سلسله اشکانیان .

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: View Full Version : سلسله اشکانیان . I s i L D u r31st July 2009, 06:07 AMدرود. دوستان و سروران گرامی با توجه به اینکه بنده در هر انجمنی که فعالیت داشته ام در بخش تاریخ آن فعالیت مضاعفی داشته ام اما برایم خیلی عجیب بوده که در حق این سلسله شکست ناپذیر همیشه کم لطفی شده و مطلبی از آن در انجمنهای دیگر مشاهده نکردم یااینکه فقط اشارات کوتاهی به آن شده بوده اما امید دارم تا یاری شما کمی وظایفمان را نسبت به این سلسله انجام دهیم و سایر کاربران را بیشتر با آن آشنا سازیم .در راستای این هدف صمیمانه از شما یاری می طلبم . I s i L D u r31st July 2009, 04:58 PMجنگ پارتیان با حکومت سلوکیان و پیروزی آنها و تشکیل سلسله ی اشکانیان • پس از فتح ایران به دست اسکندر مقدونی و مرگ او، ایران به سلوکوس سردار مقدونی رسید؛ نخستین برخورد او با همسایگان ایران در مرزهای جنوب خاوری روی داد که نتیجه آن واگذاری بخش خاوری ایران به چاندراگوپتا پادشاه هند از سلسله ماوریا بود. در حدود ۲۸۱ پیش از میلاد اقوام بربر ( به گفته منابع یونانی ) به شمال خاوری ایران یورش بردند و شماری از شهرها از جمله چند مهاجرنشین یونانی را ویران ساختند. آنتیوخوس یکم پس از دفع این یورشها شمار مهاجرنشینان یونانی را افزایش داد و را به صورت سنگر و بارویی درآورد، همچنین دو لشکر کشی به مرزهای شمال خاوری ایران انجام داد، یکی دریایی به فرماندهی پاتروکلس در امتداد کرانه های خاوری دریای مازندران و دیگری زمینی به فرماندهی دموداماس به آن سوی سیردریا ( سیحون ) که به تاسیس دو استان آنتیوکیس و سلوکیس انجامید. در ۲۵۰ پیش از میلادآندراگوراس شَهرَب پارت و دیودوتوس شَهرَب ( ساتراپی ) باکتریا ( بلخ ) اعلام استقلال نمودند؛ دیودوتوس خود را شاه خواند و قلمرو یونانی - بلخی را تاسیس نمود. ارشک ( اشک ) در سالهای ۲۳۸/۲۳۹ پیش از میلاد و در زمان پادشاهی سلوکوس دوم کالینیکوس به پارت یورش برد و بر آندراگوراس پیروز شد، سپس بر هیرکانی (گرگان) تاخت و آنجا را تسخیر نمود و شالوده های دستگاه اشکانی و پادشاهی پارت ها را پی ریزی نمود. کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند وی در آساک واقع در استاونه( آستوئن ) در بخش شمالی قلمرو پارت که نِسا هم در آن بود تاجگذاری کرد. سلوکوس دوم برای باز پس گيری سرزمینهای از دست رفته پادشاهی سلوکی دست به لشکر کشی به بخشهای شمال خاوری ايران زد، در تلاش برای دست یافتن به این هدف با دیودوتوس یکم شاه یونانی - بلخی پیمان یگانگی بست اما با مرگ دیودوتوس