واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: وي در اين گفت و گو ، كاهش تورم را از ديگر پيامدهاي مهم حذف 4 صفر از پول ملي عنوان كرده است اما به نظر مي رسد اين تاثير گذاري در نتيجه اثرات رواني افزايش ارزش پول ملي روي خواهد داد. حذف چند صفر از پول ملي در سال هاي گذشته در برخي كشورهاي جهان كه با تورم هاي مزمن روبرو بوده اند به اجرا گذاشته شده و امري عادي است، اما نحوه اجراي اين طرح و آماده سازي رواني مردم براي پذيرش اين تحول كاري دشواري است كه تمهيدات لازم را مي طلبد. به گفته رييس كل بانك مركزي حذف 4 صفر از پول ملي در يك روند دو ساله انجام خواهد شد و بعد از آشنايي مردم با آن، پول جديد جايگزين اسكناس و مسكوكات فعلي خواهد گشت. حذف صفر از پول ملي براي آخرين بار در تركيه صورت گرفت و دولت اين كشور موفق شد در يك روند 5 ساله با حذف 6 صفر از پول ملي، واحد جديد پول اين كشور را جايگزين واحد پر صفر قديمي كند. ارزش لير تركيه در سال هاي 1966 تا 1980 در سايه سياست هاي حمايتي دولت با روندي كند از 9 لير به 90 لير رسيده بود، اما با اجراي سياست هاي اقتصاد آزاد توسط تورگوت اوزال (نخست وزير وقت) تركيه در اوايل دهه 80 ارزش پول ملي اين كشور با سرعت زياد كاهش يافت و در سال 1988 ارزش برابري يك دلار آمريكا به 1300 لير و در سال 2001 به 1650000 لير رسيد. با اجراي سياست هاي اقتصاد باز و شناور شدن قيمت ارز در عمل خريد و فروش ارزهاي خارجي در بازار سياه از بين رفت و با لغو ممنوعيت نگهداري ارزهاي خارجي، مردم كه به دليل كاهش مستمر ارزش لير ترك، تمايلي به پس انداز كردن آن نداشتند به جاي خريد طلا اقدام به خريد ارزهاي خارجي و سپرده گذاري آن در بانك ها نمودند. اقدام دولت تركيه در آزاد سازي خريد و فروش ارز در جامعه اين كشور و همچنين مجوز سپرده گذاري براساس ارز هاي خارجي علاوه بر كاهش قيمت كاذب طلا در بازار، پس اندازهاي مردم را كه با خريد طلا به صورت راكد در آمده بود به بازار پول منتقل كرد و با رونق گرفتن بازار سهام تركيه و افزايش بازدهي آن به تدريج سرمايه گذاري در بورس به امري عادي تبديل شد و همين موضوع بازار سهام تركيه را به يكي از بازارهاي مهم منطقه تبديل كرد. برخي كارشناسان، كاهش تورم در تركيه را نتيجه بارز حذف 6 صفر از پول ملي مي دانند، اما نگاه به تحولات اقتصادي تركيه نشان مي دهد كه اين كاهش بيش از آنكه در نتيجه حذف صفر از پول ملي باشد در نتيجه اصلاح نظام اقتصادي تركيه روي داده است. به عقيده كارشناسان حذف صفر از پول ملي به لحاظ رياضي تاثيري در متغيرهاي اقتصادي ندارد و تاثير آن در قالب كاهش زمان براي انجام محاسبات قابل لمس است كه خود كاهش هزينه هاي حسابداري بنگاه هاي اقتصادي و افزايش بهره وري را در پي دارد و تاثير رواني حذف صفرهاي متعدد از پول ملي نيز در كاهش تورم غير قابل انكار است. در سال هاي اول اجراي سياست هاي اقتصاد باز در تركيه و حذف يارانه ها و حمايت هاي دولتي از پول ملي، دولت تورگوت اوزال با انتقاد هاي شديد برخي محافل روبرو شد و بسياري از دست اندركاران اقتصاد و سياستمداران كهنه كار اين كشور ، اوزال را متهم به اجراي سياست هاي بانك جهاني و صندوق بين المللي پول در راستاي نابودي اقتصاد تركيه مي كردند اما در مدتي كمتر از ده سال نتايج مثبت سياست هاي اقتصادي اوزال مشهود شد و از