسيهاي خبرنگار ايرنا نشان مي دهد تركيه در دوره جديد حركت سريعي را در گذر به نان صنعتي شروع كرده ولي نگاه هوشمندانه اي نيز براي استفاده از توانايي هاي بالقوه در فرهنگ توليد نان سنتي خود دارد. در دوره جديد همسو با توسعه صنعت گردشگري در اين كشور، گردشگران خارجي كه به تركيه مي آيند مايلند در شرايط بهداشتي از غذاهاي لذيذ تركيه نيز در شرايط ارگانيك بهره مند شوند. روستاهاي تركيه كه به صنعت گردشگري روي آورده اند، براي پاسخگويي به اين تقاضا، به توليد نان سنتي و عرضه مناسب آن به مصرف كننده داخلي و خارجي شگردهاي قابل توجهي به كار گرفته اند، كه سودآوري اقتصادي مناسبي براي آنها دارد. به گفته ديگر آنها توانسته اند ضمن حفظ سنت ديرينه خود در تهيه و پخت نان، راههاي توسعه اقتصادي مطلوب از آن را نيز بيابند. خاورم/2011**230
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 493]