یکم و تغییر سیاست جانشین او، دیودوتوس دوم، که با اشک یکم متحد شد، سلوکوس دوم تنها ماند. اشک یکم به روش استپ نشینان به درون استپها پس نشست تا شاید در دشتهای هموار آنجا از سواره نظامش بهتر بهره گیرد و سپس وارد نبرد شد. نتیجه نبرد پیروزی اشک یکم بود. از آن پس پارت ها این روز را به عنوان روز استقلال جشن گرفتند. اشک دوم پس از پدر در سال ۲۱۷ پيش از میلاد بر تخت پادشاهی نشست و روند گسترش قلمرو اشکانی را ادامه داد، وی اکباتان را نيز به قلمرو اشکانی افزود. در واکنش به این امر آنتیوخوس سوم پس از در هم شکستن شورش ساتراپهای باختر ایران رهسپار خاور شد؛ اشک دوم به ناچار اکباتان را رها نمود و همچون پدرش به استپ ها پس نشست. آنتیخوس پس از باز پس گیری شهرهای تامبراکس و سورینکس و چند پیروزی بر پارتهای در حال عقب نشینی از پیش روی در استپها خودداری نمود و بنا به دلایل نامعلوم (شاید پس از شکست از اوتیدم (جانشین دیودوتوس دوم شاه یونانی - بلخی) با اشک دوم صلح نمود. نکته جالب توجه در این عقب نشینی پارتها، کشتار همه یونانیان شهر سورینکس بود؛ این مساله در تضاد با جمله های حک شده بر پشت سکه های اشکانی در آن دوره ( فیل هلن [ یونان دوست ] ) است و این نشانه دهنده سیاست واقع بینانه شاهان اشکانی و آگاهی آنان از پیوندهای میان یونانیان و سلوکیان می باشد. پس از اشک دوم دقیقا مشخص نیست چه کسی جانشین او شده، نامهایی همچون وَردان، وُنون، بلاش، خسرو و پارتامازیس آمده اند، با این حال بر سر کار آمدن نماینده شاخه فرزند کوچک تر یعنی فریاپیت ( حدود ۱۹۱ تا ۱۷۵ پیش از میلاد ) امری مسلم است. درباره پادشاهی او و جانشينش فرهاد یکم ( حدود ۱۷۶-۱۷۵ پیش از میلاد ) تقریبا چیزی نمی دانیم، تنها در دو سند درباره پادشاهی فرهاد یکم آورده شده که او پس از شکست دادن قبیله «مردها» در البرز آیشان را به خاراکس نزدیک دروازه های مازندران کوچاند. جانشین او مهرداد یکم ( حدود ۱۷۱ تا ۱۳۸ پيش از میلاد ) نخستین شاه بزرگ اشکانی است که دولت پارت را به جایگاه يک امپراتوری خاوری رساند. pareparvaz5131st July 2009, 05:46 PMمختصري در مورد سلسله ي اشكاني پارت ها به قبيله هاي متعدد تقسيم مي شوند. رئيس يکي از قبايل پارتي ارشک يا اشک نام داشت. او و خانواده اش در شرق درياي مازندران زندگي مي کردند شهر صد دروازه ، مهم ترين شهر سلوکيان هم در نزديکي محل زندگي آن ها قرار داشت. پارت ها گروهي از آريايي ها بودند که در شمال شرقي ايران سکونت داشتند. هشتاد سال پس از حمله ي اسکندر به ايران، ميان سلوکيان اختلاف ايجاد شد. گروهي از يوناني ها که در آسياي مرکزي ساکن بودند، از