واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: جهان - بيمها و اميدهاي مسكو در بلگراد
جهان - بيمها و اميدهاي مسكو در بلگراد
مازيار آقازاده:انتخابات پارلماني 11 مي در صربستان اروپا را اميدوار و روسيه را مايوس ساخته است. پيروزي نهچندان قاطعانه حزب دموكراتيك «بوريس تاديچ» رئيسجمهور صربستان بر حزب مليگراي «توميسلاو نيكوليچ» از اين واقعيت در جامعه صربستان پرده برداشت كه اكثريت مردم صربستان خواهان نزديكي بيشتر به اتحاديه اروپا هستند، حزب تاديچ توانست 36درصد آرا را كسب كند و برآوردها حاكي از آن است كه استقلال كوزوو ضربهاي سخت به ميزان آراي ائتلاف طرفدار غرب وارد كرده است چرا كه استقلال اين جمهوري از صربستان، ائتلاف حاكم دو حزب تاديچ و حزب «دموكراتيك صربستان» به رهبري «ويسلاو كوشتونيتسا» نخستوزير صربستان را دچار گسست كرد و اين گسست قطعا در كاهش آراي ائتلاف حاكم موثر بوده است. مقامات اتحاديه اروپا بيش از ديگران نگران نتايج حاصل از انتخابات 11 مي بودند چرا كه شناسايي رسمي استقلال كوزوو از سوي كشورهاي عضو اين اتحاديه؛ سياستمداران طرفدار غرب را در محاصره مليگرايان افراطي صربستان در منگنه قرار داده بود. مليگرايان افراطي در شعارهاي انتخاباتي خود ائتلاف حاكم طرفدار غرب در صربستان را در همراهي و همسويي با سياستهاي غرب در صربستان «دشمن صربستان» ناميده بودند. از سوي ديگر در صورت پيروزي مليگرايان افراطي اين امكان وجود داشت كه ارتش صربستان به بهانه حفظ حاكميت ملي اين كشور وارد خاك كوزوو شود. در اين صورت روابط غرب و روسيه به شدت رو به تيرگي ميرفت و نتايج يك برخورد نظامي محتمل چندان قابل پيشبيني نبود.
صربستان؛ آخرين خاكريز روسيه
وارثان امپراتوري اتحاد جماهير شوروي حاكم در مسكو گسترش مرزهاي اتحاديه اروپا و ناتو به اقمار سابق خود در شرق اروپا، حوزه بالتيك و نيز بالكان را در حكم خلع سلاح خود در عرصه سياست بينالملل ميدانند. اتحاديه اروپا در گامهاي گسترش حوزه قلمروي خود در مي 2004 با عضويت 10 كشور اروپاي شرقي و حوزه بالتيك درون ساختار خود عملا دو حوزه نفوذ سنتي فوق را از دست روسيه خارج ساخت و با عضويت روماني و بلغارستان در سال 2007 به اتحاديه اروپا عملا اين روند تكميل شد. اما حوزه بالكان به مدد وجود صربستان كه خود وارث دولت چندپاره يوگسلاوي سابق است؛ هنوز ميتواند براي روسيه در حكم متحدي نزديك باشد. هر چند كه ائتلاف حاكم كنوني در صربستان متمايل به غرب بوده و از چنبره سياستهاي مسكو دوري ميجويد اما سابقه قرابتهاي فرهنگي و تمدني از سويي و نفوذ ساختاري روسيه در ميان بخش عمدهاي از نخبگان سياسي در اين كشور از سوي ديگر هنوز بارقه اميد روسيه را به تداوم روابطي نزديك با اين جمهوري در جهت جلوگيري از حذف كامل روسيه از صحنه سياستهاي اروپايي را در ذهن دولتمردان كرملين زنده نگه داشته است.
