واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش ايرنا، در ميان وسايل نقليه عمومي مترو از جايگاه ممتازي برخوردار است زيرا روزانه ميليون هانفر مي توانند با استفاده از آن در شهرها از طريق تونل هاي زير زميني بدون هيچگونه آلودگي و ايجاد ترافيك تردد كنند. در اين راستا، تاسيس مترو تهران از شاهكارهاي بزرگ و دستاوردهاي عظيم انقلاب اسلامي بود كه در شرايط دشوار اقتصادي عمليات ساخت آن آغاز شد و اكنون به بزرگترين وسيله حمل و نقل درون شهري تبديل شده است. در سال هاي اخير، همزمان با شهرهاي بزرگ جهان تاسيس خطوط اتوبوسراني سريع السير با عنوان بي آر تي نيز در دستور كار شهرداري تهران قرار گرفت و در مدت كمي شبكه اي عظيم از اين نوع خطوط در پايتخت ايجاد شد كه نقشي اساسي در تسهيل رفت و آمد مردم در كلان شهر تهران دارد. با اين حال، سخنگوي ستاد مديريت حمل و نقل و مصرف سوخت كشور اخيرا در مصاحبه اي، ايجاد شبكه اتوبوسراني سريع را اقدامي غير حرفه اي دانست كه به جاي قطار سبك شهري ايجاد شده است. وي گفت: شوراي عالي ترافيك وزارت كشور پس از مدت ها كار مطالعاتي و بررسي هاي كارشناسانه و تخصصي به اين نتيجه رسيده است كه احداث سامانه قطار سبك شهري در برخي نقاط تهران به كاهش بار ترافيكي كمك مي كند. به گفته وي، بر اساس اين طرح مقرر شده است در مسير ميدان آزادي تا امام حسين و افسريه از قطار سبكه شهري و ترجيحا از مونوريل استفاده شود تا علاوه بر كاهش ترافيك به كم شدن آلودگي هاي هوا و صوت كمك كند. اين اظهارات در شرايطي مطرح مي شود كه در خطوط يادشده، علاوه بر ايجاد اتوبوسهاي بي آرتي در مسير ميدان آزادي - تهرانپارس و پايانه خاوران - علم و صنعت، خط 4 متروي تهران نيز پوشش مسير ميدان آزادي تا افسريه را در برنامه خود دارد. البته، بحث بر سر تاسيس مترو، مونوريل و يا قطار سبك شهري در تهران تاريخچه اي طولاني دارد كه به سال 1337 يعني بيش از نيم قرن پيش باز مي گردد. در اين سال، تلويزيون بتازگي در تهران راه اندازي شده بود اما به دليل محدوديت مسافرت به كشورهاي خارجي بسياري از مسئولان و مردم تصوري از مترو در ذهن نداشتند و انتشار خبر امكان احداث مترو در تهران از طريق تلويزيون براي مردم شگفت انگيز بود. شگفتي مردم ايران از امكان كشانده شدن رفت و آمد عمومي به زير زمين در حالي روي مي داد كه از عمر متروي لندن در آن تاريخ بيش از يك قرن مي گذشت و اكنون طول متروي لندن با 275 ايستگاه به بيش از 400 كيلومتر رسيده و روزانه بيش از 13 ميليون نفر از جمعيت اين شهر از طريق مترو جابجا مي شوند. با اين حال، طرح احداث مترو و بحث در اين رابطه در آن سال فقط در صفحات روزنامه ها نقش بست تا آنكه 4 سال بعد يعني در سال 1341 موضوع راه اندازي مترو و يا منوريل بار ديگر از سوي شهرداري تهران مطرح شد. چندين سال اين بحث ادامه داشت تا در نهايت طرفداران تاسيس مترو پيروز شدند و موضوع احداث منوريل به آرشيو فرستاده شد. با اين حال، باز هم قدمي عملي براي ساخت مترو برداشته نشد تا آنكه يك دهه بعد، مطالعات اجتماعي، اقتصادي و ترافيكي شهر تهران در سال 1351 آغاز و در سال 1353 شركت فرانسوي مسئول مطالعه، گزارش نهايي خود را با پيش بيني تغييرات تهران و متروي آن براي سال 1370 به مسئولان مربوطه ارايه كرد. يكسال بعد، در سال 1354 با تصويب قانون تاسيس شركت راه آهن شهري تهران و حومه (مترو) زمينه لازم براي اجراي طرح احداث مترو ايجاد و عمليات اجرايي آن در سال 1356 آغاز شد، اما آغاز جنگ تحميلي عراق عليه ايران اجازه نداد اين طرح پرهزينه ادامه يابد. پس از پايان جنگ تحميلي، عمليات احداث مترو مجددا آغاز شد و در سال 1377 خط 5مترو در مسير تهران – كرج و در سال 1378 اولين خط زيرزميني مترو در مسير ميدان امام خميني(ره) تا ميدان صادقيه افتتاح شد. براساس آمار شركت راه آهن شهري تهران و حومه، در شهريورماه امسال متروي تهران با 114 كيلومتر طول خط در رديف بيست و يكمين متروي جهان قرار گرفت كه اين