گزارشمزيت ها و چالش هاي توليد،فرآوري و عرضه بهداشتي گوشت مرغ در ايران

واضح آرشیو وب فارسی:موج: گزارشمزيت ها و چالش هاي توليد،فرآوري و عرضه بهداشتي گوشت مرغ در ايران
خبرگزاري موج - گروه اقتصاد اجتماعي .

طي نيم قرن اخير توليد و مصرف گوشت مرغ در ايران روندي رو به رشد داشته است. با توجه به مزيت هاي نسبي جهت پرورش طيور گوشتي در كشور و توجه خاص متوليان امور و برنامه ريزان در افزايش ميزان توليد به نظرمي رسد بيشتر اهداف توسعه كمي محقق گشته است و چالش هايي در زمينه كيفيت گوشت مرغ عرضه شده به بازار وجود دارد.
مرغداري در ايران ديرينه اي سه هزار ساله دارد. بنابرمستندات تاريخي، نگهداري از پرندگان نزد ايرانيان باستان مقدس و واجد احترام بوده است. از آن زمان تا حدود نيم قرن قبل پرورش طيور در ايران بصورت روستايي و با بهره گيري از امكانات اوليه و بيشتر به منظور توليد تخم مرغ و به ميزان محدود جهت استفاده از گوشت پرندگان ادامه داشت. درسال 1333شمسي سازمان دامپروري كشور وابسته به وزارت كشاورزي به كمك اصل چهار ترومن تعداد 60 هزار قطعه جوجه از نژادهاي اصيل وارد كشور نمود و به اين ترتيب دوران مرغداري صنعتي در ايران آغاز شد. پس از اين مرحله، توليد گوشت مرغ در ايران روندي رو به رشد داشته است. بر اساس آمار ارائه شده از سوي معاونت امور دام وزارت جهاد كشاورزي ميزان توليد گوشت مرغ ايران تا پايان سال 1386 به رقمي بيش از 4/1 ميليون تن مي رسد. سابقه تاريخي و علاقه ذاتي مردم اين سرزمين به فعاليت هاي توليدي كشاورزي، تنوع شرايط اقليمي، وجود مراكزعلمي و آموزشي با سابقه طولاني در كشور، وجود تعداد زيادي فارغ التحصيل در رشته علوم طيور و دامپزشكي، ارزاني نيروي كار و برخي از نهادهاي توليد همانند سوخت ، سرمايه گذاري گسترده در زنجيره ها و فعاليت هاي توليدي در اين صنعت و نيز بازارمصرف گسترده و جمعيت جوان از مزاياي نسبي توليد گوشت مرغ در ايران هستند. هرچند افزايش توليدات بيانگر پويا بودن صنعت مرغداري در ايران است، اما به هر ترتيب وجود چالش هاي فراوان در اين صنعت آنرا به يكي از بحراني ترين و ريسك پذيرترين صنايع تبديل نموده است. از مخاطرات فراروي اين صنعت مي توانيم به مواردي از قبيل گستردگي ساختار صنعت مرغداري ايران، وسعت زياد و پراكندگي اركان مختلف صنعت در سرتاسر كشور، تنوع محصولات و زمينه هاي فعاليت، سطح پايين سواد و معلومات فني در بين توليدكنندگان ، طبيعت پويا در توليدات طيور، وابستگي به مواد اوليه وارداتي، نوسانات فراوان نرخ نهاده ها و محصولات توليدي اشاره نماييم.
طي ساليان اخيرمباحث فراواني درخصوص وزن مطلوب كشتار در ايران مطرح شده است. آنچه كه از لحاظ علمي وعملي بايد به آن توجه شود اين است كه وزن مناسب جهت كشتار مرغ بايد براساس هدف پرورش تعيين شود. به عنوان نمونه امروزه قطعه بندي لاشه مرغ ونيز انجام فرآوري هاي متعدد امري رايج در اغلب كشورهاي صاحب صنعت پرورش طيور مي باشد كه متاسفانه در ايران كمتر به آن بها داده شده است. در صورت توجه به اين موضوع و حتي توجه به اهميت آموزش ساده قطعه بندي مرغ در خانه، آنگاه متوجه مي شويم كه كم كردن وزن كشتار در همه موارد مقرون به صرفه نيست. نگاهي ساده به ميانگين وزن كشتار بالاتر از 7/2 كيلوگرم درميان 10 شركت برتر توليدكننده گوشت مرغ در آمريكا، نشان دهنده اين موضوع مي باشد كه كاهش وزن كشتار امري اقتصادي نيست. يكي از ايرادهاي وارد به وزن بالاي كشتار در ايران وجود لاشه هاي پراز چربي ذخيره است. رساندن طيور به وزن بالا نيازمند استفاده از جيره هاي كاملا متعادل از نظر مواد مغذي و بهره بردن از تكنولوژي مناسب جهت مصارف كمتر دارو، واكسن و نيز سيستم هاي پيشرفته پرورش و توليد مي باشد.