اطاعت دولت سلوکيان سرپيچي کردند و دولتي به نام دولت باختر به وجود آوردند. سلوکيان درصدد برآمدند تا دولت باختر را سرنگون سازند. در نتيجه باختريان از پارت ها کمک خواستند. اشک نيز ابتدا سلوکيان را شکست داد بعد با دولت باختر جنگيد و قسمت هاي از سرزمين هاي آنان را گرفت. جانشينان اشک را اشکانيان مي گويند. خاندان هاي ايراني براي مبارزه با سلوکيان ، به اشکانيان کمک کردند. و در ازاي کمک ايشان تصميم بر اين گرفته شد که سرزمين هايي که از تصرف يونانيان خارج مي شود به ايشان واگذار گردد. از جمله اين خاندان ها خاندان قارن بود. آنان نسبت خود را به کاوه آهنگر مي رساندند. خاندان قارن داراي املاک وسيعي بودند و سربازان بسياري در اختيار داشتند. از ديگر خاندان هاي دوره اشکاني، خاندان ساسان بود. اين خاندان نسب خود را به اسفنديار مي رساندند. خاندان ساساني املاک بسياري داشتند و در فارس زندگي مي کردند. پس از اشک و برادرش تير داد، ديگر پادشاهان اشکاني مبارزه با سلوکيان را ادامه دادند اما به دليل مقاومت سلوکيان اين مبارزه بيش از صد سال طول کشيد. اما سرانجام اشکانيان توانستند سلوکيان را به طور کامل شکست دهند. فرهاد دوم (اشک هفتم) پادشاه سلوکيان را به قتل برساند و مهرداد دوم (اشک نهم) قلمرو اشکانيان را بسيار وسعت داد. هنگام‌ افول‌ دولت‌ سلوكيان‌ درسوريه‌ (ح‌64)، دولت‌ ارشكان‌ (اشكانيان‌) در پارت‌ (پارتيا، پهله‌) يك‌ دوران‌تقريباً دويست‌ ساله‌ (ازح‌256) را پشت‌ سر گذاشته‌ بود و لااقل‌ در يك‌ قرن‌ اخيرآن‌ ديگر به‌ هيچ‌ وجه‌ از جهت‌ دولت‌ سلوكي‌ دغدغه‌ي‌ خاطري‌ نداشت‌ - چون‌سلوكيها از ايران‌ به‌ سوريه‌ عقب‌ نشسته‌ بودند. حتي‌ اين‌ دولت‌ در اين‌ مدت‌تدريجاً به‌ يك‌ امپراطوري‌ بالنسبه‌ پهناور تبديل‌ شده‌ بود كه‌ در آن‌ ايام‌تقريباً جز دولت‌ روم‌ هيچ‌ قدرت‌ ديگري‌ با آن‌ طرف‌ نسبت‌ به‌ نظر نمي‌رسيد. روم‌هم‌ به‌ نظر اعجاب‌، احتياط‌، و تا حدي‌ وحشت‌ به‌ آن‌ مي‌نگريست‌. دولت‌ پارت‌در دنبال‌ شورش‌ سركردگان‌ عشاير اپرني‌ (پرني‌) در مقابل‌ رفتار اهانت‌آميزساتراپ‌ مقدوني‌ ولايت‌ استوا (استوئنه‌) در حدود قوچان‌ كنوني‌ به‌ وجود آمد و ازسركشي‌ قوم‌ نسبت‌ به‌ فرمانروايي‌ بيگانه‌ي‌ مقدوني‌ آغاز شد. در پي‌ اين‌ شورش‌نه‌ فقط‌ ولايت‌ استوا به‌ دست‌ طوايف‌ داهه‌ (دهه‌) افتاد بكله‌ سرزمين‌ پارت‌ درجنوب‌ دره‌ي‌ اترك‌ هم‌ از نظارت‌ سلوكيها خارج‌ شد و با غلبه‌ي‌ عشاير داهه‌ واپرني‌ در آن‌ نواحي‌ خاندان‌ ارشك‌ سلطنت‌ خود را در همين‌ سرزمين‌ بنياد كرده‌بود. عشيره‌ي‌ اپرني‌ كه‌ نام‌ آن‌ تا مدتها بعد در اسم‌ قديم‌ شهر نيشابور (ابرشهر) باقي‌ ماند، تيره‌اي‌ از سه‌ قبيله‌ي‌ جنگجويي‌ بود كه‌ اتحاديه‌ي‌ عشايرداهه‌ را به‌ وجود آورده‌ بود و مثل‌ آنها در نواحي‌ شمال‌ خراسان‌ و حوالي‌خوارزم‌ و گرگان‌ به‌ بيابانگردي‌ و شبانكارگي‌ سر مي‌كرد. اين‌ زندگي‌ نيمه‌بدوي‌، براي‌ حفظ‌ اغنام‌ و توسعه‌ي‌ مراتع‌ خود به‌ تير و كمان‌ و اسب‌ و سليح‌احتياج‌ داشت‌، و اينكه‌ بعدها خدنگ‌ پارتي‌ و كمان‌ پارتي‌ در كلام‌ شاعران‌ روم‌ - امثال‌ ويرژيل‌ و هوراس‌ - نام‌ آنها را به‌ خاطر مي‌آورد از اينجا بود. طوايف‌داهه‌ (دهه‌) كه‌ تيره‌ي‌ اپرني‌ با آنها در يك‌ اتحاديه‌ به‌ هم‌ پيوسته‌ بود وسرزمين‌ دهستان‌ در حوالي‌ گرگان‌ تا مدتها بعد نام‌ آنها را حفظ‌ كرده‌ بود، قبل‌از ورود به‌ نواحي‌ دره‌ي‌ اترك‌، در نواحي‌ خوارزم‌ و سرزمينهاي‌ شمالي‌ آن‌ سرمي‌كرد و يك‌ چند هم‌ در حدود مرگيان‌ (مرو) و هرات‌ تاخت‌ و تاز كرده‌ بود. اين‌طوايف‌ كه‌ به‌ اقتضاي‌ مجاورت‌ با بعضي‌ طوايف‌ سكايي‌ با تيره‌هايي‌ چند از آن‌اقوام‌ پيوند خويشي‌ پيدا كرده‌ بودند، مثل‌ اكثر آن‌ طوايف‌ در بيابانگردي‌ وراهزني‌ سر مي‌كردند. چون‌ اين‌ طرز زندگي‌ آنها را در طي‌ قرنها به‌ سواري‌ وتيراندازي‌ و جنگ‌ و گريز دائم‌ در صحراها عادت‌ داه‌ بود، اكثر آنها سواركاران‌قابل‌ و تيراندازان‌ ماهر بودند و گهگاه‌ در جنگهاي‌ محلي‌ كه‌ بين‌ ساتراپها وسركردگان‌ ديگر در اين‌ نواحي‌ در مي‌گرفت‌ به‌ عنوان‌ چريك‌ سوار يا پياده‌ خدمت‌مي‌كردند. نژاد آنها آريايي‌، زبان‌ آنها ايراني‌ و آيين‌ آنها مزدايي‌ رايج‌ درايران‌ شرقي‌ بود. اينكه‌ شهرنشينان‌ اين‌ نواحي‌ در قيام‌ قوم‌ بر ضد سلوكيها به‌آنها ياري‌ يا از آنها پشتيباني‌ كردند، غير از پيوند خويشاوندي‌ ديرينه‌ كه‌ درطول‌ سالها بين‌ اهل‌ شهر با اين‌ تيره‌ها اجتناب‌ناپذير بود، به‌ سبب‌ حسن‌ سلوك‌آنها با مردم‌ نواحي‌ و ناخرسندي‌ اين‌ مردم‌ از شيوه‌ي‌ حكمراني‌ سلوكيهابود. ارشك‌ كه‌ سركرده‌ي‌ تيره‌ي‌ اپرني‌ بود، در دنبال‌ سوءنظري‌ جنسي‌كه‌ از جانب‌ ساتراپ‌ سلوكي‌ ولايت‌ استوا (استوئنه‌، قوچان‌) در حق‌ برادر وي‌) تيرداد ( اعمال‌ شد و وي‌ آن‌ را اهانتي‌ به‌ شرف‌ خاندان‌ خويش‌ يافت‌، با كمك‌عده‌اي‌ از سركردگان‌ داهه‌ در آن‌ نواحي‌ بر حكومت‌ سلوكي‌ قيام‌ كرد و سر به‌شورش‌ برداشت‌. شورش‌ وي‌ كه‌ در ولايت‌ استوا تقريباً مقارن‌ با قيام‌ تئودوس‌ (ديوتوس‌) ساتراپ‌ باختر، بر ضد فرمانروايي‌ مقدوني‌ روي‌ داد، موفق‌ شد بين‌ دولت‌سلوكي‌ در غرب‌ ودولت‌ باختري‌ در شرق‌ كه‌ هر دو ميراث‌خوار اسكندر بودند يك‌دولت‌ ايراني‌ به‌ وجود آورد كه‌ بعدها، راست‌ يا دروغ‌، خود