اوايل قرن جاري تورم در تركيه روندي كاهشي در پيش گرفت. در اين مدت، ارزش برابري دلار از 1650000 لير ترك در سال 2001 به 1350000 لير ترك در سال 2004 رسيد و اين رقم در سال 2005 همزمان با اجراي قانون حذف 6 صفر از پول ملي تركيه 1290000 لير شد. بعد از گذشت حدود 30 سال از روي كار آمدن تورگوت اوزال در تركيه اكنون بسياري از اقتصاد دانان و فعالان اقتصادي اين كشور، وي را پدر اصلاحات اقتصادي اين كشور مي دانند و موقعيت كنوني تركيه را در سايه اجراي سياست هاي وي مي دانند كه به رغم اعتراضات شديد آن را عملي كرد. موضوع حذف صفر از پول رايج تركيه نيز زمان رياست جمهوري تورگوت اوزال و همزمان با نمود اثرات مثبت تصميم گيري هاي اقتصادي مطرح شد اما با مرگ ناگهاني وي اين موضوع مسكوت ماند و دولت هاي بعدي نيز جرات اجراي اين طرح را نداشتند. دولت تركيه در سال 2005 يك سال بعد از روي كارآمدن حزب عدالت و توسعه به رهبري رجب طيب اردوغان با هدف حذف 6 صفر از پول ملي همزمان با لير ترك، پول جديدي را با نام لير جديد ترك با نام مخفف YTL وارد بازار كرد به گونه اي كه در طول پنج سال علاوه بر لير ترك با صفرهاي متعدد، لير جديد ترك نيز رايج بود و هر لير جديد ترك معادل يك ميليون لير ارزش داشت. در اين مدت قيمت كالاها و خدمات به صورت ليرترك و لير جديد ترك برچسب گذاري شد و مردم تركيه از يك لير جديد به نام يك يني ترك ليراسي و يا يك ميليون لير نام مي بردند. در سال 2010 دولت تركيه پس از پنج سال لير ترك با صفرهاي متعدد را به صورت كامل از گردونه اقتصاد خارج كرد و نام لير جديد ترك نيز بهلير ترك تبديل شد . اكنون در اين كشور تمامي معاملات با لير ترك انجام مي شود و تنها تعداد كمي از افراد همچنان به يك لير ترك ، يك ميليون لير ترك مي گويند. جايگزيني لير جديد ترك به جاي لير ترك با 6 صفر تسهيلات گسترده اي را در انجام معاملات ايجاد كرد و مردم عادي كه توانايي انجام محاسبات ميليوني در ذهن خود را نداشتند، اكنون مي توانستند به راحتي خريد و فروش كنند و تغييرات كوچك در قيمت ها نيز كه قبل از اين به دليل بالا بودن تعداد صفرها به صورت رقمي بزرگ در اذهان جلوگر مي شد، چندان تاثيري در قيمت ها نشان نداد و اثرات تورمي رواني اين گونه افزايش قيمت ها كاهش يافت. بسياري از كارشناسان اقتصادي اجراي سياست حذف 6 صفر از پول ملي تركيه همزمان با آغاز رونق اقتصادي در اين كشور را از دلايل عمده موفقيت دولت اين كشور در جايگزيني پول جديد به جاي پول قبلي مي دانند. به عقيده آنان، كاهش تورم در تركيه در نتيجه رونق اقتصادي اين كشور و در سايه اجراي سياست هاي صحيح عملي شده و حذف 6 صفر از پول ملي نيز با كاهش هزينه هاي چاپ و نشر پول، صرفه جويي در زمان انجام محاسبات تاثيري مثبت بر اقتصاد داشته است به گونه اي كه در ظاهر ارزش پول ملي تركيه در برابري با دلار از 1650000 لير در سال 2001 به 44/1 لير در سال 2010 رسيده است. عملكرد دولت تركيه در اجراي قانون حذف صفر از پول ملي نشان مي دهد كه با حذف 4 صفر از پول ملي نه تنها ارزش پول ملي كاهش نمي يابد بلكه به لحاظ مبادلات رياضي افزايش نيز خواهد يافت اما كاهش و يا افزايش ارزش پول ملي متغيري است كه خود بسته به سياست هاي اقتصادي تغيير خواهد كرد. ** گزارميز** 1560 / 1551
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 635]