مقدار كمتر از نصف ميزان تعيين شده در طرح جامع گسترش متروي تهران است زيرا در اين طرح، طول تونلهاي متروي پايتخت 251 كيلومتر تعيين شده است. با گذشت بيش از ده سال از بهره برداري اولين خط متروي تهران، اكنون اهميت اين وسيله نقليه در كاهش حجم ترافيك، تسهيل رفت و آمد مردم و تاثيرگذاري آن در كاهش هزينه هاي سوخت و آلودگي صوتي و هوا بر كسي پوشيده نيست. با اين حال، در طول سال هاي گذشته مردم ايران و تهران همچنان شاهد انتشار اخبار بسيار در رابطه با مشكلات بودجه اي، جاماندن قطارها درگمركات كشور و اختلاف سليقه مسئولان در رابطه با چگونگي اداره اين شبكه حمل و نقل هستند به گونه اي كه به نظر مي رسد اين اختلاف پاياني ندارد. در همين راستا، بحث احداث راه آهن سبك شهري نيز از ديرباز در ايران مطرح بوده است و تاريخچه آن به بيش از يك قرن پيش مي رسد. احداث خط قطار شهري (تراموا) بين باغ شاه تهران و شهر ري (شاه عبدالعظيم) موضوع امتياز نامه اي بود كه از سوي ناصرالدين شاه به بارون ژوليوس دو رويتر انگليسي داده شد و واگن هاي آن كه با ماشين دودي كشيده مي شد تا سال 1310 در اين مسير تردد مي كردند. با توقف فعاليت قطار شهري در اين مسير عملا فعاليت ريلي در تهران براي سال ها مسكوت ماند و مقامات شهري و دولتي با توجه به سهل الوصول بودن اتوبوس و امكان تردد آن در مسيرهاي مختلف، محور حمل و نقل شهري را بر خطوط اتوبوسراني متمركز كردند، اما با گسترش شهر تهران و افزايش ترافيك استفاده از اتوبوس به روش معمول غيرممكن بود و روي همين اصل استفاده از اتوبوس هاي دوطبقه و ايجاد خطوط ويژه تردد اتوبوس در دستور كار قرار گرفت. بي آر تي مخفف واژه لاتين bus rapid transit به معني حمل و نقل اتوبوسي سريع السير است كه راه اندازي آن در زماني بسيار كوتاه و با هزينه اي كمتر از خطوط ريلي امكان پذير است. در اين نوع حمل و نقل پيمودن سريع مسير و زمان كوتاه براي سوار و پياده شدن پيش بيني شده و از آن به عنوان مكمل نظام حمل و نقل عمومي استفاده مي شود. احداث خطوط بي آرتي در مسيرهاي پرتردد مركزي شهر تهران در زماني كوتاه و در آستانه اجراي طرح هدفمند كردن يارانه ها و افزايش قيمت بنزين، از يك سو و رشد روز افزون آلودگي هواي تهران از سوي ديگر، كاري پسنديده بود كه توانست فرهنگ استفاده از وسايل نقليه عمومي در جامعه را توسعه داده و مشكل ترافيكي تهران را در كوتاه مدت حل كند، اما همانگونه كه سخنگوي ستاد مديريت حمل و نقل و مصرف سوخت اعلام كرده است ساخت بي آر تي استانداردهاي خاص خود را دارد و اين نوع وسيله نقليه نبايد خود باعث ايجاد ترافيك شود. خطوط اختصاص يافته به بي آرتي كه اكنون صدها اتوبوس در آنها تردد دارند، از موقعيت مناسب براي استفاده از قطار سبك شهري برخوردارند كه تخصيص آن به گذرگاه اختصاصي اتوبوس زمينه لازم براي تسريع در ريل گذاري اين مسير و بكارگيري قطارها را آماده كرده است. استفاده از قطارهاي سبك شهري (تراموا) با نيروي محركه برقي و خطوط ريلي بدون صدا كه اكنون در بسياري از شهرهاي بزرگ جهان رايج است علاوه بر كاهش مصرف سوخت و آلودگي هوا، فضايي آرام و عاري از صوت را نيز براي شهروندان ايجاد مي كند. در برخي شهرهاي جهان، براي ايجاد جذابيت بيشتر، استفاده از قطارهاي شهري با شكل تاريخي براي جذب گردشگر نيز مرسوم است و استفاده از اين نوع قطارها در بافت هاي قديمي شهرها مي تواند استفاده از اين وسيله را لذت بخش كند. از طرف ديگر، اگرچه ايجاد منوريل به دليل شرايط ويژه تهران از جمله كمبود فضا و آلودگيهاي صوتي آن از سوي برخي كارشناسان براي پايتخت پيشنهاد نمي شود اما احداث آن در شهر مقدس قم اقدامي پسنديده براي معرفي اين نظام حمل و نقل در كشور و نقش آن در حل مشكلات شهري است و اميد مي رود با ساخت و راه اندازي آن، زمينه براي استفاده از اين نوع وسيله نقليه در ساير شهرهاي كشور نيز فراهم شود. گزارميز / 1560 / 1551
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1663]