را به‌ خاندان‌هخامنشي‌ هم‌ منسوب‌ سازد و بدين‌ گونه‌ اعتلاي‌ آن‌ دولت‌ متضمن‌ تلافي‌ و انتقام‌ايرانيها از اسكندر تلقي‌ شود. I s i L D u r31st July 2009, 11:14 PMآغاز حکومت اشکانیان • اشکانیان (۲۵۰ پ. م ۲۲۴ م.) که از تیره ایرانی پرنی و شاخه‌ای از طوایف وابسته به اتحادیه داهه از عشایر سکاهای حدود باختر بودند، از ایالت پارت که مشتمل بر خراسان فعلی بود برخاستند. نام سرزمین پارت در کتیبه‌های داریوش پَرثَوَه آمده است که به زبان پارتی پهلوی می‌شود. چون پارتیان از اهل ایالت پَهلَه بودند، از این جهت در نسبت به آن سرزمین ایشان را پهلوی نیز می‌توان خواند. ایالت پارتی ها از مغرب به دامغان و سواحل جنوب شرقی دریای مازندران و از شمال به ترکستان و از مشرق به رود تجن و از جنوب به کویر نمک و سیستان محدود می‌شد. قبایل پارتی در آغاز با قوم داهه که در مشرق دریای مازندران می‌زیستند در یک جا سکونت داشتند و سپس از آنان جدا شده در ناحیه خراسان مسکن گزیدند. کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند شاهنشاهی اشکانی، بلند مدت ترين حکومت تاريخ ايران محسوب می شود. از به تخت نشستن ارشک اول (248 پ م) تا سرنگونی اردوان چهارم به دست اردشير پابکان (226 ب م)، اشکانيان به مدت 476 سال به تمام يا قسمتی از ايران فعلی و سرزمينهای پهناور ديگری در حاشيه فلات ايران حکومت کردند. به دليل کمبود اطلاعات در مورد اين سلسله، نوشته های در مورد آنها به نوشتن خلاصه ای از تاريخ پرفراز و نشيب اين سلسله بسنده می کنند و اکثرا" وارد جزئيات تاريخ آنها نمی شوند. از جمله جزئيات مهم در سرگذشت شاهان اشکانی، شرايط به سلطنت رسيدن آنها و ترتيب سلطنتی پادشاهان آنست که گنگی هردو اين مسائل، سالهاست دانشمندان بسياری را به خود مشغول کرده. يکی از مهمترين مسائل در شناخت تاريخ اوليه اشکانيان، دانستن اصليت آنها در قبيله «پرنی» است. اکثر تواريخ معمول، به خصوص آنهايی که در اروپا نوشته شده اند، اشکانيان را پارتی می خوانند، اما اين حقيقتيست که ارشک و بقيه شاهان اشکانی، به قبيله پرنی، يکی از قبايل اتحاديه «ده» متعلق بودند. پارت يا «پرثو»، يکی از شهربهای شاهنشاهی هخامنشی بود. از کتيبه بيستون می دانيم که ويشتاسپ، پدر داريوش بزرگ، در زمان کورش و کمبوجيه به عنوان شسب پارت به اين منطقه حکومت می کرد. به نظر می آيد که پارت و مردم آن به نسبت متمدن بوده اند و در شهرهای بزرگی مانند ابرشهر (نيشاپور بعدی) و روستاها به سر می بردند و اقتصادی متکی بر کشاورزی داشته اند. تقسيمات کشوری پارت نيز حاکی از آن است که پارت و شهرب «هيرکانه» (گرگان)، اکثرا" به