پيش به سوي ابزارهاي جديد قدرت
بحث استقرار سپر دفاع ضدموشكي در لهستان و رادارهاي فوق پيشرفته در جمهوري چك از سوي آمريكا و حمايت اتحاديه اروپا از اين طرح؛ عملا نشان داد كه نگراني روسيه از گسترش حوزه نفوذ و قلمرو غرب و ناتو در مناطق همجوار يا حيات خلوت روسيه چندان بيمورد نبوده است. كشورهاي اروپاي شرقي كه تنها چند سال است از زمره اقمار شوروي سابق خارج شدهاند امروز تبديل به پايگاههايي براي كنترل و محدود ساختن توازن استراتژيك روسيه در برابر غرب شدهاند. از اين رو اطمينان از اين امر كه خارج شدن اقمار سابق شوروي و پيوستن آنها به نهادهاي غربي در صورت تحقق لااقل اين اقمار سابق را تبديل به پايگاههايي عليه منافع و امنيت ملي روسها نگرداند، براي مقامات حاكم در كرملين بسيار حساس و حياتي است. از اينرو مقامات روسي به فراست دريافتهاند كه در بلندمدت مقاومت سرسختانه آنها در برابر گسترش حوزه نفوذ غرب براي اين كشور چندان عملي نيست و مسكو بهتر است تا همراه با مقاومت در برابر گسترش حوزه نفوذ غرب - براي گرفتن حداكثر امتيازها از غرب- به فكر فعال كردن ابزارهاي نوين قدرت خود در برابر غرب و اروپا باشد. به نظر ميرسد انرژي يكي از حوزههاي مهمي است كه روسها ميتوانند از آن به عنوان اهرمي مهم و موثر در سياست اروپايي يا حتي جهاني خود بهره جويند. وابستگي اكثر كشورهاي اروپايي به انرژي روسيه يا مسير ترانزيت اين كشور؛ ميتواند اهرمهاي قدرت روسيه را در برابر غرب فعالتر سازد.
خط لوله انتقال گاز كه قرار است از سيبري به جنوب شرق اروپا كه از زير درياي سياه ميگذرد و با مشاركت دو شركت روسي و ايتاليايي «گازپروم» و «اني» به ارزش 10ميليارد يورو (7/14 ميليارد دلار) در حال ساخت است ميتواند اروپا را بيش از پيش وابسته انرژي روسيه كند. انعقاد قرارداد انتقال گاز روسيه به اروپا كه در ژانويه 2008 با صربستان به امضا رسيد در واقع تلاش روسيه براي تبديل اين متحد بالكان خود به كانوني براي انتقال انرژي به بازار اروپاست. در اين صورت نقش روسيه به عنوان منبع صدور و نقش صربستان به عنوان دالان ترانزيت گاز به اروپا تقويت خواهد شد. مقامات اروپايي با نگراني از وابستگي خود به منابع انرژي روسيه سعي دارند تا با تنوع بخشيدن به منابع دريافت انرژي خود از ميزان وابستگي خود به روسيه بكاهند. در اين راستا مقامات قاره سبز خط لوله انتقال گاز ايران و آذربايجان از مسير تركيه را به عنوان بديلي مناسب براي تامين انرژي خود مورد نظر دارند.
پيروزي طرفداران غرب در بلگراد
پيروزي تاديچ در انتخابات رياستجمهوري فوريه 2008 در صربستان و پيروزي ائتلاف تحت رهبري وي در انتخابات پارلماني 11 مي در اين كشور؛ ميتواند روياي اتحاد روسها و مليگرايان صرب را به كابوس تبديل كند. خشنودي اروپاييها از نتايج اين انتخابات بيش از هر چيز حاكي از اين واقعيت است كه مقامات اروپايي صداي اكثريت مردم صرب را نوايي غربدوستانه و روسيهگريزانه يافتهاند. نعرههاي حاكي از مايوسي و خشمگيني مليگرايان افراطي طرفدار مسكو در برابر استقلال كوزوو ميتوانست در صورت پيروزي در انتخابات پارلماني با اقدامات خصمانه صربهاي مليگرا و ضدغرب؛ امنيت بالكان و اروپا را دچار چالش كند. از اينرو پيروزي ائتلاف تحت رهبري تاديچ بيش از همه خيال اروپاييها را راحت كرد و مقامات اروپايي را از ترس انتقام مليگرايان افراطي صرب وارهاند.
سه شنبه 7 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 285]