واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: هر چند برخي روزنامه كاغذ اخبار را كه به صورت ماهانه منتشر مي شد و نخستين شماره اش در 11 ارديبهشت 1216 خورشيدي بيرون آمد ، نشان از آغاز حركت مطبوعات در ايران مي دانند، اما روزنامه اخبار دارالخلافه تهران كه با همت ميرزا تقي خان اميركبير در 19 اسفند 1229 هجري شمسي (پنجم ربيع الاول 1267 هجري قمري) منتشر شد و از شماره دوم به وقايع اتفاقيه تغيير نام يافت دريچه نويني براي مطبوعات ايران شد كه مي توان گام هاي همه مطبوعات ديگر را بر پايه هاي آن استوار دانست. اگرچه در اين سخن كه كاغذ اخبار نخستين روزنامه ايراني است شكي نيست و ايران داراي تاريخ مطبوعاتي 173 ساله است با اين همه ، وقايع اتفاقيه ، به دليل ماهيت انتشار آن ، كه وظيفه آگاهي بخشي - حتي در سطح بالاي مردمي - را وجهه همت خود قرار داده بود، تنوع مطالب، تلاش در روزآمدي و همه جانبه نگري آن ، مي توان نخستين رسانه مكتوب ايران آن را دانست. اين روزنامه به دستور ميرزا تقي خان اميركبير اصلاحگر بزرگ قرن گذشته ايران در دوره ناصرالدين شاه منشر شد و همانند كاغذ اخبار سه سال دوام آورد، اما آنچه باز اين روزنامه را از كاغذ اخبار جدا مي سازد، عدم وقفه در انتشار روزنامه بعدي بود، به اين معنا كه پس از سه سال كه با قتل ميرزا تقي خان همراه بود، نشريه تعطيل نشد و با تغييراتي چند در ماهيت و با عنوان جديد به حيات خود ادامه يافت. اما چگونه شد كه اين روزنامه منتشر شد و به حيات خود ادامه داد و زيربناي ديگر روزنامه ها شد؟با انن همه روزنامه وقايع اتفاقيه در اندك مدتي كه ميرزا تقي خان براي خود در صدارت با وجود دسايس شرق و غرب و درباريان ديده بود، همچون ديگر كارهاي وي در راستاي ترقي ايران ، به سرعت از ايده به اجرا تبديل شد ، اما پس از مرگ وي ، سالها در دست كسان ديگري افتاد و از لطايف روزگار آنكه در نهايت اداره روزنامه در 1288 قمري به محمدحسن خان صنيعالدوله (اعتمادالسلطنه)، مترجم دربار، رئيس تازه? اداره? انطباعات ناصر الدين شاه، و فرزند حاج علي خان حاجبالدوله (قاتل امير كبير) سپرده شد. او هم در عمل، روزنامه جديدش ـ روزنامه? ايران ـ را جايگزين اين روزنامه كه البته آن زمان نامش ديگر وقايع اتفاقيه هم نبود، كرد. [از شماره 471 به بعد، اين روزنامه با نام روزنامه دولت عليه ايران به چاپ رسيد. تعداد صفحههاي اين روزنامه از چهار تا دوازده در نوسان بود و به اين ترتيب روزنامه ايراني از كاغذ تبديل به مجموعه كاغذهاي اخبار شد. با اين همه اين روزنامه فراگيري عام نداشت كه به دليل بهاي بالاي آن (نيم قران براي هر شماره از نشريه) قشر خاصي از جامعه توان خواندن و استفاده از آن را داشتند كه از همين روز ، وقايع اتفاقيه از اخلاف خود در دوره انقلاب مشروطه كه بيشتر كمي سواد مردمي ، از سطح گسترش عمومي شان مي كاست اما در عين حال جامعه متوسط شهري را خوب هدف قرار داده بودند، متمايز مي ساخت. براي تصور قيمت وقايع اتفاقيه بد نيست كه بدانيم بهاي سه كيلوگرم گوشت در زمان انشار روزنامه يك قران بوده است. روزنامه وقايع الاتفاقيه تا شماره شانزدهم روزهاي جمعه و از آن به بعد روزهاي پنج شنبه منتشر ميشد از نظر صفحه بندي تا شماره 318 اخبار و مطالب ستون بندي و به طور منظم درج ميشد اما از اين شماره به بعد ستونبندي از بين رفت و مطالب به شكل كتابهاي چاپي آن زمان فقط با حاشيه خط كشي شده منتشر ميشد. از نظر محتواي روزنامه شامل اخبار داخلي، خبرهاي مربوط به پايتخت (اخباردارالخلافه)، دربار و سفرهاي ناصرالدين شاه،عزل و نصبها و اعطاي مقامها، نشان ها و امتيازات، اعلام هاي رسمي دولتي كه در ورقهاي جداگانه چاپ و ضميمه روزنامه تحت عنوان اشتهارنامه توزيع ميشد. در برخي شمارهها اخبار ولايات شامل اخبار و رويدادهاي شهرستانهاي ايران به چاپ ميرسيد. در بخش اخبار خارجي، بيشتر اخبار مربوط به دگرگونيهاي سياسي و اقتصادي كشورهاي اروپايي و مقالات آنها اختصاص داشت كه با ترجمه روان فارسي در روزنامه منتشر ميشد. به طور كل روزنامه از زبان نوشتاري سادهاي بهره ميبرد كه تا زمان جنبش مشروطيت اين سادگي در نوشته هاي اين دوره كمتر به چشم ميخورد. اولين آگهي بازرگاني در مطبوعات ايران نيز تحت عنوان اعلان در شماره شش اين روزنامه منتشر شد. اين روزنامه تمامي اركاني كه يك روزنامه را مي سازد ، جتي كسب آگهي و حتي به دست آوردن درآمد از نسخه فروشي را داشت و از همين رو ، توانست در دوره مشروطه ، بدون نياز به مشق چاپ و نشر روزنامه، روزنامه نويسان نمونه اي را به ايران عرضه دارد، كه برخي از آنها از محققان برجسته ايران شدند. و هنوز داستان ادامه دارد.داستان وقايعي كه بر روزنامه و از روزنامه ، در ايران اتفاق افتاد. گزارميز/ 1418
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 604]