يکديگر متصل بوده اند و تحت نظارت يک شسب اداره می شده اند. از حمله اسکندر و پايه گذاری سلطنت سلوکی، تقسيمات کشوری هخامنشی دست نخورده باقی می ماند و شسبهای يونانی به حکومت شهرب پارت گمارده می شوند. اين شهرب اکثرا" همراه با شهرب ماد که از نظر زبانی و فرهنگی با آن بسيار نزديک بوده، قطب مشترک سياسی را تشکيل می داده اند که تا مدتها طرفدار پادشاهان سلوکی محسوب می شده است. در اوايل سده سوم پيش از ميلاد، از جهت شمال شرق شهرب پارت و در غرب شهربهای باختر و سغد، اتحاديه قبايل موسوم به «ده» که از صحرانشينان منطقه جنوب و غرب رود جيحون بودند، شروع به حمله به مرزهای پارت می کنند. از اين اتحاديه در کتيبه بيستون نيز سخن رفته و به نظر می آيد که يکی از قبايل آن، ماساگتهای معروف بوده اند که کورش بزرگ در جنگ با آنها کشته شد. سکونت قبايل ده در منطقه شمال رود اترک و جنوب و غرب جيحون، مسئله ايست که به دليل وجود شهرهايی به نام دهستان در اين منطقه، قابل اثبات است. به نظر می آيد که زبان مردم «ده» گويشی از يکی از زبانهای ايرانی شرقی بوده که احتمالا" به زبان سکاها، بخصوص سکاهای هئومه ورگه که در شرق آنها می زيستند، نزديک بوده. وجود کلمات خاص ايرانی شرقی در زبان پارتی ميانه می تواند گواهی بر اين مطلب باشد. در اواسط دهه 250 پ م، قبيله «پرنی» از بقيه قبايل «ده» جدا شده و به سمت مغرب کوچ کرده است. برطبق گاهشماری خود اشکانيان و تقويم آنها، بزرگان قبيله پرنی در سال 248 پ م، شخصی به نام ارشک را به رهبری خود انتخاب می کنند. قبيله پرنی به رهبری ارشک به شهرب پارت حمله می کند و موفق می شود که آندراگوراس شسب ، مقدونی را شکست دهد و اولين سلطنت اشکانی را شالوده ريزی کند (238 پ م). در واقع تاسيس سلطنت اشکانی در پارت را بايد از سال 238 ق.م دانست. I s i L D u r2nd August 2009, 05:34 AMپادشاهی ارشک ( اشک اول ) کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند • به روایت ژوستین ،ارشک شخصی بی نام و نشان بود که مدتها به راهزنی اشتغال داشت . وی پس از اعلام استقلال دیودوت ، از او پیروی کرده ، با دسته ای از راهزنان به پارت آمد و آندروگوراس والی پارت را شکست داد . سپس گرگان را گرفت و قشونی نیرمند ترتیب داد ، زیر از سلکوس – آخرین شاه سلوکیان – درهراس بود . سپس با پسر دیودوت عقد اتحادی بست و سلوکوس را شکست داد. ارشک در سال 248 قبل از میلاد در یکی از جنگها علیه سلوکوس کشته شد . برخی معتقدند که ارشک تنها آغازگر قیام بود ، لیک موفق به تشکیل حکومت نگشت و این مهم را برادرش – تیرداد – به انجام رسانید ، در هر حال مدت حکومت و