سيستم توليد يكپارچه گوشت مرغ يكي از دلايل اصلي موفقيت و توسعه پرورش طيور گوشتي به ويژه در ايالت متحده آمريكا، كشورهاي آمريكاي جنوبي و برخي ديگر از مناطق دنيا بوده است. درسيستم توليد پيوسته نظر به وجود يك مديريت واحد در بخشهاي مختلف ، تمامي نقاط ضعف و قوت شناسايي شده و با استفاده از ابزارهاي مديريتي موجود مي توان بهترين شيوه و برنامه را در امر توليد گوشت مرغ انتخاب نمود.
بازرسي پيش از كشتار پرندگان در محل كشتارگاه واجد برخي مشكلات مي باشد و بهتر است اين امر در محل مرغداري انجام شود. اهداف اصلي از معاينات پيش از كشتار شامل تعيين وضعيت عمومي پرندگان و نيز اثبات وجود بيماري و يا شرايطي است كه نياز به انجام اقدامات ويژه از قبيل جداسازي پرندگان بيمار، تاخير دركشتار و تنظيم سرعت خط كشتار، دارند.
درسالهاي اخير شاهد پخش اخباري مبني بر استفاده از هورمون ها در پرورش دامها و بخصوص طيور بوده ايم و گاهي مسائلي همچون بروز كيست هاي تخمداني و رشد موهاي زائد در بدن زنان را به استفاده از گوشت مرغ هايي كه در پرورش آنها از هورمون ها استفاده شده است، نسبت مي دهند. در دهه 1940 دانشمندان دريافتند كه افزودن آنتي بيوتيك ها و تركيبات آنابوليك به غذاي دام و طيور از طريق افزايش ميزان پروتئين سازي موجب بهبود افزايش وزن در آنها مي شود. درحال حاضر استفاده از هورمون در پرورش طيور گوشتي در بسياري از كشورهاي دنيا ممنوع است. به نظر مي رسد ارائه آموزش هاي لازم در زمينه بهداشت مواد غذايي و روشنگري افكارعمومي در خصوص اينكه پيشرفت هاي حاصل در اصلاح نژاد، تغذيه، و كنترل بيماري ها در جوجه هاي گوشتي موجب افزايش سرعت رشد و كاهش دوره پرورش است.
باقي مانده داروها و مواد شيميايي درگوشت طيور يكي از چالش هاي جدي بهداشتي در ايران و ساير كشورهاي جهان است.بدون ترديد بيشترين ميزان باقي مانده دارويي درگوشت طيور مربوط به آنتي بيوتيك ها است. استفاده غيرقانوني از داروهايي كه از فارماكوپه دامپزشكي طيور خارج شده اند، يكي از چالش هاي جدي مقامات بهداشتي كشور در امر توليد گوشت مرغ است. خطر انواع باقي مانده حشره كش ها و سموم دفع آفات در گوشت طيور نسبت به مواد غذايي با منشا گياهي كمتر است. به هر ترتيب احتمال وجود اين مواد به صورت باقي مانده در بافت چربي و كبد بيشتر است. فلزات سنگين عموما از طريق منابع محيطي و زنجيره تهيه غذا موجب آلودگي گوشت طيورمي شوند. موادي از قبيل تركيبات جيوه و يا سرب در حين عمليات فرآوري و بازاريابي وهمچنين افزودني هاي خوراك طيور حاوي ارسنيك بدون رعايت زمان لازم قطع مصرف موجب تجمع بيش از حد در گوشت مرغ مي شوند. اصلاح روش هاي پرورش و توليد گوشت مرغ و نظارت كامل و دقيق دامپزشكي همراه با ابزارهاي قانوني را مي توان از راهكارهاي كاهش ميزان باقي مانده آنتي بيوتيك ها و ساير مواد شيميايي در گوشت طيور برشمرد.
گوشت مرغ تازه يك محيط مناسب براي رشد ميكروارگانيسم هاي عامل فساد است، در صورتيكه عوامل پاتوژن در محيط گوشت هر چند براحتي بقا مي يابند، ولي براحتي تكثير نمي شوند. توليدات مرغداري هاي كشور در بيش از 100 كشتارگاه صنعتي طيور ذبح شده و اغلب به صورت لاشه كامل و بدون فرآوري به بازار مصرف عرضه مي شود. در مواردي لاشه كامل مرغ در داخل كشتارگاه و يا با انتقال به تاسيسات بسته بندي در خارج كشتارگاه مورد قطعه بندي و بسته بندي قرار مي گيرد. بر اساس اطلاعات موجود تنها روش مورد استفاده در اين مراكز جهت رفع آلودگي در لاشه طيور غوطه وري در آب حاوي تركيبات كلر است كه در اغلب موارد به دليل عدم استانداردبودن تركيبات و تجهيزات مورد استفاده اين روش با بازدهي مطلوب مواجه نبوده و به ويژه باقي ماندن آثار كلر موجب تغيير خواص ارگانولپتيك گوشت مرغ مي شود.
سه شنبه 7 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: موج]

[مشاهده در: www.mojnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 252]