ميراث سياست خارجي بوش در خاورميانه

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: ميراث سياست خارجي بوش در خاورميانه
دوره رياست جمهوري آقاي بوش و عمر دستگاه اداري وي رو به پايان است. در حاليكه اين روزها ركود اقتصادي و ناكامي‌هاي سياست خارجي دولت بوش به موضوع اصلي آمريكا تبديل شده است، به نظر مي‌رسد پايان عصر حكومت محافظه‌كاران و يا حداقل راديكال‌هاي اين حزب در حال فرارسيدن است. اين در حالي است كه در زمينه سياست خارجي، خاورميانه طي يك دهه اخير محل ظهور ناتواني ‌آمريكا بوده است.

* لبنان‌

امروز در لبنان از بالاترين حد محبوبيت و خصوصاً سازماندهي سياسي و نظامي در لبنان برخوردار است - شكست حيثيتي - نظامي اسرائيل در جنگ سي و سه روزه و ناتواني دولت سنيوره در اعمال اختيارات اداري و سياسي خود،‌گواهي بر ظهور قدرتي است كه عليه سياست خارجي آمريكا در منطقه قد برافراشته است. زمان زيادي از اظهار تمايل علني ‌آمريكا و اسرائيل به خلع سلاح حزب‌الله لبنان نمي‌گذرد، اما اجلاس دوحه نمايانگر آن است كه عصر جديدي در حال ظهور است.

* عراق‌

لشكركشي پرهزينه و پرخسارت آمريكا به عراق با هدف سرنگون ساختن صدام حسين، تسلط بر منابع نفتي عراق و منطقه و همچنين ممانعت از حضور گروههاي اسلامي در دولت عراق صورت گرفت. بوش در سرنگون‌ساختن،‌ محاكمه و اعدام صدام حسين و تعدادي از مهمترين رهبران حزب بعث موفق بود، اما امروز دولت آقاي نوري مالكي، متشكل از غالب گروههاي سياسي عراق از جمله نمايندگان احزاب و سازمانهاي اسلامي، خواستار خروج هر چه سريعتر ارتش آمريكا هستند. عراق هنوز از جمله اعضاي بسيار مهم اوپك بشمار مي‌رود و همچنان در چهارچوب تصميمات اوپك ايفاي نقش مي‌كند.

* جهان عرب‌

در حاليكه واشنگتن طي دهه اخير تلاش زيادي براي تحريك و به نتيجه رساندن اقدامات جهت ميان اعراب و اسرائيل به كار برده است، اما تشكيلات محمودعباس با چالش اساسي از سوي روبروست و سوريه همچنان روند صلح را منوط به تعيين تكليف وضعيت امنيتي خود و موقعيت بلنديهاي كليدي جولان در فرآيند صلح نموده است. به همين جهت رابطه آمريكا با كشورهاي عرب، حتي متحدين سنتي اين كشور نظير مصر،‌عربستان و اردن، در بن‌بست و نااميدي قرار دارد. در حاليكه آمريكا مايل است جهت جلوگيري از وقوع انقلابي مشابه انقلاب اسلامي ايران در منطقه، دولتهاي عرب نسبت به تغيير ساختار سنتي سياسي خود به دولتهايي تكثرگرا از لحاظ سياسي،‌اقدام نمايند،‌اين امر با مخالفت خاندان‌هاي حاكم در كشورهاي عربي روبروست و توسعه روابط دولتهاي عرب با آمريكا از يك سو با مخالفت مسلحانه تندروها و از سوي ديگر با مخالفت رهبران فكري و معنوي ملت‌هاي عرب روبه‌رو شده است.

* ايران‌

در حاليكه طي سال‌هاي اخير هيچگونه پيشرفتي در روابط ايران و ‌آمريكا رخ نداده است، تلاش‌هاي دولت آمريكا طي سه دهه اخير براي انزواي ايران نيز، به دلايل گوناگون تا حد زيادي ناكام بوده است. مداخلات نظامي آمريكا در عراق و افغانستان منجر به توسعه و گسترش نفوذ ذاتي ايران و از وجهي ديگر، تشديد مخالفت‌هاي ايران با سياستهاي واشنگتن شده است. در حاليكه آمريكا مايل به انزواي ايران است و اين سياست را بارها بي‌پرده اعلام كرده، گسترش روابط دولتهاي عرب حاشيه خليج‌فارس،‌ دولت عراق، سوريه و گروههاي نيرومند لبناني با ايران در جهت مخالف با تمايل واشنگتن،‌ سير صعودي داشته و آمريكا نيز ناچار به پذيرش نقش ايران در عراق، حداقل در حوزه مسائل امنيتي شده است.

* نفت‌

قيمت بي‌سابقه نفت، هرگونه تندروي مجدد ‌آمريكا در منطقه را محدود و خنثي مي‌كند. در حاليكه دولتهاي نفت‌خيز عرب و ايران از قيمتهاي بالاي نفت خشنودند، اوضاع نامطمئن اقتصادي آمريكا، مانع از اقدامات نظامي جديد واشنگتن خواهد بود.

با اين اوصاف، بايد پرسيد ميراث سياست خارجي دولت بوش در منطقه چه بوده است: در حاليكه ايران همچنان مخالف سرسخت سياستهاي آمريكا در منطقه است، دولتهاي عرب نيز از ناتواني‌هاي واشنگتن نااميدند و تا زماني كه سياست يكجانبه آمريكا در حمايت از اسرائيل و حضور ارتش آمريكا در عراق ادامه دارد، اوضاع بر همين منوال خواهد بود. افق سياست خارجي آمريكا در منطقه همچنان تيره به نظر مي‌رسد، حتي اگر دموكرات‌ها وارد كاخ سفيد شوند.

سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 279]