یا قیام ارشک 2 سال از سال 250 تا 248 قبل از میلاد بود. ارشک اول بعد از دو سال پادشاهی کشته شد و برادر او تیرداد جانشینش شد. تیرداد هم خود را ارشک نامید و به ارشک دوم تبدیل شد. گرچه ارشک و تیرداد پایه گذاران اشکانیان بودند ولی تاسیس آن توسط « متیره دات » ( مهرداد اول – ششمین اشک ) و قدرت یافتنش در دوره حکومت مهرداد دوم ( نهمین اشک ) بود. • منبع : دانشنامه ی آزاد ویکی پدیا « کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند (کاربران ثبت نام کرده قادر به مشاهده لینک می باشند) » pareparvaz512nd August 2009, 10:29 AM" بنيانگزاري‌ دولت‌ پارت‌ به‌ دست‌ ارشك‌ " اشك اول و دوم فرمانروايي‌ آتروپاتن‌ در آذربايجان‌ با آنكه‌ مدتها قبل‌ از آن‌استقلال‌گونه‌اي‌ يافته‌ بود موفق‌ به‌ احياي‌ چيزي‌ از اين‌ امپراطوري‌ نشد. امادولت‌ ارشكان‌ كه‌ برپايي‌ آن‌ فقط‌ هفتاد سال‌ (ح‌ 250-320) با سقوط‌ هخامنشيهافاصله‌ داشت‌، امپراطوري‌ ايرانيان‌ را كه‌ در پارس‌ و شوش‌ و سرزمين‌ ماد منقرض‌شده‌ بود، اين‌ دفعه‌ در پارت‌ و استوا و دره‌ي‌ اترك‌ دوباره‌ بر پا كرد. ارشك‌ دردنبال‌ غلبه‌اي‌ كه‌ در نواحي‌ نسا و استوا بر ساتراپ‌ مقدوني‌ آن‌ ناحيه‌ پيداكرد، ولايت‌ پارت‌ ( پهلو ) را هم‌ به‌ قلمرو خود افزود و دولتش‌ به‌ نام‌ آن‌ايالت‌، دولت‌ پارت‌ نام‌ گرفت‌. مع‌هذا بنيانگذار دولت‌ پارت‌، در شهر كوچك‌ اشاك‌ ( ارشك‌آباد، عشق‌آباد )، در ناحيه‌ي‌ استوا از ولايت‌ نسا، سلطنت‌ خود را اعلام‌كرد و نه‌ در پارت‌ كه‌ بعدها نقطه‌ي‌ اتكاي‌ واقعي‌ دولت‌ قوم‌ شد. هر چند مدت‌فرمانروايي‌ و حدود بسط‌ قلمرو او به‌ درستي‌ روشن‌ نيست‌، از محبوبيتي‌ كه‌ نزداعقاب‌ يافت‌ چنان‌ برمي‌آيد كه‌ وي‌ براي‌ ايجاد دولت‌ و توسعه‌ي‌ قلمرو ارشكان‌اپرني‌ بايد فرصت‌ بالنسبه‌ كافي‌ و قابل‌ ملاحظه‌اي‌ حاصل‌ كرده‌ باشد. ارشك‌ اول‌در طي‌ زد و خوردهايي‌ كه‌ براي‌ توسعه‌ و تحكيم‌ قلمرو خويش‌ برايش‌ پيش‌ آمد، به‌قتل‌ رسيد. بر حسب‌ بعضي‌ روايات‌ از دست‌ نيزه‌دار خويش‌ جراحت‌ برداشت‌ و ازهمان‌ جراحت‌ درگذشت‌. بعد از وي‌ برادرش‌ تيردات‌ (= تيرداد) كه‌ در فرمانروايي‌برادر هم‌ با او شريك‌ بود به‌ سلطنت‌ نشست‌. وي‌ در سكه‌اي‌ كه‌ ضرب‌ كرد خود را « شاه‌ بزرگ‌ ارشك‌ » خواند و نام‌ ارشك‌ را همچنان‌ حفظ‌ كرد. از قراين‌ برمي‌آيدكه‌ اعقاب‌ ارشك‌ - از تيرداد تا آخرين‌ فرمانرواي‌ اين‌ خاندان‌ - وي‌ را بيشترهمچون‌ تجلي‌ خداوند تلقي‌ مي‌كردند و از باب‌ فال‌ و شگون‌ نام‌ او را نيز بر نام‌خود مي‌افزودند. همين‌ كه‌ نام‌ ارشك‌ مثل‌ نام‌ قيصر در روم‌ عنوان‌ عام‌فرمانروايان‌ بعد از وي‌ واقع‌ شد اهميت‌ او و تاريخي‌ بودنش‌ را امري‌ غيرقابل‌ترديد نشان‌ مي‌دهد. ترديدي‌ كه‌ بعضي‌ محققان‌ در تايخي‌ بودن‌ خود وي‌ يا برادرش‌تيرداد اظهار كرده‌اند از مقوله‌ي‌ احتياط‌ ناشي‌ از وسواس‌ بايد شمرده‌ شود . تيرداد گرگان‌ را به‌ قلمرو خود افزود (237)، در مقابل‌ حمله‌اي‌ كه‌سلوكوس‌ دوم‌ براي‌ تسخير مجدد پارت‌، به‌ قلمرو وي‌ كرد تاب‌ نياورد و به‌ آن‌سوي‌ جيحون‌ گريخت‌. اما چندي‌ بعد به‌ كمك‌ سكاهاي‌ آن‌ حدود (سكاهاي‌ آبي‌، آپه‌ساكا) و به‌ دنبال‌ جلب‌ اتحاد پادشاه‌ يوناني‌ باختر - ديوتوس‌ دوم‌ - تيرداد به‌قلمرو خود بازگشت‌ و به‌ تحكيم‌ دولت‌ نوبنياد خويش‌ پرداخت‌. قلعه‌ي‌ مستحكم‌داريوش‌ (دارا، دره‌ گز؟) را در حوالي‌ كوههاي‌ ابيورد بنا نهاد و تختگاه‌ ساخت‌ (ح‌ 214). بعد قلمرو خود را از اراضي‌ دره‌ي‌ اترك‌ تا سر حد ماد توسعه‌ داد. سرزمين‌ كوميسنه‌ (قومس‌) را گرفت‌ و شهر سلوكي‌ صددروازه‌ (هكاتوم‌ پيلوس‌) را هم‌به‌ تختگاه‌ خويش‌ تبديل‌ كرد. جانشين‌ او ارتبان‌ (اردوان‌ اول‌) و به‌ قولي‌ خوداو خوار ري‌ و چندي‌ بعد همدان‌ (اكباتان‌) را نيز گرفت‌. اما با حمله‌ي‌ آنتيوخوس‌سوم‌ پادشاه‌ سلوكي‌ مواجه‌ شد كه‌ ماد را پس‌ گرفت‌ و از هكاتوم‌ پيلوس‌ تا گرگان‌را مسخر كرد و حتي‌ قلمرو او را در خود پارت‌ هم‌ دچار تهديد ساخت‌. اشك سوم تا پنجم بالاخره‌ ارشك‌ارتبان‌، اشك‌ سوم‌ ناچار براي‌ حفظ‌ قلمرو خود نسبت‌ به‌ سلوكيها اظهار انقياد كرد (ح‌206)، و قرار صلح‌ طوري‌ شد كه‌ به‌ قدرت‌ و استقلال‌ پارت‌ لطمه‌اي‌ وارد نكرد . در عهد اشك‌ چهارم‌ و اشك‌ پنجم‌ (181-196) پارت‌ فرصت‌ يافت‌ تا از صلح‌ با باختر و سلوكوس‌ براي‌ تحكيم‌ قدرت‌ خويش‌ استفاده‌ كند و از درگيري‌ بيهوده‌ با آنها خودداري‌ نمايد. با آنكه‌ اشك‌ پنجم‌ كه‌ فرهاد - فرهاد اول‌ - خوانده‌ مي‌شد در اين‌ احوال‌، فرصت‌ تاخت‌ و تاز به‌ نواحي‌ آمل‌ (عشاير آمارد) در كرانه‌ي‌ خزر و حتي‌ شرقي‌ ولايت‌ ري‌ را هم‌ پيدا كرد، باز توسعه‌ي‌ واقعي‌ دولت‌ پارت‌ با سلطنت‌ مهرداد - مهرداد اول‌ - برادر و جانشين‌ فرهاد اول‌، مجال‌ تحقق‌ يافت‌. در واقع‌ هر چند قلمرو پارت‌، در عهد فرهاد اول‌ غير از پارت‌ و نواحي‌ اترك‌ شامل‌ سرزمينهاي‌ طوايف‌ آماردها و تپورها در سواحل‌ درياي‌ خزر هم‌ بود و حتي‌ نواحي‌ قومس‌ را هم‌ در بر مي‌گرفت‌، باز موجد واقعي‌ امپراطوري‌ اشكاني‌ در پارت‌ در واقع‌ ششمين‌ اشك‌ بود: مهرداد اول‌. ظهور مهرداداول‌ ‌ مهرداد اول‌ ( ميتريداتس‌ ) را در دودمان‌ ارشكان‌محققان‌ همتاي‌ كو� سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 3733]